Η «Αναπαράσταση των Παθών» του Ομπεραμεργκάου—Κατά Πόσο Συμφωνεί με την Αγία Γραφή;
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας
ΤΟ ΟΜΠΕΡΑΜΕΡΓΚΑΟΥ είναι ένα όμορφο ορεινό χωριό στη Βαυαρία. Πολλοί από τους κατοίκους του έχουν αφήσει τα μαλλιά και τα γένια τους να μεγαλώσουν, επειδή προετοιμάζονται για ένα θεατρικό έργο στο οποίο θα λάβουν μέρος φέτος. Το έργο αυτό ανήκει στην παράδοση και βασίζεται σ’ αυτά που έκαναν οι πρόγονοί τους το 1633.
Εκείνο τον καιρό, μια επιδημία απειλούσε το χωριό με αφανισμό, και οι κάτοικοι ορκίστηκαν ότι, αν σώζονταν, θα παρουσίαζαν κατά περιόδους την Αναπαράσταση των Παθών. Αυτό το έργο ήταν ένα έθιμο που είχε ξεκινήσει από την Καθολική Εκκλησία αρκετούς αιώνες νωρίτερα, και αναπαριστούσε τα παθήματα και το θάνατο του Χριστού.
Η πρώτη παράσταση στο Ομπεραμεργκάου δόθηκε το 1634. Η 350ή επέτειος γιορτάστηκε εκεί το 1984, με παραστάσεις που προσήλκυσαν συνολικά 443.000 θεατές, περιλαμβανομένων και επισκεπτών απ’ όλο τον κόσμο. Φέτος, το έργο θα παίζεται από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο.
Στους δρόμους του χωριού, δίπλα σε ξενοδοχεία και εστιατόρια, βλέπει κανείς καταστήματα με ξυλόγλυπτα και σουβενίρ. Πράγματι, είναι πολλοί οι κάτοικοι που βγάζουν τα προς το ζην απ’ αυτό το έργο.
Γιατί έρχονται τόσο πολλοί; «Για μένα δεν είναι θέατρο», παρατήρησε ένας επισκέπτης. «Είναι θρησκευτική τελετή». Αυτή την άποψη την έχουν πολλοί, παρ’ όλο που το έργο παρουσιάζεται τώρα από το εκεί χωριό, κι όχι από την εκκλησία.
Παίζουν για να Έχουν την Επιδοκιμασία των Θεατών;
Δυο κληρικοί διαμόρφωσαν την πιο σύγχρονη διασκευή του έργου· αυτός που το έγραψε το 1810 και εκείνος που το αναθεώρησε ύστερα από μισό αιώνα. Το σενάριο έχει εγκριθεί από τη Συνδιάσκεψη των Γερμανών Επισκόπων και «είναι προσκολλημένο στις αφηγήσεις των Ευαγγελίων», υποστηρίζει μια πηγή.
Όμως, με την πάροδο των ετών, αυτοί που ανεβάζουν το έργο έχουν κάνει ορισμένους συμβιβασμούς όσον αφορά τα Ευαγγέλια, προκειμένου να μην προσβάλλονται τα άτομα άλλων θρησκειών, περιλαμβανομένων και των Εβραίων. Έτσι, ως ένα βαθμό, η επιδοκιμασία των θεατών είναι αυτό που καθορίζει το σενάριο σήμερα. Για παράδειγμα, κόπηκαν από το παλιό σενάριο εδάφια που αποκαλύπτουν το μίσος των Εβραίων ηγετών για τον Ιησού, περιλαμβανομένου και του εδαφίου Ματθαίος 21:43, όπου ο Ιησούς είπε στους Εβραίους θρησκευτικούς ηγέτες: «Θέλει αφαιρεθή αφ’ υμών η βασιλεία του Θεού και θέλει δοθή εις έθνος κάμνον τους καρπούς αυτής».
Το όνομα του Θεού, Ιεχωβά, έχει επίσης πέσει θύμα συμβιβασμού, παρ’ όλο που το σενάριο περιλαμβάνει τα λόγια του Ιησού προς τον Θεό: «Εφανέρωσα το όνομά σου εις τους ανθρώπους, τους οποίους μοι έδωκας». (Ιωάννης 17:6) Λόγου χάρη, το σενάριο του 1960 έλεγε ότι ο Ισαάκ επρόκειτο να θυσιαστεί «σύμφωνα με το θέλημα του Ιεχωβά». Αλλά το σενάριο του 1984 γράφει «σύμφωνα με το θέλημα του Κυρίου».
Δεν Είναι σε Αρμονία με τα Ευαγγέλια
Αν και το έργο αναπαριστά τα γεγονότα που σχετίζονταν με τη σύλληψη, την καταδίκη και την εκτέλεση του Ιησού, η ακρίβεια όσον αφορά την Αγία Γραφή δεν παίζει τον πρώτιστο ρόλο. Για παράδειγμα, ένα μέρος του έργου αναπαριστά γεγονότα που περιγράφονται στο βιβλίο του Τωβία, ένα Απόκρυφο βιβλίο που ούτε καν ανήκει στο θεόπνευστο Λόγο.—2 Τιμόθεον 3:16.
Επιπλέον, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης παρουσιάζεται σαν καιροσκόπος που πείσθηκε από τους εχθρούς του Ιησού να προδώσει τον Κύριό του. Στην πραγματικότητα όμως, ο ίδιος ο Ιούδας ήταν εκείνος που πήρε την πρωτοβουλία, υποκινούμενος από απληστία, να πλησιάσει τους αρχιερείς. (Ματθαίος 26:14-16· παράβαλε Ιωάννης 12:4-6.) Επίσης, μια σύγκριση των εδαφίων Ιωάννης 13:21-30 με τα εδάφια Ματθαίος 26:20-29 δείχνει ότι ο Ιούδας πρέπει να είχε φύγει από το δωμάτιο πριν ο Ιησούς θεσπίσει το Δείπνο του Κυρίου. Αυτό είναι λογικό, γιατί ο Ιησούς σίγουρα δεν θα έκανε ‘διαθήκη για μια βασιλεία’ με τον προδότη του. (Λουκάς 22:29, ΜΝΚ) Στο έργο του Ομπεραμεργκάου όμως, ο Ιούδας είναι παρών στο Δείπνο του Κυρίου.
Διακρίνοντας Βιβλικές Αλήθειες
Ένας μελετητής της Αγίας Γραφής μπορεί να διακρίνει ορισμένες Γραφικές αλήθειες ή διαστρεβλώσεις Γραφικών αληθειών στο έργο. Ένα παράδειγμα είναι η φράση: ‘Όταν το λαβαίνει κανείς επάξια/Το ιερό ψωμί της νέας διαθήκης διαφυλάσσει την ψυχή από το θάνατο’. Αυτό είναι σε αρμονία με τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής ότι η ψυχή είναι θνητή. Είναι φυσικό πως η ψυχή του ατόμου που δεν ‘λαβαίνει επάξια’ τα οφέλη της θυσίας του Ιησού δεν θα διαφυλαχτεί από το θάνατο.—Ιεζεκιήλ 18:20.
Μπορεί να διακρίνει κανείς την αληθινή ταυτότητα του Ιησού όταν, μετά την ανάστασή του, ο ίδιος λέει στη Μαρία τη Μαγδαληνή: «Αναβαίνω προς τον . . . Θεόν μου και Θεόν σας». (Ιωάννης 20:17) Απ’ αυτό φαίνεται καθαρά ότι ο Ιησούς είχε Θεό. Συνεπώς, δεν θα μπορούσε να είναι ο Θεός, όπως υποστηρίζει η διδασκαλία του Χριστιανικού κόσμου περί Τριάδας. Έτσι εδώ, όταν το σενάριο μένει προσκολλημένο στη φρασεολογία της Αγίας Γραφής, έρχεται σε αντίθεση με διδασκαλίες της εκκλησίας.
Το έργο παρέχει τη δυνατότητα να προσδιοριστεί η Βασιλεία του Θεού. Ο Φίλιππος λέει στον Ιησού: «Εγκαθίδρυσε τη Βασιλεία του Θεού σ’ ολόκληρο τον κόσμο», πράγμα στο οποίο ο Χριστός απαντάει: «Αυτό που επιθυμείς θα γίνει στον κατάλληλο καιρό». Αργότερα ο Ιησούς προσθέτει: «Δεν θα ξαναπιώ από τον καρπό του αμπελιού, ώσπου να έλθει η Βασιλεία του Θεού». Και ο Θωμάς ρωτάει: «Θα έχει ο καθένας δική του επικράτεια στην οποία θα είναι διορισμένος;» Αυτές οι συζητήσεις αποκαλύπτουν ότι η Βασιλεία είναι η κυβέρνηση του Θεού για τη γη, όχι απλά η αιώνια ζωή ή κάτι μέσα στο άτομο, όπως πιστεύουν πολλοί.—Βλέπε Δανιήλ 2:44· 7:13, 14· Λουκάς 22:18· Αποκάλυψις 5:10.
Μια από τις τελευταίες σκηνές παρουσιάζει μια ανεπιτυχή προσπάθεια που κάνει το Ιουδαϊκό Ανώτατο Συμβούλιο με στόχο να «ριχτεί [το πτώμα του Ιησού] στο λάκκο για τους εγκληματίες». Αυτή η φρασεολογία παρουσιάζει ενδιαφέρον. Οι Εβραίοι θεωρούσαν ότι οι εγκληματίες δεν ήταν άξιοι να θαφτούν σε κάποιο τάφο, όπου θα τους θυμόταν ο Θεός, κι έτσι απεναντίας, έριχναν τα σώματά τους στην Κοιλάδα του Ενώμ (Γέεννα), όπου μια φωτιά έκαιγε ασταμάτητα τα σκουπίδια. Στην Αγία Γραφή, ο Ιησούς επισήμανε αυτό το μέρος κοντά στην Ιερουσαλήμ ως σύμβολο απόλυτης καταστροφής, κατάσταση από την οποία δεν θα γινόταν ανάσταση νεκρών.—Ματθαίος 18:8, 9.
Πολύ αργότερα, μετά την αποστασία από την αληθινή Χριστιανοσύνη, η Γέεννα ταυτίστηκε με την ειδωλολατρική ιδέα της κόλασης. Το έργο του Ομπεραμεργκάου αποκαλύπτει την επιρροή των μη Βιβλικών παραδόσεων όταν λέει: «Από την κόλαση βγαίνουν όλα τα πνεύματα», και παρουσιάζει τον Κύριο να λέει: «Θα ρίξω τον Σατανά στην κόλαση». Συνεπώς, οι Βιβλικές διδασκαλίες δεν παίζουν πρωταρχικό ρόλο.
Δεν Προωθεί Βιβλικές Διδασκαλίες
Από το Μάιο μέχρι το Σεπτέμβριο, οι χωρικοί του Ομπεραμεργκάου θα παίζουν και τους 1.700 ρόλους στο εξάωρο αυτό θεατρικό έργο. Θα υποδυθούν τον Εβραϊκό λαό, τους Ρωμαίους στρατιώτες, τον Ιησού, τον Ιούδα και τους αποστόλους. Και θα επαναλάβουν την παράσταση περίπου εκατό φορές πάνω στην υπαίθρια σκηνή, με όλες τις καιρικές συνθήκες.
Το έργο θα προσελκύσει ξανά εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες. Θα τους ενθαρρύνει όμως να δεχτούν τον αναστημένο Χριστό και τη Βασιλεία του Θεού, τη μόνη ελπίδα για την επίλυση των προβλημάτων του ανθρώπου; Όχι, γιατί, μολονότι αναφέρεται στο έργο η Βασιλεία του Θεού, η ταυτότητά της παραμένει ασαφής. Και μολονότι ο Διάβολος προσδιορίζεται δυο φορές στο έργο ως ο άρχοντας αυτού του κόσμου, δεν φαίνεται καθαρά τι θα συμβεί σ’ αυτόν. Συνεπώς, το έργο αυτό δεν καταπιάνεται με τις βασικές διδασκαλίες της Αγίας Γραφής, μάλιστα έρχεται και σε αντίθεση με μερικές απ’ αυτές.
Η Αγία Γραφή δείχνει ότι ο Χριστός θα απομακρύνει σύντομα τον Σατανά και την επιρροή του, τη ρίζα όλων των κακών, από τις ανθρώπινες υποθέσεις. Όλοι όσοι πράττουν το κακό στη γη θα έχουν επίσης απομακρυνθεί. Κατόπιν, θα αρχίσει η Χιλιετής Βασιλεία της ουράνιας Βασιλείας του Θεού πάνω στη γη. (Αποκάλυψις 20:4, 6) Η κυβέρνηση του Θεού θα μεταμορφώσει τη γη σε παράδεισο όπου υπάκουοι άνθρωποι θα ζουν για πάντα με τέλεια υγεία και ευτυχία.—Ψαλμός 37:10, 11, 29· Ρωμαίους 16:20.
[Πλαίσιο στη σελίδα 16]
Ποιες Είναι οι Ρίζες της Αναπαράστασης των Παθών;
Σχετικά με τις διάφορες αναπαραστάσεις των παθών, Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia) σχολιάζει:
«Η αναπαράσταση των παθών είναι μια παράσταση σε θεατρική μορφή, που παρουσιάζει το θάνατο και την ανάσταση ενός θεού. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έκαναν αναπαράσταση των παθών αφιερωμένη στο θεό Όσιρι. Οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν παρόμοια θεατρικά έργα αφιερωμένα στο θεό Διόνυσο».
Gemeinde Oberammergau, Haag
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 16]
Gemeinde Oberammergau, Haag