Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Πώς Μπορώ να Προσαρμοστώ Τώρα που ο Παππούς και η Γιαγιά θα Μείνουν Μαζί Μας;
ΠΑΝΤΑ τα πήγαινες καλά με τον παππού και τη γιαγιά. Ο χρόνος που περνούσατε μαζί ήταν ευχάριστος, ξεχωριστός. Αλλά τώρα μετακόμισαν στο σπίτι σας.
Όταν ο παππούς και η γιαγιά πηγαίνουν να ζήσουν μαζί με άλλους, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι όλοι όσοι περιλαμβάνονται πρέπει να κάνουν προσαρμογές.a Όλοι χρειάζεται να προσαρμοστούν στον τρόπο ζωής των υπολοίπων. Αλλά η κατάσταση δεν είναι σε καμιά περίπτωση απελπιστική. Εφαρμόζοντας τις αρχές της Αγίας Γραφής μπορείς να βοηθήσεις την οικογένειά σου να συσφίξει τους δεσμούς της, αντί να διχαστεί.
Η Δύναμη της Αγάπης
Ένας τρόπος με τον οποίο μπορείς να περιορίσεις στο ελάχιστο την ένταση στην οικογένεια είναι να εφαρμόζεις την αρχή του εδαφίου 1 Κορινθίους 16:14: ‘Όλα τα έργα σας ας γίνονται με αγάπη’. Η Χριστιανική αγάπη ‘καλύπτει πλήθος αμαρτίες’. (1 Πέτρου 4:8) Και όπως έδειξε μια έρευνα του περιοδικού Οικογενειακές Σχέσεις (Family Relations), η γνήσια αγάπη και η στοργή για τους ηλικιωμένους συγγενείς κάποιου έχουν πρακτική αξία· ελαχιστοποιούν τις πιέσεις και τους κόπους που περιλαμβάνει η φροντίδα τους.
Δυστυχώς, δεν νιώθουν όλοι οι έφηβοι τέτοια στοργή για τον παππού και τη γιαγιά τους. Μερικοί τους αντιμετωπίζουν με περιφρόνηση, ως γέρους και άχρηστους. Αλλά οι Χριστιανοί νεαροί δεν βλέπουν τα ηλικιωμένα άτομα με αυτόν τον τρόπο. Έχουν στο νου τους τα λόγια του εδαφίου Παροιμίαι 20:29, ΜΝΚ: ‘Η δόξα των γερόντων είναι τα γκρίζα τους μαλλιά’. Ναι, ο παππούς και η γιαγιά σου έχουν ωριμότητα και πείρα. Μπορεί να αποτελούν εξαιρετική πηγή συμβουλών και καθοδηγίας, ειδικά αν είναι Χριστιανοί. Και όπως συμβαίνει με τους περισσότερους παππούδες και γιαγιάδες, προφανώς νοιάζονται για εσένα πολύ πιο βαθιά από ό,τι αντιλαμβάνεσαι.—Παροιμίαι 17:6.
Αν η σχέση σας δεν ήταν ιδιαίτερα στενή μέχρι τώρα, γιατί να μην προσπαθήσεις να αλλάξεις τα πράγματα; Σχετικά με αυτό, ένα έφηβο κορίτσι αποφάσισε να κάνει μια φιλική χειρονομία. Η ίδια θυμάται: «Αγόρασα στη γιαγιά μου ένα ζευγάρι κάλτσες σε ένα συνδυασμό χρωμάτων που ήξερα ότι θα της άρεσε. Έδειχνε αυτές τις κάλτσες σε όλους όσους μας επισκέπτονταν!» Με παρόμοιο τρόπο ίσως θα μπορούσες να προσπαθήσεις να αφιερώνεις λίγα λεπτά κάθε μέρα για να συζητάτε. Ή θα μπορούσες να προσφερθείς να τους κάνεις κάποιο θέλημα. Αυτές οι ενέργειες θα σε βοηθήσουν να τους πλησιάσεις.
Ομολογουμένως, οι περιστάσεις μπορεί να θέσουν την αγάπη όλων σε δοκιμασία. Τα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν σε καινούριο περιβάλλον. Ίσως είναι άρρωστοι και δεν έχουν πάντα τα κέφια τους. Και ενώ μπορεί να χρειάζεται να κάνεις εσύ κάποιες προσαρμογές στον τρόπο ζωής σου—ίσως ακόμη και θυσίες—πρέπει να καταλάβεις ότι και για τους παππούδες σου η κατάσταση δεν είναι ιδανική. Πράγματι, αυτές μπορεί να είναι ‘ολέθριες’ μέρες για αυτούς. (Εκκλησιαστής 12:1, ΜΝΚ) Να εκτιμήσεις το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι φρόντιζαν τους γονείς σου όταν ήταν νέοι. Ο Θεός θεωρεί τη φροντίδα προς τον παππού σου και τη γιαγιά σου ‘οφειλόμενη ανταμοιβή’ και έκφραση της αφοσίωσής σου προς Αυτόν.—1 Τιμόθεον 5:4, ΜΝΚ· Ιακώβου 1:27.
Η Τέχνη της Συμβιβαστικότητας
Ωστόσο, τα προβλήματα μπορούν συχνά να αποφευχθούν αν δείχνεις ανιδιοτελές ενδιαφέρον για τον παππού και τη γιαγιά σου. (Φιλιππησίους 2:4, ΚΔΤΚ) Για παράδειγμα, μπορείς να έχεις υπόψη σου ότι, πολλές φορές, τα ηλικιωμένα άτομα είναι πολύ ευαίσθητα στο θόρυβο· η δυνατή μουσική μπορεί να τα αναστατώνει. (Εκκλησιαστής 12:4, ΜΝΚ) Μπορεί επίσης να αναστατώνονται αν κάνεις θόρυβο κάθε φορά που φέρνεις τους φίλους σου στο σπίτι. Αυτά τα ζητήματα θα μπορούσαν εύκολα να γίνουν πηγή διαπληκτισμών. Αλλά η Αγία Γραφή μάς υπενθυμίζει ότι ‘η σοφία [που κατεβαίνει] από πάνω είναι . . . ειρηνική, λογική’.—Ιακώβου 3:17, ΜΝΚ.
Ένα ειρηνικό άτομο προάγει την ειρήνη. Είναι πρόθυμο να καταβάλλει κάθε προσπάθεια—ακόμα και σε βάρος της προσωπικής του άνεσης—προκειμένου να διατηρεί καλές σχέσεις με τους άλλους. Παρόμοια, ένα λογικό άτομο δεν επιμένει να γίνεται συνέχεια το δικό του, αλλά είναι πρόθυμο να υποχωρεί στην άποψη κάποιου άλλου. Με αυτές τις σκέψεις υπόψη, προσπάθησε να προσεγγίζεις τον παππού και τη γιαγιά σου με ηρεμία. Αντί να απαιτείς τα «δικαιώματά» σου, προσπάθησε να δείχνεις συμβιβαστικότητα.
Θα μπορούσαν ίσως οι φίλοι σου να σε επισκέπτονται τις μέρες που ο παππούς και η γιαγιά σου πάνε για ψώνια. Και τελικά, ίσως να ήταν περισσότερο ανεκτικοί στο θόρυβο αν οι φίλοι σου απλώς σε επισκέπτονταν πιο νωρίς. Φυσικά, δεν είναι πάντοτε δυνατόν να συμφωνείτε και μπορεί να είναι καλύτερα να υποχωρήσεις στην προτίμησή τους. Ίσως μπορείς να συναντάς τους φίλους σου σε κάποιο άλλο μέρος ή να φοράς ακουστικά όταν θέλεις να ακούσεις μουσική. Ενοχλητικό; Αναμφίβολα. Αλλά ενεργώντας έτσι, συντελείς στη διατήρηση της ειρήνης.
Η ικανότητα της συμβιβαστικότητας είναι επίσης πολύ χρήσιμη αν οι παππούδες σου έχουν συνήθειες που σε ενοχλούν. Για παράδειγμα, ίσως φαίνεται ότι δεν σέβονται την ιδιωτική σου ζωή. Μπορεί να θέλουν να κουβεντιάσετε όταν εσύ διαβάζεις τα μαθήματά σου. Αντί να αναστατώνεσαι, συνειδητοποίησε ότι προφανώς αισθάνονται κάποια μοναξιά και απλώς θέλουν τη συντροφιά σου. Το να απομονώνεσαι ή να τους προσβάλλεις απλώς θα χειροτέρευε την κατάσταση και θα έδειχνε έλλειψη σεβασμού προς αυτούς. (Παροιμίαι 18:1, ΜΝΚ) Ο δεκαεννιάχρονος Κρις κατάφερε να βρει κάποια συμβιβαστική λύση. Ο ίδιος λέει: «Παίρνω την πρωτοβουλία να συζητάω με τη γιαγιά μου σε ώρες που βολεύουν και τους δυο μας».
Να Διατηρήσεις την Ισορροπία Σου
Τι θα γίνει αν οι παππούδες σου χρειάζονται σε μεγάλο βαθμό προσωπική προσοχή και φροντίδα; Το ότι αγαπάς τους παππούδες σου δεν σημαίνει ότι θα επιφορτιστείς εσύ ολόκληρη την ευθύνη. Πράγματι, η Αγία Γραφή δείχνει ότι για τους Χριστιανούς αυτά τα καθήκοντα πρέπει να μοιράζονται ανάμεσα στα ‘παιδιά και στα εγγόνια’. (1 Τιμόθεον 5:4, ΜΝΚ) Επομένως, οι γονείς σου έχουν πρωτίστως την ευθύνη σε αυτόν τον τομέα και μπορούν να καθορίσουν ένα δίκαιο καταμερισμό καθηκόντων. Εξάλλου, το εδάφιο 1 Πέτρου 1:13, ΜΝΚ, παροτρύνει τους Χριστιανούς να ‘δείχνουν επαγρύπνηση πλήρως’ ή, όπως λέει η υποσημείωση στο ίδιο εδάφιο, ‘να διατηρούν την ισορροπία τους’. Το να αναλάβεις υπερβολικά μεγάλο μέρος αυτών των καθηκόντων θα μπορούσε να σε εξαντλήσει και, μακροπρόθεσμα, να αναπτύξει μέσα σου αισθήματα αγανάκτησης.
Η Χριστιανική ισορροπία θα σε βοηθήσει επίσης να αντεπεξέλθεις στους δικούς σου περιορισμούς καθώς και στους περιορισμούς των μελών της οικογένειάς σου. Πράγματι, όλοι πρέπει να καταβάλλουμε ιδιαίτερες προσπάθειες για να εκδηλώνουμε την ‘καρποφορία του πνεύματος του Θεού’. (Γαλάτας 5:22, 23, ΜΝΚ) Αλλά, παρά τις καλές προθέσεις, τα μέλη της οικογένειάς σου μπορεί να έχουν την τάση να χάνουν την υπομονή τους. Αντί να εξοργίζεσαι, να δέχεσαι το γεγονός ότι ‘όλοι φταίμε σε πολλά. Εκείνος που δεν φταίει στα λόγια του, είναι τέλειος άνθρωπος και μπορεί να χαλιναγωγήσει και όλο το σώμα του’. (Ιακώβου 3:2, ΚΔΤΚ) Οι περιστασιακές προστριβές μέσα στην οικογένεια δεν αποτελούν πραγματικά αιτία για σοβαρή ανησυχία.
Εμπιστευτική Συνομιλία
Μεγάλο όφελος θα προκύψει αν απλούστατα επικοινωνείς με τους γονείς σου. ‘Τα σχέδια ανατρέπονται εκεί όπου δεν υπάρχει εμπιστευτική συνομιλία’. (Παροιμίαι 15:22, ΜΝΚ) Για παράδειγμα, αισθάνεσαι ένταση και νεύρα επειδή δεν έχεις πια δικό σου δωμάτιο; Ανησυχείς επειδή πιστεύεις ότι έχεις επιφορτιστεί άδικα μεγαλύτερα βάρη σε σχέση με τη φροντίδα των παππούδων σου; Αντί να κατσουφιάζεις ή να καταθλίβεσαι, ενημέρωσε τους γονείς σου για το πώς αισθάνεσαι.
Φυσικά, μπορεί και οι ίδιοι οι γονείς σου να βρίσκονται κάτω από ένταση και ίσως να μην είναι στο χέρι τους να αλλάξουν και πολλά πράγματα. Γι’ αυτό να βρίσκεις το σωστό χρόνο για να τους μιλάς σε ήρεμο και όχι απαιτητικό τόνο, προσεγγίζοντας το πρόβλημα ως κάτι που αντιμετωπίζετε από κοινού. (Παροιμίαι 15:23, ΜΝΚ) Να προσδιορίζεις με ειλικρίνεια και σαφήνεια αυτό που σε ενοχλεί. (Εφεσίους 4:25) Από τη στιγμή που έχεις κάνει το πρόβλημα γνωστό, το λιγότερο που μπορεί να συμβεί είναι να σε ακούσουν με κατανόηση. Και μπορεί μάλιστα να είναι δυνατό να βρεθούν κάποιες εφαρμόσιμες λύσεις.
Ίσως θα μπορούσαν να σου παραχωρήσουν ένα χώρο στο σπίτι όταν χρειάζεσαι κάποιο ήσυχο μέρος για διάβασμα ή μελέτη. Ή μπορεί, αν έχεις αδέλφια, να μοιράζεσαι μαζί τους περισσότερες δουλειές. Μια οικογένεια αποφάσισε ότι ο έφηβος γιος θα διάβαζε στη γιαγιά του—κάτι που άρεσε πολύ και στους δυο και το περίμεναν με ανυπομονησία. Οι δυο αδελφές του ανέλαβαν να τη βοηθούν να ντύνεται και να πλένεται.
Μια Ανταμειφτική Εμπειρία
Χωρίς αμφιβολία, το να έχεις τους παππούδες σου στο σπίτι μπορεί να αποτελεί καινούρια εμπειρία στη ζωή—για αυτούς και για εσένα. Αλλά, αν όλοι δείχνουν υπομονή, αγάπη και προθυμία για υποχωρήσεις, μπορεί να αποδειχτεί πολύ ανταμειφτική εμπειρία. Ίσως θα έχεις την ευκαιρία να αναπτύξεις ένα θερμό, στοργικό δεσμό με δυο σοφούς και έμπειρους ανθρώπους που πραγματικά νοιάζονται για εσένα. Μια τέτοια φιλία ίσως αποδειχτεί πολύ πιο ικανοποιητική από ό,τι η σύντομης διάρκειας σχέση με κάποιο άτομο της ηλικίας σου. Και μπορεί αυτό να σε βοηθήσει να αναπτυχτείς ως άτομο. Μια νεαρή, η Μπέβερλι, λέει: «Θεωρώ τη βοήθεια που προσφέρω στη γιαγιά μου ευκαιρία να αναπτύξω αυτοθυσιαστικές ιδιότητες που θα χρειαστώ αργότερα στη ζωή».
Ένας νεαρός, ο Άαρον, έκανε μια παρόμοια διαπίστωση. Ο ίδιος λέει: «Το ότι δαπανούσα χρόνο με τη γιαγιά μου με δίδαξε να μιλάω στα ηλικιωμένα άτομα στη συνάθροιση. Συνήθως, απλώς τους χαιρετούσα. Τώρα αφιερώνω μερικά λεπτά για να μιλήσω με τον καθένα. Το χαίρομαι! Και έχω φτάσει στο σημείο να θεωρώ φίλους μου αυτά τα ηλικιωμένα άτομα».
Έτσι, να κάνεις περισσότερα από το να ανέχεσαι απλώς την κατάσταση· να επωφελείσαι από αυτή την εμπειρία! Με τον καιρό, ίσως φτάσεις στο σημείο να ευγνωμονείς τη μέρα που οι παππούδες σου μετακόμισαν στο σπίτι σας.
[Υποσημειώσεις]
a Βλέπε το άρθρο «Γιατί Μετακόμισαν στο Σπίτι μας ο Παππούς και η Γιαγιά;» που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 8 Ιουλίου 1992.
[Εικόνα στη σελίδα 19]
Η φιλία που απολαμβάνεις με τον παππού και τη γιαγιά σου μπορεί να αποδειχτεί βαθιά ικανοποιητική