Έλεγχος των Γεννήσεων—Ποιος Πρέπει να Αποφασίσει; Εσείς ή η Εκκλησία;

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Ισπανία

«ΚΑΘΕ παιδί είναι ένας άγγελος που χαρίζει ο Θεός. Όσο περισσότερα παιδιά έχετε, τόσο μεγαλύτερη είναι η απόδειξη ότι σας ευλογεί ο Θεός και σας χρησιμοποιεί για τη δόξα του».

Αυτά τα λόγια του ιερέα της τοπικής ενορίας βάραιναν πολύ τον Ζοακίμ. Ήταν άνεργος. Αυτός και η γυναίκα του, η Λούρντες, είχαν ήδη έξι παιδιά. Πώς θα μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα με περισσότερα; Πριν προλάβει καλά-καλά να προβάλει τις αντιρρήσεις του τού δόθηκε η προειδοποίηση: «Η αποφυγή της σύλληψης είναι αμαρτία. Θα αφοριστείτε αν το κάνετε αυτό!» Υπάκουα, η Λούρντες γέννησε δέκα ακόμα παιδιά, παρά τις οικονομικές δυσχέρειες που έπλητταν την πάμφτωχη αυτή οικογένεια.

Ο ιερέας απλώς επαναλάμβανε μια θεμελιώδη Καθολική διδασκαλία, ότι δηλαδή ο γάμος θα πρέπει να είναι γόνιμος και ότι κάθε Καθολική οικογένεια θα πρέπει να δείχνει «τη μεγαλόψυχη προθυμία να δέχεται τα παιδιά», που τυχόν θα προκύψουν από την ένωση. Ωστόσο, πολλοί Καθολικοί στα τελευταία χρόνια εκφράζουν αμφιβολίες για τις επίσημες κατευθυντήριες γραμμές της εκκλησίας πάνω σ’ αυτό το θέμα.

Μια Γαλλίδα Καθολική μητέρα με δέκα παιδιά τόνισε: «Κατά τη γνώμη μου, η Ρωμαιοκαθολική διδασκαλία είναι μη πρακτική για φυσιολογικά νεαρά ζευγάρια που θέλουν να διάγουν την έγγαμη ζωή τους με τον Θεό υπόψη τους!» Η Κίτι Πάρκερ από την Καλιφόρνια εξέφρασε παρόμοια αισθήματα: «Ο άντρας μου και εγώ πήραμε την απόφαση να χρησιμοποιήσουμε αντισύλληψη μετά από εκτεταμένες συζητήσεις, διάβασμα και προσευχή. Αυτό αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη ρήξη στις σχέσεις μας με την Εκκλησία». Η Τζούντι Φορντ, από το Πάιντον της Αγγλίας, είναι της γνώμης πως «εναπόκειται στην κάθε οικογένεια, την οποία αφορά το ζήτημα, να λάβει μια απόφαση χωρίς να φοβάται την επίπληξη της Εκκλησίας».

Πολλοί ειλικρινείς Καθολικοί διερωτώνται: ‘Σ’ αυτή την εποχή του υπερπληθυσμού, όπου η φτώχεια είναι τόσο διαδεδομένη και συνοικίες γεμάτες άθλιες καλύβες ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, θα έπρεπε να είναι η εκκλησία εκείνη που αποφασίζει το αν κάποια μέθοδος ελέγχου των γεννήσεων είναι σωστή ή εσφαλμένη;’ Ποιον θα έπρεπε να ακούν οι Καθολικοί; Τον πάπα, τον ιερέα της ενορίας, ή τη δική τους συνείδηση;

Δεν Είναι Ζήτημα του Εικοστού Αιώνα Μόνο

Από παλιά, οι γονείς αναζητούν πρακτικές μεθόδους για να περιορίσουν τον αριθμό των παιδιών που θα αποκτήσουν. Πριν από δυο χιλιάδες και πλέον χρόνια, ο Αριστοτέλης μίλησε για την αξία του ελέγχου της αύξησης του πληθυσμού ως μέτρου κατά της εξάπλωσης της φτώχειας. Αναφέρεται μάλιστα σε μεθόδους ελέγχου των γεννήσεων που ήταν δημοφιλείς στις μέρες του. Σε πολλές χώρες, η τακτική τού να αναβάλλεται για αρκετά χρόνια ο απογαλακτισμός συντέλεσε σε μια πιο χαμηλή γεννητικότητα. Ωστόσο, μια από τις πιο κοινές μορφές ελέγχου του πληθυσμού, που ασκείται σε ορισμένες χώρες ακόμα και σήμερα, ήταν η βρεφοκτονία. Το ανεπιθύμητο παιδί, κορίτσι συνήθως, φονευόταν χωρίς έλεος.

Στα τελευταία χρόνια, λόγω της βελτιωμένης ιατρικής περίθαλψης, η μέση μητέρα σε μερικές αφρικανικές χώρες έχει μέχρι και οχτώ παιδιά. Αν η γεννητικότητα στην Ινδία (σχεδόν πέντε παιδιά ανά μητέρα) συνεχιστεί στα σημερινά της επίπεδα, τότε ο πληθυσμός της χώρας αυτής θα αριθμεί γύρω στο ένα δισεκατομμύριο στο τέλος του αιώνα.

Πολλές από αυτές τις πολυμελείς οικογένειες συρρέουν σαν κοπάδια στις απελπιστικά συνωστισμένες μεγαλουπόλεις του Τρίτου Κόσμου, όπως είναι η Καλκούτα και η Πόλη του Μεξικού. Η δεύτερη αυτή πόλη θα μπορούσε να έχει από 26 έως 36 εκατομμύρια κατοίκους μέχρι το έτος 2000. Γι’ αυτό, στην πλειονότητα των φτωχότερων εθνών εφαρμόζεται κάποιο είδος οικογενειακού προγραμματισμού.

Στο μεταξύ, σε πολλές δυτικές χώρες, όπου τα κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού είναι πλατιά διαδεδομένα, η γεννητικότητα έχει πέσει αρκετά. Επίσης χρησιμοποιούνται αντισυλληπτικές μέθοδοι από την πλειονότητα των αντρόγυνων, άσχετα από το ποια είναι η θρησκεία τους. Οι Προτεσταντικές εκκλησίες συνήθως αφήνουν το θέμα της αντισύλληψης στη συνείδηση του κάθε ενδιαφερόμενου ζευγαριού. Εντούτοις, το 1930, ο Πάπας Πίος ΙΑ΄ έδωσε τελική μορφή στην ισχύουσα επίσημη Καθολική θέση που υποστηρίχτηκε από τον Πάπα Παύλο ΣΤ΄ και στην οποία έδωσε έμφαση ο τωρινός πάπας, ο Ιωάννης Παύλος Β΄.

Ένα Δίλημμα για Ειλικρινείς Καθολικούς

Πώς προσδιορίζεται η επίσημη Καθολική απόφαση σχετικά με τον έλεγχο των γεννήσεων; Για να το πούμε με απλά λόγια, μόνο «φυσικές» μέθοδοι ελέγχου των γεννήσεων είναι ηθικώς αποδεκτές. Η «φυσική» μέθοδος έχει περιγραφεί από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ ως «η εξακρίβωση των κύκλων της ανθρώπινης γονιμότητας, ώστε η μητρότητα να κατευθύνεται από αυτούς τους κύκλους». Άλλες μορφές αντισυλληπτικής αγωγής απαγορεύονται.

Είναι καταφανές ότι πολλοί Καθολικοί βρίσκουν τη μέθοδο των γόνιμων ημερών μη πρακτική. Έτσι, είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν ή τις υπαγορεύσεις της δικής τους συνείδησης ή τη διδασκαλία της εκκλησίας τους. Στις περισσότερες δυτικές χώρες, πρακτικά σκεπτόμενοι Καθολικοί τείνουν να αγνοούν τις παπικές προκηρύξεις, αν και όχι χωρίς ορισμένους ενδοιασμούς. Αυτό αληθεύει ακόμα και σε κατεξοχήν Καθολικές χώρες.

Ένας Γάλλος ιερέας εξηγεί: ‘Το να θέτει κανείς πολύ υψηλούς κανόνες, όχι απλώς ως κατευθυντήριες γραμμές, αλλά με την απόλυτη έννοια της λέξης, οδηγεί στη δημιουργία παράλληλων εκκλησιών: Από τη μια πλευρά βρίσκονται εκείνοι που θεσπίζουν το νόμο και μια μειονότητα που υπακούει σ’ αυτόν. Από την άλλη πλευρά βρίσκεται η πλειονότητα, που κάνει ό,τι μπορεί ή που αποφασίζει ακόμα και να αψηφήσει τις πολύπλοκες αυτές αρχές’. Στην Ισπανία πάνω από το 60 τοις εκατό αδιαφορεί για τις διδασκαλίες της εκκλησίας σχετικά με τον έλεγχο των γεννήσεων, αν και περισσότεροι από τους μισούς θεωρούν τον εαυτό τους ενεργά μέλη της Καθολικής Εκκλησίας. Στην Ιταλία μια πρόσφατη δημοσκόπηση κατέδειξε ότι λιγότεροι από το 2 τοις εκατό έχουν ταχθεί κατηγορηματικά υπέρ της επίσημης θέσης της εκκλησίας.

Αυτή η τεράστια αντίφαση μεταξύ του τι διδάσκει η εκκλησία και του τι εφαρμόζουν οι περισσότεροι Καθολικοί, δεν προξενεί έκπληξη, αν λάβει κανείς υπόψη του τις συγκρουόμενες απόψεις που εκφράζουν οι διάφοροι επίσκοποι, ιερείς και θεολόγοι γύρω από το ζήτημα αυτό. Ενώ οι παπικές δηλώσεις υπήρξαν πάντοτε κατηγορηματικές, πολλοί υψηλά ιστάμενοι εκκλησιαστικοί παράγοντες δεν θεωρούν το θέμα τόσο ξεκάθαρο και μερικοί μάλιστα μιλούν απροκάλυπτα ενάντια στο επίσημο δόγμα. Στο μεταξύ, οι ενοριακοί ιερείς που πρέπει να συμβουλεύουν τα αντρόγυνα, είναι πολλές φορές απρόθυμοι να δώσουν ηθική κατεύθυνση στον τομέα αυτό. Επομένως, η βασική ερώτηση που εγείρεται είναι: Υπάρχουν σαφείς θεϊκές οδηγίες που αφορούν τον έλεγχο των γεννήσεων;

Ποια Είναι η Άποψη της Αγίας Γραφής;

Εκείνοι που επιχειρηματολογούν κατά της αντισυλληπτικής αγωγής, συχνά παραθέτουν τη Βιβλική εντολή που δόθηκε στον Αδάμ και στην Εύα: «Αυξάνεσθε και πληθύνεσθε και γεμίσατε την γην». (Γένεσις 1:28) Εντούτοις, όπως ο Ισπανός συγγραφέας Ρικάρντο Λεσκάνο πολύ σωστά παρατήρησε: «Φαίνεται κάπως αντιφατικό να εφαρμόζεται σε 4 δισεκατομμύρια ανθρώπους ο ίδιος γνώμονας που εφαρμοζόταν σε δυο μόνο κατοίκους αυτού του πλανήτη». Αυτή η εντολή σαφώς σχετιζόταν με τις ιδιάζουσες συνθήκες που επικρατούσαν την εποχή εκείνη.

Πουθενά δεν εξετάζεται στην Αγία Γραφή ο έλεγχος των γεννήσεων ή η ρύθμιση του μεγέθους της οικογένειας. Αν και η Αγία Γραφή καταδικάζει τη σεξουαλική ανηθικότητα, δεν διδάσκει ότι μόνο η αναπαραγωγή καθιστά θεμιτές τις σεξουαλικές σχέσεις μεταξύ συζύγων. (Παράβαλε Παροιμίαι 5:15-20· 1 Κορινθίους 7:2, 3.) Σ’ αυτό το ζήτημα επομένως, όπως και σε άλλα στα οποία δεν υπάρχει άμεση Γραφική καθοδηγία, το κάθε ζευγάρι θα πρέπει να λάβει μια απόφαση που να εναρμονίζεται με τη συνείδησή του. Το να επιβάλλει κανείς αυθαίρετους κανόνες για το τι είναι ορθό και τι εσφαλμένο, θα σήμαινε ότι υπερβαίνει «ό,τι είναι γεγραμμένον».—1 Κορινθίους 4:6.

Αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε μορφή ελέγχου των γεννήσεων είναι αποδεκτή από τον Θεό. Η Αγία Γραφή δείχνει καθαρά ότι ο Θεός θεωρεί πολύτιμη τη ζωή του αγέννητου παιδιού και παρακολουθεί την ανάπτυξή του στο εμβρυϊκό της στάδιο. (Ψαλμός 139:13-16· Ιερεμίας 1:5) Κάτω από το Μωσαϊκό Νόμο, κάποιος που, έστω και άθελά του, προξενούσε το θάνατο ενός αγέννητου παιδιού, λάβαινε αυστηρή τιμωρία. (Έξοδος 21:22, 23) Επομένως, από την άποψη του Θεού, η έκτρωση είναι αξιόμεμπτη, όπως και κάθε άλλη μέθοδος ή φάρμακο που τερματίζει τη ζωή όταν η σύλληψη έχει ήδη λάβει χώρα.a

Έτσι, αυτό που πιστεύουν ενστικτωδώς πολλοί ειλικρινείς Καθολικοί—ότι η ρύθμιση του μεγέθους της οικογένειας είναι ζήτημα προσωπικής εκλογής για το κάθε αντρόγυνο—είναι ακριβώς αυτό που καταδεικνύει η Αγία Γραφή.

Ο Ζοακίμ, ο Πορτογάλος πατέρας που αναφέρθηκε στην αρχή, κατέληξε σ’ αυτό το συμπέρασμα, αφού πρώτα ένιωσε τις δυσκολίες και τις στεναχώριες που φέρνει η προσκόλληση στην Καθολική διδασκαλία σχετικά με τον έλεγχο των γεννήσεων. Άρχισε να εξετάζει την Αγία Γραφή για να διαπιστώσει μήπως και άλλα δόγματα της εκκλησίας είναι απλώς «εντάλματα ανθρώπων» και όχι η ‘εντολή του Θεού’.—Ματθαίος 15:3, 9.

Τώρα, ως ένας Μάρτυρας του Ιεχωβά, προσπαθεί να ακολουθήσει, όχι αυτά που υπαγορεύουν οι άνθρωποι, αλλά ο Ιησούς Χριστός. (1 Κορινθίους 2:16) Γιατί να μην κάνετε και εσείς μια παρόμοια έρευνα; Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στην περιοχή σας θα χαρούν να σας βοηθήσουν.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 24]

Συγκρουόμενες Απόψεις

◼ Humanae Vitae ([Περί του Ανθρωπίνου Βίου] Εγκύκλιος του Πάπα Παύλου ΣΤ΄, 1968). Η γενετήσια πράξη θα πρέπει να είναι «πλήρως ανθρώπινη, ολοκληρωτικά και αποκλειστικά ανοικτή για τη νέα ζωή».

◼ Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄. «Η αντισυλληπτική αγωγή, όταν κριθεί αντικειμενικά, είναι σε τέτοιο βαθμό ανήθικη, που ποτέ και για κανένα λόγο δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί δικαιολογημένη. Το να σκεφτεί κανείς ή να πει κάτι διαφορετικό είναι σαν να λέει ότι μπορεί να υπάρξουν περιστάσεις, όπου επιτρέπεται να μην αναγνωρίσει κανείς τον Θεό ως Θεό».

◼ Ο Ισπανός καρδινάλιος Ναρκίσο Χουμπάνι Αρνάο. «[Είναι] σοβαρό αμάρτημα η εσκεμμένη αποφυγή της γονιμότητας».

◼ Γάλλοι Καθολικοί επίσκοποι σε μια ποιμαντική επιστολή (1968). «Η παραδοσιακή σοφία υπαγορεύει ποιο είναι το πιο σπουδαίο καθήκον ενώπιον του Θεού σ’ αυτή την ειδική περίπτωση. Το ζευγάρι πρέπει να πάρει την απόφασή του μετά από μακρά περίοδο ανταλλαγής σκέψεων».

◼ Ο Καθολικός θεολόγος Τσαρλς Κουράν. Μετά την παπική εγκύκλιο του 1968 σχετικά με τον έλεγχο των γεννήσεων, ο Κουράν και περίπου 600 άλλοι Καθολικοί ακαδημαϊκοί και εκκλησιαστικά στελέχη εξέδωσαν μια δήλωση διακηρύττοντας ότι τα ζευγάρια ‘ήταν δικαιολογημένα να ακολουθήσουν τη συνείδησή τους’.

◼ Ένας ηλικιωμένος Γάλλος ιερέας. «Η εκκλησία επιμένει να μιλάει με τρόπο που υπονομεύει τελείως την αξιοπιστία της. . . . Εξακολουθεί να θεσπίζει νόμους που ξεπερνούν κατά πολύ τη δικαιοδοσία της».