Ωφέλιμοι Συνεταιρισμοί στο Ζωικό Κόσμο
Ο ΣΑΙΞΠΗΡ έγραψε: «Η φύση διδάσκει τα ζώα να ξεχωρίζουν τους φίλους τους». Και πράγματι, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις ωφέλιμου συνεταιρισμού στο ζωικό κόσμο. Μια απ’ αυτές τις περιπτώσεις αφορά το βουφάγο, ένα πουλί που ζει στη Νότια Αφρική.
Αυτό το πουλί, που έχει μήκος περίπου 20 εκατοστά, είναι προικισμένο με ένα πλατύ, χοντρό, κίτρινο ή κόκκινο ράμφος, με κοντά πόδια και με δυνατά νύχια. Συνήθως το βρίσκει κανείς να κάθεται πάνω σε μεγάλα θηρία, όπως οι ιπποπόταμοι, και σε κατοικίδια βοοειδή. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ο βουφάγος ψάχνει επίμονα κάθε σχισμή και κάθε πτυχή πάνω στο δέρμα του ζώου που τον φιλοξενεί, θέλοντας να το απαλλάξει από τα βλαβερά τσιμπούρια. Ωστόσο, δεν δουλεύει τσάμπα· αυτά τα τσιμπούρια είναι η κύρια τροφή του βουφάγου.
Από αυτές τις υπηρεσίες του βουφάγου ωφελείται τόσο ο άνθρωπος όσο και το ζώο. Ο ορνιθολόγος Όλιβερ Όστεν, Τζούνιορ παρατηρεί ότι «οι Βουσμάνοι και οι πρωτόγονοι αγρότες θεωρούν πολύτιμους [τους βουφάγους] επειδή απαλλάσσουν τα βοοειδή τους από τα τσιμπούρια». Αλλά οι βουφάγοι είναι μεγάλος μπελάς για τους Αφρικανούς κυνηγούς θηραμάτων. Γιατί; Φανταστείτε έναν κυνηγό να πλησιάζει στα κλεφτά το θήραμά του και να φτάνει σε απόσταση βολής. Ξαφνικά, απογειώνεται ο άγρυπνος φρουρός—ο βουφάγος! Με τις διαπεραστικές και ενοχλητικές κραυγές του, προειδοποιεί το συνέταιρό του ότι πλησιάζει ο κίνδυνος. Και τότε το θήραμα το βάζει στα πόδια και χάνεται!
Το Ανθόζωο και η Γαρίδα
Άλλη μια ασυνήθιστη σχέση είναι εκείνη που υπάρχει ανάμεσα στη θαλάσσια ανεμώνα και στη γαρίδα της ανεμώνας. Η θαλάσσια ανεμώνα είναι ένα ασπόνδυλο που μερικές φορές το λένε ‘ανθόζωο’. Μια απλή σύγκρουση πάνω σ’ αυτή τη θαλάσσια καλλονή είναι ικανή να σκοτώσει πολλά μικρά πλάσματα και ψάρια. Το κάθε πλοκάμι της μπορεί να ακινητοποιήσει το θύμα της μ’ ένα δηλητηριώδες τσίμπημα. Τότε η ανεμώνα σπρώχνει το θύμα προς το στόμα της που βρίσκεται στη βάση των πλοκαμιών της.
Ωστόσο, η γαρίδα της ανεμώνας δεν επηρεάζεται απ’ αυτά τα πλοκάμια που τσιμπούν και ζει με ασφάλεια ανάμεσά τους. Μέσω αυτής της συμβίωσης, η γαρίδα προστατεύεται από τα αρπακτικά ψάρια και βρίσκει τροφή μαζεύοντας τα αποφάγια της ανεμώνας. Κι απ’ ό,τι φαίνεται ωφελείται και η ανεμώνα από τις ‘εκκαθαριστικές επιχειρήσεις’ της γαρίδας.
Άλλοι Θαλάσσιοι Συνέταιροι
Όπως και οι άνθρωποι, έτσι και τα ψάρια υποφέρουν από μολύνσεις και ασθένειες. Αλλά μπορεί ένα ψάρι να πάρει προστατευτικά μέτρα για να διατηρηθεί σε καλή υγεία; Και βέβαια μπορεί, εφόσον μερικά ψάρια έχουν κάνει ‘συμμαχία’ με το λεγόμενο ψάρι καθαριστή. Για τους ροφούς, τα χέλια, τα σελάχια και τους καρχαρίες αυτός ο μικροσκοπικός κάτοικος των βαθιών νερών είναι περιζήτητος.
Φανταστείτε αυτά τα σαρκοφάγα να μπαίνουν στη γραμμή, σε υποβρύχιους σταθμούς καθαρισμού, περιμένοντας να ’ρθει η σειρά τους. Πρώτος είναι ένας τεράστιος καρχαρίας. Το ψάρι καθαριστής καθαρίζει τον καρχαρία απ’ το κεφάλι ως την ουρά, αφαιρώντας κάθε μολυσμένο ιστό. Έπειτα, εξαφανίζεται μέσα στο φοβερό και γεμάτο δόντια στόμα του καρχαρία, κι αφαιρεί τα σάπια αποφάγια της τροφής, τα παράσιτα και τους μύκητες. Το ψάρι καθαριστής, με τα δόντια του που είναι μυτερά σαν βελόνες ψαχουλεύει ακόμη και βαθιά μέσα στο λαιμό του καρχαρία, κι έπειτα γυρίζει πίσω και βγαίνει από ένα άνοιγμα στα βράγχια. Η εγχείρηση πέτυχε—ο επόμενος ασθενής παρακαλώ!
Λέγεται πως, όταν ο πελάτης είναι πιο επιφυλακτικός, το ψάρι καθαριστής κολυμπάει στα πλάγια, σαν να χορεύει, λες και προσπαθεί να καλοπιάσει το ντροπαλό ψάρι και να το κάνει να ανοίξει το στόμα του, έτσι ώστε αυτό να μπει μέσα και να πιάσει δουλειά. Σύντομα το στόμα ανοίγει και παρέχονται οι υπηρεσίες. Πολλά ψάρια είναι τόσο ανυπόμονα καθώς περιμένουν τη θεραπεία τους, ώστε έχει παρατηρηθεί ότι καβγαδίζουν για να παρακάμψουν τα άλλα ψάρια που περιμένουν στη σειρά. Ένα ψάρι καθαριστής, μέσα σε έξι ώρες, εξυπηρέτησε 300 ψάρια.
Ναι, όπως λέει η Αγία Γραφή, έχει αποδειχτεί ότι τέτοια ζώα είναι ‘ενστικτωδώς σοφά’, καθώς παρέχουν το ένα στο άλλο χρήσιμες υπηρεσίες. (Παροιμίαι 30:24, ΜΝΚ) Ίσως να μπορούσαμε κι εμείς, οι άνθρωποι, να πάρουμε ένα μάθημα απ’ αυτά· να μάθουμε να ‘δίνουμε’ προς όφελος των άλλων!—Λουκάς 6:38.