Ματιές στον Κόσμο

ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

«Ο κόσμος εξακολουθεί να είναι επικίνδυνος τόπος», δηλώνει το περιοδικό Δι Ικόνομιστ (The Economist). «Το τέλος του ψυχρού πολέμου και η νέα ύφεση μεταξύ Ανατολής και Δύσης έχουν παραπλανήσει μερικούς ώστε να πιστεύουν ότι η ειρήνη είναι στην ημερήσια διάταξη. Αλλά δεν είναι. Ακόμα και απαλλαγμένος από μια σημαντική πηγή έντασης, ο κόσμος εξακολουθεί να έχει πολλές μικρότερες· ούτε το μίσος ούτε η μισαλλοδοξία ούτε η επιθετικότητα ούτε ακόμα και η σύγκρουση των ιδεών έπαψαν να υπάρχουν στο πολυτάραχο 1989. . . . Από μερικές απόψεις το 1989 ίσως έκανε τον κόσμο, ή μέρη του κόσμου πιο επικίνδυνα». Γιατί; Επειδή «καθώς η πίεση των υπερδυνάμεων ελαττώνεται, η αστάθεια των τοπικών δυνάμεων μεγαλώνει», λέει το ίδιο περιοδικό. «Και οι μέχρι σήμερα παθητικοί λαοί μπορεί τώρα να επηρεαστούν από το παράδειγμα εκείνων που απέκτησαν την ελευθερία τους το 1989». Πολλά από τα στοιχεία των διενέξεων—φιλονικίες για τα σύνορα, θρησκευτικοί και εθνικοί ανταγωνισμοί, πανάρχαιες εχθρότητες, συγκρούσεις σχετικά με τις ιδεολογίες και τις αρχές—υπάρχουν παγκόσμια. Μερικά μικρότερα κράτη έχουν ή εργάζονται για να αποκτήσουν πυρηνικά ή χημικά όπλα, και μ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται «κάπως πιο πιθανό το ότι κάποια μέρα ο πόλεμος θα πάψει να είναι μόνο λόγια και θα μεταβληθεί σε κάτι πιο θανατηφόρο».

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΑΤΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ

Πριν από τρία χρόνια μια 28χρονη γυναίκα, που βρισκόταν στην 26η εβδομάδα της εγκυμοσύνης της, υπέστη βαριά νάρκωση και πέθαινε από καρκίνο. Το νοσοκομείο, φοβούμενο μήπως βρεθεί υπόλογο από νομικής πλευράς αν δεν γινόταν καμιά προσπάθεια για να σωθεί το έμβρυο, ζήτησε δικαστική απόφαση ως προς το τι έπρεπε να γίνει. Ο δικαστής, προσπαθώντας να εξισορροπήσει τα συμφέροντα της γυναίκας με τα συμφέροντα του αγέννητου παιδιού, έδωσε την εντολή να γίνει καισαρική τομή. Αυτό ήταν εσφαλμένο, όπως έκρινε πρόσφατα το Περιφερειακό Εφετείο της Κολούμπια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η προτίμηση του ίδιου του ασθενή, όπως προσδιορίζεται απ’ όλα τα διαθέσιμα στοιχεία, είναι ο μόνος παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. «Το δικαίωμα της σωματικής ακεραιότητας ανήκει εξίσου σε άτομα που είναι ικανά και σε άτομα που δεν είναι», έλεγε η απόφαση του δικαστηρίου. «Επιπλέον, δεν έχει σημασία ποια μπορεί να είναι η ποιότητα της ζωής του ασθενή· το δικαίωμα της σωματικής ακεραιότητας δεν χάνεται απλώς επειδή κάποιος είναι άρρωστος ή ακόμα και στα πρόθυρα του θανάτου». Το δικαστήριο είπε ότι ο δικαστής πρέπει να «δίνει ιδιαίτερη προσοχή στις γνωστές αξίες και στόχους του ανίκανου ασθενή, και πρέπει να προσπαθεί, αν είναι δυνατόν, να συμπεραίνει απ’ αυτές τις αξίες και τους στόχους ποια θα ήταν η απόφαση του ασθενή». Τόσο η γυναίκα όσο και το μωρό της πέθαναν.

ΤΟ ΥΨΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ

Το 1987, η Βραζιλία ήταν πρώτη στον κόσμο στην κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών, με μέσο όρο 13,5 λίτρα κατ’ άτομο, σύμφωνα με τη βραζιλιάνικη εφημερίδα Ο Γκλόμπο (O Globo). Αλλά το τίμημα ήταν πολύ υψηλό. Υπολογίζεται ότι το 1988 ο αλκοολισμός κόστισε στη Βραζιλία 18,9 δισεκατομμύρια δολάρια (περ. 3,175 τρισ. δρχ.). Η εφημερίδα Ο Εστάντο ντε Σ. Πάουλο (O Estado de S.Paulo) αναφέρει: «Οι 12 εκατομμύρια Βραζιλιάνοι αλκοολικοί προξενούν στη χώρα βλάβες που ανέρχονται σε 5,4% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος, εξαιτίας αδειών για λόγους υγείας, πρόωρων συντάξεων ή ατυχημάτων που έχουν σχέση με την εργασία». Φυσικά, το συνολικό κόστος είναι ακόμα μεγαλύτερο, επειδή είναι αδύνατο να υπολογίσει κανείς με χρήματα τη συναισθηματική βλάβη που προξενείται, όχι μόνο στους αλκοολικούς, αλλά και στους συντρόφους και στα παιδιά τους.

Η ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΑΚΜΑΖΕΙ

«Άντρες και γυναίκες, πρόεδροι εταιριών ή απλοί εργαζόμενοι, ο ένας στους δύο πιστεύει στις υπερφυσικές δυνάμεις. Πραγματική θρησκεία που τροφοδοτεί μια ακμάζουσα επιχείρηση», λέει το γαλλικό περιοδικό Λ’ Εξπρές (L’Express) σχολιάζοντας τη γοητεία που ασκούν στους Γάλλους οι υπερφυσικές δυνάμεις, περιλαμβανομένης της αστρολογίας, της μαγείας, της τηλεπάθειας και του πνευματισμού. Η Γαλλία έχει πάνω από 40.000 επαγγελματίες αστρολόγους, που εξυπηρετούν από 10 ως 12 εκατομμύρια πελάτες. Ακόμα και μεγάλες, αναγνωρισμένες εταιρίες έχουν χρησιμοποιήσει αστρολόγους για να βγάζουν «συμπεράσματα σχετικά με την προσωπικότητα» των ατόμων πριν τα προσλάβουν, για να καθορίζουν αν ένας μελλοντικός διευθυντής ή διοικητικός υπάλληλος είναι κατάλληλος για κάποια θέση και αν το «ζώδιό» του ταιριάζει ή όχι με το ήδη υπάρχον προσωπικό.

ΒΑΖΕΙ «ΜΑΤΙΑ» ΣΤΑ ΑΦΤΙΑ ΤΟΥΣ

Ένα νέο ψυχαγωγικό σύστημα έχει σχεδιαστεί για να δίνει τη δυνατότητα στους τυφλούς να απολαμβάνουν περισσότερο τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και το θέατρο. Αναφερόμενη στην πρώτη του εμφάνιση στην Ευρώπη, η εφημερίδα Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν (International Herald Tribune) του Παρισιού λέει ότι το σύστημα χρησιμοποιεί την τέχνη τού «να μιλάει με εικόνες». Εκτός από το συνηθισμένο ακουστικό πρόγραμμα, ειδικά ακουστικά επιτρέπουν σ’ αυτόν που η όρασή του παρουσιάζει βλάβη να ακούει ένα δεύτερο συγχρονισμένο ήχο στον οποίο γίνεται αφήγηση της δράσης μεταξύ των διαλόγων. Επίσης περιγράφει τα πρόσωπα του έργου, το ντύσιμό τους, τις χειρονομίες τους και τις εκφράσεις τους, βοηθώντας έτσι τα τυφλά άτομα να οραματίζονται αυτά που δεν μπορούν να δουν. Το σύστημα αυτό θα είναι διαθέσιμο σε θέατρα με ειδικό εξοπλισμό και σε ραδιοφωνικές εκπομπές από τα FM, που θα συνοδεύουν τηλεοπτικά προγράμματα.

ΤΟ ΠΙΟ ΑΚΡΙΒΟ ΑΕΡΟΣΚΑΦΟΣ

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών θα αρχίσει σύντομα να χρησιμοποιεί «το πιο ακριβό αεροσκάφος μεταφορών που έχει κατασκευαστεί ποτέ», αναφέρει το περιοδικό Τάιμ (Time). Το Έαρ Φορς Ουάν (Air Force One), που χαρακτηρίστηκε «ιπτάμενο Τατζ Μαχάλ», είχε παραγγελθεί πριν από αρκετά χρόνια και σχεδιάστηκε έτσι ώστε να είναι το πιο ευρύχωρο, το ασφαλέστερο και το καλύτερο αεροσκάφος, με «μεγαλύτερη αυτονομία και ακτίνα δράσης (11.500 χλμ.), και περισσότερη άνεση και ευκολία από κάθε άλλο αεροπλάνο που κατασκευάστηκε ποτέ». Το αεροπλάνο αυτό έχει να επιδείξει μια προεδρική σουίτα με διπλά κρεβάτια και μια ντουζιέρα, έξι επιπρόσθετες τουαλέτες, 85 τηλέφωνα, προμήθειες για ένα μικρό νοσοκομείο, ένα χρηματοκιβώτιο 0,2 κυβικών μέτρων, σύστημα τηλεόρασης που μπορεί να προβάλλει οχτώ κανάλια παρακολούθησης πλήθους ταυτόχρονα, δυο μαγειρεία με ψυγεία-καταψύκτες που μπορούν να διατηρήσουν προμήθειες για τα 23 μέλη του πληρώματος και 70 επιβάτες για μια εβδομάδα, καθώς και τα τελευταίου τύπου αντιβαλιστικά συστήματα, μηχανισμούς επικοινωνίας και πολλές άλλες ανέσεις για διοικητικό προσωπικό. «Οι Αμερικανοί ξοδεύουν σχεδόν ένα δισεκατομμύριο δολάρια [περ. 168 δισ. δρχ.] για να μπορεί ο Πρόεδρός τους να μετακινείται αεροπορικώς και μετά θα τους κοστίζει περίπου 6.000 δολάρια [περ. 1 εκατ. δρχ.] την ώρα το να τον κρατούν εν πτήσει», λέει το ίδιο περιοδικό. «Αυτό το ποσό υπερβαίνει το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα της Γροιλανδίας».

ΝΟΙΚΙΑΖΟΝΤΑΙ ΠΙΘΗΚΟΙ

Εξαιτίας της σοβαρής έλλειψης εργατικών χεριών, ένας Κορεάτης αγρότης λίγο έξω από τη Σεούλ έχει βάλει πιθήκους να μαζεύουν τα φαγώσιμα σπέρματα των πεύκων που έχει στο κτήμα του. Η εφημερίδα Μαϊνίτσι Ντέιλι Νιουζ (Mainichi Daily News) της Ιαπωνίας ανέφερε ότι οι 20 πίθηκοι που προσλήφθηκαν «διαπιστώθηκε ότι δούλευαν τόσο φιλόπονα στο κτήμα, ύστερα από μια σύντομη περίοδο εκπαίδευσης, ώστε ο κάθε πίθηκος έβγαζε δουλειά πέντε εργατών σε μια μέρα». Αξιωματούχοι της εκεί κυβέρνησης λένε ότι φέτος θα εισαγάγουν περισσότερους πιθήκους από την Ταϋλάνδη για να εργαστούν σε άλλα κτήματα. Στη Δημοκρατία της Κορέας, απαγορεύεται να προσλαμβάνονται ξένοι εργάτες, αλλά προφανώς η απαγόρευση δεν ισχύει για τους ξένους πιθήκους.

ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΙΜΗ ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ

Η ακτινωτή κερατοτομία, μια χειρουργική μέθοδος που αναπτύχθηκε στη Σοβιετική Ένωση και στην Ιαπωνία με σκοπό τη θεραπεία της μυωπίας, επικρίνεται από πολλούς οφθαλμολόγους ως «ασταθής στα αποτελέσματά της και πιθανώς καταστροφική για τα υγιή, αν και μυωπικά, μάτια», αναφέρει η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times). Η διαδικασία αυτή, που κοστίζει από 1.500 μέχρι 3.000 δολάρια [περ. από 250.000 μέχρι 500.000 δρχ.] για το κάθε μάτι και μπορεί να γίνει με τοπική αναισθησία στο γραφείο ενός γιατρού σε λιγότερο από μισή ώρα, περιλαμβάνει αλλαγή του σχήματος του κερατοειδή χιτώνα μέσω χαράγματος επιφανειακών τομών σε διάταξη παρόμοια με τις ακτίνες ενός τροχού. Αν είναι επιτυχής η εγχείρηση, οι ακτίνες του φωτός θα εστιάζονται σωστά στον αμφιβληστροειδή και θα παράγουν καθαρή εικόνα. Αλλά μια μακροχρόνια μελέτη έδειξε ότι «υπήρξαν σοβαρές περιπτώσεις στις οποίες το πρόβλημα στην όραση είχε διορθωθεί περισσότερο ή λιγότερο απ’ ό,τι έπρεπε, και οι οποίες εμφανίστηκαν στο 45 τοις εκατό των ματιών που χειρουργήθηκαν. Και σε μια ενδεικτική μειονότητα ασθενών, οι αλλαγές προχώρησαν στα μετέπειτα χρόνια και έκαναν το πρόβλημα πιο δυσεπίλυτο απ’ ό,τι ήταν». Εκτός από τα απρόβλεπτα αποτελέσματα, πολλοί ασθενείς παραπονέθηκαν για προβλήματα με το θάμπωμα από τα φώτα που «προκάλεσαν σοβαρές βλάβες στην ικανότητά τους να οδηγούν τη νύχτα».

ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΝΤΥΣΙΜΟ

«Μερικούς μαθητές τους έχουν δείρει, τους έχουν πυροβολήσει και τους έχουν κλέψει δερμάτινα και άλλα ακριβά μπουφάν, χοντρές χρυσές αλυσίδες, παπούτσια σχεδιαστών μόδας και άλλα πολύτιμα είδη», αναφέρει η εφημερίδα Δε Γουόλ Στριτ Τζέρναλ (The Wall Street Journal). «Ένα μαθητή γυμνασίου στη Νέα Υόρκη τον σκότωσαν για να του πάρουν το στρατιωτικό του μπουφάν. Ένας άλλος, στο Ντιτρόιτ, βρέθηκε νεκρός και χωρίς το μπουφάν του και τα παπούτσια του». Εξαιτίας της αυξημένης βίας και των ληστειών, αξιωματούχοι σε μεγάλες πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών επικαλούνται τη βοήθεια κανόνων ντυσίματος που απαγορεύουν τα υπερμοντέρνα ρούχα ή που απαιτούν τη χρήση σχολικών στολών. Μερικοί ζητούν από τους μαθητές να κρατούν διαφανείς σχολικές τσάντες με σκοπό να καταπολεμήσουν τη μεταφορά κρυμμένων όπλων στο σχολείο. «Παρ’ όλα αυτά, πολλοί μαθητές, βέβαιοι πως αν συμβεί κάτι βίαιο θα συμβεί σε κάποιον άλλο, αντιδρούν στους κανόνες ντυσίματος θεωρώντας τους πλήγμα στο πολιτιστικό τους επίπεδο και στην ελευθερία που δικαιούνται να εκφράζονται μέσω της μόδας», λέει η ίδια εφημερίδα. Ερμηνεύοντας το φαινόμενο αυτό, ένας σχολικός λειτουργός λέει: «Ολόκληρη η κοινωνία μας έχει γίνει εξαιρετικά υλιστική. Η πλεονεξία αντικατοπτρίζεται από τα υψηλότερα δημόσια αξιώματα μέχρι τον πρώτο τυχόντα».