Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Πώς Μπορώ να τα Βγάλω Πέρα με τη Φυλετική Προκατάληψη;

Το μουσείο απείχε μόλις λίγα χιλιόμετρα από το σπίτι τους, και μιας και τα δυο 11χρονα αγόρια είχαν ίσα-ίσα τα λεφτά για το εισιτήριο του μουσείου, πήραν την απόφαση να πάνε με τα πόδια.

Για να φτάσουν στον προορισμό τους τα παιδιά έπρεπε να διασχίσουν ένα φαρδύ δρόμο, που αποτελούσε την οριακή γραμμή της πόλης μεταξύ μαύρων και λευκών. Αφού το επιχείρησαν και διέσχισαν εκείνο το διαχωριστικό δρόμο χωρίς να συμβεί τίποτα κακό, άρχισαν να χαλαρώνουν και να απολαμβάνουν τον καλοκαιρινό ήλιο. Όμως, εντελώς ξαφνικά, ξεπρόβαλε μπροστά τους μια μεγάλη παρέα λευκών νεαρών. Κουνώντας ρόπαλα στα χέρια τους και ξεστομίζοντας προσβολές για τη φυλή των παιδιών, άρχισαν όλοι μαζί να τα κυνηγούν, φωνάζοντας: «Πιάστε τους! Πιάστε τους!»

ΦΥΛΕΤΙΚΗ προκατάληψη. Οι διάφορες ειδήσεις δείχνουν ότι είναι ένα πρόβλημα παγκόσμιας έκτασης. Έτσι, οι διακρίσεις που γίνονται σε θέματα στέγασης, εργασίας και ιατρικής φροντίδας αποτελούν συνηθισμένο παράπονο.

Αργά ή γρήγορα λοιπόν, ίσως χρειαστεί να έρθεις πρόσωπο με πρόσωπο με τη φυλετική προκατάληψη. Για παράδειγμα, μερικά νεαρά άτομα είναι θύματα προκαταλήψεων στο σχολείο—υφίστανται ατέλειωτες προσβολές για τη φυλή τους ή υποτιμητική μεταχείριση από τη μεριά των δασκάλων. «Ο δάσκαλός μου με γελοιοποιεί στην τάξη», λέει ένας νεαρός Εβραίος. «Φέρνει στην επιφάνεια παλιές προκαταλήψεις και απόψεις. Επίσης με αγνοεί τελείως στην τάξη». Μια έφηβη που λέγεται Πάμελα λέει: «Η προκατάληψη έχει γίνει επιδημία στο σχολείο μας, γιατί κάθε φορά που έχουμε κάποια μαθητική συγκέντρωση, οι μαύροι κάθονται στη μια μεριά της αίθουσας και οι λευκοί κάθονται στην άλλη».

Η δεκαπεντάχρονη Τρένα, της οποίας ο ένας γονέας είναι μαύρος και ο άλλος λευκός, συχνά νιώθει πως είναι αιχμάλωτη στη μέγγενη της προκατάληψης. Η ίδια λέει: «Όταν κάνω παρέα με τους μαύρους, τότε οι λευκοί συμμαθητές μου το παίρνουν ότι δεν θέλω να είμαι μαζί τους. Κι όταν κάνω παρέα με τους λευκούς συμμαθητές μου, οι μαύροι το παίρνουν ότι νομίζω πως είμαι καλύτερή τους».

Πώς Αισθάνονται Άτομα που Είναι Θύματα Προκατάληψης

Ίσως έχεις δοκιμάσει κι εσύ τι σημαίνει να μη σε παίρνουν σε μια δουλειά, να μη σε δέχονται στο σχολείο που θέλεις να πηγαίνεις, να σου φέρονται με αγένεια σ’ ένα κατάστημα ή σε κάποιο εστιατόριο ή να σε ενοχλούν οι συνομήλικοί σου. Αν ναι, τότε ξέρεις ότι η προκατάληψη προξενεί πόνο. Η 17χρονη Λούσι λέει: «Η προκατάληψη με κάνει πραγματικά έξω φρενών». Η Λούσι έχει ισπανική καταγωγή και ξέρει καλά πόση απογοήτευση μπορεί να φέρει η προκατάληψη. «Παρ’ όλο που κάνω την εργασία μου και παίρνω καλούς βαθμούς στο σχολείο, ποτέ δεν μου το αναγνωρίζουν. Αν κάποιος λευκός μαθητής τα πάει καλά, ο δάσκαλός μου τον επαινεί. Αν δεν είσαι λευκός, όμως, όσο σκληρά κι αν εργαστείς, δεν αρκεί».

Άλλα νεαρά άτομα αντιμετωπίζουν την προκατάληψη με σιωπηλή καρτερικότητα. Μια έφηβη που είναι μαύρη λέει: «Στο σχολείο μου, οι περισσότεροι είναι λευκοί κι εγώ τα πηγαίνω αρκετά καλά μαζί τους. Με βρίζουν βέβαια, αλλά εμένα δεν με πειράζει και πολύ, γιατί έχω πια συνηθίσει».

Ωστόσο, άλλοι αφήνουν τα σαρκαστικά σχόλια και την υποτιμητική συμπεριφορά να καταρρακώσουν την αυτοεκτίμησή τους. Ένας νεαρός λέει τα εξής: «Η μητέρα μου κι ο πατέρας μου ήταν από δυο διαφορετικές φυλές. Καθώς μεγάλωνα, με περιφρονούσαν και οι δυο πλευρές. Σαν αποτέλεσμα, αυτό μου προκάλεσε πολλά διανοητικά και συναισθηματικά τραύματα. Θυμάμαι ότι μερικές φορές ένιωθα ντροπή για το χρώμα μου».

Πώς να τα Βγάλεις Πέρα με την Προκατάληψη

Είναι λοιπόν ευνόητο ότι η φυλετική προκατάληψη μπορεί να πυροδοτήσει αισθήματα θυμού, επιθυμία για εκδίκηση, για να ανταποδώσεις τα ίσα, να επαναστατήσεις! «Η καταδυναστεία παραλογίζει τον σοφόν», λέει το εδάφιο Εκκλησιαστής 7:7. Όμως ενώ τα βίαια επαναστατικά κινήματα μπορεί να συγκεντρώνουν την προσοχή σε διάφορες αδικίες—και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις να φέρνουν κάποια ανακούφιση—η ιστορία δείχνει ότι τα αποτελέσματα αυτών των κινημάτων είναι, στην καλύτερη περίπτωση, προσωρινά. Εξάλλου, «το μίσος διεγείρει έριδας». (Παροιμίαι 10:12) Το να απαντάμε λοιπόν στο μίσος με μίσος κάνει αναπόφευκτα μια άσχημη κατάσταση ακόμα χειρότερη!

Η Αγία Γραφή λέει: «Το στρεβλόν δεν δύναται να γείνη ευθές». (Εκκλησιαστής 1:15) Η διακυβέρνηση την οποία ασκούν οι άνθρωποι έχει στραβώσει ανεπανόρθωτα. (Ιερεμίας 10:23) Και η πιο ριζική κυβερνητική μεταρρύθμιση δεν μπορεί να εξαλείψει τις βασικές αιτίες της προκατάληψης: τον εγωισμό, την απληστία και την επιθυμία για αυτοεξύψωση. (Παράβαλε Ιακώβου 3:13-16· 4:1-3.) Και όπως το διατυπώνει μια παροιμία: «Και αν κοπανίσης . . . τον άφρονα . . . , η αφροσύνη αυτού δεν θέλει χωρισθή απ’ αυτού». (Παροιμίαι 27:22) Έτσι λοιπόν, ο ξεσηκωμός ενάντια στο κατεστημένο δεν αλλάζει και πολλά πράγματα.

Πώς θα πρέπει, λοιπόν, να αντιδρά ένα νεαρό άτομο όταν έρχεται αντιμέτωπο με την προκατάληψη; Ακολουθούν μερικές υποδείξεις:

Να μην αναστατώνεσαι υπερβολικά. Έχεις πικρές εμπειρίες από το παρελθόν και μπορεί να είναι φυσικό να αντιδράς σε οτιδήποτε δίνει την εντύπωση ότι έχει να κάνει με την προκατάληψη. Όμως η Αγία Γραφή προειδοποιεί: «Μη σπεύδε εν τω πνεύματί σου να θυμόνης· διότι ο θυμός αναπαύεται εν τω κόλπω των αφρόνων». (Εκκλησιαστής 7:9) Να δίνεις λοιπόν στους άλλους το πλεονέκτημα της αμφιβολίας. Ίσως να μην έχει καμιά σχέση το φυλετικό ζήτημα στην προκειμένη περίπτωση.

Να κατανοείς τη φύση της προκατάληψης. Το εδάφιο Παροιμίαι 19:11 λέει: «Η φρόνησις του ανθρώπου συστέλλει τον θυμόν αυτού». Προσπάθησε να κατανοήσεις ότι η προκατάληψη εμφυτεύεται σε κάποιο άτομο από την παιδική του ηλικία. (Βλέπε το άρθρο «Πώς Μπορώ να Υπερνικήσω τις Φυλετικές Προκαταλήψεις που Έχω;» στο τεύχος 8 Νοεμβρίου 1988 του Ξύπνα!) Επίσης μπορείς να βοηθηθείς, αν συζητήσεις το ζήτημα με κάποιον ενήλικο που να έχει κατανόηση, ίσως με τους γονείς σου.

Να θυμάσαι επίσης, ότι «ο κόσμος ολόκληρος βρίσκεται υπό την εξουσίαν του πονηρού» και ότι ο Σατανάς έχει ‘τυφλώσει το νου των απίστων’ για να προκαλεί διαιρέσεις στο ανθρώπινο γένος. (1 Ιωάννου 5:19, ΚΔΤΚ· 2 Κορινθίους 4:4) Αν συνειδητοποιήσεις ότι ο νους των ανθρώπων είναι υποδουλωμένος, μπορεί ακόμα και να νιώσεις συμπόνια για εκείνους που ενεργούν υποκινούμενοι από πλήρη άγνοια.

Να μην ‘ανταποδίδεις κακό αντί κακού’. Όταν σε προσβάλλουν εξαιτίας της φυλής σου ή σου κάνουν κάποιο άνοστο φυλετικό «αστείο», μπορεί να αναπτυχθεί μέσα σου κάποια πίκρα. Μια 16χρονη, ονόματι Τάρα, θυμάται: «Πήγαινα σ’ ένα σχολείο, όπου οι περισσότεροι ήταν λευκοί. Τα παιδιά ψιθύριζαν το ένα στο άλλο—αλλά αρκετά δυνατά ώστε να τα ακούω—κάθε είδους προσβολές που είχαν σχέση με τη φυλή μου». Μπορεί να μπεις στον πειρασμό να ανταποδώσεις τα ίσα. Θυμήσου όμως: Συχνά, αυτοί που λένε πράγματα που σε πονάνε θέλουν να θυμώσεις και να τους το ανταποδώσεις, για να έχουν δικαιολογία να σε βλάψουν σωματικά ή να σου πουν ακόμα πιο υβριστικά λόγια. Το εδάφιο Παροιμίαι 14:17 λέει πολύ κατάλληλα: «Ο οξύθυμος πράττει αστοχάστως».

Να προσπαθείς λοιπόν να κρατάς την ψυχραιμία σου. Να έχεις στο νου σου τη συμβουλή ενός αρχαίου σοφού: «Μη δώσης την προσοχήν σου εις πάντας τους λόγους όσοι λέγονται». (Εκκλησιαστής 7:21) «Αν πραγματικά τους άκουγα», θυμάται η Τάρα, «θα με είχαν τρελάνει. Δεν άφησα όμως να με επηρεάσει αυτό που έκαναν». Έτσι λοιπόν, να καταπνίγεις την παρόρμηση που σε ωθεί να ‘ανταποδώσεις κακό αντί κακού’. (Ρωμαίους 12:17) «Μη αποκρίνου εις τον άφρονα κατά την αφροσύνην αυτού, δια να μη γείνης και συ όμοιος αυτού», συμβουλεύει η Αγία Γραφή. (Παροιμίαι 26:4) Το να ‘γυρίζεις και το άλλο μάγουλο’ με το να αγνοείς την εξύβριση δεν είναι δειλία, αλλά είναι, σε τελική ανάλυση, το πιο πρακτικό πράγμα που μπορείς να κάνεις. (Ματθαίος 5:39, ΝΔΜ) Με τον καιρό, αυτοί που σε ταλαιπωρούν μπορεί να κουραστούν από το παιδιάστικο παιχνίδι που παίζουν. Και «όπου δεν είναι ξύλα, το πυρ σβύνεται».—Παροιμίαι 26:20.

Να ξέρεις πότε πρέπει να μιλάς ξεκάθαρα. Δεν πρέπει να υποφέρεις σιωπηλά όλες τις αδικίες. Υπάρχει «καιρός του σιγάν και καιρός του λαλείν». (Εκκλησιαστής 3:7) Και ίσως είναι σοφό να κάνεις ενέργειες για να προστατευτείς. Γι’ αυτό και η Τάρα μίλησε στους γονείς της για τον υβριστικό τρόπο με τον οποίο της φέρονταν. Αργότερα, κατόρθωσε να πάει σε άλλο σχολείο. Σε άλλη περίπτωση, ίσως υπάρχει κάποιος που γίνεται κουραστικός με τα άχαρα φυλετικά αστεία που κάνει. Ίσως το άτομο αυτό να μην καταλαβαίνει πόσο αντιπαθητικά είναι αυτά που λέει. Αν συζητήσεις το θέμα ήρεμα και ευγενικά με το άτομο που σε ενοχλεί, μπορεί να το κάνεις να διορθώσει τη στάση του.

Να μη χάνεις την αυτοεκτίμησή σου. Αν οι άλλοι δεν σε έχουν σε εκτίμηση, να μην ξεχνάς ποτέ ότι ο Θεός έχει ‘αριθμημένες όλες τις τρίχες του κεφαλιού σου’ και ότι στα μάτια τα δικά του είσαι πολύτιμο πρόσωπο. (Ματθαίος 10:30) Να στηρίζεις την αυτοεκτίμησή σου, όχι στη γνώμη νεαρών που δεν σέβονται τον Θεό, αλλά σε μια γερή φιλία με τον Θεό. (Παράβαλε 1 Κορινθίους 1:31.) Τα χαρακτηριστικά της φυλής σου, τα οποία ίσως κοροϊδεύουν οι συνομήλικοί σου, επιδεικνύουν την καταπληκτική δημιουργική ικανότητα του Θεού που «από έναν άνθρωπο έκανε όλα τα έθνη των ανθρώπων».—Πράξεις 17:26, ΝΔΜ.

Φυσικά, μόνο ο Ιεχωβά Θεός μπορεί να φέρει σε ύπαρξη μια κοινωνία που να μην κάνει διακρίσεις ανάλογα με το χρώμα, και θα το κάνει αυτό σύντομα μέσω της ουράνιας κυβέρνησής του. (Δανιήλ 2:44) Στο μεταξύ, φρόντισε να εφαρμόζεις τις αρχές της Αγίας Γραφής όσο καλύτερα μπορείς και προσπάθησε να τα βγάζεις πέρα με την υπάρχουσα κατάσταση. Να χαίρεσαι τη συναναστροφή στις εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά, όπου μπορείς να κάνεις παρέα με άτομα που προσπαθούν σκληρά να απαλλαχτούν από τις φυλετικές προκαταλήψεις. Μη διστάζεις να παρακαλάς τον ουράνιο Πατέρα σου να σε βοηθάει όταν δυσκολεύουν τα πράγματα. Η νεαρή Λούσι λέει: «Χρειάζεται να προσεύχομαι και μάλιστα έντονα για να τα βγάζω πέρα με την προκατάληψη. Όταν όμως πρέπει να την υπομείνω, λέω την προσευχή μου, και ξέρω ότι ο Ιεχωβά είναι μαζί μου».

[Εικόνα στη σελίδα 14]

Μερικά νεαρά άτομα αισθάνονται ότι στο σχολείο τα παραβλέπουν εξαιτίας της φυλετικής προκατάληψης