‘Ας Μπορούσα να Παίζω Έτσι!’

Ο ΤΖΟΝ, καθισμένος άνετα στο πιάνο, μοιάζει να δίνει ζωή στις νότες. Οι ψηλές χορδές που τις παίζει με το δεξί του χέρι πλουτίζουν τη μελωδία, ενώ οι χαμηλές χορδές τις οποίες ελέγχει σταθερά προσδίδουν αρμονία και βάθος. Έξυπνοι αυτοσχεδιασμοί και ανάλαφρα αρπίσματα, που εκτελούνται επιδέξια, προσθέτουν σπιρτάδα στη μουσική. Ο Άντριαν, ο Μπράιαν και ο Μπρετ ζωντανεύουν το σύνολο με τις ηλεκτρικές τους κιθάρες, ενώ ο Στιβ δίνει την τελική πινελιά με τους απαλούς τόνους που βγαίνουν από το σαξόφωνό του.

Τέτοια ζωντανή μουσική κάνει το ακροατήριο να τραγουδάει με θέρμη και αίσθημα. Αυτή η όμορφα παιγμένη και ευχάριστη μουσική υποκινεί τους ακροατές να εκδηλώσουν τις καλύτερες φωνητικές τους ικανότητες. Δεν είναι να απορεί κανείς που κάποιος αναφωνεί με λαχτάρα: ‘Ας μπορούσα να παίζω έτσι!’

Μήπως νιώσατε ποτέ το ίδιο όταν ακούσατε κάποιον να παίζει καλά μουσική; Ίσως μάλιστα και να είπατε θλιμμένα: ‘Ξέρω ότι ποτέ δεν θα μπορούσα να παίξω έτσι’. Αλλά πώς το ξέρετε; Δοκιμάσατε ποτέ να μάθετε να παίζετε ένα μουσικό όργανο;

Ποιος Μπορεί να Μάθει;

Μερικοί άνθρωποι έχουν από τη φύση τους μεγαλύτερη κλίση στη μουσική απ’ ό,τι άλλοι. Όμως, είναι γεγονός ότι όποιος είναι σε θέση να μάθει ανάγνωση και γραφή μπορεί επίσης να μάθει να παίζει ένα όργανο. Αλλά, πρώτα-πρώτα, θα πρέπει να διακατέχεστε από πραγματική επιθυμία να μάθετε να παίζετε αυτό το όργανο και να παράγετε ωραίους μουσικούς ήχους. Δεν αρκεί ένας απλός, περαστικός ενθουσιασμός. Πρέπει να είστε προετοιμασμένοι να κάνετε προσπάθειες γι’ αυτό.

Φυσικά, ακριβώς όπως δεν μαθαίνουν όλοι οι άνθρωποι το ίδιο καλά ανάγνωση και γραφή, έτσι κι απ’ αυτούς που μαθαίνουν μουσική δεν φτάνουν όλοι στο ίδιο επίπεδο επιδεξιότητας ή ικανότητας ώστε να παίζουν με αίσθημα και εκφραστικότητα. Ωστόσο, αν σας αρέσει πολύ να ακούτε μουσική, το να μάθετε να παίζετε ένα όργανο μπορεί να ανοίξει μπροστά σας ολοκληρωτικά καινούριους ορίζοντες. Το να παίζει κάποιος μουσική και το να ακούει μουσική διαφέρει όσο και το να παίζει ένα παιχνίδι από το να είναι απλώς θεατής.

Σήμερα, υπάρχουν δύο μέθοδοι για την εκμάθηση ενός οργάνου. Η μία μέθοδος δίνει έμφαση στο να μάθει κάποιος να διαβάζει μουσική και να εξασκείται παίζοντας κλίμακες, πράγματα που θεωρούνται ως βάση. Ωστόσο, πολλοί αρχάριοι αποκαρδιώνονται μ’ αυτή τη μέθοδο. Μια εναλλακτική μέθοδος περιλαμβάνει το να δοθεί βοήθεια στο μαθητή ώστε να παίζει απλές μελωδίες ‘με το αφτί’, κι έτσι να εξοικειωθεί και με το όργανο. Αυτό μπορεί να παρακινήσει το μαθητή σε τέτοιο βαθμό, ώστε να θέλει να μάθει τη θεωρία και να διαβάζει μουσική.

Είναι Πολύ Αργά για να Ξεκινήσετε;

«Ναι, θα ’θελα πολύ να μάθω να παίζω κάποιο όργανο», λέει η 46χρονη Ρόζλιν, «αλλά δεν ωφελεί να προσπαθήσει κάποιος να μάθει στην ηλικία μου!» Μήπως αισθάνεστε κι εσείς το ίδιο; Και είναι αυτό πράγματι αληθινό; Μόνο οι νέοι είναι εκείνοι που μπορούν να μάθουν καλά μουσική; Όχι κατ’ ανάγκη. Όπως και σε όλους τους τομείς που απαιτείται προσπάθεια, έτσι και στη μουσική ισχύει το ρητό: «Ποτέ δεν είναι αργά».

Είναι γεγονός πως οι νέοι άνθρωποι έχουν ευκίνητα δάχτυλα και διψασμένα μυαλά που συνήθως μαθαίνουν γρήγορα. Για παράδειγμα, ο Φρεντερίκ Σοπέν, ένα παιδί-θαύμα, έδωσε το πρώτο του ρεσιτάλ πιάνου σε ηλικία εφτά ετών! Ο βιολιστής Γεχούντι Μενουχίν έκανε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση στο Σαν Φρανσίσκο στην ‘προχωρημένη’ ηλικία των οχτώ ετών! Φυσικά, αυτές είναι εξαιρετικές περιπτώσεις.

Ο πιανίστας μας, ο Τζον, άρχισε να μαθαίνει πιάνο σε ηλικία οχτώ ετών, αλλά λέει: «Οφείλω να παραδεχτώ ότι ο ενθουσιασμός μου γι’ αυτή την καινούρια απασχόληση ξεθώριασε μόλις έπειτα από μερικούς μήνες, και αυτό που με έκανε να συνεχίσω ήταν αποκλειστικά και μόνο η επιμονή της μητέρας μου. Τώρα, όμως, είμαι πολύ χαρούμενος που επέμενε». Φυσικά, ο Τζον δεν είναι ο μοναδικός που αισθανόταν αυτή την αποστροφή προς τη συνεχή εξάσκηση. Αυτό δεν είναι παρά ένα μόνο από τα σημαντικά εμπόδια που οι νεαροί μαθητές πρέπει να υπερνικήσουν, ειδικά τους πρώτους μήνες στους οποίους δεν φαίνεται κανένα αποτέλεσμα από τα μαθήματά τους.

Αντίθετα, τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα έχουν συχνά περισσότερη αποφασιστικότητα και πιο ισχυρά κίνητρα. Αυτό είναι προς όφελός τους όταν πρόκειται για εκείνο το αναγκαίο στοιχείο που οδηγεί στην επιτυχία—την τακτική, καθημερινή εξάσκηση. Και όσο για το αν κάποιος είναι πολύ μεγάλος για να μάθει, πάρτε θάρρος από το σχόλιο που έκανε κάποιος καθηγητής πανεπιστημίου: «Αν η ζωή είναι ικανοποιητική και αν οι άνθρωποι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τα ταλέντα τους, θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται διανοητικά, ανεξάρτητα από την ηλικία τους». Λέγεται ότι ο Αρτούρο Τοσκανίνι, ο οποίος διηύθυνε όλα τα κονσέρτα του από μνήμης, έμαθε και αποστήθισε όλες τις παρτιτούρες μιας όπερας—κάθε λέξη, κάθε νότα και κάθε σημείωση για όλους τους τραγουδιστές και όλα τα όργανα—σε ηλικία 85 ετών.

Διαλέξτε το Σωστό Όργανο

Ο κιθαρίστας Μπρετ έδωσε την εξής αυθόρμητη συμβουλή: «Μην μπείτε στον κόπο να μάθετε ένα όργανο που δεν αγαπάτε. Ποτέ δεν θα μπορέσετε να καθήσετε με όρεξη και να μελετήσετε ή να κάνετε την απαραίτητη εξάσκηση παρά μόνο αν σας ελκύει πραγματικά το συγκεκριμένο όργανο που έχετε διαλέξει». Αυτή είναι καλή συμβουλή. Λοιπόν, από τα όργανα που έχετε ακούσει, ποιο θα σας ταίριαζε;

Όπως και ο Μπρετ, πολλοί νεαροί ελκύονται από την κιθάρα, η οποία είναι σαφώς ένα από τα πιο δημοφιλή όργανα σήμερα. Η κιθάρα μπορεί να συνοδεύει το τραγούδι· μπορεί να δίνει το ρυθμό και την αρμονία για άλλα όργανα· και μπορεί να χρησιμεύσει και για σόλο μουσική. Άλλο ένα πλεονέκτημα της κιθάρας είναι ότι μεταφέρεται εύκολα παντού, μέσα κι έξω από το σπίτι. Είναι σχετικά εύκολο να μάθει κανείς τις βασικές συγχορδίες και το δακτυλισμό, και εκτός αυτού μια απλή κιθάρα δεν είναι ακριβή.

Τα όργανα με πλήκτρα, όπως το πιάνο και το ηλεκτρονικό όργανο, είναι επίσης πολύ δημοφιλή. Μπορεί να τα μάθει κανείς με τη βοήθεια ενός δασκάλου ή μιας από τις πολλές απλές μεθόδους που υπάρχουν. Παρ’ όλο που το πιάνο δεν είναι φορητό, δεν είναι ασυνήθιστο να βρεθεί ένα πιάνο σε μέρη όπου μαζεύονται φίλοι. Μια μόνο από τις απολαύσεις που μπορεί να έχει ακόμη και ένας σχετικά καινούριος μαθητής αυτού του οργάνου είναι το να συνοδεύει μια παρέα φίλων που τραγουδάνε. Υπάρχουν επίσης ηλεκτρονικά όργανα με ενσωματωμένες συσκευές οι οποίες παράγουν ρυθμούς και ειδικούς μουσικούς ήχους. Μετά υπάρχει το ακορντεόν, που έχει κουμπιά για το αριστερό χέρι, τα οποία αντιστοιχούν στις χαμηλές νότες. Συνήθως, έπειτα από μερικά μόνο μαθήματα είναι κανείς σε θέση να παίξει απλούς σκοπούς σ’ αυτά τα όργανα.

Ωστόσο, πέρα από τα λίγα όργανα τα οποία είναι γνωστά υπάρχει μεγάλη ποικιλία μουσικών οργάνων. Γενικά, αυτά διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες: ξύλινα πνευστά, χάλκινα πνευστά, κρουστά και έγχορδα. Τα πιο γνωστά από τα ξύλινα πνευστά είναι τα εξής: φλάουτο, πίκολο, όμποε, κλαρινέτο, φαγκότο και σαξόφωνο. Στην κατηγορία των χάλκινων πνευστών υπάγονται: η τρομπέτα, το γαλλικό κόρνο, το τρομπόνι και η τούμπα. Στα κρουστά περιλαμβάνονται: τα ντραμς, τα κύμβαλα, το ξυλόφωνο, το ντέφι και τα τύμπανα. Και τελικά, στα έγχορδα περιλαμβάνονται: η άρπα, το μαντολίνο, η κιθάρα και η οικογένεια του βιολιού—βιολί, βιόλα, τσέλο και κοντραμπάσο.

Πολλοί άνθρωποι συγκινούνται βαθιά από την όμορφη μουσική που βγάζουν τα έγχορδα, ιδιαίτερα το βιολί. Αλλά να θυμάστε ότι για να μάθετε βιολί ή οποιοδήποτε άλλο όργανο απ’ αυτή την οικογένεια των εγχόρδων, πρέπει να έχετε από τη φύση σας καλό μουσικό αφτί, επειδή αυτά τα όργανα δεν έχουν ούτε τάστα ούτε κλειδιά όπως γίνεται με την κιθάρα ή με το πιάνο. Το αν παίζετε τις νότες σωστά εξαρτάται από το αν τοποθετείτε τα δάχτυλά σας στις συγκεκριμένες θέσεις πάνω στις χορδές, και πρέπει να βασίζεστε στο αφτί σας για να σιγουρεύεστε για την ακρίβεια και την καθαρότητα του ήχου.

Τα χάλκινα και τα ξύλινα πνευστά προϋποθέτουν δυνατούς, υγιείς πνεύμονες που θα είναι σε θέση να παρέχουν σταθερή ροή αέρα. Σε όλα τα χάλκινα πνευστά, οι μουσικοί τόνοι παράγονται καθώς τα χείλια του ατόμου που παίζει το όργανο πάλλονται στο επιστόμιο. Για να παίξετε ξύλινα πνευστά πρέπει πρώτα να μάθετε να χειρίζεστε μια σειρά από κλειδιά, ενώ θα διατηρείτε σταθερή τη ροή του αέρα μέσα από το όργανο.

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την εντύπωση ότι τα τύμπανα, τα κύμβαλα, τα μεταλλικά τύμπανα, τα μεγάλα τύμπανα, κτλ. είναι όργανα που απλώς χρησιμεύουν ως ρυθμική υπόκρουση ή για να κρατούν το χρόνο. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Εκτός από το ζωηρό αίσθημα του ρυθμού, υπάρχουν και άλλα πράγματα που πρέπει να μάθει κάποιος σχετικά με το πώς να χειρίζεται καλά τα διάφορα αυτά όργανα, και ένας επιδέξιος ντράμερ που διακρίνεται για την ευαισθησία του στον ήχο είναι ένα πραγματικό απόκτημα για την κάθε ορχήστρα.

Πόσο Ψηλά να Στοχεύετε;

Σκέφτεστε, λοιπόν, σοβαρά να μάθετε να παίζετε κάποιο μουσικό όργανο; Να θυμάστε: Μη στοχεύετε πολύ ψηλά και μην αφιερώνετε πάρα πολλές ώρες προσπαθώντας να αγγίξετε την τελειότητα. Θα ήταν εύκολο να χάσετε την ισορροπία σας σ’ ό,τι αφορά τη χρήση πολύτιμου χρόνου.

Ναι, μπορείτε να μάθετε να παίζετε—ίσως όχι σαν κάποιο βιρτουόζο, ίσως ούτε και όπως λαχταράτε ‘να μπορούσατε να παίζατε’, αλλά αρκετά καλά για να φέρνετε μεγάλη ευχαρίστηση στον εαυτό σας και σ’ αυτούς που ακούνε τη μουσική σας.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 21]

«Αν οι άνθρωποι εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τα ταλέντα τους, θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται διανοητικά, ανεξάρτητα από την ηλικία τους»