Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στην Ανατολική Ευρώπη

ΟΤΑΝ έπεσε το Τείχος του Βερολίνου το Νοέμβριο του 1989, το περιοδικό Έζιαγουικ (Asiaweek) ανέφερε ότι «περίπου 2 εκατομμύρια Ανατολικογερμανοί ξεχύθηκαν στο δυτικό μισό της διαιρεμένης χώρας τους, στις δυο επόμενες μέρες από τότε που το Ανατολικό Βερολίνο άνοιξε τα σύνορα». Για ποιο σκοπό;

Οι πιο εύποροι, για ένα πανηγύρι αγορών. Άλλοι, για να χαζέψουν στις βιτρίνες και για να γευτούν τη νεοαποκτημένη τους ελευθερία. Πολλοί συνάντησαν Μάρτυρες του Ιεχωβά στους δρόμους του Βερολίνου και σε άλλες πόλεις και δέχτηκαν έντυπα απ’ αυτούς. Από τότε, μερικοί απ’ αυτούς έχουν γράψει στο γραφείο τμήματος της Εταιρίας Σκοπιά στο Ζέλτερς, κοντά στη Φρανκφούρτη του Μάιν, και εκδηλώνουν αξιοσημείωτη ανταπόκριση.

Ένα γράμμα ανέφερε: «Όταν επισκέφτηκα το Δυτικό Βερολίνο για πρώτη φορά στη ζωή μου, δέχτηκα ένα τεύχος της Σκοπιάς ως δώρο από Μάρτυρες του Ιεχωβά που βρίσκονταν στο δρόμο. Από τότε, έχω αρχίσει πάλι να διαβάζω την Αγία Γραφή, και μολονότι έχω πάρα πολλά προβλήματα, υπάρχει και πάλι κάποιος που μου δίνει ελπίδα και χαρά στη ζωή. Θα χαιρόμουν πολύ αν μπορούσα να διαβάσω το βιβλίο Η Νεότης σας—Επωφεληθήτε απ’ Αυτήν. Θα ήθελα επίσης να έρθω σε επαφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά».

Κάποιος άλλος επισκέπτης έγραψε: «Καθώς περνούσα μέσα από τη σήραγγα για να μπω στον κεντρικό σταθμό της Νυρεμβέργης, μια κυρία μου έδωσε αντίτυπα του Ξύπνα! και της Σκοπιάς. Όταν τα διάβασα με συνάρπασαν. Εδώ και μερικές μέρες άρχισα ξανά να χρησιμοποιώ την Αγία Γραφή καθημερινά».

Συνελεύσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά πραγματοποιήθηκαν σε κύριες πόλεις όλης της Ανατολικής Ευρώπης στη διάρκεια του καλοκαιριού του 1990. Το Στάδιο Ολύμπια αυτού που κάποτε ήταν το Δυτικό Βερολίνο ήταν ο τόπος μιας συνέλευσης που την παρακολούθησαν Μάρτυρες από πολλά έθνη, περιλαμβανομένης της ανατολικής Γερμανίας. Υπολογίζεται ότι από τα 44.532 άτομα που παραβρέθηκαν, περίπου 30.000 ήταν από την ανατολική Γερμανία. Η εφημερίδα Μπερλίνερ Μόργκενποστ (Berliner Morgenpost) ανέφερε ότι 1.017 νέοι Μάρτυρες βαφτίστηκαν στο Ολυμπιακό κολυμβητήριο, με πλήρη βύθιση στο νερό—τη μέθοδο με την οποία «οι συμμετέχοντες προσκολλούνται στενά στο υπόδειγμα των πρώτων Χριστιανών».

Τι αλλαγές έγιναν στην ανατολική Γερμανία; Το Μάρτιο του 1990 οι εφημερίδες της Ανατολικής Γερμανίας ανήγγειλαν τη νομιμοποίηση των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Κάτω από τον τίτλο «Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά Νόμιμοι Ξανά», η ανατολικογερμανική εφημερίδα Μιτελντόιτσε Τσάιτουνγκ (Mitteldeutsche Zeitung) δήλωσε: «Η 14η Μαρτίου σήμανε τη λήξη μιας απαγόρευσης που είχε διαρκέσει τέσσερις δεκαετίες. Εκείνη τη μέρα, Γερμανοί αντιπρόσωποι των Μαρτύρων του Ιεχωβά μπόρεσαν να φύγουν από το κτίριο του Υπουργείου Εκκλησιαστικών Υποθέσεων της Λ[αοκρατικής] Δ[ημοκρατίας] της Γερμανίας έχοντας στην τσέπη τους ένα επίσημο έγγραφο που επιτρέπει ξανά στη θρησκευτική τους κοινότητα να ασκεί ελεύθερα τη λατρεία της μέσα στην επικράτεια της Λ.Δ. της Γερμανίας».

Μια επιστολή που έστειλε την περασμένη άνοιξη ένας Μάρτυρας από τη Λιψία δίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: «Πριν από μια βδομάδα, εξακολουθούσαμε να εισάγουμε στα κρυφά μικρές ποσότητες πνευματικής τροφής. Τώρα [14 Μαρτίου 1990] έχουμε αναγνωριστεί επίσημα! Σύντομα θα ξεφορτώσουμε ένα φορτηγό με τέσσερις τόνους έντυπα!» Στην πραγματικότητα, το πρώτο φορτηγό που στάλθηκε στην Ανατολική Γερμανία ήταν φορτωμένο με 25 τόνους Βιβλικά έντυπα, και μέσα στους επόμενους δυο μήνες στάλθηκαν 250 επιπλέον τόνοι. Τόσο μεγάλη ήταν η πνευματική πείνα αυτών των Μαρτύρων, οι οποίοι είχαν στερηθεί την ελευθερία επί 40 και πλέον χρόνια!

Όταν φέρνουμε στη μνήμη μας ότι τόσο ο ναζισμός (1933-1945) όσο και ο κομμουνισμός προσπάθησαν να εξαλείψουν το έργο των Μαρτύρων στη Γερμανία, αντιλαμβανόμαστε ότι η περασμένη και η τωρινή ζωηρή τους δραστηριότητα αποτελούν μια έξοχη μαρτυρία για την ακεραιότητά τους και για την ευλογία του Θεού πάνω τους.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Σοβιετική Ένωση

Το Δεκέμβριο του 1989, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ συναντήθηκε με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β΄ στο Βατικανό. Η σοβιετική εφημερίδα Πράβντα ανέφερε ότι ο Γκορμπατσόφ είπε σχετικά μ’ αυτόν το διάλογο τα εξής: «Είχαμε μια βαθιά και ουσιώδη συζήτηση. . . . Μιλήσαμε για τη θρησκεία και για τις σχετικές μ’ αυτήν διεργασίες που βρίσκονται καθ’ οδόν στην Ευρώπη, στον κόσμο και στη Σοβιετική Ένωση». Η επίσημη εφημερίδα του Βατικανού, Λ’Οσερβατόρε Ρομάνο (L’Osservatore Romano), ανέφερε ότι ο Κος Γκορμπατσόφ είπε στην ομιλία του προς τον πάπα: «Στη Σοβιετική Ένωση ζουν άνθρωποι πολλών θρησκευτικών δογμάτων, περιλαμβανομένων Χριστιανών, Μουσουλμάνων, Εβραίων, Βουδιστών και άλλων. Όλοι τους έχουν το δικαίωμα να ικανοποιούν τις πνευματικές τους ανάγκες. Σύντομα, πρόκειται να υιοθετηθεί στη χώρα μας ο Νόμος για την Ελευθερία Συνείδησης».

Πράγματι, σύμφωνα μ’ αυτή την υπόσχεση, το Σεπτέμβριο του 1990 το σοβιετικό νομοθετικό σώμα ενέκρινε ένα νομοσχέδιο που αναγνωρίζει την ελευθερία συνείδησης. Το άρθρο 3 σ’ αυτό το νομοσχέδιο δηλώνει: «Σε αρμονία με το δικαίωμα για ελευθερία συνείδησης, κάθε πολίτης αποφασίζει μόνος του για τη σχέση του με τη θρησκεία, έχει το δικαίωμα να ασκεί οποιαδήποτε μορφή λατρείας, ατομικά ή μαζί με άλλους, ή να μην ασκεί καμιά, καθώς επίσης να εκφράζει και να διαδίδει απόψεις που σχετίζονται με τις αντιλήψεις του περί θρησκείας».

Υπάρχουν χιλιάδες Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Σοβιετική Ένωση που περιμένουν ανυπόμονα την άσκηση θρησκευτικής ελευθερίας. (Βλέπε σελίδα 22.) Στις συνελεύσεις του 1990 «Καθαρή Γλώσσα», πάνω από 17.000 αντιπρόσωποι από τη Σοβιετική Ένωση πήγαν στη Βαρσοβία και παρακολούθησαν το πρόγραμμα στη ρωσική, εκπροσωπώντας όλους τους Μάρτυρες που βρίσκονται σε ολόκληρη τη Σοβιετική Ένωση. Περιμένουν με λαχτάρα τη μέρα που θα υπάρχει η δυνατότητα να γίνουν συνελεύσεις στη Σοβιετική Ένωση.

Πρόοδος στην Πολωνία

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έλαβαν νομική υπόσταση στην Πολωνία το Μάιο του 1989. Από τότε ιδρύθηκε ένα γραφείο τμήματος, και χτίζονται μεγαλύτερες εγκαταστάσεις κοντά στη Βαρσοβία. Προηγουμένως, εκατοντάδες νεαροί Μάρτυρες φυλακίζονταν για το θέμα της Χριστιανικής ουδετερότητας. Τώρα εξαιρούνται από τη στρατιωτική θητεία και τις κυρώσεις, αρκεί να προσκομίσουν το ανάλογο πιστοποιητικό.

Οι συνελεύσεις που διεξάχθηκαν στην Πολωνία το 1989 και το 1990 αποτέλεσαν άλλη μια σπουδαία πηγή ώθησης για τους εκεί Μάρτυρες. Μια έκθεση δηλώνει ότι οι ενεργοί Μάρτυρες στην Πολωνία αυξάνονταν κάθε μήνα το έτος που πέρασε, με νέο ανώτατο όριο από 97.000 και πλέον. Η Πολωνία θα είναι σύντομα το 12ο κράτος που θα έχει πάνω από 100.000 Μάρτυρες.a Οι παρευρεθέντες τον Απρίλιο στην Ανάμνηση του θανάτου του Χριστού ήταν 188.861 άτομα.

Θρησκευτική Ελευθερία στη Ρουμανία

Οι Μάρτυρες στη Ρουμανία ενθουσιάστηκαν όταν άκουσαν ότι ο σύλλογός τους αναγνωρίστηκε νομικά τον Απρίλιο του 1990. (Βλέπε πλαίσιο, σελίδα 13.) Σύντομα οργανώθηκαν συνελεύσεις περιοχής σε όλη τη χώρα και σε μια σειρά αυτών των συνελεύσεων παραβρέθηκαν 44.000 άτομα, μολονότι τότε υπήρχαν μόνο 19.000 Μάρτυρες σ’ εκείνη τη χώρα. Είναι βέβαιο ότι πολλοί Ρουμάνοι ανταποκρίνονται στο άγγελμα της Βασιλείας.

Συνελεύσεις περιφερείας με το παγκόσμιο θέμα για το 1990, «Καθαρή Γλώσσα», διεξάχθηκαν στις πόλεις Μπρασόβ και Κλουζ-Νάποκα. Το πρόγραμμα διεξάχθηκε στη ρουμανική και στην ουγγρική γλώσσα. Πάνω από 36.000 άτομα παραβρέθηκαν και 1.445 βαφτίστηκαν.

Με το τεύχος 1 Ιανουαρίου 1991, Η Σκοπιά στη ρουμανική άρχισε να εκδίδεται ταυτόχρονα με την αγγλική, και έγχρωμη.

Στην κοντινή Βουλγαρία, όπου κυριαρχεί η Ανατολική Ορθόδοξη θρησκεία, οι Μάρτυρες δεν έχουν ακόμα νομική αναγνώριση, αλλά νοικιάζουν δωμάτια για τις εκκλησιαστικές τους συναθροίσεις. Πάνω από διακόσια άτομα ταξίδεψαν στη Θεσσαλονίκη για τη Συνέλευση «Καθαρή Γλώσσα», που διεξάχθηκε στη βουλγαρική και στην ελληνική γλώσσα.

Καλά Νέα από την Ουγγαρία

Η 27η Ιουνίου 1989 ήταν μια ιστορική μέρα για τους Μάρτυρες στην Ουγγαρία. Η εφημερίδα Ματζιάρ Νέμζετ (Magyar Nemzet) ανήγγειλε: «Η Κρατική Υπηρεσία Εκκλησιαστικών Υποθέσεων ανακήρυξε το θρησκευτικό σύλλογο των Μαρτύρων του Ιεχωβά στην Ουγγαρία, σύμφωνα με το νόμο περί θρησκευτικής ελευθερίας, ως νομικά αναγνωρισμένο θρησκευτικό δόγμα». Η είδηση μεταδόθηκε από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Οι Ούγγροι έμαθαν ότι οι Γεχόβα Τανούι (Μάρτυρες του Ιεχωβά) είχαν επιτέλους νομική αναγνώριση για το έργο τους.

Για να καλυφτούν οι κύριες περιοχές της χώρας, έγιναν Συνελεύσεις «Καθαρή Γλώσσα» στο Πετς, στο Μίσκολτς, στο Ντέμπρετσεν και στη Βουδαπέστη. Περίπου 2.000 άτομα που μιλάνε ουγγρικά ήρθαν από την Τσεχοσλοβακία και από τη Σοβιετική Ένωση. Για να τονιστεί η διεθνής ενότητα των Μαρτύρων του Ιεχωβά, παρακολούθησε τη συνέλευση μια ομάδα 700 επισκεπτών αντιπροσώπων από τη Φινλανδία. Οι παρευρεθέντες στην Ουγγαρία ήταν συνολικά 21.568, περιλαμβανομένων των 2.000 και πλέον Ρουμάνων αντιπροσώπων.

Από τον Ιανουάριο του 1990 κι έπειτα, οι Μάρτυρες στην Ουγγαρία παίρνουν τακτικά τα έγχρωμα περιοδικά τους, τα οποία μεταφράζονται ταυτόχρονα με τα πρωτότυπα της αγγλικής γλώσσας.

Συνεχής Πρόοδος στην Τσεχοσλοβακία

Σ’ αυτή την όμορφη χώρα με τα τραχιά βουνά και τις εύφορες πεδιάδες, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά κάνουν πολλά για να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους να μάθουν περισσότερα για την Αγία Γραφή. Μια έκθεση σχετικά με τις δραστηριότητές τους αναφέρει: «Το έργο γίνεται ελεύθερα, και διεξάγονται μεγάλες συναθροίσεις».

Μετά τις συγκλονιστικές αλλαγές στην Ανατολική Ευρώπη, που άρχισαν στα τέλη του 1989, οι Μάρτυρες στην Τσεχοσλοβακία κινήθηκαν πολύ γρήγορα και οργάνωσαν μια σειρά συνελεύσεων περιοχής στη διάρκεια των μηνών από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο του 1990. Ως αποτέλεσμα, για πρώτη φορά υπήρξαν θετικά σχόλια από τον Τύπο για τους Μάρτυρες. Προς το παρόν, υπάρχουν πάνω από 21.000 Μάρτυρες στην Τσεχοσλοβακία, και το 1990 παραβρέθηκαν 40.295 στην Ανάμνηση του θανάτου του Χριστού. Οι μισές και πλέον εκκλησίες έχουν ήδη νοικιάσει χώρους όπου μπορούν να διεξάγουν συναθροίσεις, και μάλιστα 12 εκκλησίες έχουν ιδιόκτητες Αίθουσες Βασιλείας.

Τον Αύγουστο του 1990 διεξάχθηκε μια συνέλευση στην Πράγα, όπου παραβρέθηκαν 23.876 άτομα και 1.824 βαφτίστηκαν. Προκειμένου να κάνουν το στάδιο εμφανίσιμο για τη συνέλευση, πάνω από 9.500 Μάρτυρες δαπάνησαν εθελοντικά περισσότερες από 58.000 ώρες για καθάρισμα και βάψιμο. Ένας αντιπρόσωπος της τσεχοσλοβακικής τηλεόρασης σχολίασε: «Έχουμε επισκεφτεί πολλές κοινωνικές εκδηλώσεις, αλλά θαυμάζουμε την οργάνωσή σας εδώ στο στάδιο. Μας φαίνεται απίστευτο ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που οργανώνετε μια τέτοια συγκέντρωση». Ένας επισκέπτης είπε: «Θαυμάζω την πνευματική ατμόσφαιρα, τις εγκάρδιες σχέσεις και την αγάπη μεταξύ των αδελφών σας. Ήρθα ως φίλος· φεύγω ως ακόμα στενότερος φίλος».

Τα περιοδικά Σκοπιά και Ξύπνα! δημοσιεύονται έγχρωμα στην τσεχική και στη σλοβενική γλώσσα, και Η Σκοπιά εκδίδεται ταυτόχρονα με την αγγλική και στις δυο γλώσσες. Όταν φέρουμε στη μνήμη μας την καταπιεστική κατάσταση που επικρατούσε πριν από ένα μόλις χρόνο, αντιλαμβανόμαστε ότι πρόκειται για αξιοσημείωτες αλλαγές.

Μελλοντικές Προοπτικές

Ποιες είναι οι προοπτικές για τους Μάρτυρες που κηρύττουν σε χώρες όπου οι νεότερες γενιές έχουν ανατραφεί στον αθεϊσμό; Μια έκθεση δηλώνει: «Υπάρχει μεγάλο σκοτάδι όσον αφορά την Αγία Γραφή και τον Θεό. Η θετική πλευρά, όμως, είναι ότι οι άνθρωποι δεν βρίσκονται σε σύγχυση λόγω ψεύτικων θρησκευτικών διδασκαλιών που θα πρέπει να αποβληθούν. Φαίνεται ότι ο θερισμός θα είναι μεγάλος».

Ποιο είναι, λοιπόν, το μήνυμα που έχουν να προσφέρουν από την Αγία Γραφή οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στους κατοίκους της Ανατολικής Ευρώπης; Το επόμενο άρθρο θα δώσει την απάντηση.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 8, 9]

Επιτέλους Θρησκευτική Ελευθερία!

Τα παρακάτω είναι σχόλια Μαρτύρων από την πρώην Ανατολική Γερμανία οι οποίοι παρακολούθησαν τη Συνέλευση «Καθαρή Γλώσσα» στο Βερολίνο, τον Ιούλιο του 1990.

«Με λένε Λίντια. Είμαι οχτώ χρονών και ήρθα από τη Λ.Δ.Γ. [Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας]. Είμαι πολύ ευτυχισμένη που παρακολουθώ αυτή τη συνέλευση περιφερείας επειδή πριν από ένα χρόνο τα σύνορα δεν ήταν ανοιχτά. Ήμασταν αναγκασμένοι να γιορτάσουμε την Ανάμνηση στα κρυφά. Αυτή τη φορά, έχουμε ελευθερία! Όταν αρχίζουν όλοι να ψάλλουν, μου έρχονται δάκρυα. Είμαι τόσο ενθουσιασμένη που οπωσδήποτε θα τα πω όλα αυτά στο σχολείο!»

«Νιώθουμε μεγάλη ευγνωμοσύνη και εκτίμηση που είμαστε φιλοξενούμενοι του Ιεχωβά εδώ στο Βερολίνο, ανάμεσα σε μια διεθνή αδελφότητα».—Μπερντ.

«Το ότι οι Ανατολικογερμανοί αδελφοί συμμετείχαν επίσης στο πρόγραμμα τονίζει μια ιδιαίτερη πλευρά: Ο Ιεχωβά εκπαιδεύει και παρέχει τα κατάλληλα προσόντα στο λαό του ακόμα και όταν αυτός βρίσκεται κάτω από απαγόρευση».—Γκότφριντ.

«Τα χειροκροτήματα και ο τρόπος που ψέλνονταν οι ύμνοι έδειχναν ότι όλοι ήταν ευτυχισμένοι. Ήταν ένας βροντερός ήχος που έκανε τις καρδιές να σκιρτούν από συγκίνηση. Πόση αγαλλίαση πρέπει να ένιωσε ο Ιεχωβά!»—Έγκον.

«Μετά το βάφτισμά μου μερικοί αδελφοί με ρώτησαν αν το νερό ήταν πολύ κρύο. Το μόνο που μπορούσα να πω ήταν ότι δεν ήξερα. Η ευλογία του Ιεχωβά ήταν τόσο θερμή που ούτε καν πρόσεξα τη θερμοκρασία του νερού».—Χάιντρουν.

«Η ατμόσφαιρα στις αίθουσες καταλυμάτων ήταν απερίγραπτη! Αδελφοί από τη Δανία, τη Μοζαμβίκη, την Αγγλία, την Καλιφόρνια, τη νότια Γερμανία, την Ισπανία, τη Λ.Δ. της Γερμανίας—όλοι ψέλναμε μαζί, όλοι μιλούσαμε την ‘καθαρή γλώσσα’».—Γιούτα.

«Ανέκαθεν διηγιόμασταν στα παιδιά μας τις αναμνήσεις από τις συνελεύσεις του 1958 και του 1960 στο Βερολίνο, τις τελευταίες που μπορέσαμε να παρακολουθήσουμε. Αλλά αυτό που ζήσαμε τώρα ξεπέρασε όλες τις αναμνήσεις και τις προσδοκίες μας».—Βόλφγκανγκ.

«Αυτό που μας έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν η σκηνή όταν χιλιάδες άτομα σηκώθηκαν για να ψάλουν και να υμνήσουν τον Ιεχωβά, ιδιαίτερα στη διάρκεια του τελικού ύμνου και της προσευχής. Δεν μπορούσαμε πια να συγκρατήσουμε τα δάκρυά μας».—Μόνικα και Ράινχαρντ.

[Πλαίσιο στη σελίδα 13]

«Διορθώθηκε μια Αδικία»

Μια είδηση δημοσιεύτηκε κάτω από αυτόν τον τίτλο στη ρουμανική εφημερίδα Ελεύθερη Νεολαία (Tineretul liber) της 11ης Αυγούστου 1990. Δήλωνε: «Ναι, διορθώθηκε μια αδικία. Η έντονα συκοφαντημένη θρησκευτική οργάνωση ‘Μάρτυρες του Ιεχωβά’, οι οποίοι διακράτησαν την ακεραιότητά τους ως ακόλουθοι του Χριστού επί 40 και πλέον χρόνια, νομιμοποιήθηκε και απέκτησε τα προνόμια μιας νόμιμης οντότητας. Αυτή η οργάνωση προωθεί τις δραστηριότητές της υπό την επίβλεψη και την εξουσιοδότηση του Κυβερνώντος Σώματος, ως παγκόσμια οργάνωση που είναι ενεργή σε 210 χώρες και νησιωτικές περιοχές». Το άρθρο κατέληγε κάνοντας αναγγελία για τις συνελεύσεις του Αυγούστου στην Μπρασόβ και στο Κλουζ-Νάποκα.

[Εικόνα στη σελίδα 9]

Στιγμιότυπα από συνελεύσεις: (από κάτω αριστερά, με τη φορά του ρολογιού) παρουσίαση νέου ειδικού βιβλιαρίου, Βαρσοβία· η ουγγρική και η ρουμανική εξέδρα, Βουδαπέστη· κρατώντας σημειώσεις, Βερολίνο· προετοιμασία του σταδίου πριν από τη συνέλευση, Πράγα

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Στιγμιότυπα από συνελεύσεις: (από αριστερά, με τη φορά του ρολογιού) το βάφτισμα, Ρουμανία· στάδιο, Πράγα· οικογένεια με το βιβλίο «Ο Άνθρωπος σε Αναζήτηση του Θεού», Βερολίνο· ομιλητής στη Βουδαπέστη· εξέταση της Αγίας Γραφής στην Πολωνία