Η Βικούνια Φοράει το Εκλεκτότερο Μαλλί
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Βολιβία
ΤΙ ΕΙΝΑΙ αυτό που κάνει το μαλλί της βικούνιας τόσο ξεχωριστό; Και γιατί είναι τόσο σπάνιο το μαλλί της;
Μπορεί να έχετε δει κάποιο παρόμοιο ζώο, τη λάμα—αυτό το ζώο με την ακατάδεκτη όψη και τις αργές κινήσεις, που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά φορτίων και είναι τόσο συνηθισμένο σε ζωολογικούς κήπους. Το μαλλί αυτού του ζώου είναι σκληρό. Μπορεί, ακόμα, να έχετε δει ρούχα φτιαγμένα από το μαλακό μαλλί της αλπάκας, ενός άλλου κατοικίδιου ζώου των Άνδεων που εκτρέφεται για το μαλλί του. Έχετε δει, όμως, ποτέ βικούνια;
Η βικούνια είναι διαφορετική. Είναι άγρια! Αγγίξτε το τρίχωμά της αν μπορείτε. Είναι το εκλεκτότερο μαλλί που υπάρχει, με τρίχες που έχουν διάμετρο μικρότερη από τη μισή διάμετρο του πιο λεπτού προβατίσιου μαλλιού.
Η βικούνια χρειάζεται αυτό το τρίχωμα που χρησιμεύει ως μονωτικό, επειδή ζει σε υψόμετρο 3.700 ως 5.500 μέτρων στις πλαγιές του ορεινού συστήματος των Άνδεων. Εκεί, κοντά στη γραμμή του χιονιού, την ημέρα υπάρχει απολαυστική λιακάδα, αλλά όταν νυχτώνει, η θερμοκρασία πέφτει ξαφνικά πολλούς βαθμούς κάτω από το μηδέν. Επίσης, πολλές περιοχές αυτής της δυτικής πλευράς των Άνδεων είναι ξηρές έρημοι. Πώς επιβιώνουν οι βικούνιες σ’ ένα τέτοιο μέρος;
Εκτός από το ξεχωριστό τρίχωμα που έχει η βικούνια, το αίμα της περιέχει τόσο πολλά ερυθρά αιμοσφαίρια ώστε ακόμα και στα μεγάλα υψόμετρα όπου ζει το ζώο αυτό, μπορεί να καλύψει κάποια απόσταση τρέχοντας με ταχύτητα 50 χιλιομέτρων την ώρα χωρίς να κουραστεί. Και σαν τις καμήλες, οι βικούνιες μπορούν και επιβιώνουν σε εξαιρετικά ξηρές συνθήκες. Μάλιστα, οι βικούνιες, οι λάμες, οι αλπάκες και οι γουανάκοι συχνά αποκαλούνται καμηλοειδή, επειδή μοιάζουν με τις καμήλες. Αλλά ο Δημιουργός μας έχει δώσει στις βικούνιες κι άλλο ένα πλεονέκτημα που τις βοηθάει να επιβιώνουν.
Ενώ οι λάμες και οι αλπάκες γεννούν οποιαδήποτε εποχή του έτους, οι βικούνιες γεννούν το Μάρτιο και τον Απρίλιο. Δηλαδή, στο τέλος της εποχής των βροχών, οπότε υπάρχει περισσότερη τροφή. Επιπρόσθετα, η γέννηση γίνεται συνήθως πρωί, πράγμα που δίνει στο μικρό το χρόνο να στεγνώσει προτού αντιμετωπίσει την πρώτη του παγερή νύχτα. Η μητέρα αποχωρίζεται από την υπόλοιπη αγέλη, που αποτελείται από 20 περίπου βικούνιες, και, με τοκετό που κρατάει λιγότερο από μισή ώρα, φέρνει στον κόσμο ένα πλάσμα που ζυγίζει λιγότερο από 6 κιλά. Δεν κάνει τίποτα για να το βοηθήσει, ούτε καν το γλείφει. Σε περίπτωση που βρέξει, το κρύο θα εξασθενίσει το νεογέννητο και θα το κάνει εύκολο θήραμα για το μεγαλύτερο ιπτάμενο πουλί του κόσμου, τον κόνδορα των Άνδεων. Σύντομα, όμως, το νεογέννητο στέκεται στα πόδια του και μέσα σε 30 λεπτά είναι σε θέση να ξεπεράσει στο τρέξιμο έναν άνθρωπο.
Είναι, ωστόσο, λυπηρό το γεγονός ότι άπληστοι λαθροκυνηγοί έχουν σχεδόν εξοντώσει τις βικούνιες, σκοτώνοντας συχνά τα ζώα αυτά με πολυβόλα. Σε διάστημα λίγων ετών, έχει εξαχθεί γύρω στα 23.000 κιλά μαλλί, το οποίο προέρχεται σχεδόν όλο από ζώα σφαγιασμένα παράνομα. Στην προσπάθειά τους να σώσουν το πλάσμα αυτό από την εξόντωση, μερικά κράτη έχουν απαγορεύσει την εισαγωγή μαλλιού και δέρματος βικούνιας.
Γιατί Είναι Τόσο Ζεστό Αυτό το Μαλλί;
Όλων των ειδών το μαλλί είναι ζεστό επειδή, ανόμοια με το μετάξι, το βαμβάκι ή τον πολυεστέρα, στις κούφιες και γεμάτες αέρα ίνες του υπάρχουν μικροσκοπικά λέπια, τα οποία τις αναγκάζουν να ενώνονται μεταξύ τους και να αιχμαλωτίζουν αέρα ο οποίος χρησιμεύει ως μονωτικό. Επίσης, το μαλλί είναι από φυσικού του σγουρό, και παραμένει έτσι, ακόμα κι έπειτα από επεξεργασία και πλύσιμο. Αυτό σημαίνει ότι, σε σύγκριση με άλλες ίνες, το μαλλί αγγίζει το δέρμα λιγότερο. Επιπλέον, το μαλλί συνεχίζει να απορροφά υγρασία—μέχρι και 30 τοις εκατό του βάρους του—χωρίς να είναι υγρό στην αφή.
Είναι σημαντικό ότι το μεταξένιο μαλλί της βικούνιας είναι πιο λεπτό από οποιοδήποτε άλλο μαλλί. Και συνήθως, όσο πιο λεπτό είναι το μαλλί τόσο πιο εκλεκτή είναι η ποιότητα. Το λεπτό μαλλί συνεπάγεται λεπτό νήμα και λεπτό ύφασμα—ύφασμα που είναι απαλό, ελαφρύ και ζεστό. Ένα μαντίλι για τους ώμους φτιαγμένο από βικούνια είναι τόσο λεπτό που μπορεί να το περάσει κανείς μέσα από μια βέρα. Επειδή οι λεπτές ίνες είναι πολύ ευαίσθητες στη χημική επεξεργασία, το μαλλί της βικούνιας χρησιμοποιείται συνήθως στο φυσικό του χρυσαφί χρώμα.
Η αξία του μαλλιού της βικούνιας αναγνωριζόταν από την εποχή των Ίνκα, πριν από την ισπανική κατάκτηση του 16ου αιώνα. Εκατομμύρια βικούνιες ζούσαν στις Άνδεις εκείνον τον καιρό. Κάθε δυο-τρία χρόνια, οι Ίνκα οργάνωναν χιλιάδες άτομα τα οποία περικύκλωναν ολόκληρα βουνά και παγίδευαν τις αγέλες με τις βικούνιες για να μπορέσουν να τις κουρέψουν. Το ύφασμα που ήταν φτιαγμένο από βικούνια αποτελούσε σεβαστό σημάδι κοινωνικής θέσης· μόνο τα πιο εξέχοντα άτομα στο βασίλειο μπορούσαν να το χρησιμοποιούν. Σήμερα, είναι σχεδόν αδύνατο να το αποκτήσει κανείς νόμιμα.
Γιατί Είναι Τόσο Σπάνιο;
Ενώ η αλπάκα μπορεί να δώσει 7 κιλά μαλλί, κάθε δυο χρόνια που γίνεται το κούρεμά της, η βικούνια δίνει μόνο μισό κιλό. Είναι, όμως, δυνατό να βγουν επαρκείς ποσότητες μαλλιού για εμπορική χρήση από εξημερωμένες βικούνιες;
«Προσωπικά, νομίζω ότι αυτό είναι ουτοπικό όνειρο», είπε κάποιος φύλακας σ’ ένα σταθμό ερευνών στο βολιβιανό αλτιπλάνο. «Βλέπετε, οι λάμες και οι αλπάκες είναι κατοικίδια ζώα, αλλά οι βικούνιες είναι άγριες. Πηδούν πάνω από τους φράχτες μας και φεύγουν, κι εμείς είμαστε αναγκασμένοι να δαπανούμε πολλές ώρες για να τις ξαναπιάσουμε. Μια φορά πάλευαν τόσο άγρια ενώ προσπαθούσαμε να τις πλύνουμε, ώστε δυο απ’ αυτές πέθαναν». Προφανώς, άλλα ζώα δημιουργήθηκαν έτσι ώστε να μπορούν να εξημερωθούν και άλλα όχι. Σχετικά μ’ αυτό, η Αγία Γραφή λέει ότι ο Θεός δημιούργησε «τα διάφορα είδη των κατοικιδίων ζώων, των ερπετών και των αγρίων θηρίων της γης». (Γένεσις 1:24, ΛΧ) Αλλά τι μπορούμε να πούμε για τη διασταύρωση της βικούνιας με κατοικίδιες αλπάκες;
Έχει δοκιμαστεί κάτι τέτοιο, αλλά έπειτα από λίγες μόνο γενιές οι απόγονοι γίνονται στείροι. «Η μοναδική ελπίδα για τη νόμιμη παραγωγή υφάσματος από βικούνια», είπε ο φύλακας του οποίου τα λόγια αναφέρθηκαν προηγουμένως, «είναι να προστατεύονται αυτά τα άγρια ζώα μέχρι να πληθύνουν αρκετά ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να παγιδευτούν ολόκληρα κοπάδια μέσα σε ειδικά δίχτια. Τότε, θα υπάρχει η δυνατότητα να τα κουρεύουν και μετά να τα αφήνουν ελεύθερα, όπως γινόταν στον καιρό των Ίνκα. Μερικές χώρες ελπίζουν να το πετύχουν αυτό σύντομα».
Σίγουρα, η βελτιωμένη φροντίδα των ζώων που υπάρχουν στη γη είναι ένας αξιόλογος στόχος. Αυτό γινόταν σε περασμένες γενιές και σίγουρα θα γίνεται στο μέλλον υπό την εξουσία της δίκαιης κυβέρνησης του Θεού.—Ησαΐας 9:6· 11:6-9.