Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Αναπτύσσομαι Κανονικά;
«Ήμουν ένα από τα μικρότερα παιδιά στην τάξη μου—και ζύγιζα λιγότερο από όλους. Δεν μου άρεσαν τα χέρια μου. Νόμιζα ότι ήταν πολύ κοκαλιάρικα. Μάλιστα παρήγγειλα ταχυδρομικώς ένα σετ γυμναστικής που διαφημιζόταν στην τελευταία σελίδα ενός περιοδικού με κόμικς. Όμως, δεν έφερε αποτελέσματα».—Έρικ.
«Απλώς δεν είμαι αρκετά ψηλή. Είμαι 13 χρονών και έχω ύψος μόλις 1,50. Όλοι στην τάξη μου είναι ψηλότεροι! Βέβαια, υπάρχουν και μερικά αγόρια που είναι κοντύτερα, αλλά πιθανότατα θα ψηλώσουν το καλοκαίρι. Δεν μου αρέσει καθόλου να είμαι κοντή! Δεν μπορώ να δω τίποτα! Θα ήθελα να ψήλωνα τώρα αμέσως».—Κέρι.
ΠΟΛΥ ψηλός! Πολύ κοντός! Πολύ παχύς! Πολύ κοκαλιάρης! Αυτά δεν είναι απλώς τα πειράγματα των σκληρών συνομηλίκων. Έτσι κρίνουν τον εαυτό τους πολλοί νέοι κάθε φορά που κοιτάζονται στον καθρέφτη. «Όταν ήμουν 13», θυμάται μια μικροσκοπική ισπανόφωνη γυναίκα, η Μέρι, «μισούσα τη μύτη μου· ήταν τόσο πλατιά που νόμιζα ότι χρειαζόμουν εγχείρηση! Και ήμουν τόσο μεγαλόσωμη! Η μεγαλύτερη αδελφή μου είχε ένα φόρεμα που φαινόταν όμορφο στο καλοφτιαγμένο σώμα της. Όταν το δοκίμασα εγώ, όλοι γέλασαν».
Όταν βρίσκεσαι στην «ακμή της νεότητας», ιδιαίτερα στην πολυτάραχη περίοδο των γρήγορων σωματικών και συναισθηματικών αλλαγών που είναι γνωστή ως ήβη, είναι εύκολο να αισθάνεσαι άσχημα για τον εαυτό σου. (1 Κορινθίους 7:36) Από ό,τι μπορείς να δεις, οι συνομήλικοί σου αναπτύσσονται και γίνονται ψηλοί, γοητευτικοί ενήλικοι. Αλλά μπορεί να σου φαίνεται ότι εσύ δεν μεγαλώνεις καθόλου—ή ότι μεγαλώνεις πάρα πολύ. Μια έρευνα αποκάλυψε ότι ένα απίστευτο ποσοστό 56 τοις εκατό των εφήβων δεν είναι ικανοποιημένοι με το σώμα τους. Οι ερευνητές Τζέιν Νόρμαν και Μάιρον Γ. Χάρις λένε ότι πολλοί από αυτούς τους δυσαρεστημένους νέους αισθάνονταν ότι ήταν «πολύ κοντοί» ή ότι ήταν «καθυστερημένοι σωματικά».
Πολλοί νέοι επίσης ανησυχούν για την ανάπτυξη των απόκρυφων μερών του σώματός τους· αναρωτιούνται αν είναι φυσιολογικοί. Όπως εξηγεί το βιβλίο Μεγαλώνοντας με Αγάπη (Growing Into Love), της Κάθριν Γουότερσον Μπέρκχαρτ, «τα αισθήματα αυτοεκτίμησης, επάρκειας και προσωπικής αξιοπρέπειας [των νέων] είναι ριζωμένα στο σώμα τους, και έτσι γίνεται εξαιρετικά σημαντικό να είναι σωστά αναπτυγμένο το σώμα τους». Συνεπώς, δεν είναι να απορεί κανείς που οι νέοι συχνά είναι ανήσυχοι σε καταστάσεις (όπως στο μάθημα της γυμναστικής) όπου το σώμα τους εκτίθεται σε εξονυχιστικό έλεγχο—ή σύγκριση. «Αισθάνομαι πολύ άβολα όταν κάνω ντους με τα αγόρια στο σχολείο», ομολόγησε ένα νεαρό αγόρι.
Μήπως σε δυσαρεστεί ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται το σώμα σου; Μην ανησυχείς! Κατά πάσα πιθανότητα είσαι εντελώς φυσιολογικός.
Αυξανόμενες Δυσκολίες
Η ήβη είναι μια φυσική και υγιής διαδικασία. Ακόμη και ο Ιησούς Χριστός την πέρασε, και «συνέχισε να προοδεύει σε σοφία και σε σωματική ανάπτυξη». (Λουκάς 2:52) Η ήβη περιλαμβάνει την ωρίμανση των αναπαραγωγικών σου οργάνων.a Ωστόσο, επίσης περιλαμβάνει μια ξαφνική απότομη ανάπτυξη, που συχνά σημαίνει διπλάσιο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης από το συνηθισμένο. «Άρχισα να ψηλώνω δέκα εκατοστά το χρόνο», θυμάται ένας νεαρός, ο Ντάνι. «Ως τα 13 είχα ύψος 1,80».
Συνήθως, όμως, στα κορίτσια η απότομη ανάπτυξη αρχίζει περίπου δυο χρόνια νωρίτερα από ό,τι στα αγόρια. Έτσι στην ηλικία των 12, ένα κορίτσι μπορεί να είναι κατά πολύ ψηλότερο από τους συμμαθητές του. Πιθανότατα θα χαρεί αυτό το ύψος για μικρό μόνο διάστημα. Μέσα σε ένα-δυο χρόνια, τα περισσότερα αγόρια θα την φτάσουν και στη συνέχεια θα την περάσουν στο ύψος.
Ακόμη και έτσι, η γοργή ανάπτυξη δεν έρχεται χωρίς τα προβλήματά της. Συνήθως, τα πρώτα μέλη που μεγαλώνουν είναι τα πόδια σου. Για λίγο, λοιπόν, τα πόδια σου μπορεί να είναι εντελώς δυσανάλογα με το μέγεθος του σώματός σου. Η συγγραφέας Λίντα Μαντάρας παραθέτει τα λόγια ενός νεαρού κοριτσιού: «Ήμουν λίγο πάνω από 1,50 όταν ήμουν έντεκα χρονών, αλλά φορούσα παπούτσια νούμερο 38. Σκεφτόμουν: Ωχ, όχι, αν τα πόδια μου συνεχίσουν να μεγαλώνουν θα γίνουν γιγάντια! Αλλά τώρα είμαι δεκαέξι χρονών και έχω ύψος 1,70 αλλά φοράω ακόμη παπούτσια νούμερο 38». Σύντομα ακολουθεί η γοργή ανάπτυξη των κνημών, των μηρών και του κορμού σου.
Ακόμη πιο εκνευριστικό μπορεί να είναι το μεταβαλλόμενο είδωλο που βλέπεις στον καθρέφτη. Η συγγραφέας Λίντα Μαντάρας εξηγεί στο έντυπο Τι Συμβαίνει στο Σώμα Μου; Βιβλίο για Κορίτσια (The What’s Happening to My Body? Book for Girls): «Καθώς περνάς την ήβη, το πρόσωπό σου αλλάζει. Το κάτω μέρος του προσώπου σου μακραίνει και το πρόσωπό σου γεμίζει». Αυτό ισχύει και για τα αγόρια και για τα κορίτσια. Μπορεί να περάσει λίγος καιρός ώσπου να αποκατασταθούν οι σωστές αναλογίες στο πρόσωπό σου.
Επειδή τα διάφορα μέλη του σώματός σου μεγαλώνουν με διαφορετικό ρυθμό, τα χέρια σου και τα πόδια σου μπορεί επίσης να φαίνονται απελπιστικά μακριά. «Φαινόταν πως τα χέρια μου έφταναν ως το πάτωμα», θυμάται η Κριστίν, η οποία αργότερα μεγάλωσε και έγινε μια ελκυστική ενήλικη. Μπορεί επίσης να παρουσιαστεί μια συνήθως ταπεινωτική περίοδος αδεξιότητας προτού το σώμα σου τελικά φανεί πως είναι «αρμονικά συναρμολογημένο και φτιαγμένο για να συνεργάζεται μέσω κάθε άρθρωσης».—Εφεσίους 4:16.
Εκείνοι που Αναπτύσσονται Αργά
Ωστόσο, η ήβη μπορεί να είναι παράξενη. Μερικές φορές ένα παιδί 12 χρονών μπορεί να μοιάζει 20 χρονών. Αλλά για άλλους νέους, οι ορμόνες δεν φαίνονται να λειτουργούν στην ώρα τους. Ένας νεαρός, ο Γουίλι, λέει με θλίψη: «Είμαι από τα κοντύτερα παιδιά στην τάξη μου, και ξέρω πώς είναι να σε πειράζουν». Αν χρειάζεται να στέκεσαι στις μύτες των ποδιών σου για να κοιτάζεις κατάματα τους συνομηλίκους σου, μην πανικοβάλλεσαι. Συνήθως, αυτό απλώς σημαίνει ότι το σώμα σου αναπτύσσεται με πιο αργό ρυθμό από το σώμα των συμμαθητών σου.b
Πράγματι, μπορεί να είναι δύσκολο να δεχτείς ότι είσαι πιο κοντός ή φαίνεσαι πιο μικρός από τους συνομηλίκους σου. «Ξέρω ότι μοιάζω με μικρό παιδί και το σιχαίνομαι αυτό!» παραπονιέται η 16χρονη Άλισον. Μπορείς να επιταχύνεις τη διαδικασία της ανάπτυξης; Όχι, αλλά μπορείς να τη διευκολύνεις. Στο εδάφιο Ιώβ 8:11, ΜΝΚ, η Αγία Γραφή αναφέρει: ‘Θα ψηλώσει ένας πάπυρος χωρίς έναν ελώδη τόπο; Θα μεγαλώσει μια καλαμιά χωρίς νερό;’ Όπως ένα φυτό ευδοκιμεί στο σωστό περιβάλλον και με τα σωστά θρεπτικά συστατικά, έτσι και εσύ χρειάζεσαι επαρκή ανάπαυση και υγιεινό διαιτολόγιο. Αν τρως συνέχεια άχρηστες τροφές θα στερήσεις το σώμα σου από την τροφή που χρειάζεται για να αναπτυχτεί κανονικά.
Εκτός από τη λογική φροντίδα της υγείας σου, ελάχιστα μπορείς να κάνεις για τη σωματική σου ανάπτυξη. Αλλά με τον καιρό θα αρχίσει η απότομη ανάπτυξή σου. Στην πραγματικότητα, μπορεί να συνεχίσεις να αναπτύσσεσαι ακόμη και αφού οι συνομήλικοί σου έχουν πάρει όλο το ύψος τους. «Στη Β΄ γυμνασίου», θυμάται ο νεαρός Τζον, «ήμουν το δεύτερο κοντύτερο παιδί στην τάξη, αλλά το καλοκαίρι ψήλωσα απότομα. Όταν πήγα στη Γ΄ γυμνασίου ήμουν σχεδόν το ψηλότερο αγόρι στην τάξη». Αυτό μας θυμίζει την αρχαία παροιμία: ‘Η προσδοκία που αναβάλλεται αρρωσταίνει την καρδιά, αλλά το επιθυμητό πράγμα είναι δέντρο ζωής όταν τελικά έρχεται’.—Παροιμίαι 13:12, ΜΝΚ.
Βέβαια, δεν υπάρχει εγγύηση ότι κάποτε θα γίνεις τόσο ψηλός όσο ένας παίκτης του μπάσκετ. Αν έχεις κοντούς γονείς, είναι πολύ πιθανό ότι και εσύ θα έχεις μικρό ανάστημα. Ωστόσο, το να είσαι κοντύτερος από τους φίλους σου μπορεί να σου δημιουργήσει προβλήματα.
Πώς να το Αντιμετωπίσεις
Αν και ο Θεός δεν κρίνει τα άτομα με βάση το ανάστημά τους, οι κοντόφθαλμοι άνθρωποι συχνά το κάνουν αυτό. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι νέοι τείνουν να θεωρούν εκείνους που αναπτύσσονται πιο αργά λιγότερο ελκυστικούς και λιγότερο ικανούς σε σχέση με τους νέους που δείχνουν μεγαλύτεροι σε ηλικία. Αυτοί μπορεί ακόμη και να παραγκωνίσουν πρώην φίλους οι οποίοι δεν φαίνεται να τους ταιριάζουν πια επειδή δείχνουν τόσο μικροί. Αυτό μπορεί να είναι βαρύ πλήγμα για την αυτοεκτίμησή σου. Μια έρευνα έδειξε ότι, ακόμη και αν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που οι νέοι οι οποίοι αναπτύσσονται αργά έχουν φτάσει από σωματική άποψη τους συμμαθητές τους, μπορεί να εξακολουθούν να έχουν αισθήματα ανεπάρκειας.
Πώς μπορείς να το αντιμετωπίσεις αυτό; Μερικοί νέοι που αναπτύσσονται αργά γίνονται ήσυχοι και εσωστρεφείς. Άλλοι, όμως—ιδιαίτερα τα αγόρια—γίνονται αντιπαθητικοί επιδειξίες ή κάνουν παράτολμα πράγματα σε μια άστοχη προσπάθεια να τραβήξουν την προσοχή στον εαυτό τους. Αλλά καμιά από αυτές τις πορείες ενέργειας δεν θα σου δώσει αληθινούς φίλους. Τελικά, οι άνθρωποι θα σε συμπαθήσουν για αυτό που είσαι, όχι για το πώς φαίνεσαι. Αν εκδηλώνεις γνήσιο ενδιαφέρον για τους άλλους και καλλιεργείς την καλοσύνη και τη γενναιοδωρία, οι περισσότεροι άνθρωποι θα σε συμπαθούν. (Παροιμίαι 11:25· Φιλιππησίους 2:4) Αν κάποιοι συνεχίζουν να σε πειράζουν ή να σε αγνοούν, προσπάθησε να συζητήσεις αυτό το πρόβλημα με τους γονείς σου. Αυτοί ίσως έχουν να προσφέρουν κάποιες πρακτικές υποδείξεις.
Να θυμάσαι επίσης ότι ο Θεός ‘βλέπει την καρδιά’. (1 Σαμουήλ 16:7) Η Αγία Γραφή αναφέρει ότι ο Βασιλιάς Σαούλ ήταν ένας από τους ψηλότερους και ομορφότερους άντρες στον Ισραήλ. Αλλά ήταν αποτυχημένος, τόσο ως βασιλιάς όσο και ως άνθρωπος. (1 Σαμουήλ 9:2) Απεναντίας, ο Ζακχαίος ήταν «μικρόσωμος». Ωστόσο ευλογήθηκε με το προνόμιο να φιλοξενήσει τον Γιο του Θεού. (Λουκάς 19:2-5) Συνεπώς αυτό που έχει πραγματική αξία είναι το τι υπάρχει μέσα σε κάθε άτομο. Και αν το σώμα σου δεν αναπτύσσεται τόσο γρήγορα όσο θα ήθελες, μπορείς να παρηγορηθείς αν μάθεις ότι αυτό ίσως είναι εντελώς φυσιολογικό. ‘Για το κάθε πράγμα υπάρχει προσδιορισμένος καιρός’, και τελικά το σώμα σου θα ανταποκριθεί στο κάλεσμα της ήβης. (Εκκλησιαστής 3:1, ΜΝΚ) Είναι αρκετά παράξενο όμως ότι πολλοί νέοι παραπονιούνται ότι το σώμα τους αναπτύσσεται πάρα πολύ γρήγορα. Το πρόβλημά τους είναι το θέμα του επόμενου άρθρου αυτής της σειράς.
[Υποσημειώσεις]
a Βλέπε τα άρθρα «Οι Νεαροί Ρωτούν . . .» που εμφανίστηκαν στα τεύχη 22 Ιανουαρίου και 8 Φεβρουαρίου 1990 του Ξύπνα!
b Μερικοί ειδικοί συστήνουν στους εφήβους που δεν έχουν νιώσει κάποια από τις αλλαγές της ήβης ως τα 15 τους να φροντίσουν να τους εξετάσει κάποιος γιατρός για να αποκλειστούν οποιαδήποτε σοβαρά προβλήματα υγείας.
[Εικόνα στη σελίδα 23]
Στα κορίτσια η απότομη ανάπτυξη αρχίζει συνήθως περίπου δυο χρόνια νωρίτερα από ό,τι στα αγόρια. Ωστόσο, τα περισσότερα αγόρια γρήγορα τα φτάνουν και τελικά τα περνούν στο ύψος