Πιστωτικές Κάρτες—Μήπως Είναι Μια «Πλαστική Παγίδα»;
ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ! Μήπως έχετε κι εσείς μια; Αν όχι, και ζείτε σε μια ανεπτυγμένη χώρα, τότε είναι μάλλον ζήτημα χρόνου πριν σας προσφέρουν μια κάρτα. Οι τράπεζες, τα μεγάλα καταστήματα, οι εταιρίες πετρελαίων και τα παρόμοια έχουν κατακλύσει τον κόσμο μ’ αυτές τις ορθογώνιες, πλαστικές καρτούλες· έτσι, αργά ή γρήγορα θα φτάσουν και σε σας. Ωστόσο, η απόκτηση μιας κάρτας μπορεί να αποδειχθεί ευλογία ή και κατάρα. Ποιο από τα δυο θα είναι για σας;
Ένας αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων σήμερα που έχουν πιστωτικές κάρτες καταλήγουν να έχουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Επειδή τις χρησιμοποιούν ασύνετα. Παρασύρονται από το πάθος τού «να αγοράζουν δίχως χρήματα», και πέφτουν σ’ αυτό που ονομάζουν μερικοί «πλαστική παγίδα». Γι’ αυτά τα άτομα, οι πιστωτικές κάρτες είναι μια κατάρα. Ίσως αισθάνονται σαν κάποιον που είχε προτείνει να γραφτούν τα ακόλουθα σε κάθε κάρτα: «ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι πιστωτικές κάρτες μπορούν να βλάψουν την περιουσία σας!»
Όμως, υπάρχουν πολλά άτομα που δεν παραπονιούνται. Γι’ αυτούς, η διαθεσιμότητα της πιστωτικής κάρτας έχει αποδειχτεί ευλογία. Μερικά από τα πιο δημοφιλή πλεονεκτήματα που απολαμβάνουν οι κάτοχοι πιστωτικής κάρτας είναι: το ότι δεν χρειάζεται να κρατούν πολλά χρήματα όταν ψωνίζουν· το ότι μπορούν να εκμεταλλεύονται απρόοπτες εκπτώσεις σε πράγματα που τα έχουν ανάγκη· η ευχέρεια που δίνει η πίστωση στο να μπορείς να αγοράζεις τώρα και να πληρώνεις αργότερα· το να υπάρχουν διαθέσιμα μετρητά σε ώρα ανάγκης· και το να μπορείς να κάνεις αγορές και πληρωμές τηλεφωνικά.
Αν και τα «πλαστικά χρήματα» μπορούν να δημιουργήσουν στενοχώριες όταν δεν τα μεταχειρίζεται κάποιος με σοφία, όμως αν τα χρησιμοποιεί με σωστό τρόπο, μπορούν να τον βοηθήσουν να απολαύσει προνόμια που διαφορετικά μπορεί να μην τα απολάμβανε τόσο γρήγορα. Ενόψει αυτού του γεγονότος, ίσως ρωτήσετε, ‘Τότε πώς μπορούν αυτά να γίνουν παγίδα;’
«Δεν τη Χρειάζομαι Πραγματικά, Αλλά . . . »
Η προπαγάνδα καθώς και η πίεση από άλλους έχουν δελεάσει πολλούς στη χρήση πιστωτικής κάρτας. Οι τράπεζες ξοδεύουν εκατομμύρια σε διαφημιστικά προγράμματα προσπαθώντας να ελκύσουν περισσότερα άτομα στον δικό τους «πλαστικό παράδεισο». Ακόμα και μικρά παιδιά έχουν γίνει στόχος τέτοιων διαφημιστικών προγραμμάτων. Έχουν γίνει δεκτές αιτήσεις από οχτάχρονα, εφτάχρονα, ακόμα και εξάχρονα παιδιά!
Κατά κύριο λόγο, οι διαφημίσεις σχεδιάζονται για να προσελκύσουν τους φιλόδοξους ανθρώπους που έχουν οδηγηθεί να πιστεύουν ότι η απλή απόκτηση μιας πιστωτικής κάρτας θα τους εξασφαλίσει άμεση αναγνώριση από τους άλλους και θα τους κάνει σπουδαίους. Μερικοί πιστεύουν ότι η πιστωτική κάρτα είναι ένα είδος διπλώματος που αποδεικνύει την οικονομική τους επιτυχία και το κύρος τους. Το περιοδικό Changing Times (Οι Καιροί Αλλάζουν) ανέφερε πρόσφατα: «Οι διαφημίσεις στην τηλεόραση δείχνουν ότι το να κρατάς τη σωστή κάρτα μπορεί να σε βοηθήσει να κερδίσεις φίλους, να επηρεάσεις τους ανθρώπους, και, τέλος πάντων, σου δίνει ένα ευχάριστο συναίσθημα».
Μερικοί κάτοχοι πιστωτικής κάρτας ομολογούν ότι νιώθουν να τους κυριεύει ένα αίσθημα ευφορίας, ένα «αίσθημα δύναμης», και ότι ενισχύεται η προσωπική τους αξία όταν χρησιμοποιούν την κάρτα. Πολλοί υποκύπτουν στους δελεασμούς δίχως πραγματικά να χρειάζονται την κάρτα, και συχνά αυτό έχει σαν συνέπεια να ξοδεύουν περισσότερα απ’ όσα τους επιτρέπουν οι δυνατότητές τους.
Ένας ψυχολόγος έκανε την ακόλουθη γενική παρατήρηση αφού μελέτησε τη συμπεριφορά ατόμων που είχαν πιστωτικές κάρτες: «Οι άνθρωποι που έχουν πιστωτικές κάρτες, δεν κρατούν λογαριασμό των εξόδων τους». Έχει παρατηρηθεί ότι πολλοί, όταν αποκτήσουν μια κάρτα, ξαφνικά παύουν να συγκινούνται από τιμές, και αγοράζουν αυθόρμητα. Όταν ένα άτομο απαλλάχτηκε από τις πιστωτικές του κάρτες, είπε ότι τώρα, για πρώτη φορά μετά από τόσο καιρό, παρακολουθεί και πάλι τις τιμές των εμπορευμάτων.
Επιπρόσθετα Έξοδα
Οι τράπεζες «διαθέτουν πλαστικές πιστωτικές κάρτες σε ανθρώπους που στην πραγματικότητα δεν έχουν την ανάλογη οικονομική ευχέρεια και οι οποίοι επίσης δεν καταλαβαίνουν την πολυπλοκότητα του χρέους», υπογράμμισε ένα πρόσφατο άρθρο σε εφημερίδα. Η χρήση της πιστωτικής κάρτας δίχως τη γνώση τού πώς εργάζεται η πίστωση, έχει φέρει οικονομική καταστροφή σε πολλούς.
Για παράδειγμα, μια εφημερίδα ανέφερε ότι μια γυναίκα δανείστηκε με την πιστωτική της κάρτα 3.000 δολάρια. Μετά από τις πρώτες τρεις πληρωμές ενός συνολικού ποσού 220 δολαρίων, χρωστούσε ακόμα 2.956 δολάρια. Σε μια περίοδο εφτά μηνών, είχε πληρώσει 584 δολάρια, αλλά αυτό μείωσε το χρέος της μόνο κατά 157,19 δολάρια. Πού πήγαν τα υπόλοιπα χρήματα; Στην πληρωμή του τόκου! Πρόσφατα, μερικές τράπεζες χρέωναν τόκο μέχρι 22 τοις εκατό. Σαν αποτέλεσμα, τα χρεωστικά υπόλοιπα των κατόχων πιστωτικής κάρτας ανήλθαν σε πρωτοφανή ύψη.
Επιπλέον, οι περισσότερες τράπεζες χρεώνουν μια ετήσια εισφορά για κάθε πιστωτική κάρτα που εκδίδουν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η εισφορά μπορεί να είναι από 15 δολάρια μέχρι 250 δολάρια. Άλλες τράπεζες χρεώνουν κάποιο ποσό κάθε φορά που χρησιμοποιείται η κάρτα. Αυτά τα επιπρόσθετα έξοδα έχουν δημιουργήσει για τις πιστωτικές κάρτες μια παγκόσμια φήμη ως «ακριβό πλαστικό».
«Δεν Το Αγόρασα Αυτό!»
Αν είστε κάτοχος πιστωτικής κάρτας, ίσως λάβετε λογαριασμό για κάτι που δεν αγοράσατε. Ίσως αυτό οφείλεται σε λάθος τιμολόγησης που έγινε είτε από την τράπεζα είτε από την επιχείρηση όπου χρησιμοποιήσατε την κάρτα. Ωστόσο, όμως, εκτός από τα λάθη τιμολόγησης που γίνονται κατά καιρούς, κάθε κάτοχος πιστωτικής κάρτας κινδυνεύει να γίνει θύμα απάτης.
Για να γίνει απάτη στη χρήση της πιστωτικής σας κάρτας, χρειάζεται μόνο να έχει κάποιος το όνομά σας, τον αριθμό του λογαριασμού σας, και την ημερομηνία λήξης της κάρτας σας. Οι κλέφτες μπορούν να πάρουν αυτές τις πολύτιμες πληροφορίες από κλεμμένες ή χαμένες κάρτες, καθώς και από διπλότυπα των συναλλαγών σας. Μερικοί κάτοχοι πιστωτικής κάρτας λαβαίνουν τηλεφώνημα από άγνωστη εταιρία που τους πληροφορεί ότι έχουν κερδίσει κάποιο βραβείο. Κατόπιν, μέσω κάποιας πολύπλοκης εξήγησης, εκείνος που καλεί προσπαθεί να ξεγελάσει το άτομο ώστε να του δώσει τις αναγκαίες πληροφορίες από την πιστωτική του κάρτα για να τις χρησιμοποιήσει στην απάτη του.
Πολλά έχουν γίνει για να κάνουν την απάτη όλο και πιο δύσκολη. Κάποτε οι κάρτες ήταν απλά, σκέτα κομμάτια πλαστικού με αριθμούς πάνω σε αυτές. Τελικά, προστέθηκαν κωδικοποιημένες πληροφορίες πάνω σε μια μαγνητική ταινία. Τώρα, χρησιμοποιούνται ολογράμματα και ακόμα πιο πολύπλοκα τυπογραφικά σχέδια. Σε μερικές περιοχές, γίνονται πειράματα με τις λεγόμενες «έξυπνες κάρτες» που περιέχουν έναν μικροϋπολογιστή.
Ενώ αυτά τα βήματα θα κάνουν πιο δύσκολη την απάτη, η εφημερίδα The New York Times (Δε Νιου Γιορκ Τάιμς) πρόσθεσε: «Υπάρχουν χιλιάδες πλαστές κάρτες. Και είναι εγγυημένο για τους περισσότερους κλέφτες ότι θα έχουν τουλάχιστον μερικές ώρες για να ψωνίσουν ελεύθερα πριν τους σταματήσουν τις συναλλαγές τους με την κλεμμένη κάρτα». Μια πρόσφατη είδηση έδειξε ότι στη διάρκεια του 1985 χάθηκαν περισσότερα από $700.000.000 στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω απάτης με πιστωτικές κάρτες.
Σε τελική ανάλυση, ποιος πληρώνει τη ζημιά; Ενώ θα φαινόταν ότι πληρώνουν οι τράπεζες, το περιοδικό Parents (Γονείς) δίνει μια πιο ρεαλιστική απάντηση. Αυτό παρατηρεί ότι οι τράπεζες «διατηρούν με έναν τεχνητό τρόπο υψηλούς τόκους στις . . . κάρτες για να καλύπτονται τα ελλείμματα που δημιουργούνται λόγω της κατάχρησής τους». Επιπρόσθετα, όταν οι τράπεζες «πληρώνουν 7 ή 8 τοις εκατό για να δανειστούν χρήματα και χρεώνουν τον κάτοχο της πιστωτικής κάρτας 16, 18 ή και ακόμα και 20 τοις εκατό, τότε η τεράστια διαφορά τους επιτρέπει να απορροφήσουν το κόστος των καταχρήσεων που γίνεται στις πιστωτικές κάρτες». Ναι, σε τελική ανάλυση ο κάθε κάτοχος πιστωτικής κάρτας πληρώνει τη ζημιά.
Πώς να Αποφύγετε την Παγίδα
Μπορείτε να αποφύγετε να πέσετε στην παγίδα. Πώς γίνεται αυτό; Πρώτα απ’ όλα, καθορίστε αν χρειάζεστε πραγματικά την πιστωτική κάρτα ή όχι. Αναλύστε τα κίνητρα που σας υποκινούν να πάρετε πιστωτική κάρτα πριν συμπληρώσετε την αίτηση γι’ αυτήν. Αντί να δελεαστείτε από προπαγάνδα, λάβετε μια συνετή απόφαση.
Αν αποφασίσετε να έχετε πιστωτικές κάρτες, τότε χρησιμοποιήστε τες με σοφία. Να χειρίζεστε τις πιστωτικές σας κάρτες όπως θα χειριζόσασταν μια επιχείρηση. Να γνωριστείτε με τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσετε όταν χρειαστεί να καταγγείλετε ένα λάθος τιμολόγησης, ή όταν υποψιάζεστε απάτη. Ελέγξτε τους τοπικούς νόμους που σας προστατεύουν. Να ελέγχετε προσεκτικά τους μηνιαίους σας λογαριασμούς. Δεν είναι αλάνθαστοι οι λογαριασμοί που προέρχονται από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές της εταιρίας που εκδίδει τις πιστωτικές κάρτες.
Ίσως θελήσετε επίσης να αποφύγετε να κρατάτε ένα χρεωστικό υπόλοιπο στο λογαριασμό της πιστωτικής σας κάρτας. Πολλοί διαλέγουν να πληρώνουν για τις αγορές τους εξ ολοκλήρου πριν αρχίσει να υπολογίζεται ο τόκος. Αν πράγματι χρειάζεστε χρόνο για να πληρώσετε το χρέος σας, τότε κάντε το όσο πιο σύντομα μπορείτε.
Ναι, να γίνετε ένας σκεπτόμενος καταναλωτής, και τότε μπορεί να μην πέσετε ποτέ στην πλαστική παγίδα!
[Πλαίσιο στη σελίδα 14]
Τρόποι για να Αποφύγετε την Απάτη στις Πιστωτικές Κάρτες
◼ Φυλάξτε προσεκτικά τις κάρτες σας σαν να ήταν μετρητά. Μην τις αφήνετε ποτέ αφύλακτες.
◼ Να ελέγχετε τα αντίγραφα της κίνησης των λογαριασμών σας κάθε μήνα. Να καταγγείλετε οποιαδήποτε αμφισβητήσιμη χρέωση.
◼ Ποτέ να μη δίνετε τον αριθμό της κάρτας σας από το τηλέφωνο εκτός αν μιλάτε με κάποια εταιρία καλής φήμης.
◼ Όταν δίνετε την κάρτα σας σε πωλητές ή σερβιτόρους, να βεβαιώνεστε ότι είναι η δική σας κάρτα που επιστρέφουν σ’ εσάς. Θα μπορούσαν άθελά τους να αλλάξουν κάρτες.
◼ Να ζητάτε τα καρμπόν των συναλλαγών σας και να τα καταστρέφετε. Επίσης, να φυλάτε το δικό σας αντίγραφο συναλλαγής.
◼ Να καταστρέφετε κάρτες που έχουν λήξει ή οποιεσδήποτε άλλες κάρτες δεν χρειάζεστε πια.
◼ Να κρατάτε έναν πλήρη κατάλογο των αριθμών των λογαριασμών για τις πιστωτικές σας κάρτες σε ασφαλή τόπο.
◼ Να αναφέρετε αμέσως κάρτες που έχετε χάσει ή που έχουν κλαπεί.