Το Ξύπνα! Ρωτάει έναν Λογοθεραπευτή

Το Ξύπνα! πήρε συνέντευξη από τον Δρ Όλιβερ Μπλάντστεϊν, που είναι μια διακεκριμένη αυθεντία στο πρόβλημα του τραυλίσματος. Εδώ παρουσιάζονται μερικές από τις ερωτήσεις που συζητήθηκαν στη διάρκεια της συνέντευξης.

Πόσον καιρό ασχολείστε σ’ αυτόν τον τομέα, Δρ Μπλάντστεϊν;

Τριάντα εφτά χρόνια.

Μπορεί ένα άτομο να γίνει τραυλός με το να βρίσκεται κοντά σε ανθρώπους που τραυλίζουν;

Αυτή η ερώτηση είναι σημαντική επειδή πολλοί άνθρωποι υποθέτουν ότι συμβαίνει πραγματικά αυτό. Απ’ όσο τουλάχιστον γνωρίζουμε, δεν υπάρχει κίνδυνος. Το τραύλισμα δεν μαθαίνεται με τη μίμηση.

Πάσχουν οι τραυλοί από συναισθηματικές διαταραχές;

Το κοινό έχει ήδη μια στερεότυπη εικόνα για τους τραυλούς—ότι δηλαδή τείνουν να είναι συνεσταλμένοι, ότι προτιμούν τη μοναξιά, ότι είναι εσωστρεφείς, νευρικοί, ανήσυχοι—πράγματα που στην πραγματικότητα δεν είναι πορίσματα ερευνών γύρω από τις προσωπικότητες των τραυλών.

Κάποτε ήταν γενικά διαδεδομένη η ιδέα ότι όλοι οι τραυλοί είναι νευρασθενείς, αλλά η φωνιατρική έχει απομακρυνθεί από αυτή τη θεωρία. Η αιτία είναι ότι στις δεκαετίες του 1930, ’40 και ’50, υπήρξε μια πληθώρα ερευνών γύρω από τις προσωπικότητες των τραυλών. Γενικά, τα αποτελέσματα από τεστ συναισθηματικής προσαρμοστικότητας φάνηκαν να δείχνουν ότι οι περισσότεροι τραυλοί βρίσκονταν μέσα στα όρια του φυσιολογικού· και δεν βρέθηκε κάποιος ειδικός τύπος προσωπικότητας που να σχετίζεται με το τραύλισμα.

Έχουν οι τραυλοί την ίδια νοημοσύνη που έχουν και εκείνοι που δεν τραυλίζουν;

Και βέβαια! Στην πραγματικότητα, έγιναν πολλές μελέτες όπου βρέθηκε ότι οι τραυλοί που παρακολουθούσαν κολέγιο είχαν υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης από εκείνους που δεν τραύλιζαν.

Υπάρχουν καθόλου άτομα που αναρρώνουν από το τραύλισμα;

Υπάρχει μια θετική τάση να εξαφανίζεται το τραύλισμα κάπου μεταξύ των αρχικών σταδίων της παιδικής ηλικίας και της ενηλικίωσης. Από τις ενδείξεις που έχουμε οι πιο σοβαρές δείχνουν ότι πιθανόν μέχρι και 80 τοις εκατό των παιδιών που κάποτε τραύλιζαν σταμάτησαν πριν ενηλικιωθούν.

Μήπως αυτό σημαίνει ότι αν ένα παιδί έχει πρόβλημα τραυλίσματος, οι γονείς του δεν χρειάζεται να ανησυχούν;

Συνήθως λέμε ότι στα πρώτα στάδια της παιδικής ηλικίας οι πιθανότητες να αναρρώσει το παιδί μετά από σύντομο χρονικό διάστημα είναι πολύ καλές. Αλλά για την ώρα δεν μπορούμε να προβλέψουμε ποιο παιδί θα αναρρώσει και ποιο όχι. Έτσι η τακτική μας είναι: Αν ο γονέας ανησυχεί, ας πάει το παιδί σ’ ένα θεραπευτή· ζητήστε να εξεταστεί το παιδί και μετά βλέπετε αν μπορεί να βοηθηθεί. Απ’ όσο ξέρουμε, όσο μικρότερο είναι το τραυλό παιδί, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες για ανάρρωση. Αν το τραύλισμα επιμένει, οι πιθανότητες ότι το παιδί θα αναρρώσει τελικά χωρίς βοήθεια γίνονται όλο και λιγότερες.

Ποιες μέθοδοι θεραπείας χρησιμοποιούνται σήμερα;

Υπάρχουν δυο πλευρές στη θεραπεία. Η μια είναι να διδαχτούν οι τραυλοί να έχουν λιγότερο φόβο, και να είναι περισσότερο αντικειμενικοί σχετικά με το πρόβλημά τους, και η άλλη πλευρά είναι να γίνουν οι ανάλογες ενέργειες απευθείας στον τρόπο με τον οποίο τραυλίζει το άτομο.

Τώρα υπάρχουν δυο πολύ διαφορετικοί τρόποι για τον άμεσο χειρισμό του τραυλίσματος. Ο ένας τρόπος, που είναι και ο πιο κοινός αφού χρονολογείται από τον 19ο αιώνα ήδη, είναι να διδαχτεί ο τραυλός να μιλάει διαφορετικά. Γνωρίζουμε ότι μόλις οι τραυλοί υιοθετήσουν κάποιον τρόπο ομιλίας στον οποίο δεν είναι συνηθισμένοι—είτε μιλούν τραγουδιστά, μονότονα, αργά, είτε αλλάζουν τον τρόπο που αναπνέουν—συνήθως αυτό καταλήγει αμέσως σε στρωτή ομιλία. Έτσι ήταν πολύ δελεαστικό να χρησιμοποιηθεί αυτό στη θεραπεία, και αυτή είναι, στην πραγματικότητα, η πιο γενικά χρησιμοποιούμενη μέθοδος σήμερα. Υπάρχουν όμως μερικά μειονεκτήματα σ’ αυτό. Το πιο σοβαρό είναι ότι υπάρχει πολύ μεγάλο ποσοστό επανεμφάνισης του τραυλίσματος μετά από λίγους μήνες. Μερικοί τραυλοί αναρρώνουν μόνιμα, αλλά ένας μεγάλος αριθμός απ’ αυτούς επανεμφανίζουν το πρόβλημα. Επίσης, πιέζεται ο τραυλός να κατευθύνει συνέχεια την ομιλία του και αυτό συχνά καταλήγει σε ένα αφύσικο είδος ομιλίας.

Είπατε ότι υπάρχουν δύο μέθοδοι που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα στο τραύλισμα. Ποια είναι η άλλη;

Η άλλη μέθοδος είναι να μη διδάσκονται οι τραυλοί να μιλούν διαφορετικά, αλλά να διδάσκονται να τραυλίζουν διαφορετικά. Ίσως αυτό να ηχεί παράξενα, αλλά υπήρξε ένα κίνημα που άρχισε στη δεκαετία του 1930 και εξακολουθεί να έχει δύναμη. Έλεγε στον τραυλό: Μη χρησιμοποιείς τεχνάσματα για να αποφύγεις το τραύλισμα με το να μιλάς με παράξενους τρόπους, όπως είναι ο τραγουδιστός ή ο μονότονος. Αλλά μάλλον, μετρίασε τις αντιδράσεις του τραυλίσματος με το να τις κάνεις με λιγότερο αφύσικο τρόπο, με πιο χαλαρό τρόπο, με έναν τρόπο που μοιάζει με φυσιολογική έλλειψη ευχέρειας λόγου. Όλοι μας, βλέπετε, κομπιάζουμε στην ομιλία μας.

Αυτή είναι πιο σταθερή μέθοδος. Αλλά και αυτή επίσης έχει τα μειονεκτήματά της. Το μεγαλύτερο είναι ότι σπάνια ο τραυλός αποκτάει ευχέρεια λόγου. Με τη μέθοδο αυτή, είναι πιο πιθανό να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τον τραυλό να ελαττώσει την οξύτητα του τραυλίσματος παρά να την εξαλείψει.

Αυτό που σας λέω στην πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχουν τρόποι θεραπείας του τραυλίσματος που να είναι ιδεώδεις. Αλλά πολλοί τραυλοί μπορούν να βοηθηθούν σε μεγάλο βαθμό.

Βοηθάει το να λέγεται στον τραυλό να μιλάει πιο αργά ή να παίρνει βαθιές εισπνοές;

Είναι δύσκολο να απαντηθεί κατηγορηματικά μια ερώτηση σαν κι αυτή, επειδή οι άνθρωποι διαφέρουν μεταξύ τους πάρα πολύ. Είχα διδαχτεί να πιστεύω ότι ήταν πολύ κακό πράγμα να συμβουλεύω τους γονείς να λένε τέτοια πράγματα στα παιδιά. Και από προσωπική πείρα πιστεύω ότι οι γονείς μπορούν εύκολα να χειροτερέψουν το πρόβλημα λέγοντας τέτοια πράγματα. Έχουμε δει περιπτώσεις στις οποίες δόθηκε στο παιδί η συμβουλή να πάρει μια βαθιά εισπνοή και την επόμενη μέρα το παιδί είχε καταλήξει όχι μόνο να τραυλίζει αλλά να του κόβεται και η αναπνοή. Όμως και πάλι το θέμα δεν είναι τόσο εύκολο, επειδή είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν μερικά παιδιά που βοηθήθηκαν να υπερνικήσουν το τραύλισμά τους από πράγματα που τους είπαν οι γονείς τους στην προσπάθειά τους να τα βοηθήσουν. Έτσι, κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Αλλά ως γονέας, θα ήμουν πολύ προσεκτικός να μην παροτρύνω συνέχεια το παιδί να μιλάει αργά, να παίρνει βαθιές εισπνοές, να σκέφτεται πριν μιλήσει, και τα όμοια.

Υπάρχει κάποια βοήθεια που θα μπορούσε να προσφέρει ο τραυλός στον εαυτό του;

Πιστεύω ότι για τον τραυλό το πιο σπουδαίο πράγμα είναι να μάθει πώς να διεξάγει συνομιλίες, όσο τουλάχιστον είναι δυνατόν, σαν τραυλός. Και μ’ αυτό εννοώ ότι ο τραυλός πρέπει να σταματήσει να κρύβει το τραύλισμά του, πρέπει να μάθει να σχολιάζει όταν τύχει το τραύλισμά του στους άλλους και δεν θα πρέπει να παρουσιάζει τον εαυτό του σαν φυσιολογικό ομιλητή, αντιμετωπίζοντας έτσι όλη την πίεση που του έφερε συνήθως αυτό. Πρέπει να βεβαιώνεται ότι όλοι όσοι τον γνωρίζουν, γνωρίζουν επίσης και ότι τραυλίζει, ότι μπορεί να ανοιχθεί συζήτηση γύρω απ’ αυτό το θέμα, και ότι δεν πρέπει να νιώθουν αμηχανία όταν εγείρεται το ζήτημα αυτό.

Ίσως θα μπορούσε να μάθει, αν είναι δυνατό, ακόμα και να αστειεύεται για το τραύλισμά του. Οι τραυλοί το βρίσκουν πάρα πολύ δύσκολο να δουν την αστεία πλευρά του τραυλίσματος, αλλά γνώρισα έναν τραυλό που, οποτεδήποτε κολλούσε, έλεγε: «Διάλειμμα λίγων λεπτών μεταξύ των λέξεων», και αυτό μετρίαζε την ένταση. Και σε άλλες περιπτώσεις έλεγε: «Θα υπάρξει μια σύντομη καθυστέρηση στην αναμετάδοση λόγω τεχνικών προβλημάτων».

Τι μπορεί να κάνει ο ακροατής για να βοηθήσει εκείνον που τραυλίζει;

Οι περισσότεροι τραυλοί το θεωρούν προσβολή να σταματάει αμέσως ο ακροατής να τους κοιτάει όταν αυτοί αρχίζουν να τραυλίζουν. Επίσης, οι ακροατές βοηθούν τους τραυλούς καλύτερα, όταν ασχολούνται με αυτό που λέει ο τραυλός, παρά με το πώς το λέει. Και αυτό σημαίνει ότι οι ακροατές θα κάνουν καλά να αποφεύγουν να βοηθούν με λόγια τους τραυλούς καθώς και το να λένε στον τραυλό, «Ηρέμησε».