Η Λιπασματοποίηση Επανέρχεται Δριμύτερη!
Η ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ είναι σχεδόν τόσο παλιά όσο και η οικιακή κηπουρική. Οι Ρωμαίοι είχαν στα αγροκτήματά τους λάκκους με οργανικό λίπασμα, όπου στοίβαζαν τα περιττώματα των ανθρώπων και των ζώων μαζί με αγριόχορτα, φύλλα και ό,τι οικιακά απορρίμματα είχαν μαζέψει. Από καιρό σε καιρό πρόσθεταν νερό για να βοηθήσουν τη διαδικασία της αποσύνθεσης. Χίλια χρόνια αργότερα στη μαυριτανική Ισπανία μια γεωργική διατριβή περιέγραφε τρεις μεθόδους για την παρασκευή σωρών «τεχνητής κοπριάς», όπως ονομαζόταν το οργανικό λίπασμα—στους οποίους πρόσθεταν περιττώματα περιστεριών για να επιταχυνθεί η αποσύνθεση.
Όταν άρχισαν οι άνθρωποι να χρησιμοποιούν κοινοτικές χωματερές για την εναπόθεση απορριμμάτων, καθώς και εύχρηστα και «καθαρά» χημικά λιπάσματα για τους χορτοτάπητες και τους κήπους, η λιπασματοποίηση στο σπίτι έγινε σε γενικές γραμμές σπάνιο φαινόμενο. Αλλά η λιπασματοποίηση έχει επανέλθει πρόσφατα στην επικαιρότητα. Οι χωματερές άρχιζαν να υπερχειλίζουν, οι πολιτείες των Η.Π.Α. έθεταν περιορισμούς όσον αφορά το είδος και τον όγκο των απορριμμάτων που επιτρεπόταν να αποθέτουν οι άνθρωποι, και τα τέλη για την απόθεσή τους κυμαίνονταν από 30 δολάρια (περ. 5.400 δρχ.) έως 100 δολάρια (περ. 18.000 δρχ.) ο τόνος. Επιπλέον, έχει αυξηθεί το περιβαλλοντολογικό ενδιαφέρον, και αυτό έφερε τη λιπασματοποίηση και πάλι στο προσκήνιο.
Η λιπασματοποίηση όχι μόνο επανέρχεται, αλλά επανέρχεται δριμύτερη. Ο επόμενος στόχος της είναι οι χωματερές. «Η λιπασματοποίηση είναι μια τεχνολογία η οποία υπόσχεται πολλά και μπορεί να συμβάλει στην επίλυση του συνεχώς αυξανόμενου προβλήματος της εναπόθεσης των απορριμμάτων», έλεγε ένα άρθρο του περιοδικού Δε Νιου Γιορκ Τάιμς Μάγκαζιν (The New York Times Magazine). «Οι υποστηρικτές της λιπασματοποίησης πιστεύουν ότι έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τα μισά και πλέον σκουπίδια—δηλαδή τα απορρίμματα από την κουζίνα, τα κλαδέματα από τον κήπο, ακόμη και κάποια άχρηστα χαρτιά—πράγματα τα οποία οι περισσότεροι Αμερικανοί πετούν στα σκουπίδια. Πιστεύουν ότι η λιπασματοποίηση μπορεί να δημιουργήσει αγροκτήματα τα οποία να δυναμώνουν το έδαφός τους αντί να το καταστρέφουν, ότι το οργανικό λίπασμα μπορεί να αντικαταστήσει διαβρωμένα ή κατεστραμμένα εδάφη, να προστατέψει τα νεαρά φυτά από την αρρώστια και να μειώσει την εξάρτηση από τα φυτοφάρμακα και τα συνθετικά λιπάσματα».—8 Σεπτεμβρίου 1991.
«Φτιάχνουν Γεύματα για τα Μικρόβια»
«Οι καινούριοι παρασκευαστές οργανικών λιπασμάτων επιδιώκουν να καταλάβουν και να κατευθύνουν μια ήδη υπάρχουσα διαδικασία: την αποσύνθεση που διενεργείται από μικρόβια. Ουσιαστικά, φτιάχνουν γεύματα για τα μικρόβια», εξηγεί το άρθρο αυτού του περιοδικού και δίνει λεπτομέρειες:
«Η λιπασματοποίηση είναι απλή στην ουσία αλλά πολύπλοκη στις λεπτομέρειες. Βασικά, μέσω αυτής η γη μετατρέπει ακατέργαστα οργανικά υπολείμματα σε υλικό που είναι χρήσιμο για τα φυτά. Τα μικρόβια που ζουν στο χώμα—ένα δισεκατομμύριο τέτοια μικρόβια ζουν σ’ ένα γραμμάριο καλού χώματος—έχουν τρομακτική όρεξη για οργανικές ουσίες, οι οποίες αποτελούνται κυρίως από άτομα άνθρακα, αζώτου και υδρογόνου. Τα βακτηρίδια και οι μύκητες αντλούν ενέργεια από τον άνθρακα και χρησιμοποιούν το άζωτο και μέρος του άνθρακα για να οικοδομήσουν τα κυτταρικά τους σώματα. Τα περισσότερα εργάζονται με την παρουσία οξυγόνου, αλλά μερικά τα καταφέρνουν καλύτερα χωρίς αυτό. Όταν εξαντληθούν οι ακατέργαστες οργανικές ουσίες αρχίζουν να τρώνε το ένα το άλλο. Απ’ όλη αυτή την αμοιβαία καταβρόχθιση παράγεται θερμότητα, νερό, διοξείδιο του άνθρακα και η ουσία που λέγεται χούμος, ένα σύμπλεγμα οργανικών μορίων το οποίο ελκύει και συγκρατεί τις θρεπτικές ουσίες, το νερό και τον αέρα που χρειάζονται τα φυτά για να αναπτυχθούν».
Όταν υπάρχουν τα σωστά υλικά στο οργανικό λίπασμα, τα μικρόβια μπορούν να καταβροχθίσουν ακόμη και πετρέλαιο ντίζελ, υδρογονάνθρακες Τ.Ν.Τ. και ουράνιο. Σίγουρα αυτοί είναι ισχυροί μικροοργανισμοί, αλλά δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουν τέτοιες προκλήσεις στη λιπασματοποίηση που θα κάνετε στο πίσω μέρος της αυλής σας.
Πώς να Φτιάξετε το Δικό σας Οργανικό Λίπασμα
Πρώτα απ’ όλα ξεχάστε αυτούς τους ακατάστατους σωρούς από απορρίμματα του κήπου όπου συνηθίζατε να στοιβάζετε χρόνο με το χρόνο όλα τα φύλλα, το κομμένο γρασίδι, το άχυρο, το παλιό σανό και τα αγριόχορτα, τα οποία ήταν πιθανό να απλωθούν ανεξέλεγκτα. Όταν σ’ έναν τέτοιο σωρό έπεφταν και αποφάγια από την κουζίνα, η δυσάρεστη οσμή ήταν συνήθως αναπόφευκτη, όπως γνωρίζει καλά κάθε πεπειραμένος κηπουρός. Για να λύσετε αυτό το πρόβλημα χρειάζεστε ένα κατάλληλο δοχείο για οργανικό λίπασμα. Η σκέψη είναι να κάνετε την καταπληκτική φυσική διαδικασία που περιγράφτηκε πιο πάνω να λάβει χώρα στον κήπο σας. Αυτή η ίδια διαδικασία ανακυκλώνει τη νεκρή οργανική ύλη που συγκεντρώνεται σε κάθε δασικό έδαφος και συνεχίζεται επί χιλιάδες χρόνια. Όπως συνήθως, ο Θεός το έκανε αυτό πρώτος όταν δημιούργησε στη γη πράσινα φυτά τα οποία τελικά πέθαναν και εγκαινίασε τη διαδικασία λιπασματοποίησης για να ανακυκλώνονται οι απαιτούμενες χημικές ουσίες και να ξαναχρησιμοποιούνται.—Γένεσις 1:11-13.
Είναι προτιμότερο να γίνεται λιπασματοποίηση μέσα σ’ ένα δοχείο επειδή αυτό συγκρατεί το υλικό και επιτρέπει τον καλύτερο αερισμό, πράγμα που αυξάνει την αποτελεσματικότητα της διαδικασίας αποσύνθεσης. Θα πρέπει να ανοίξετε τρύπες στα πλαϊνά του δοχείου για να μπαίνει το οξυγόνο που χρειάζονται τα βακτηρίδια. Επίσης πρέπει να ελέγχετε την υγρασία. Πρέπει να υπερυψώσετε το δοχείο από το έδαφος και να διαλέξετε την κατάλληλη τοποθεσία. Η διαδικασία λιπασματοποίησης δεν φέρνει το επιθυμητό αποτέλεσμα αν το δοχείο εκτίθεται όλη τη μέρα στο δυνατό ήλιο ούτε επιτυγχάνεται σε απόλυτη σκιά.
Το μείγμα για τη λιπασματοποίηση μοιάζει μ’ ένα σάντουιτς που έχει πολλές στρώσεις: μια στρώση από υπολείμματα του κήπου, μια στρώση από χώμα, μια στρώση από οικιακά απορρίμματα—και αυτή η σύνθεση επαναλαμβάνεται μέχρι να κάνετε μια στοίβα ύψους 1,2 ως 1,5 μέτρων. Τελικά μπορείτε να καλύψετε την ολοκληρωμένη στοίβα με γρασίδι ή κάποιο παρόμοιο υλικό.
Έπειτα από δυο χρόνια θα έχετε πολύ καλό χούμο και τους καλύτερους φίλους του κηπουρού—τους γεωσκώληκες. Αυτοί θα δουλεύουν ακούραστα για να αποσυνθέσουν και να οξυγονώσουν το επιφανειακό στρώμα του χώματος στον κήπο σας. Μπορείτε να επιταχύνετε τη διαδικασία λιπασματοποίησης με το να ανακατεύετε τη στοίβα κατά διαστήματα ή με το να προσθέτετε προϊόντα που επισπεύδουν την αποσύνθεση, όπως μικρές ποσότητες κοπριάς. Μ’ ένα κατάλληλα κατασκευασμένο δοχείο και το σωστό μείγμα υλικών, μπορείτε να επιταχύνετε τη διαδικασία αποσύνθεσης μέχρι του σημείου να είναι έτοιμο για χρήση το οργανικό λίπασμα σε τρεις ή τέσσερις μήνες μόνο και όχι σε δυο χρόνια.
Και να θυμάστε, το οργανικό λίπασμα χρειάζεται να αναπνέει, έτσι ο επαρκής αερισμός με τη σωστή υγρασία θα μετατρέψει το μείγμα σε οργανικά υπολείμματα τα οποία αρέσουν τόσο πολύ στα φυτά σας. Όταν το απλώσετε στο επιφανειακό στρώμα του χώματος, το τραπέζι θα έχει στρωθεί και μπορεί να αρχίσει το συμπόσιο για τα λουλούδια σας και τα λαχανικά σας. Αν φροντίζετε τον κήπο σας μ’ αυτόν τον τρόπο, αυτός θα σας ανταμείψει με άφθονη ομορφιά και με γευστικές απολαύσεις.