Είναι Όμως Αυθεντικό;
Ο,ΤΙ μπορεί να φτιάξει κάποιος άνθρωπος μπορεί να το αντιγράψει κάποιος άλλος. Ίσως αυτό το οποίο βλέπετε να σας προσφέρουν να φαίνεται ότι είναι αυτό ακριβώς που θέλετε, είναι όμως αυθεντικό; Κατά καιρούς έχουν ληφθεί δραστικά μέτρα για να περιοριστούν οι απομιμήσεις. Το 14ο αιώνα, απαγχόνισαν ένα Γερμανό πανδοχέα επειδή πουλούσε κρασί κατώτερης ποιότητας αντί για το αυθεντικό Ρουντεσχάιμερ. Στη Βρετανία, στη διάρκεια 140 ετών πριν από το 1832, απαγχόνισαν πάνω από 300 άτομα για πλαστογραφία. Το 1597 κάρφωσαν από τα αφτιά στον κύφωνα, ένα όργανο διαπόμπευσης, δυο χρυσοχόους επειδή οι σφραγίδες που έβαζαν σε πλάκες χρυσού δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματική ποιότητα του χρυσού.
«Η συλλεκτική μανία δημιούργησε έναν παράδεισο για τους ανέντιμους πωλητές», λέει ο Μαρκ Τζόουνς, ο οποίος εργάστηκε στην έκθεση του Βρετανικού Μουσείου με θέμα: Απομίμηση; Η Τέχνη της Εξαπάτησης (Fake? The Art of Deception). Ακόμη και οι πιο ενημερωμένοι άνθρωποι έχουν πέσει θύματα. Το «απολίθωμα» του ανθρώπου του Πιλτντάουν ήταν αποτέλεσμα παραποίησης και ξεγέλασε τον επιστημονικό κόσμο χρόνια ολόκληρα. Τα «ημερολόγια» του Χίτλερ δίνουν πειστικές αποδείξεις για την ικανότητα που έχουν οι πλαστογράφοι να εξαπατούν ακόμη και τους γνώστες ενός θέματος.
«Ο τομέας παραποίησης που ευδοκιμεί περισσότερο σήμερα», λέει ο Μαρκ Τζόουνς, «είναι . . . η μαζική απομίμηση αγαθών που φέρουν το όνομα κάποιας φίρμας». Για παράδειγμα, υπολογίστηκε πως το 1987 πουλιούνταν κάθε μήνα στις Ηνωμένες Πολιτείες από 10.000 ως 15.000 απομιμήσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών Απλ. Πρόσφατα ξεσκεπάστηκε μια περίπτωση απάτης 33 εκατομμυρίων δολαρίων (περ. 6 δισ. δρχ.) με ψεύτικα κρύσταλλα Γουότερφορντ. «Οι απομιμήσεις των διασημότερων κρυστάλλων στον κόσμο κατασκευάζονταν σ’ ένα εργοστάσιο σε κάποιο απομακρυσμένο χωριό της Γαλλίας», έγραψε η εφημερίδα Δε Σάντεϊ Τάιμς (The Sunday Times) στη Βρετανία.
Αυτή η γενιά έχει έντονη επιθυμία για είδη πολυτελείας. «Σήμερα», λέει ο Βίνσεντ Καράτου, βετεράνος στον πόλεμο κατά των απομιμήσεων, ο αντιγραφέας προϊόντων του εμπορίου «βγάζει απομιμήσεις αρωμάτων της Σανέλ, αύριο θα αντιγράφει τις αθλητικές φανέλες Φίλα και αργότερα θα εισάγει απομιμήσεις ρακέτων του τένις της Ντάνλοπ». Οτιδήποτε ζητά ο καταναλωτής, το φτιάχνει ο αντιγραφέας. Όμως, προειδοποιεί η Βρετανική Ομάδα Κατά των Απομιμήσεων, «στις περισσότερες περιπτώσεις . . . το ρολόι με τη φίρμα κάποιου σχεδιαστή μόδας που πουλιέται σε ‘τιμή ευκαιρίας’ 50 λίρες Αγγλίας [περ. 16.000 δρχ.] στην πραγματικότητα αξίζει μόνο 5 λίρες [περ. 1.600 δρχ.]».
Ψεύτικα Προϊόντα που Απειλούν τη Ζωή
Το ενημερωτικό δελτίο Νέα Κατά των Απομιμήσεων (Anti-Counterfeiting News) επισημαίνει επίσης ένα άλλο πρόβλημα, τον κίνδυνο από είδη κατώτερης ποιότητας: «Τα προϊόντα που είναι επικίνδυνα και δεν ανταποκρίνονται στις κανονικές προδιαγραφές παρουσιάζουν μια αληθινή απειλή για την ασφάλεια των καταναλωτών». Πόσο σοβαρή είναι αυτή η απειλή; Το έντυπο Τρέιντμαρκ Γουόρλντ (Trademark World) δίνει τα εξής παραδείγματα: «Δεκατέσσερα αεροπορικά δυστυχήματα και τουλάχιστον δυο θάνατοι έχουν αποδοθεί σε ανταλλακτικά αεροπλάνων που δεν ήταν γνήσια». Το Εθνικό Συμβούλιο του Καταναλωτή στη Βρετανία εξέθεσε το γεγονός ότι κυκλοφόρησαν στην αγορά χιλιάδες πρίζες κατώτερων προδιαγραφών και κύλινδροι-απομιμήσεις για φρένα αυτοκινήτων με λαστιχάκια κατώτερης ποιότητας. «Όλα αυτά», είπε, «μπορεί να αποβούν επικίνδυνα για τον καταναλωτή».
Ιδιαίτερα πωρωμένοι είναι όσοι κατασκευάζουν ψεύτικα φάρμακα. «Σχεδόν το 70% όλων των φαρμάκων που πουλιούνται σε μέρη της Αφρικής είναι ψεύτικα», λέει η Βρετανική Ομάδα Κατά των Απομιμήσεων. Για παράδειγμα, στη Νιγηρία έχουν βρεθεί σταγόνες για τα μάτια χωρίς κανένα ενεργό συστατικό και φτιαγμένες από μολυσμένο νερό. Αυτές μπορούσαν να επιφέρουν τύφλωση. «Αν οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να βασίζονται σε ‘αντιβιοτικά’ που δεν περιέχουν καθόλου αντιβιοτικά», ανέφερε η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας το 1987, «είναι φυσικό να υπάρχουν θάνατοι, και συνεπώς η απομίμηση είναι μαζική δολοφονία».
Ακόμη και τα χαρτονομίσματα που χρησιμοποιείτε μπορεί να είναι πλαστά. Πρόσφατα, σ’ ένα και μόνο έτος, κατασχέθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο 110 εκατομμύρια πλαστά δολάρια. Πλαστά χαρτονομίσματα των 100 δολαρίων που κυκλοφορούσαν στην Ιρλανδία ήταν τόσο υψηλής ποιότητας «ώστε 155 [απ’ αυτά] κυκλοφόρησαν σε όλες τις κύριες τράπεζες», αναφέρει η εφημερίδα Δι Άιρις Τάιμς (The Irish Times).
Τι μπορείτε να κάνετε για να προστατευτείτε από τις απομιμήσεις; Μια ειδικός σε ζητήματα καταναλωτών λέει ότι «η καλύτερη προστασία ενάντια στην απάτη είναι ο ενημερωμένος καταναλωτής». Και προσθέτει: «Αν κάτι φαίνεται ότι παραείναι καλό για να είναι αληθινό, τότε μάλλον συμβαίνει αυτό ακριβώς».
[Εικόνα στη σελίδα 20]
Το «απολίθωμα» του Πιλτντάουν ήταν μια απάτη που ξεγέλασε τους επιστήμονες χρόνια ολόκληρα