Σκληρή Εργασία—Ποιες Είναι οι Συνέπειες;

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στην Ιαπωνία

«ΤΑ ‘ΤΟΝΩΤΙΚΑ ποτά’ έχουν γίνει εξαιρετικά δημοφιλή· υπάρχουν πάνω από 200 μάρκες, οι πωλήσεις των οποίων ανέρχονται συνολικά στα 900 εκατομμύρια γιεν [περ. 1,7 δισ. δρχ.] το χρόνο», αναφέρει η μεγαλύτερη ιαπωνική εφημερίδα, η Μαϊνίτσι Ντέιλι Νιουζ (Mainichi Daily News). Η δημοτικότητα αυτών των προϊόντων, τα οποία λέγεται ότι παρέχουν άμεση τόνωση στους εξαντλημένους εργαζομένους, «πιστοποιεί την τάση των Ιαπώνων να είναι αποδοτικοί στην εργασία τους παρά την ένταση, την έλλειψη ύπνου και τον πνιγηρό καλοκαιρινό καιρό», συνεχίζει το άρθρο.

Στην άλλη όχθη του Ειρηνικού, «σχεδόν ο ένας στους οχτώ Αμερικανούς ανέφερε ότι εργαζόταν 60 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα», σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικών του Εργατικού Δυναμικού των Η.Π.Α. Εκείνοι που έχουν θέση στο μέσο στρώμα της ιεραρχίας το βρίσκουν απαραίτητο να αφιερώνουν στην εργασία τους τόσο χρόνο και ενεργητικότητα ώστε μερικές φορές η εργασία τους φτάνει στο σημείο να ελέγχει τη ζωή τους.

Σχεδόν σε κάθε κοινωνία, επαινούν για τις αρετές τους τα άτομα που είναι φιλόπονα, ευσυνείδητα και εργάζονται σκληρά. Ακόμα και ένας αρχαίος Βιβλικός συγγραφέας είπε: «Δεν είναι αγαθόν εις τον άνθρωπον να τρώγη και να πίνη και να κάμνη την ψυχήν αυτού να απολαμβάνη καλόν εκ του μόχθου [της σκληρής εργασίας, ΜΝΚ] αυτού; Και τούτο είδον εγώ, ότι είναι από της χειρός του Θεού». (Εκκλησιαστής 2:24) Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι παντού εξακολουθούν να πιστεύουν σε αυτές τις αξίες. Είτε το θεωρούν αρετή είτε όχι, οι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται από το πρωί μέχρι το βράδυ, πέντε, έξι ή και εφτά μέρες την εβδομάδα.

Τι έχει επιτελέσει, όμως, όλη αυτή η σκληρή εργασία; Σε χώρες όπως η Ιαπωνία και η Γερμανία, μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου επιτεύχθηκαν οικονομικά «θαύματα» αξιοζήλευτα για τα αναπτυσσόμενα κράτη. Και τα δυο αυτά κράτη ανένηψαν από την ήττα και εξελίχτηκαν σε οικονομικές δυνάμεις τις οποίες πρέπει να υπολογίζει ο υπόλοιπος κόσμος. Ωστόσο, τι έκανε σε πολλά άτομα η αφοσίωση στην εργασία;

Μολονότι το βιοτικό επίπεδο στην Ιαπωνία έχει ανέβει σημαντικά, όπως αναφέρει η εφημερίδα Μαϊνίτσι Ντέιλι Νιουζ, οι περισσότεροι Ιάπωνες «ακόμη δυσκολεύονται να νιώσουν το πραγματικό αίσθημα ευημερίας στην καθημερινή τους ζωή». Το χειρότερο όμως είναι ότι, αναζητώντας αδιάκοπα τη λεγόμενη μεγάλη ζωή, πολλοί αρρωσταίνουν ή και πεθαίνουν από την υπερβολική εργασία και την ένταση. Παρόμοια, σε μια έρευνα που διεξάχτηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ένα τρίτο μιας ομάδας τριών χιλιάδων διευθυντών που ρωτήθηκαν ένιωθαν ότι εργάζονταν πάρα πολύ σκληρά, ότι είχαν εξαντληθεί και ότι δεν ήταν καθόλου ενθουσιασμένοι με την εργασία τους.

Οι εργαζόμενες γυναίκες στέλνουν και αυτές σήματα απόγνωσης. Μια ιταλική έρευνα αποκάλυψε ότι οι εργαζόμενες γυναίκες στη χώρα εκείνη εργάζονται κατά μέσο όρο 30 ώρες περισσότερο από τους συντρόφους τους κάθε εβδομάδα. Εκτός από τις πολλές ώρες που δαπανούν στο γραφείο ή στο εργοστάσιο, πρέπει να φροντίσουν για τις δουλειές του σπιτιού όταν γυρίζουν στο σπίτι. Μια εργαζόμενη ομολόγησε στο περιοδικό Εουροπέο (Europeo): «Ουσιαστικά δεν έχω καθόλου κοινωνική ζωή. Δεν έχω χρόνο για τον εαυτό μου. Δεν αντέχω άλλο».

Τι γίνεται με την οικογενειακή ζωή; «Κυνηγώντας το αμερικανικό όνειρο, θυσιάζουμε τον εαυτό μας και την οικογένειά μας για το χρήμα και τη δύναμη», λέει ο Χέρμπερτ Φρόιντενμπέργκερ, ένας Νεοϋορκέζος ειδικός στο θέμα της εξάντλησης από την εργασία. Όπως αναφέρεται, μερικές σύζυγοι Βρετανών επιχειρηματιών οι οποίοι εργάζονται στο εξωτερικό νιώθουν απομονωμένες και δυστυχισμένες, ως αποτέλεσμα του ότι οι σύζυγοί τους είναι απορροφημένοι από την εργασία. Αλλά αυτές δεν είναι οι μόνες που νιώθουν έτσι.

Αναλογιστείτε τις συνέπειες που επέρχονται στην οικογενειακή ζωή στην Ιαπωνία, όπου ούτε καν οι μισοί από όλους τους μεσήλικες υπαλλήλους γραφείου δεν φτάνουν στο σπίτι τους πριν από τις οχτώ το βράδυ. Μερικές σύζυγοι έχουν κιόλας πάψει να βλέπουν τους συζύγους τους ως πραγματικούς γαμήλιους συντρόφους· δεν τους θέλουν πια στο σπίτι περισσότερο χρόνο από όσο ήδη βρίσκονται εκεί. Μια τηλεοπτική διαφήμιση συνοψίζει την απογοήτευση των γυναικών-συζύγων, λέγοντας τα εξής: «Καλύτερα οι σύζυγοι να είναι υγιείς και να λείπουν από το σπίτι».

Από τα παραπάνω, είναι σαφές πως η σκληρή εργασία έχει και τη θετική και την αρνητική της πλευρά. Όταν φτάνει στα άκρα, μπορεί να γίνει βάρος. Πώς μπορεί, λοιπόν, η σκληρή εργασία να αποτελεί, όχι φορτίο, αλλά πραγματική αρετή και πηγή ευτυχίας;

Από την άλλη μεριά, πόσο σοβαρό είναι το να βάζουν τα άτομα την εργασία πάνω από όλα τα άλλα ή το να εξακολουθούν να εργάζονται σκληρά με κάθε τίμημα; Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά σε αυτές τις πλευρές της σκληρής εργασίας.