Πόσο Υγιείς Είμαστε;
ΕΝΑ δισεκατομμύριο δολάρια την ημέρα! Τόσα ξοδεύουν οι άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οι κάτοικοι της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας ξοδεύουν το ένα πέμπτο και πλέον του ακαθάριστου εθνικού τους εισοδήματος, δηλαδή 340 δισεκατομμύρια γερμανικά μάρκα (περ. 30,24 δισ. δρχ.) το χρόνο, προκειμένου να επιληφθούν των αναγκών της υγείας τους. Η κατάσταση είναι παρόμοια και στα περισσότερα από τα υπόλοιπα βιομηχανικά ή αναπτυγμένα κράτη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σ’ αυτές τις χώρες, ο μέσος κάτοικος αρχίζει να ενδιαφέρεται περισσότερο για την υγεία του. Τα βιβλία και οι βιντεοκασέτες που αναφέρονται σε δίαιτες και σε ασκήσεις βρίσκονται σταθερά στην κορυφή του καταλόγου των προϊόντων με τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Οι υγιεινές τροφές, οι βιταμίνες, καθώς και οι φόρμες και τα όργανα γυμναστικής έχουν εξελιχτεί σε επιχειρήσεις πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Και στις μέρες μας, η εικόνα του επιτυχημένου δεν είναι πια ο μεγιστάνας που καπνίζει το πούρο του, αλλά ένα άτομο περιποιημένο, που έχει προσεγμένη εμφάνιση και φροντίζει να διατηρείται σε καλή φυσική κατάσταση.
Μ’ όλη αυτή την προσοχή και το ενδιαφέρον που αφιερώνεται στην υγεία και στην καλή φυσική κατάσταση, είμαστε πραγματικά πιο υγιείς απ’ ό,τι οι άνθρωποι σε προηγούμενες γενιές; Μήπως τα τεράστια ποσά που αναγράφονται στις ιατρικές αποδείξεις και αυτά που ξοδεύονται για τη φροντίδα της υγείας έχουν οδηγήσει στο να έχουμε όλοι μας καλή φυσική κατάσταση; Στ’ αλήθεια, πόσο υγιείς είμαστε;
Η Εικόνα Σήμερα
Σε αντίθεση μ’ αυτά που μπορεί να περιμένουμε, εκθέσεις από πλούσιες καθώς και από φτωχές χώρες σ’ ολόκληρο τον κόσμο δείχνουν ότι η εικόνα των σημερινών ανθρώπων είναι κάθε άλλο παρά εικόνα υγείας. Μιλώντας για τις διάφορες συνθήκες υγείας σ’ ολόκληρο τον κόσμο, μια έκθεση που ετοίμασε το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Επιφυλακής λέει: «Μολονότι οι ανάγκες για τη φροντίδα της υγείας τους διαφέρουν έντονα, οι πλούσιοι και οι φτωχοί έχουν ένα κοινό σημείο: και οι μεν και οι δε πεθαίνουν άσκοπα. Οι πλούσιοι πεθαίνουν από καρδιοπάθειες και καρκίνο, οι φτωχοί πεθαίνουν από διάρροια, πνευμονία και ιλαρά».
Παρά την πρόοδο των ιατρικών ερευνών, οι καρδιοπάθειες και ο καρκίνος εξακολουθούν να είναι η μάστιγα των πλούσιων χωρών. Μάλιστα, μια έκθεση στο Ιατρικό Περιοδικό της Νέας Αγγλίας (The New England Journal of Medicine) λέει: «Δεν βλέπουμε κανένα λόγο για να είμαστε αισιόδοξοι σ’ ό,τι αφορά τη γενική πρόοδο στα πρόσφατα έτη. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι, σε γενικές γραμμές, περιορίζεται η διάδοση του καρκίνου». Όσον αφορά τις διαστάσεις που έχει πάρει το θέμα της καλής φυσικής κατάστασης, τα πράγματα συνοψίζονται με ωραίο τρόπο από τον Δρ Μάικλ Μακ Γκίνις του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας των Η.Π.Α.: «Η μεγάλη πλειονότητα γνωρίζουν πόσο σημαντική είναι η καλή φυσική κατάσταση. Αλλά οι ίδιοι δεν κάνουν τίποτα. Οι Αμερικανοί δεν παρουσιάζουν τόσο καλή φυσική κατάσταση όσο νομίζουν».
Στο άλλο άκρο του φάσματος, «το ένα τέταρτο των ανθρώπων του κόσμου στερούνται καθαρού πόσιμου νερού και υγιεινών συνθηκών όσον αφορά την απομάκρυνση των απορριμμάτων των ανθρώπων», λέει η έκθεση της Παγκόσμιας Επιφυλακής. «Σαν αποτέλεσμα, οι διάρροιες είναι ενδημικού χαρακτήρα στον Τρίτο Κόσμο και αποτελούν, σε παγκόσμιο επίπεδο, την κύρια αιτία βρεφικής θνησιμότητας». Η διάρροια, η πνευμονία, η ιλαρά, η διφθερίτιδα, η φυματίωση και άλλες ασθένειες αφαιρούν τη ζωή 15 εκατομμυρίων παιδιών κάτω των πέντε ετών κάθε χρόνο, και εμποδίζουν τη φυσιολογική ανάπτυξη εκατομμυρίων άλλων παιδιών. Ωστόσο, είναι πραγματική ειρωνεία το γεγονός ότι οι ειδικοί πιστεύουν πως πολλές απ’ αυτές τις ασθένειες προλαμβάνονται εύκολα.
Αν και τα παιδιά στα αναπτυγμένα κράτη μπορεί να μην περνάνε τέτοιες τραγωδίες, υπάρχουν ανησυχητικά σημάδια που δείχνουν ότι γενικά η υγεία των σημερινών νεαρών χειροτερεύει μάλλον παρά βελτιώνεται. Για παράδειγμα, η εφημερίδα Δι Γκάρντιαν (The Guardian) του Λονδίνου, κάτω από τον τίτλο «Παιδιά ‘Πιο Υγιή Πριν Από 35 Χρόνια’», αναφέρει ότι μια μελέτη που διεξάχθηκε από το Συμβούλιο Ιατρικών Ερευνών διαπίστωσε «σημαντικές αυξήσεις στις περιπτώσεις παιδιών ηλικίας μέχρι τεσσάρων χρονών που εισάγονται στο νοσοκομείο, τριπλασιασμό στις περιπτώσεις άσθματος και έξι φορές περισσότερες περιπτώσεις εκζέματος στα παιδιά της νέας γενιάς». Επίσης, διαπιστώθηκαν απότομες αυξήσεις στο νεανικό διαβήτη, στην παχυσαρκία, στο στρες και στις ψυχικές διαταραχές.
Μελέτες που έγιναν σε εθνική κλίμακα στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αποκαλύψει επίσης ότι η φυσική κατάσταση των παιδιών σχολικής ηλικίας σήμερα δεν είναι αυτή που θα έπρεπε να είναι. «Το ότι οι νεαροί δεν είναι σε καλή φυσική κατάσταση είναι το πιο κρυφό μυστικό σήμερα στην Αμερική», λέει ο Τζορτζ Άλεν, εισηγητής του Προεδρικού Συμβουλίου για την Καλή Φυσική Κατάσταση και τα Αθλήματα. Οι πιο πρόσφατοι υπολογισμοί που δόθηκαν από το συμβούλιο δείχνουν ότι το 40 τοις εκατό των αγοριών και το 70 τοις εκατό των κοριτσιών ηλικίας 6 ως 17 ετών δεν μπορούν να κάνουν περισσότερες από μια έλξη στο μονόζυγο. Σε άλλες μελέτες διαπιστώθηκε ότι οι έφηβοι σήμερα έχουν υπέρταση, μη υγιεινή περιεκτικότητα χοληστερίνης και λίπους στο αίμα, χωρίς να αναφέρουμε και τα σοβαρά ψυχικά προβλήματα, καθώς και τα προβλήματα που προκαλούνται από την κατάχρηση του αλκοόλ και από τα ναρκωτικά.
Ποιες Είναι οι Προοπτικές
Οι περισσότεροι από εμάς αντιλαμβανόμαστε ότι η κατάσταση της υγείας μας σ’ όλη τη ζωή μας καθορίζεται, μέχρις ενός σημείου, από την κατάσταση της υγείας μας στην παιδική ηλικία. Δεν προκαλεί λοιπόν έκπληξη το ότι ο Τζορτζ Άλεν παρατήρησε: «Αυτό που με ανησυχεί είναι το ότι αν δεν διδάξουμε τώρα στους νεαρούς πώς να διατηρούνται σε καλή φυσική κατάσταση, δεν πρόκειται ποτέ να το μάθουν ως ενήλικοι». Το ίδιο αληθεύει και για τα αναπτυσσόμενα κράτη, εκτός από το ότι εκεί πολλά παιδιά δεν έχουν την ευκαιρία να αναπτυχθούν και να γίνουν υγιείς ενήλικοι.
Όσο θλιβερά κι αν είναι τα προβλήματα αυτά, δεν είναι αξεπέραστα. Οπουδήποτε κι αν ζείτε, υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε ατομικά όσον αφορά την υγεία τη δική σας και της οικογένειάς σας. Όμως, κατά μεγάλο μέρος, αυτό εξαρτάται από την άποψη που έχετε για την υγεία σας και για τον εαυτό σας. Μάλιστα, μπορεί να ανακύψουν τα ερωτήματα: Τι είναι υγεία; Τι μπορείτε να κάνετε για να διατηρηθείτε σε καλή υγεία; Αυτά τα ερωτήματα θα εξεταστούν στα επόμενα άρθρα.