Μια Γη Χωρίς Δάση—Αυτό μας Επιφυλάσσει το Μέλλον;

ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ εκτάσεις που για χιλιάδες χρόνια καλύπτονταν με θαλερά τροπικά βροχερά δάση, σήμερα γίνονται χέρσα γη. Αυτά τα όμορφα, καταπράσινα, μέρη της γης που σφύζουν από ζωή και που κάποτε ήταν η φυσική κατοικία εξωτικών πουλιών και ζώων που κατάφευγαν κάτω από την προστατευτική ομπρέλα εκατομμυρίων ειδών φυτών και δέντρων, μερικά από τα οποία υψώνονται 60 μέτρα στον ουρανό, σήμερα μεταβάλλονται ραγδαία σε ερημότοπους.

Με καταστροφική αποτελεσματικότητα ο άνθρωπος ρημάζει τα βουνά με το τσεκούρι, το πριόνι, τη μπουλντόζα και το σπίρτο. Τα καταντάει εγκαταλειμμένους, απογυμνωμένους, τραυματισμένους, καψαλισμένους ερημότοπους. Αυτή η αμείλικτη καταστροφή των τροπικών δασών της γης διεξάγεται με το συγκλονιστικό ρυθμό των 225 στρεμμάτων το λεπτό, ή πάνω από 100.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα το χρόνο—μια έκταση ίση με το μέγεθος της Αυστρίας.

Σύμφωνα με μερικούς ειδικούς, μέχρι το έτος 2000, περίπου το 12 τοις εκατό των τροπικών βροχερών δασών που υπήρχαν το 1980 θα έχουν καταστραφεί—δεν είναι και μικρό κατόρθωμα για τον άνθρωπο που η καταστροφικότητά του είναι ονομαστή. Μαζί θα εξαφανιστούν και τα εξωτικά πουλιά, τα άγρια ζώα και οι ποικιλίες φυτών που δεν μπορούν να βρεθούν σε κανένα άλλο κλίμα της γης. Ο άνθρωπος καταστρέφει ένα μέρος αυτού του πολύ περίπλοκου οικοσυστήματος που είναι τόσο ζωτικό για τη ζωή του και το οποίο του παρέχει ανυπολόγιστα οφέλη.

Περισσότερα από τα μισά φάρμακα που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος προέρχονται από τα φυτά, από τα οποία πολλά είναι τροπικά φυτά. Τι θα κάνει η βιομηχανία χωρίς την πηγή του καουτσούκ, του ρετσινιού, του ινδοκάλαμου, του μπαμπού—προϊόντων των τροπικών δασών—χωρίς να αναφέρουμε τις ίνες, τις ρητίνες, τα χρώματα και τα μπαχαρικά; Τυφλά και αλόγιστα, ο άνθρωπος καταστρέφει ένα θησαυρό αμέτρητης αξίας.

Από αυτά τα μεγάλα δάση παράγονται τεράστιες ποσότητες ζωογόνου οξυγόνου. Μερικοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι αυτή η μαζική μείωση των δασών που παράγουν οξυγόνο μπορεί κάλλιστα να εντείνει το απειλούμενο φαινόμενο θερμοκηπίου, προκαλώντας την ανύψωση του επιπέδου της θάλασσας σε καταστροφικά ύψη.

Η αποψίλωση των δασών έχει ήδη σοβαρές και άμεσες επιπτώσεις σε μεγάλο μέρος του κόσμου. Έθνη όπως η Βραζιλία, η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες έχουν δει τις πυκνές τους ζούγκλες να μετατρέπονται γοργά σε χέρσα ερημιά. Το World Resources Institute (Ινστιτούτο Παγκόσμιων Πόρων) αναφέρει ότι «στη Νοτιοανατολική Ασία περίπου 112 εκατομμύρια στρέμματα δασοσκεπούς κάποτε γης τώρα έχουν μόνο άχρηστα αγριόχορτα που δεν προσφέρουν ούτε τροφή, ούτε καύσιμα, ούτε χορτονομή».

Το κόψιμο και το πούλημα τεράστιων εκτάσεων δασών θα προκαλέσει σίγουρα την αποδάσωση των Φίτζι μέσα σε 20 χρόνια, της Ταϋλάνδης μέχρι το τέλος του αιώνα και των χαμηλών βροχερών δασών των Φιλιππίνων μέχρι το 1990, αναφέρει το Science Digest. Στην Αυστραλία η καταστροφή των δασών είναι εκτεταμένη—τα δυο τρίτα των βροχερών δασών της έχουν εξαφανιστεί τελείως! Η Ινδία κάθε χρόνο χάνει 13 εκατομμύρια στρέμματα δασών.

Το περιοδικό Natural History (Φυσική Ιστορία) του Απριλίου 1986 αναφέρει ότι «μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980 όλες οι χώρες της Αφρικής έχαναν τα δάση τους. Πράγματι, το ‘έλλειμμα των δασών’ αποτελεί τον κανόνα στον Τρίτο Κόσμο». Σε 63 χώρες 1,5 δις άνθρωποι κόβουν τα δέντρα γρηγορότερα απ’ ό,τι μπορούν να αναπτυχθούν, δημιουργώντας ένα ‘έλλειμμα’ που σίγουρα θα οδηγήσει τα δάση και την καύσιμη ξυλεία σε ‘χρεοκοπία’. Οι ειδικοί αναμένουν ότι αυτό το ‘έλλειμμα’ θα διπλασιαστεί μέχρι το έτος 2000.

Η καταστροφή των δασών προσβάλλει το πιο ευαίσθητο σημείο της ικανότητας ύπαρξης του ανθρώπου—τη γεωργία. Πρώτα-πρώτα, όταν ο άνθρωπος κόβει τα δέντρα των βουνών και των λόφων και στη θέση τους σπέρνει, το έδαφος, επειδή δεν υπάρχουν τώρα φυτά που να το συγκρατούν στη θέση του, απομακρύνεται γρήγορα από το νερό. Επίσης, σε χώρες όπου η καύσιμη ξυλεία είναι σπάνια, «υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο καίγονται 400 εκατομμύρια τόνοι κοπριάς . . . Έτσι, καίγοντας κάτι που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για λίπασμα η συγκομιδή μειώνεται κατά 14 εκατομμύρια τόνους και περισσότερο».

Είναι πράγματι τα δάση της γης καταδικασμένα από ανεξέλεγκτες δυνάμεις; Ή, μήπως, θα μπορέσει αυτή η γενιά να αφήσει στα παιδιά της αρκετούς από τους πόρους και από την ομορφιά της γης; Αυτά που λέγονται και γράφονται είναι πολλά· εκείνα που γίνονται πολύ λίγα. Έτσι, τι μέλλον θα αφήσει στα παιδιά της; Ο χρόνος θα το δείξει, και ο χρόνος που έχει μείνει είναι πολύ λίγος.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 7]

Σε 63 χώρες 1,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι κόβουν τα δέντρα γρηγορότερα απ’ ό,τι μπορούν να αναπτυχθούν

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Τα έθνη μετατρέπουν τις πυκνές ζούγκλες σε χέρσα ερημιά