Μια Ματιά στα Γυαλιά

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Βρετανία

ΜΗΠΩΣ διαβάζετε αυτό το κείμενο με τη βοήθεια γυαλιών; Σε καμιά περίπτωση δεν είστε οι μόνοι. Περίπου το 60 τοις εκατό του πληθυσμού της Βρετανίας, για παράδειγμα, τώρα φορούν γυαλιά.

Είναι, λοιπόν, τόσο συνηθισμένο να φοράει κανείς γυαλιά ώστε, αν οι φίλοι σας κάνουν κάποιο σχόλιο για αυτά, πιθανότατα θα το κάνουν επειδή έχετε αλλάξει σκελετό ή έχετε αποφασίσει να μην τα φοράτε καθόλου. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ τα γυαλιά μας ώστε τα βάζουμε και τα βγάζουμε χωρίς καν να το σκεφτούμε—εκτός αν αρχίσουν να πέφτουν από τη μύτη μας ή αν θαμπώσουν.

Οι περισσότεροι από αυτούς που φορούν γυαλιά, όμως, πιθανότατα θα προτιμούσαν άψογη όραση παρά έναν κομψό σκελετό γυαλιών. Τα γυαλιά μπορεί να είναι ενοχλητικά. Ωστόσο, οι άνθρωποι με ασθενή όραση ποτέ δεν ήταν σε πιο πλεονεκτική θέση.

Πρώτα Οπτικά Βοηθήματα

Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Νέρων, για να βλέπει καλύτερα τους αγώνες των μονομάχων, λέγεται ότι είχε ένα φακό κατασκευασμένο από σμαράγδι—μάλλον δαπανηρός και ανεπαρκής τρόπος για να βελτιώσει κανείς την ελλιπή όραση. Στην αρχαιότητα οι φακοί παρόμοια κατασκευάζονταν από κρύσταλλο, χαλαζία, αμέθυστο, βηρύλλιο και τοπάζι. Ωστόσο, περίπου το έτος 1268, ο Άγγλος μοναχός Ρότζερ Μπέικον περιέγραψε πώς ένα κομμάτι από γυάλινη σφαίρα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως βοήθημα για την ανάγνωση. Περίπου την ίδια εποχή έκαναν την εμφάνισή τους τα πρώτα γυαλιά—σκελετοί με χοντροκομμένους φακούς.

Ποιοι τα ανακάλυψαν πρώτοι—οι Ιταλοί ή οι Κινέζοι; Αυτό το ζήτημα είναι αμφιλεγόμενο, καθώς φαίνεται ότι τα γυαλιά εμφανίστηκαν σχεδόν ταυτόχρονα και στις δυο χώρες. Από τη μια μεριά, μια ταφόπλακα στη Φλωρεντία της Ιταλίας γράφει τα εξής: «Ενθάδε κείται ο Σαλβίνο ντ’ Αρμάτο των Αρμάτι της Φλωρεντίας. Ο εφευρέτης των γυαλιών. Ο Θεός να συγχωρεί τις αμαρτίες του». Κανείς δεν είναι βέβαιος για το πότε πέθανε—το 1285, το 1317 ή το 1340. Από την άλλη μεριά, ο μεγάλος Ιταλός εξερευνητής Μάρκο Πόλο θυμάται πως, όταν έφτασε στην Κίνα πρώτη φορά, προς το τέλος του 13ου αιώνα, έβλεπε πολλούς ανθρώπους εκεί να φορούν γυαλιά. Πράγματι, ο μύθος αναφέρει ότι στην Κίνα φορούσαν γυαλιά από το 500 Κ.Χ.

Εν πάση περιπτώσει, ως το 16ο αιώνα, το εμπόριο οπτικών ανθούσε στη Βενετία, καθώς και στη Νυρεμβέργη και σε άλλα ευρωπαϊκά κέντρα. Τα γυαλιά έγιναν περιζήτητα στολίδια, και σε πολλές πόλεις τα πουλούσαν γυρολόγοι. Αλλά δυστυχώς, οι μικροπωλητές δεν συνόδευαν τα εμπορεύματά τους με κάποιο τεστ όρασης. Έτσι μπορεί να βελτιωνόταν η εμφάνιση του αγοραστή, αλλά όχι κατ’ ανάγκη και η όρασή του!

Τα Γυαλιά Σήμερα

Τα γυαλιά βελτιώθηκαν σταθερά. Παλιά, τα προσάρμοζαν στα αφτιά με κορδέλες ή στη μύτη με μανταλάκι. Στις αρχές του 18ου αιώνα, κάποιος είχε την ιδέα να στερεώσει τα γυαλιά με άκαμπτες λαβές. Αυτή εξακολουθεί να είναι η πιο δημοφιλής μέθοδος.

Η κατασκευή των φακών επίσης βελτιώθηκε αισθητά. Η οπτική ύαλος υψηλού βαθμού τελικά αντικατέστησε τα διαφανή κρυσταλλικά υλικά. Τα πειράματα που διεξήγε το 17ο αιώνα ο Σερ Ισαάκ Νεύτων με τα πρίσματα οδήγησαν στην κατανόηση της διάθλασης του φωτός. Έτσι έγινε δυνατό να κατασκευαστούν φακοί ακριβείας με επιστημονική μέθοδο.

Το 1784, ο Αμερικανός πολιτικός Βενιαμίν Φραγκλίνος επινόησε μια έξυπνη λύση για το πρόβλημα που είχε με τα γυαλιά του. Τα γυαλιά που είχε για διάβασμα τον εμπόδιζαν να βλέπει μακριά και εκείνα που είχε για μακρινή όραση δεν ήταν κατάλληλα για διάβασμα. ‘Έτσι, αντί να αλλάζω συνεχώς δυο διαφορετικά ζευγάρια γυαλιά’, σκέφτηκε, ‘γιατί να μη συνδυάσω τα δυο είδη φακών σε ένα ζευγάρι γυαλιά;’ Έτσι γεννήθηκαν τα διπλοεστιακά γυαλιά. Ωστόσο, χρειάστηκαν άλλα εκατό χρόνια προτού εξελιχτεί ένας αποτελεσματικός τρόπος κατασκευής τους.

Επίσης υπάρχουν διάφορα είδη οπτικής υάλου που καλύπτουν εξειδικευμένες ανάγκες. Οι στρωματοποιημένοι ή ενισχυμένοι φακοί μπορούν να προσαρμοστούν σε γυαλιά ασφαλείας, ώστε να προστατεύουν τα μάτια των εργατών από σωματίδια που εκτοξεύονται. Μερικοί φακοί είναι φωτοευαίσθητοι: Όταν εκτίθενται στο λαμπρό φως του ήλιου σκουραίνουν, και όταν βρεθούν στη σκιά ή μέσα στο σπίτι γίνονται και πάλι άχρωμοι. Άλλοι φακοί είναι πλαστικοί, μειώνοντας σημαντικά το βάρος των γυαλιών και επιτρέποντας στους ανθρώπους που χρησιμοποιούν χοντρούς φακούς να τα φορούν με άνεση.

‘Εγώ; Γυαλιά;’

Ίσως, όμως, είστε ένας από τους λίγους τυχερούς που είναι προικισμένοι με τέλεια όραση. Πιθανότατα όχι για πολύ.

‘Θέλετε να πείτε ότι κάποια μέρα μπορεί να χρειαστεί να φορέσω γυαλιά;’ ρωτάτε. Ναι, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί, ακόμη και αν τώρα διαθέτετε τέλεια όραση. Γιατί; Να, ένας λόγος είναι ότι ώσπου να γίνετε 45 ετών—ή μεγαλύτεροι—πιθανότατα θα νιώσετε την επίδραση της πρεσβυωπίας. Μη φοβάστε αυτή τη λέξη. Σημαίνει απλώς ότι οι φακοί των ματιών σας δεν θα εστιάζουν από κοντινά σε μακρινά αντικείμενα τόσο αποτελεσματικά όσο έκαναν στα νιάτα σας. Τα γυαλιά είναι μόνο ένα μέρος του τιμήματος που πληρώνουμε λόγω των γηρατειών.

Φορούν γυαλιά οι γονείς σας; Πολλοί πιστεύουν ότι τα προβλήματα στην όραση είναι κληρονομικά. Αν ισχύει αυτό, τότε ίσως να είναι ήδη προκαθορισμένο ότι κάποια μέρα θα φορέσετε και εσείς γυαλιά.

Με τον καιρό, όμως, η ηλικία, τα γονίδια και οι συνήθειες μπορεί να συμβάλουν και να προκαλέσουν κοινές οφθαλμικές παθήσεις, όπως υπερμετρωπία, μυωπία, αστιγματισμό (ατελής κυρτότητα του κερατοειδή χιτώνα) και στραβισμό. Αν έχετε κάτι από τα παραπάνω, είναι καλό να επισκεφτείτε κάποιον οφθαλμίατρο. Κατόπιν δεν έχετε παρά να διαλέξετε το σκελετό που σας αρέσει.—Βλέπε πλαίσιο.

Η Φροντίδα των Γυαλιών Σας

Τα γυαλιά μπορεί να είναι αρκετά ακριβά, και μπορεί να εξαρτάστε από αυτά για να κάνετε τις καθημερινές σας εργασίες. Γι’ αυτό, φροντίστε τα κατάλληλα. Όταν τα βγάζετε, ποτέ μην τα ακουμπάτε με τους φακούς προς τα κάτω. Επίσης, βεβαιωθείτε ότι δεν τα βάζετε σε σημείο που μπορεί κάποιος να κάτσει πάνω τους ή να τα πατήσει. Τα γυαλιά συνήθως λερώνονται γρήγορα, έτσι πρέπει να γυαλίζετε καθημερινά τους φακούς με ένα μαλακό, στεγνό πανί, και από καιρό σε καιρό να πλένετε το σκελετό σε ζεστό νερό με σαπουνάδα. Αν έχετε μικρά παιδιά που φορούν γυαλιά, πιθανότατα θα διαπιστώσετε ότι τα γυαλιά τους χρειάζονται πιο τακτικό καθάρισμα.

Τι θα γίνει, όμως, αν τα γυαλιά σας στραβώσουν και δεν εφαρμόζουν πλέον σωστά; Πηγαίνετέ τα στον οπτικό σας για επισκευή αντί να αποπειραθείτε να τα επιδιορθώσετε μόνοι σας.

Με κατάλληλη φροντίδα, τα γυαλιά σας θα κάνουν καλά τη δουλειά τους. Βέβαια, μπορεί ακόμη να αποτελούν μικροενόχληση από καιρό σε καιρό, αλλά όντως βελτιώνουν την όρασή σας—ίσως και την εμφάνισή σας ακόμη. Σίγουρα αυτό αξίζει κάποια μικρή ενόχληση, έτσι δεν είναι;

[Πλαίσιο στη σελίδα 22]

Γυαλιά και Μόδα

‘Τα γυαλιά θα μου χαλάσουν την εμφάνιση!’ λένε πολλοί όταν μαθαίνουν ότι πρέπει να φορέσουν γυαλιά. Ωστόσο, οι σχεδιαστές μόδας έχουν χρησιμοποιήσει τόσο αποτελεσματικά το ταλέντο τους στη σχεδίαση γυαλιών ώστε ένα ζευγάρι γυαλιά μπορεί να είναι ένα μάλλον κολακευτικό στολίδι.

Καταρχήν, οι κατασκευαστές σκελετών έχουν επωφεληθεί από τα νέα ελαφριά, ανθεκτικά πλαστικά, κάνοντας τα περιθώρια επιλογής χρώματος και μεγέθους σχεδόν ατελείωτα. Επίσης, χρησιμοποιώντας ύαλο υψηλού δείκτη διαθλάσεως, είναι δυνατόν να κατασκευαστούν φακοί μεγάλης μεγέθυνσης, που είναι σε ικανοποιητικό βαθμό λεπτοί. Και όταν επενδυθούν με ένα λεπτό στρώμα κατά των αντανακλάσεων, γίνονται σχεδόν αόρατοι.

Αν σας ενδιαφέρει η μόδα, μπορεί να διαλέγετε σκελετούς γυαλιών ως αξεσουάρ για την γκαρνταρόμπα σας. Ένα έντυπο που εκδίδει το Συμβούλιο Οπτικών Πληροφοριών (Βρετανία) συστήνει να διαλέγετε σκελετούς που ταιριάζουν με το σχήμα του προσώπου σας, οι οποίοι τονίζουν τα καλά χαρακτηριστικά ενώ μικροποιούν εκείνα που δεν είναι και τόσο καλά. Για παράδειγμα, θα θέλατε να λεπτύνετε το πρόσωπό σας; Τότε, αναφέρει το έντυπο, διαλέξτε σκελετούς με χρώματα που είναι συγκεντρωμένα στη γέφυρα ενώ τα πλαϊνά τμήματα είναι άχρωμα. Μήπως τα μάτια σας είναι κοντά το ένα στο άλλο; Τότε διαλέξτε σκελετούς με άχρωμη γέφυρα και χρώματα συγκεντρωμένα στις εξωτερικές άκρες. Δοκιμάστε διαφορετικά στιλ και προσέξτε τα διαφορετικά αποτελέσματα. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι είναι χρήσιμο να πάρετε μαζί σας κάποιον καλό φίλο στου οποίου την ειλικρινή γνώμη να μπορείτε να βασιστείτε.

Αν νομίζετε ότι τα γυαλιά είναι πολύ ενοχλητικά, σκεφτείτε τους φακούς επαφής. Πολλοί άνθρωποι τους φορούν με άνεση όλη μέρα.