Τα Τ Κύτταρα και τα Β Κύτταρα Φοιτούν στο Πολυτεχνείο

ΤΑ Τ ΚΥΤΤΑΡΑ και τα Β κύτταρα δεν μπορούν απλώς να βγουν από το μυελό των οστών και να πάνε για πόλεμο. Ο οπλισμός τους είναι υπερσύγχρονος. Είναι απαραίτητο να εκπαιδευτούν στην υψηλή τεχνολογία πριν βγουν στο πεδίο της μάχης. Τα Τ κύτταρα θα ασχοληθούν με βιολογικό πόλεμο. Τα Β κύτταρα θα ειδικευτούν στα κατευθυνόμενα βλήματα. Εκπαιδεύονται γι’ αυτόν το σκοπό στα πολυτεχνεία του ανοσολογικού συστήματος.

Έτσι, τα μισά από τα εκατομμύρια λεμφοκύτταρα που παράγονται κάθε λεπτό στο μυελό των οστών πηγαίνουν στο θύμο αδένα—ένα μικρό αδένα που βρίσκεται πίσω από το στέρνο—για να εκπαιδευτούν ως Τ κύτταρα. Σχετικά μ’ αυτό, το βιβλίο Το Νικηφόρο Σώμα (The Body Victorious) λέει: «Τα λεμφοκύτταρα που φοιτούν στο πολυτεχνείο του θύμου αδένα είναι τα βοηθητικά κύτταρα, τα κατασταλτικά κύτταρα και τα κύτταρα-δολοφόνοι, που ονομάζονται Τ λεμφοκύτταρα (ή Τ κύτταρα). Συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο απαραίτητες ένοπλες δυνάμεις του ανοσολογικού συστήματος».

Αντισώματα—10.000 ανά Κύτταρο ανά Δευτερόλεπτο!

Τα άλλα «μισά από τα ανεκπαίδευτα λεμφοκύτταρα», λέει το βιβλίο Το Νικηφόρο Σώμα, είναι Β κύτταρα τα οποία πηγαίνουν στους λεμφαδένες και στους σχετικούς ιστούς για να εκπαιδευτούν στην κατασκευή και στην εκτόξευση κατευθυνόμενων βλημάτων, τα οποία ονομάζονται αντισώματα. Όταν τα Β κύτταρα «συγκεντρώνονται σ’ αυτούς τους ιστούς, είναι σαν άγραφες σελίδες· δεν ξέρουν τίποτα και πρέπει να μάθουν από την αρχή», να «αποκτήσουν την ικανότητα να αντιδρούν συγκεκριμένα εναντίον ουσιών ξένων προς το σώμα». Στους λεμφαδένες, ένα ώριμο Β κύτταρο, ενεργοποιημένο μέσω βοηθητικών Τ κυττάρων και σχετικών αντιγόνων, «πολλαπλασιάζεται και διαφοροποιείται για να σχηματίσει πλασματοκύτταρα, τα οποία εκκρίνουν πανομοιότυπα αντισώματα μιας συγκεκριμένης ειδικότητας με ρυθμό περίπου 10.000 μόρια ανά κύτταρο ανά δευτερόλεπτο».—Ανοσολογία (Immunology).

Για να μας βοηθήσει να συλλάβουμε το μέγεθος του έργου που επιτελεί το ανοσολογικό σύστημα, ένα άρθρο στο περιοδικό Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (National Geographic) του Ιουνίου 1986 αναλύει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο θύμος αδένας: «Με κάποιον τρόπο, καθώς τα Τ κύτταρα ωριμάζουν στο θύμο, κάποιο μαθαίνει να αναγνωρίζει τα αντιγόνα, λόγου χάρη του ιού της ηπατίτιδας, κάποιο άλλο να αναγνωρίζει ένα είδος αντιγόνων της γρίπης, κάποιο τρίτο να ανιχνεύει το ρινοϊό 14 [έναν ιό του κρυολογήματος], και ούτω καθεξής». Αφού σχολιάζει το «τεράστιο έργο που αντιμετωπίζει ο θύμος», το άρθρο λέει ότι στη φύση υπάρχουν «αντιγόνα με εκατοντάδες εκατομμύρια διαφορετικά σχήματα. Ο θύμος πρέπει να παράγει μια ομάδα Τ κυττάρων που να αναγνωρίζει το καθένα απ’ αυτά. . . . Ο θύμος παράγει Τ κύτταρα κατά δεκάδες εκατομμύρια. Μολονότι μόνο λίγα απ’ αυτά μπορεί να έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν κάποιο συγκεκριμένο αντιγόνο, η συλλογική δύναμη ανίχνευσης είναι τόσο μεγάλη, ώστε αυτά τα κύτταρα μπορούν να αναγνωρίσουν τη σχεδόν άπειρη ποικιλία αντιγόνων που παράγει η φύση».

Ενώ μερικά βοηθητικά Τ κύτταρα διεγείρουν τα μακροφάγα για να πολλαπλασιαστούν, άλλα, στους λεμφαδένες, ενώνονται με τα Β κύτταρα που βρίσκονται εκεί, προκαλώντας τον πολλαπλασιασμό αυτών των κυττάρων. Πολλά απ’ αυτά γίνονται πλασματοκύτταρα. Και πάλι, πρέπει να υπάρχουν οι κατάλληλοι υποδοχείς στα βοηθητικά Τ κύτταρα ώστε να ενωθούν με τα Β κύτταρα και να τα κάνουν να παράγουν πλασματοκύτταρα. Αυτά τα πλασματοκύτταρα είναι που αρχίζουν να παράγουν χιλιάδες αντισώματα ανά δευτερόλεπτο.

Εφόσον κάθε πλασματοκύτταρο φτιάχνει μόνο ένα είδος αντισωμάτων, με υποδοχέα εξειδικευμένο για το αντιγόνο μιας μόνο νόσου, σύντομα δισεκατομμύρια βρίσκονται στην πρώτη γραμμή στοχεύοντας ακριβώς προς τα αντιγόνα μιας συγκεκριμένης νόσου. Συνδέονται με τους εισβολείς, τους επιβραδύνουν και τους κάνουν να συσσωρεύονται όλοι μαζί, μετατρέποντάς τους έτσι σε πιο δελεαστικές μπουκιές για να τους καταβροχθίσουν τα φαγοκύτταρα. Αυτό, μαζί με την έκλυση κάποιων χημικών ουσιών από τα Τ κύτταρα, διεγείρει τα μακροφάγα, κάνοντάς τα να καταβροχθίσουν με φρενίτιδα εκατομμύρια μικροοργανισμούς που εισβάλλουν.

Επιπρόσθετα, τα ίδια τα αντισώματα μπορούν να επιφέρουν το θάνατο αυτών των μικροοργανισμών. Αφού συνδεθούν σταθερά με τα αντιγόνα της επιφάνειας του μικροβίου, συρρέουν πάνω του ειδικά μόρια πρωτεϊνών που ονομάζονται παράγοντες συμπληρώματος. Όταν βρεθούν στη θέση τους οι απαιτούμενοι σε αριθμό παράγοντες συμπληρώματος, διαπερνούν τη μεμβράνη του μικροοργανισμού, οπότε εισρέει μέσα υγρό και το κύτταρο διαρρηγνύεται και πεθαίνει.

Αυτά τα αντισώματα, φυσικά, πρέπει να έχουν επίσης τους κατάλληλους υποδοχείς για να συνδεθούν με τους εισβολείς. Σχετικά μ’ αυτό Η Επετηρίδα Ιατρικής και Υγείας του 1989 (1989 Medical and Health Annual) της Εγκυκλοπαίδειας Μπριτάνικα (Encyclopædia Britannica), σελίδα 278, λέει ότι τα Β κύτταρα είναι ικανά «να παράγουν από 100 εκατομμύρια ως ένα δισεκατομμύριο διαφορετικά αντισώματα».

Τα Τ Κύτταρα—Δολοφόνοι Διεξάγουν Βιολογικό Πόλεμο

Μέχρι τώρα τα βοηθητικά Τ κύτταρα έχουν στρατολογήσει εκατομμύρια μακροφάγα για να καταβροχθίσουν τον εχθρό και έχουν διεγείρει τα Β κύτταρα με τα αντισώματά τους να ενωθούν στη σύγκρουση εναντίον των εισβολέων, αλλά υπάρχουν κι άλλες ακόμη στρατιωτικές δυνάμεις τις οποίες τα βοηθητικά Τ κύτταρα καλούν στη μάχη. Παρατάσσουν εκατομμύρια από τους πιο θανάσιμους μαχητές που θα ενωθούν στον αγώνα—τα Τ κύτταρα-δολοφόνους.

Ο στόχος των ιών, των βακτηρίων και των παρασίτων είναι να μπουν μέσα στα κύτταρα του σώματος επειδή, αφότου μπουν εκεί, είναι ασφαλισμένα από τα μακροφάγα, καθώς και από τα Β κύτταρα και τα αντισώματά τους—όχι όμως και από τα Τ κύτταρα-δολοφόνους! Φτάνει κάποιο απ’ αυτά τα μολυσμένα κύτταρα να ακουμπήσει μόνο ελαφρά ένα Τ κύτταρο-δολοφόνο για να το κάνει να πυροβολήσει το μολυσμένο κύτταρο με θανατηφόρες πρωτεΐνες, να καταστρέψει το DNA του και να χύσει έξω το περιεχόμενό του θανατώνοντάς το. Μ’ αυτόν τον τρόπο τα Τ κύτταρα-δολοφόνοι μπορούν να επιτεθούν και να καταστρέψουν ακόμη και μεταλλαγμένα κύτταρα ή κύτταρα που έχουν γίνει καρκινικά.

Εκτός από τα Τ κύτταρα-δολοφόνους, υπάρχουν και άλλα κύτταρα-δολοφόνοι στο οπλοστάσιο του ανοσολογικού συστήματος, συγκεκριμένα, τα φυσικά κύτταρα-δολοφόνοι. Ανόμοια με τα Τ και Β κύτταρα, αυτά τα φυσικά κύτταρα-δολοφόνοι δεν χρειάζονται ερέθισμα από κάποιο συγκεκριμένο αντιγόνο. Τα καρκινικά κύτταρα και τα κύτταρα που έχουν δεχτεί εισβολή από άλλους ιούς είναι ευπρόσβλητα στις επιθέσεις αυτών των κυττάρων. Αλλά η ακτίνα δράσης τους μπορεί να μην περιορίζεται στους ιούς. Το περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American) του Ιανουαρίου 1988 λέει ότι οι «κύριοι στόχοι τους πιστεύεται ότι είναι τα κύτταρα όγκων, ίσως δε και κύτταρα που έχουν μολυνθεί από άλλους παράγοντες εκτός από ιούς».

Πώς αντιμετωπίζουν αυτοί οι αντινοσικοί μαχητές τούς μικροοργανισμούς που εισβάλλουν; Χτυπούν απλώς στην τύχη; Όχι. Τίποτα δεν αφήνεται στην τύχη. Τα αντιγόνα της νόσου, καθώς και τα Τ κύτταρα, τα Β κύτταρα, τα φαγοκύτταρα και τα αντισώματα κυκλοφορούν σε όλο το σώμα μέσω του αίματος και του λεμφικού συστήματος. Τα δευτερεύοντα λεμφοειδή όργανα, όπως οι λεμφαδένες, η σπλήνα, οι αμυγδαλές, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις, τμήματα εξειδικευμένων ιστών στο λεπτό έντερο και η σκωληκοειδής απόφυση, είναι περιοχές όπου αρχίζουν οι ανοσολογικές αποκρίσεις. Οι λεμφαδένες παίζουν έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Λέμφος λέγεται το υγρό που περιβρέχει τα κύτταρα στους ιστούς μας. Δημιουργείται στους ιστούς αυτούς, συγκεντρώνεται σε αγγεία με λεπτά τοιχώματα και ρέει προς τους λεμφαδένες, συνεχίζει μέσα από το υπόλοιπο λεμφικό σύστημα και τελικά ολοκληρώνει την κυκλοφορία του με την εκβολή του στις μεγάλες φλέβες που οδηγούν μέσα στην καρδιά.

Καθώς τα αντιγόνα της νόσου περνάνε από τους λεμφαδένες, φιλτράρονται και παγιδεύονται. Οι αντινοσικοί μαχητές του ανοσολογικού συστήματος χρειάζονται 24 ώρες για να περάσουν από όλο το λεμφικό κύκλωμα, αλλά 6 από αυτές τις ώρες τις διαθέτουν στους λεμφαδένες. Εκεί συναντούν τα παγιδευμένα αντιγόνα-εισβολείς, και αρχίζουν οι μεγάλες μάχες. Παρόμοια, τα εχθρικά αντιγόνα που κυκλοφορούν στο αίμα δεν ξεφεύγουν. Διοχετεύονται στη σπλήνα, όπου οι αντινοσικοί μαχητές περιμένουν να τα αντιμετωπίσουν.

Τώρα ο πόλεμος μέσα μας έχει τελειώσει. Οι δυνάμεις εισβολής κατατροπώθηκαν. Το ανοσολογικό σύστημα με το ένα τρισεκατομμύριο ή και περισσότερα λευκά αιμοσφαίρια νίκησε. Είναι καιρός να αναλάβει δράση μια άλλη κατηγορία Τ κυττάρων, τα κατασταλτικά Τ κύτταρα. Όταν αυτά διαπιστώσουν ότι ο πόλεμος κερδήθηκε, αναγγέλλουν το τέλος της μάχης και αναστέλλουν τις δραστηριότητες των μάχιμων δυνάμεων του ανοσολογικού συστήματος.

Κύτταρα Μνήμης και Ανοσία, με Επιπλοκές

Μέχρι να γίνουν όλα αυτά, όμως, τα Β κύτταρα και τα Τ κύτταρα έχουν επιτελέσει άλλη μια ζωτική υπηρεσία: έχουν παραγάγει κύτταρα μνήμης τα οποία θα κυκλοφορούν στο αίμα και στα λεμφικά αγγεία για πολλά χρόνια—σε μερικές περιπτώσεις για μια ολόκληρη ζωή. Αν συμβεί να μολυνθείτε ξανά είτε από το ίδιο είδος ιού της γρίπης ή του κρυολογήματος είτε από οποιαδήποτε άλλη ξένη ουσία με την οποία υπήρξαν επαφές στο παρελθόν, αυτά τα κύτταρα μνήμης θα το εντοπίσουν αμέσως και θα διεγείρουν το ανοσολογικό σύστημα για μια γρήγορη και συντριπτική επίθεση. Τα κύτταρα μνήμης θα παραγάγουν γρήγορα ένα χείμαρρο από το συγκεκριμένο τύπο των Β κυττάρων και των Τ κυττάρων τα οποία είχαν αναχαιτίσει την πρώτη επίθεση αυτού του συγκεκριμένου επιτιθέμενου. Η νέα αυτή εισβολή συντρίβεται προτού αποκτήσει πρόσβαση. Η εισβολή, που αρχικά μπορεί να είχε απαιτήσει τρεις εβδομάδες για να νικηθεί, τώρα καταπνίγεται πριν καλά-καλά αρχίσει. Η προηγούμενη μόλυνσή σας απ’ αυτόν το συγκεκριμένο εισβολέα σάς προσέδωσε ανοσία εναντίον του.

Η κατάσταση περιπλέκεται, όμως, επειδή υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη του ιού της γρίπης, τα οποία συχνά προέρχονται από διάφορα μέρη του κόσμου. Επιπρόσθετα, υπάρχουν περίπου 200 είδη του ιού του κρυολογήματος, που το καθένα έχει το δικό του ιδιαίτερο αντιγόνο. Έτσι, πρέπει να υπάρχουν 200 διαφορετικοί τύποι βοηθητικών Τ κυττάρων, που ο καθένας να έχει υποδοχέα κατάλληλο για το αντιγόνο ενός από τους 200 ιούς του κρυολογήματος. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Οι ιοί του κρυολογήματος και της γρίπης μεταλλάσσονται συνεχώς, και κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, έρχεται σε ύπαρξη ένα νέο αντιγόνο του κρυολογήματος ή της γρίπης, το οποίο απαιτεί ένα νέο υποδοχέα βοηθητικού Τ κυττάρου που να ταιριάζει μ’ αυτό. Ο ιός του κρυολογήματος αλλάζει συνεχώς τις κλειδαριές, κι έτσι το Τ κύτταρο πρέπει να αλλάζει συνεχώς τα κλειδιά.

Πριν αρχίσετε να ειρωνεύεστε τους γιατρούς που δεν μπορούν να θεραπεύσουν το κοινό κρυολόγημα, προσπαθήστε να καταλάβετε το πρόβλημα. Το συγκεκριμένο κρυολόγημα που έχετε μπορεί να θεραπευτεί και να μη σας προσβάλει ξανά, αλλά ένας πρόσφατα μεταλλαγμένος ιός του κρυολογήματος εμφανίζεται, και το ανοσολογικό σας σύστημα πρέπει να βρει ένα εντελώς καινούριο βοηθητικό Τ κύτταρο για να παρατάξει τις στρατιωτικές του δυνάμεις στη μάχη εναντίον του ιού. Κερδίζεται μια μάχη, και σύντομα αρχίζει μια άλλη. Ο πόλεμος είναι ασταμάτητος.

Ο Εγκέφαλος και το Ανοσολογικό Σύστημα Επικοινωνούν

Δεν είναι άξιο απορίας το γεγονός ότι το ανοσολογικό σύστημα έχει συγκριθεί με τον εγκέφαλο. Η έρευνα δείχνει στη συνέχεια ότι το ανοσολογικό σύστημα και ο εγκέφαλος συνομιλούν για την υγεία μας και ότι η διάνοια ασκεί επιρροή στο σώμα, περιλαμβανομένου και του ανοσολογικού συστήματος. Οι παρακάτω παραθέσεις επισημαίνουν τη σχέση μεταξύ του εγκεφάλου και του ανοσολογικού συστήματος. Πρόκειται για έλεγχο του σώματος από τη διάνοια και για έλεγχο της διάνοιας από το σώμα.

«Οι ανοσολόγοι ανακαλύπτουν περισσότερα πράγματα όσον αφορά τους δεσμούς μεταξύ της διάνοιας και του σώματος, τους μηχανισμούς των ψυχοσωματικών νόσων».—Νάσιοναλ Τζεογκράφικ, Ιούνιος 1986, σελίδα 733.

Η σχέση μεταξύ του ανοσολογικού συστήματος και του εγκεφάλου είναι γνωστή, αλλά ελάχιστα έχουμε κατανοήσει γι’ αυτήν. Η διανοητική ένταση, το πένθος, η μοναξιά και η κατάθλιψη επηρεάζουν τις λειτουργίες των λευκών αιμοσφαιρίων, δηλαδή των λεμφοκυττάρων, και αυτό μειώνει τη δραστηριότητα των Τ κυττάρων. «Η βιολογική βάση αυτών των αλληλεπιδράσεων παραμένει πολύ μυστηριώδης. Είναι ξεκάθαρο, όμως, ότι το νευρικό και το ανοσολογικό σύστημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα, από ανατομική και από χημική άποψη».—Η Καταπληκτική Μηχανή (The Incredible Machine), σελίδες 217, 219.

«Το ανοσολογικό σύστημα . . . ανταγωνίζεται το κεντρικό νευρικό σύστημα σε ευαισθησία, εξειδίκευση και πολυπλοκότητα».—Ανοσολογία, σελίδα 283.

Το περιοδικό Επιστήμη (Science) ανέφερε σχετικά με τη σχέση εγκεφάλου και ανοσολογικού συστήματος: «Πάρα πολλές αποδείξεις δείχνουν ότι τα δυο συστήματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. . . . Η εικόνα που προβάλλουν δείχνει ότι το ανοσολογικό και το νευρικό σύστημα συνεργάζονται σε μεγάλο βαθμό και είναι ικανά να επικοινωνούν μεταξύ τους προκειμένου να συντονίζουν τις δραστηριότητές τους».—8 Μαρτίου 1985, σελίδες 1190-1192.

Όλα αυτά αντανακλούν την άπειρη σοφία Εκείνου που δημιούργησε και το ανοσολογικό σύστημα και τον εγκέφαλο. Και αυτό, με τη σειρά του, μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν ο Δημιουργός μας, αφού έφτιαξε μέσα μας τόσο καταπληκτικά θαύματα όπως ο εγκέφαλος και το ανοσολογικό σύστημα, μας προγραμμάτισε να πεθαίνουμε. Στην πραγματικότητα, δεν το έκανε αυτό· οι επιστήμονες είναι αυτοί που λένε ότι φτιαχτήκαμε έτσι. Μας έχει λεχθεί ότι τα κύτταρα διαιρούνται—περισσότερα από 200 εκατομμύρια δημιουργούνται στο σώμα μας κάθε λεπτό—για να αντικαταστήσουν τα τραυματισμένα ή φθαρμένα κύτταρα. Τα κύτταρά μας όμως, λένε οι επιστήμονες, δεν μπορούν να διαιρεθούν πάνω από 50 φορές. Σύντομα χάνουμε περισσότερα απ’ όσα αντικαθιστούμε, αρχίζουν τα γηρατειά και ακολουθεί ο θάνατος.

Αλλά ο άνθρωπος δεν δημιουργήθηκε μ’ αυτόν τον τρόπο· ο ίδιος το έφερε αυτό στον εαυτό του. Δημιουργήθηκε για να ζει, να είναι γόνιμος, να πληθυνθεί, να γεμίσει τη γη και να τη φροντίζει—αρκεί να ήταν υπάκουος στον Δημιουργό του. Του δόθηκε, όμως, η προειδοποίηση: Αν δείξεις ανυπακοή, «θέλεις εξάπαντος αποθάνει». Ο πρώτος άνθρωπος έδειξε ανυπακοή, ένιωσε αισθήματα ενοχής και κρύφτηκε. Από εκείνη τη στιγμή και μετά, η ανθρωπότητα υπόκειται στη διαδικασία του θανάτου.—Γένεσις 1:26-28· 2:15-17· 3:8-10.

Με το χρόνο, τα ισχυρά αρνητικά συναισθήματα γίνονται «σαπρία των οστέων» και ‘το κατατεθλιμμένον πνεύμα ξηραίνει τα οστά’. Το αποτέλεσμα είναι ένα ανοσολογικό σύστημα με μειωμένες δυνατότητες, εφόσον, για να παραχθούν άφθονα αντινοσικά λευκά αιμοσφαίρια, χρειάζεται υγιής, υγρός μυελός των οστών.—Παροιμίαι 14:30· 17:22.

Αλλά η διαδικασία του θανάτου θα αντικατασταθεί από τη διαδικασία της ζωής, και ένα ανοσολογικό σύστημα που λειτουργεί τέλεια θα αποτελέσει ένα σημαντικό παράγοντα με τη συμβολή του σ’ αυτήν. Ο σκοπός του Ιεχωβά, που είναι να γεμίσει η παραδεισένια γη με δίκαιους και υπάκουους ανθρώπους, θα επιτευχθεί μέσω της λυτρωτικής θυσίας του Χριστού Ιησού. Τότε κανένας δεν θα είναι άρρωστος, ο θάνατος θα εξαλειφτεί και κάθε σάρκα «θέλει είσθαι ανθηροτέρα νηπίου». (Ιώβ 33:25· Ησαΐας 33:24, ΛΧ· Ματθαίος 20:28· Ιωάννης 17:3· Αποκάλυψις 21:4) Τότε το εκπληκτικό ανοσολογικό σύστημα που έχει σχεδιάσει ο Ιεχωβά δεν πρόκειται να χάσει καμιά μάχη εναντίον οποιουδήποτε εισβολέα.

Ακόμη και τώρα, με τα ελαττώματά του, το ανοσολογικό μας σύστημα είναι ένα θαύμα της δημιουργίας. Όσο περισσότερα μαθαίνουμε γι’ αυτό, τόσο περισσότερο δέος αισθανόμαστε για τον Μεγάλο του Δημιουργό, τον Ιεχωβά Θεό. Ενωνόμαστε με τον ψαλμωδό Δαβίδ που λέει με θεϊκή έμπνευση: «Θέλω σε υμνεί, διότι φοβερώς και θαυμασίως επλάσθην· θαυμάσια είναι τα έργα σου· και η ψυχή μου κάλλιστα γνωρίζει τούτο».—Ψαλμός 139:14.

[Πλαίσιο/Διάγραμμα στη σελίδα 8, 9]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Αμυντικές Μονάδες του Ανοσολογικού Συστήματος

1. Φαγοκύτταρα Διακρίνονται σε δυο είδη: στα ουδετερόφιλα και στα μακροφάγα. Και τα δυο είναι καθαριστές που καταναλώνουν άψυχα απορρίμματα, νεκρά κύτταρα και άλλους ρύπους, καθώς και μεγάλους αριθμούς μικροβίων που εισβάλλουν. Τα μακροφάγα είναι μεγαλύτερα, ανθεκτικότερα και δυνατότερα από τα ουδετερόφιλα, ζουν περισσότερο και καταπίνουν πολύ περισσότερους μικροοργανισμούς. Δεν είναι απλώς μονάδες απομάκρυνσης απορριμμάτων· παράγουν διάφορα ένζυμα και αντιμικροβιακούς παράγοντες, και λειτουργούν ως σύνδεσμοι επικοινωνίας μεταξύ άλλων κυττάρων του ανοσολογικού συστήματος, ακόμη και του εγκεφάλου.

2. MHC (μείζον σύστημα ιστοσυμβατότητας [major histocompatibility complex]) Μόρια στην επιφάνεια των κυττάρων, τα οποία προσδιορίζουν τα κύτταρα ως μέρος του σώματος. Στα μακροφάγα το MHC επιδεικνύει ένα τμήμα από τα αντιγόνα των θυμάτων που έχει καταπιεί το μακροφάγο· αυτό διεγείρει και το βοηθητικό Τ κύτταρο και το μακροφάγο να πολλαπλασιαστούν σε καταπληκτικό βαθμό για να αυξήσουν τις τάξεις τους στη μάχη εναντίον της μόλυνσης.

3. Βοηθητικά Τ κύτταρα Είναι οι αρχηγοί των επιχειρήσεων του ανοσολογικού συστήματος, οι οποίοι αναγνωρίζουν τους εχθρούς και διεγείρουν την παραγωγή άλλων πολεμιστών του ανοσολογικού συστήματος, καλώντας τους να ενωθούν στη μάχη εναντίον των εισβολέων. Καλούν ενισχύσεις στις τάξεις των μακροφάγων, των άλλων Τ κυττάρων και των Β κυττάρων, και διεγείρουν την παραγωγή πλασματοκυττάρων.

4. Λεμφοκίνες Ορμονοειδείς πρωτεΐνες, που περιλαμβάνουν τις ιντερλευκίνες και τη γάμα ιντερφερόνη, μέσω των οποίων τα κύτταρα του ανοσολογικού συστήματος επικοινωνούν μεταξύ τους. Οι λεμφοκίνες ενεργοποιούν επίσης πολλές ζωτικές αντιδράσεις του ανοσολογικού συστήματος, ενισχύοντας έτσι την απόκρισή του στα νοσογόνα μικρόβια.

5. Τ κύτταρα-δολοφόνοι Αυτά τα Τ κύτταρα καταστρέφουν τα κύτταρα μέσα στα οποία έχουν κρυφτεί ιοί και μικρόβια. Εκτοξεύουν θανατηφόρες πρωτεΐνες στο εσωτερικό αυτών των κυττάρων, ανοίγοντας τρύπες στη μεμβράνη τους και κάνοντάς τα να διαρρηχτούν. Επίσης, εξοντώνουν κύτταρα που έχουν γίνει καρκινικά.

6. Β κύτταρα Με το ερέθισμα των βοηθητικών Τ κυττάρων, τα Β κύτταρα αυξάνουν σε αριθμό, και μερικά διαιρούνται και γίνονται πλασματοκύτταρα καθώς ωριμάζουν.

7. Πλασματοκύτταρα Αυτά τα κύτταρα παράγουν αντισώματα κατά εκατομμύρια, τα οποία, σαν κατευθυνόμενα βλήματα, κυκλοφορούν κατόπιν σε όλο το σώμα.

8. Αντισώματα Όταν τα αντισώματα συναντήσουν αντιγόνα στα οποία να μπορούν να συνδεθούν οι υποδοχείς τους, τα αρπάζουν, τα επιβραδύνουν και τα κάνουν να συσσωρεύονται όλα μαζί, ώστε να γίνουν πιο δελεαστικές μπουκιές για να τις καταβροχθίσουν τα φαγοκύτταρα. Ή τελειώνουν τη δουλειά μόνα τους, με τη βοήθεια των παραγόντων συμπληρώματος.

9. Πρωτεΐνες συμπληρώματος Αφού τα αντισώματα συνδεθούν στην επιφάνεια του μικροοργανισμού, ορισμένες πρωτεΐνες, που ονομάζονται συμπλήρωμα, συρρέουν πάνω του και εγχέουν υγρό μέσα του κάνοντάς το να διαρρηχτεί και να πεθάνει.

10. Κατασταλτικά Τ κύτταρα Όταν η μόλυνση έχει τεθεί υπό έλεγχο και το ανοσολογικό σύστημα έχει νικήσει, τα κατασταλτικά Τ κύτταρα ενεργοποιούνται και χρησιμοποιούν χημικά σήματα για να σταματήσουν όλες τις λειτουργίες των ανοσολογικών αποκρίσεων. Η μάχη έχει κερδηθεί.

11. Κύτταρα μνήμης Τα Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα έχουν ήδη παραγάγει και έχουν απελευθερώσει κύτταρα μνήμης, τα οποία κυκλοφορούν στο αίμα και στο λεμφικό σύστημα για χρόνια, ακόμη και για μια ολόκληρη ζωή. Αν επιχειρηθεί ξανά εισβολή από το ίδιο είδος οργανισμού που είχε προηγουμένως νικηθεί, τα κύτταρα μνήμης οργανώνουν μια σαρωτική επίθεση και αυτή η νέα εισβολή συντρίβεται γρήγορα. Το σώμα έχει τώρα ανοσία σ’ αυτόν το συγκεκριμένο μικροοργανισμό. Αυτός είναι ο μηχανισμός που κάνει τους εμβολιασμούς αποτελεσματικούς για την εξάλειψη νόσων που αποτελούσαν κάποτε μάστιγες—την ιλαρά, την ευλογιά, τον τυφοειδή πυρετό, τη διφθερίτιδα και άλλες.

[Πλαίσιο στη σελίδα 10]

Εκρηκτική Αύξηση Γνώσης, Αλλά το Μυστήριο Παραμένει

Από τότε που το AIDS άρχισε να πλήττει και έστρεψε το στόχαστρό του ακριβώς πάνω στο ανοσολογικό σύστημα για να το θέσει εκτός μάχης, οι έρευνες επιταχύνθηκαν. Η γνώση αυξήθηκε πάρα πολύ. Ωστόσο, το ανοσολογικό σύστημα είναι τόσο καταπληκτικά πολύπλοκο, ώστε πολλά πράγματα που σχετίζονται μ’ αυτό παραμένουν μυστήριο, όπως δείχνουν τα παρακάτω σχόλια ανοσολόγων.

Ο ανοσολόγος Τζον Κάπλερ λέει: «Οι εξελίξεις σ’ αυτόν τον τομέα είναι τόσο ραγδαίες, ώστε τα περιοδικά είναι ήδη απαρχαιωμένα όταν εκδίδονται».—Τάιμ (Time), 23 Μαΐου 1988, σελίδα 56.

Ο Λιρόι Χουντ, ανοσολόγος του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας, είπε: «Έχουμε κατανοήσει αρκετά την κατασκευή του ανοσολογικού συστήματος, αλλά δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτα για τα προγράμματα με τα οποία λειτουργεί το σύστημα—για τα γονίδια που λένε στα κύτταρά μας τι να κάνουν». Αναφορικά με τις λεμφοκίνες, δηλαδή τα ορμονοειδή χημικά σήματα που προκαλούν τις αντιδράσεις, ο Χουντ λέει ότι αυτές που έχουν ανακαλυφτεί μέχρι τώρα αποτελούν «απλώς την κορυφή του παγόβουνου».—Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (National Geographic), Ιούνιος 1986, σελίδα 732· Τάιμ, 23 Μαΐου 1988, σελίδα 64.

Ο ερευνητής Έντουαρντ Μπράντλεϊ: «Πιθανόν να ξέρουμε τώρα τόσο λίγα για το ανοσολογικό σύστημα, όσα ήξερε και ο Κολόμβος για την Αμερική μετά το πρώτο του ταξίδι».—Νάσιοναλ Τζεογκράφικ, Ιούνιος 1986, σελίδα 732.

[Πλαίσιο στη σελίδα 11]

Το κάπνισμα μαριχουάνας «παίζει μεγάλο ρόλο στην εξασθένιση του ανοσολογικού συστήματος περιορίζοντας την ανάπτυξη ορισμένων λευκών αιμοσφαιρίων».—Ο Χημικός στη Βιομηχανία (Industrial Chemist), Νοέμβριος 1987, σελίδα 14.

[Πλαίσιο στη σελίδα 11]

Όταν ο Πόλεμος Γίνεται Εμφύλιος

«Η ικανότητα διάκρισης μεταξύ του τι αποτελεί μέρος του εαυτού μας και τι όχι είναι αυτό που κάνει το ανοσολογικό σύστημα απαράμιλλο». (Ανοσολογία [Immunology], σελίδα 368) Αλλά όταν το σύστημα παρουσιάζει προβλήματα—πράγμα που συμβαίνει μερικές φορές—αποτυγχάνει να διακρίνει μεταξύ του τι αποτελεί μέρος του εαυτού του και τι όχι, και καταλήγει σε εμφύλιο πόλεμο, μαχόμενο τον εαυτό του. Οι ασθένειες που μπορούν τότε να μας προσβάλλουν ονομάζονται αυτοανοσολογικές νόσοι. Πιστεύεται ότι ανάμεσα σ’ αυτές συγκαταλέγεται ο ρευματικός πυρετός, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο διαβήτης Τύπου 1, η βαριά μυασθένεια και ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος.

Επιπρόσθετα, το ανοσολογικό σύστημα μερικές φορές κάνει λάθος εκλαμβάνοντας ακίνδυνους παρείσακτους ως επικίνδυνους εχθρούς. Μπορεί να είναι ένας κόκκος γύρης, ένα σωματίδιο σκόνης, ένα λέπι από τρίχα ή από φτερό ζώου, ή λίγο καβούρι που προκαλεί αλλεργική αντίδραση. Υπερβολικές ποσότητες ισχυρών χημικών, όπως οι ισταμίνες, παράγονται για την καταπολέμηση στοιχείων που αυτά καθαυτά είναι ακίνδυνα. Τα συμπτώματα αυτών των αλλεργικών αντιδράσεων μπορεί να είναι πολύ οδυνηρά—δύσπνοια, φτάρνισμα, ρούφηγμα της μύτης, συνάχι και δακρυσμένα μάτια. Σε ακραίες περιπτώσεις, αυτές οι αντιδράσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μια κατάσταση παρόμοια με κρίση, η οποία ονομάζεται αναφυλαξία, και μπορεί να επιφέρουν ακόμη και θάνατο.

[Πλαίσιο στη σελίδα 12]

Αυξάνονται οι αποδείξεις ότι οι μεταγγίσεις αίματος είναι επιβλαβείς στο ανοσολογικό σύστημα. Εδώ και αρκετά χρόνια, εκατοντάδες επιστημονικά συγγράμματα συνδέουν τις μεταγγίσεις αίματος με την ανοσοκαταστολή. «Μια μονάδα πλήρους αίματος ήταν αρκετή για να σημειωθεί ανοσοκαταστολή», ανέφερε μια έκθεση.—Παγκόσμια Ιατρικά Νέα (Medical World News), 11 Δεκεμβρίου 1989, σελίδα 28.