ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
της Σκοπιάς
Ελληνική
  • ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΕΙΣ
  • g95 8/2 σ. 10-13
  • Πότε θα Λήξει η Τραγωδία;

Δεν υπάρχει διαθέσιμο βίντεο για αυτή την επιλογή.

Λυπούμαστε, υπήρξε κάποιο σφάλμα στη φόρτωση του βίντεο.

  • Πότε θα Λήξει η Τραγωδία;
  • Ξύπνα!—1995
  • Υπότιτλοι
  • Παρόμοια Ύλη
  • Η Ριζική Αιτία
  • Η Τραγωδία Πρόκειται Σύντομα να Λήξει
  • Πώς να Ωφεληθείτε Τώρα
  • Βοήθεια από Ψηλά
  • Αναθρέψτε τα Παιδιά σας για να Αγαπούν τον Ιεχωβά
    Η Σκοπιά Αναγγέλει τη Βασιλεία του Ιεχωβά—1983
  • Γονείς—Να Είστε Καλό Παράδειγμα για τα Παιδιά Σας
    Η Σκοπιά Αναγγέλει τη Βασιλεία του Ιεχωβά—2006
  • Πώς Θεωρείτε τα Παιδιά Σας;
    Ξύπνα!—1980
  • Γονείς​—Βοηθήστε τα Παιδιά σας να Αγαπήσουν τον Ιεχωβά
    Η Σκοπιά Αναγγέλει τη Βασιλεία του Ιεχωβά (Μελέτης)—2022
Δείτε Περισσότερα
Ξύπνα!—1995
g95 8/2 σ. 10-13

Πότε θα Λήξει η Τραγωδία;

ΠΟΤΕ θα πάψουν τα παιδιά να πέφτουν θύματα απαγωγής, κακομεταχείρισης, εκμετάλλευσης και της κακής επιρροής των συνομηλίκων τους όπως συμβαίνει συχνά; Μήπως θα τα προστάτευε η εκτενέστερη εφαρμογή των νόμων και οι αυστηρότερες ποινές για εγκλήματα που διαπράττονται εναντίον των παιδιών; Μήπως περισσότερα κοινωνικά προγράμματα για παροχή τροφής, στέγης και εκπαίδευσης θα σταματούσαν την κακομεταχείριση και τη φυγή; Μήπως το να διδαχτούν οι γονείς που ενδιαφέρονται για τα παιδιά τους πώς να επικοινωνούν καλύτερα θα τους βοηθούσε να εξουδετερώσουν τις ψευδαισθήσεις των συγκινήσεων που παρασύρουν τα παιδιά τους σε κάποιο καταστροφικό περιβάλλον;

Μολονότι τέτοια μέτρα μπορεί να είναι υποβοηθητικά, μέχρι να εξαλειφτεί η ριζική αιτία που προκαλεί αυτές τις τραγωδίες, τα παιδιά θα εξακολουθούν να είναι εκτεθειμένα σε πολλά παθήματα. Σύμφωνα με ένα νεαρό, οποιαδήποτε πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση του προβλήματος των παιδιών φυγάδων, η οποία δεν θα εμποδίζει την κακομεταχείριση ή την παραμέληση στο σπίτι, δεν είναι πιθανό να είναι πολύ αποτελεσματική εφόσον η βλάβη έχει ήδη γίνει.

Η Ριζική Αιτία

Τι βρίσκεται στη ρίζα όλων αυτών των προβλημάτων; Πώς θα εξαλειφτούν αυτά; Η Αγία Γραφή εξηγεί ότι η οικογενειακή μονάδα βάλλεται από αόρατα, πονηρά πνευματικά πλάσματα, τον Σατανά και τους δαίμονές του, που βρίσκουν ευχαρίστηση στη βαρβαρότητα, στη σεξουαλική εκμετάλλευση και στη διαστροφή. (Γένεσις 6:1-6· Εφεσίους 6:12) Όταν ο Ιησούς ήταν στη γη, αυτοί οι δαίμονες επιτίθονταν σε παιδιά. Κάποιο νεαρό αγόρι το βασάνιζε ένας δαίμονας προκαλώντας του σπασμούς και ρίχνοντάς το στη φωτιά.—Μάρκος 9:20-22.

Ακόμα και αιώνες προτού έρθει ο Ιησούς στη γη, οι δαίμονες ένιωθαν βαθιά ικανοποίηση όταν έβλεπαν ανθρώπους να βασανίζουν και να καίνε μικρά παιδιά προσφέροντάς τα σε αποκρουστικούς ειδωλολατρικούς θεούς, όπως ο Βάαλ, ο Χεμώς και ο Μολόχ. (1 Βασιλέων 11:7· 2 Βασιλέων 3:26, 27· Ψαλμός 106:37, 38· Ιερεμίας 19:5· 32:35) Συνεπώς, σήμερα, σε αυτόν τον κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο εξαχρειωμένος, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι οι δαίμονες έχουν ως στόχο τους τα παιδιά και τα κάνουν να υποφέρουν στα χέρια πρόθυμων ανθρώπινων αντιπροσώπων οι οποίοι επιφέρουν ταπείνωση, πόνο και θάνατο στα νεαρά άτομα. Οι δράστες τέτοιων τερατωδών εγκλημάτων συχνά τρέφουν τη διάνοιά τους με πορνογραφία, η οποία τροφοδοτεί τις διαστροφές τους.

Η πίεση που ασκούν οι δαίμονες πάνω στην ανθρώπινη φυλή έχει αυξηθεί στον καιρό μας, επειδή η Αγία Γραφή αποκαλεί αυτή την περίοδο της ιστορίας «τελευταίες ημέρες» του παρόντος πονηρού συστήματος πραγμάτων. Η Αγία Γραφή προείπε ότι αυτοί θα ήταν ‘κρίσιμοι καιροί, δύσκολοι στην αντιμετώπισή τους’. Τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, η επιρροή των δαιμόνων έχει ως αποτέλεσμα να αντανακλούν οι άνθρωποι την εξαχρείωση αυτών των πονηρών πνευματικών πλασμάτων. Η Αγία Γραφή προείπε ότι οι άνθρωποι στις ημέρες μας θα ήταν άγριοι, χωρίς εγκράτεια, άστοργοι, χωρίς αγάπη για την αγαθότητα.—2 Τιμόθεο 3:1-5, 13.

Αυτό περιγράφει πολύ καλά τους άπληστους ανθρώπους οι οποίοι παράγουν ταινίες, δίσκους, περιοδικά και βιβλία που εξυμνούν τη μοιχεία, τα ναρκωτικά, την αυτοκτονία, το φόνο, το βιασμό, την αιμομειξία, την υποδούλωση και τα βασανιστήρια. Με αυτά και με άλλα μέσα, οι δαίμονες έχουν προαγάγει έναν πολιτισμό, ο οποίος, σαν βλαβερός αέρας, έχει μολύνει τις διάνοιες και τις καρδιές μικρών και μεγάλων, διαβρώνοντας τις οικογενειακές αξίες και τη θεοσεβή ηθική.

Η αύξηση στις απαγωγές, στη σεξουαλική κακοποίηση και στους φόνους παιδιών αποτελεί μέρος του σημείου των τελευταίων ημερών. Επιπρόσθετα, η Αγία Γραφή είπε ότι ‘οι άνθρωποι θα ήταν φίλαυτοι, αδιάλλακτοι, χωρίς οσιότητα, προδότες’. Γι’ αυτό σήμερα οι δεσμοί του γάμου συνήθως κόβονται σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά τη δημιουργία τους. Καθώς τα διαζύγια αυξάνονται, το ίδιο συμβαίνει και με τις απαγωγές παιδιών από κάποιο γονέα. Επίσης, ο ξυλοδαρμός και η δολοφονία των τωρινών ή των πρώην γαμήλιων συντρόφων κλιμακώνονται, και η συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων είναι γυναίκες. Έτσι, βλέπουμε μια γενιά παιδιών των οποίων οι γονείς τα ενθαρρύνουν να φύγουν από το σπίτι με το να τα παραμελούν και να τα κακομεταχειρίζονται. Επιπλέον, η εποχή μας χαρακτηρίζεται από παιδιά που είναι ‘ανυπάκουα στους γονείς’, που είναι ‘πεισματάρικα’ και που προτιμούν να το σκάνε με τους συνομηλίκους τους αντί να σέβονται τις θεϊκές αξίες.—2 Τιμόθεο 3:2-4.

Η Τραγωδία Πρόκειται Σύντομα να Λήξει

Ωστόσο, η επιρροή του Σατανά και των δαιμόνων του πρόκειται σύντομα να λήξει. (Αποκάλυψη 12:12) Η προφητεία που αναφέρεται στα εδάφια Αποκάλυψη 20:1-3 δηλώνει ότι ο Θεός θα βγάλει από τη μέση τον Σατανά και τους δαίμονές του. Έπειτα από αυτό, η ουράνια Βασιλεία του Θεού, στα χέρια του Ιησού Χριστού, θα κυβερνά αυτή τη γη με δικαιοσύνη, θα απονέμει κρίση και θα εγγυάται την ασφάλεια για όλους. (Ψαλμός 72:7, 8· Δανιήλ 2:44· Ματθαίος 6:9, 10) Δεν θα υπάρχουν πια τα άπληστα εμπορικά συστήματα τα οποία καταπιέζουν τους φτωχούς και εκμεταλλεύονται την ανθρώπινη αδυναμία χάρη του κέρδους, επειδή «ο κόσμος παρέρχεται καθώς και η επιθυμία του». (1 Ιωάννη 2:17) Όλοι εκείνοι που έχουν κάνει την πονηρία τρόπο ζωής θα εξαλειφτούν, όπως προλέγει το εδάφιο Παροιμίαι 2:22: «Οι . . . ασεβείς θέλουσιν εκκοπή από της γης».

Το εδάφιο Μιχαίας 4:4 εξηγεί ότι στο νέο κόσμο του Θεού θα υπάρχει ασφάλεια και ειρήνη για όλους: «Δεν θέλει υπάρχει ο εκφοβών». Πώς είναι αυτό δυνατόν; Μέσω του βασιλικού νόμου της αγάπης. Αυτός ο υπέρτατος νόμος θα διέπει κάθε σκέψη και ενέργεια. Εκείνοι που θα ζουν τότε θα έχουν μάθει να αντανακλούν την προσωπικότητα του Ιησού και του Πατέρα του, του Ιεχωβά Θεού, εφόσον, αν δεν το κάνουν αυτό, δεν θα τους επιτραπεί να συνεχίσουν να ζουν. Με το να ντύνονται με την ‘τρυφερή στοργή της συμπόνιας, με καλοσύνη, ταπεινοφροσύνη και πραότητα’, η ιδιοτέλεια θα ξεριζωθεί από την ανθρώπινη φύση. (Κολοσσαείς 3:12) Η ζωή θα ακτινοβολεί από ευτυχία· σπιτικά που θα αστράφτουν από ζεστασιά και στοργή θα αποτελούν τον κανόνα σε όλη τη γη.

Τα εδάφια Ησαΐας 65:21-23 υπόσχονται άφθονη τροφή και καλά σπίτια για τον καθένα: «Θέλουσιν οικοδομήσει οικίας και κατοικήσει, και θέλουσι φυτεύσει αμπελώνας και φάγει τον καρπόν αυτών. . . . Δεν θέλουσι κοπιάζει εις μάτην ουδέ θέλουσι τεκνοποιεί δια καταστροφήν». Τέρμα η κακομεταχείριση. Τέρμα τα παθήματα για τα παιδιά ή για τους γονείς.

Πώς να Ωφεληθείτε Τώρα

Ακόμα και τώρα, στις τελευταίες ώρες αυτού του κακού συστήματος, η γνώση για τον Ιεχωβά και για το σκοπό που έχει να αποκαταστήσει τη γη σε παράδεισο φέρνει οφέλη. Αυτή έχει δώσει σε πολλά νεαρά άτομα και γονείς ελπίδα και λόγο για ευτυχία, ακόμα και αν έχουν πέσει θύματα των καιρών μας. Για παράδειγμα, η Ταμάρα, που αναφέρθηκε στο προηγούμενο άρθρο μας, εξηγεί τι συνέβη στη ζωή της.

«Όταν ήμουν 18 χρονών, παντρεύτηκα και κατά κάποιον τρόπο άφησα τον κύκλο των ‘φίλων’ που είχα, μερικοί από τους οποίους κατέληξαν στη φυλακή, εθίστηκαν στα ναρκωτικά ή στράφηκαν στην πορνεία. Αλλά είχα ακόμα την ίδια προσωπικότητα, έτσι άρχισαν οι λογομαχίες με το σύζυγό μου. Ωστόσο, σύντομα μετά τη γέννηση του γιου μας, συνέβη κάτι που άλλαξε ολοκληρωτικά τη ζωή μου. Βρήκα μια Αγία Γραφή και άρχισα να τη διαβάζω. Ένα βράδυ διάβαζα εκείνο το κεφάλαιο στις Παροιμίες που λέει ότι ‘το να βρει κάποιος σοφία είναι σαν να βρίσκει κρυμμένους θησαυρούς’. (Παροιμίαι 2:1-6) Προτού πάω για ύπνο εκείνο το βράδυ, προσευχήθηκα για εκείνη τη σοφία. Το επόμενο πρωί, Μάρτυρες του Ιεχωβά χτύπησαν το κουδούνι του σπιτιού μου. Άρχισα να μελετώ την Αγία Γραφή μαζί τους, αλλά χρειάστηκα αρκετό χρόνο για να θέσω σε εφαρμογή αυτά που μάθαινα από την Αγία Γραφή. Τελικά, πήρα την απόφαση να ακολουθήσω το Χριστιανικό τρόπο ζωής και βαφτίστηκα. Τώρα, μαζί με το σύζυγό μου, βοηθάω άλλους να λάβουν την ανακούφιση που παρέχει ο Θεός».

Ναι, η Ταμάρα βρήκε την Πηγή κάθε ανακούφισης, τον Ιεχωβά Θεό. Αυτός είναι ένας ουράνιος Πατέρας ο οποίος ποτέ δεν θα εγκαταλείψει εκείνους που προσκολλιούνται σε αυτόν. Το εδάφιο Ψαλμός 27:10 μας λέει: ‘Αν ο πατήρ μου και η μήτηρ μου με εγκαταλείψωσιν, ο Ιεχωβά όμως θέλει με προσδεχθή’.

Ο Ντομίνγκος επίσης, που αναφέρθηκε νωρίτερα, βρήκε μια πραγματική οικογένεια η οποία του πρόσφερε παρηγοριά, ενθάρρυνση και υποστήριξη. Ο ίδιος αφηγείται: «Μια ημέρα πήρα ένα αντίτυπο του βιβλίου Ακούοντας τον Μεγάλο Διδάσκαλο και έμεινα έκπληκτος όταν έμαθα ότι ο Θεός έχει όνομα, ότι τον λένε Ιεχωβά.a Παρακολούθησα μια συνάθροιση των Μαρτύρων του Ιεχωβά και μου έκανε εντύπωση που είδα ότι δεν υπήρχαν ταξικές διακρίσεις. Οι Μάρτυρες άρχισαν να μελετούν την Αγία Γραφή μαζί μου παρά τα φτωχικά μου ρούχα, τους άξεστους τρόπους μου και το ότι δεν εμπιστευόμουν κανέναν. Σταδιακά με βοήθησαν να απορρίψω τον προηγούμενο τρόπο ζωής μου. Με βοήθησαν ακόμα και να βρω κάποια εργασία. Τελικά βοηθήθηκα να σημειώσω πρόοδο και να βαφτιστώ».

Οι εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά μοιάζουν με προστατευτικό δίχτυ για τα νεαρά άτομα. Οι Μάρτυρες χαίρονται να βοηθούν οποιονδήποτε θέλει να μάθει για τη θαυμάσια ελπίδα που βρίσκεται μπροστά μας. Η παρηγοριά που έρχεται σε εκείνους που επιζητούν μια σχέση με τον ουράνιο Πατέρα τους είναι μεγάλη, εφόσον οι Μάρτυρες έχουν εκπαιδευτεί να παρέχουν συμβουλές και κατεύθυνση από το Λόγο του Θεού την Αγία Γραφή. Ένας Μάρτυρας εξηγεί ότι οι νεαροί έχουν ανάγκη να τους δείξει κάποιος ότι η αηδιαστική κατάσταση στην οποία ίσως βρίσκονται είναι αηδιαστική και για τον Ιεχωβά. Αυτός ο Μάρτυρας δηλώνει: «Ο Ιεχωβά δεν θέλει να πέφτουν τα παιδιά θύματα κακομεταχείρισης. Δεν θέλει να είναι δυστυχισμένα. Όμως δεν θέλει να ανταλλάσσουν τα παιδιά το ένα είδος κακομεταχείρισης με κάποιο άλλο είδος κακομεταχείρισης—κακομεταχείριση που υφίστανται έξω στους δρόμους. Μπορούν να πλησιάσουν ώριμα άτομα στην οργάνωση του Ιεχωβά, να μιλήσουν για τα προβλήματά τους και αυτά τα άτομα να τους δείξουν πώς να τα λύσουν».

Για τα παιδιά των οποίων οι καρδιές είναι δεκτικές, ο Λόγος του Θεού παρέχει ισχυρό κίνητρο προκειμένου να αποφεύγουν την παγίδα της πίεσης των συνομηλίκων. Η Φράνσις, μια 17χρονη, υποκινήθηκε από κάποια συμμαθήτριά της να το σκάσει από το σχολείο αρκετές φορές χωρίς να το πει στους γονείς της. Τελικά, έφυγε από το σπίτι. Αφού προκάλεσε ώρες αγωνίας στους γονείς της, η Φράνσις επέστρεψε. Έπειτα από αυτό, την επισκέφτηκαν δύο Μάρτυρες από την εκκλησία της. Εκείνοι έμαθαν ότι η αιτία του προβλήματος δεν ήταν το οικογενειακό κλίμα, και στοργικά της έδωσαν συμβουλή. Της εξήγησαν ότι είναι Χριστιανική απαίτηση για τους νέους να σέβονται τους γονείς τους (Εφεσίους 6:1, 2)· ότι είναι ανάγκη να αποφεύγει την ανεντιμότητα, εφόσον το είχε σκάσει από το σχολείο χωρίς να το πει στους γονείς της (Εφεσίους 4:25)· καθώς επίσης της εξήγησαν τη σπουδαιότητα του να αποφεύγει τις κακές συναναστροφές. (1 Κορινθίους 15:33) Εκείνη ανταποκρίθηκε θετικά.

Βοήθεια από Ψηλά

Η Σέριλ επίσης βοηθήθηκε από τον Ιεχωβά να αντιμετωπίσει την απαγωγή των παιδιών της από τον πρώην σύζυγό της.b Όταν ρωτήθηκε τι τη βοήθησε να αντιμετωπίσει αυτόν τον εφιάλτη, η ίδια είπε: «Το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να διαβάσω το βιβλίο των Ψαλμών, ιδιαίτερα τον 35ο Ψαλμό. Ήταν παρηγορητικό να γνωρίζω ότι ο Ιεχωβά έβλεπε πόσο άδικο ήταν αυτό που περνούσα». Τα εδάφια Ψαλμός 35:22, 23 λένε: ‘Είδες, Ιεχωβά· μη σιωπήσης· Ιεχωβά, μη απομακρυνθής απ’ εμού. Εγέρθητι και εξύπνησον δια την κρίσιν μου, . . . δια την δίκην μου’.

Έπειτα από δύο χρόνια, με την υποστήριξη του Ιεχωβά και με βοήθεια από τους Μάρτυρες, η Σέριλ αντιμετώπισε τον πρώην σύζυγό της και επισκέφτηκε τα παιδιά της. Μπόρεσε να τους δώσει παρηγορητικές απαντήσεις σχετικά με το γιατί τους είχε συμβεί αυτό και να τα διαβεβαιώσει ότι δεν τα είχε εγκαταλείψει. Επειδή η Σέριλ εκπαίδευε τα παιδιά της να τιμούν τον Ιεχωβά, μπόρεσε να τους μιλήσει για την εμπιστοσύνη που τους είχε. Η ίδια εξήγησε: «Γνωρίζω ότι τα παιδιά μου αγαπούν τον Ιεχωβά, και εκείνος δεν θα επιτρέψει να υποστούν κάποια μόνιμη βλάβη».

Με αυτόν τον τρόπο λύθηκε το πρόβλημα. Με τις επίμονες ενέργειες που έκανε η Σέριλ προσφεύγοντας στους υπευθύνους των υπηρεσιών μετανάστευσης της ξένης χώρας καθώς και με την εμπιστοσύνη της στον Ιεχωβά μέσω ένθερμης προσευχής, τα παιδιά της επιστράφηκαν σε αυτήν. Η Σέριλ δήλωσε: «Πρέπει πραγματικά να πω ότι μόνο με τη δύναμη του Ιεχωβά τα πήρα πίσω».

Πόσο σημαντικό είναι να διδάσκουμε τα παιδιά μας τώρα προκειμένου να γνωρίζουν ποιος είναι ο Ιεχωβά και να τον λατρεύουν! Η Αγία Γραφή δηλώνει στο εδάφιο 1 Πέτρου 3:12 ότι τα μάτια του Ιεχωβά «είναι πάνω στους δικαίους, και τα αφτιά του είναι προς τη δέησή τους». Ο Ιεχωβά είναι πράγματι καταφύγιο για τα παιδιά μας. Το όνομά του είναι «πύργος οχυρός· ο δίκαιος, καταφεύγων εις αυτόν, είναι εν ασφαλεία».—Παροιμίαι 18:10.

Αν και ζούμε σε πολύ επικίνδυνους καιρούς και δεν ξέρουμε πάντοτε τι θα συμβεί στα παιδιά μας, οι γονείς οι οποίοι λατρεύουν τον Ιεχωβά γνωρίζουν ότι τα παιδιά τους που είναι πιστά δεν θα πάθουν καμιά μόνιμη βλάβη. Ο Ιεχωβά έχει ακόμα υποσχεθεί να επαναφέρει από τους νεκρούς εκείνους που έχουν υποφέρει πέφτοντας θύματα των καιρών μας και να σβήσει τον πόνο και τα παθήματα που υπέστησαν αυτοί.—Ησαΐας 65:17, 18· Ιωάννης 5:28, 29.

Η ελπίδα για το νέο κόσμο του Θεού είναι μια υπέροχη ελπίδα. Το ίδιο είναι και η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι σύντομα ο Θεός θα απαλλάξει τη γη από τον Σατανά και το πονηρό του σύστημα. Δεν θα υπάρχει πια καμιά απειλή για τα παιδιά μας. Ένας από τους ύμνους που ψάλλουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στις εκκλησιαστικές συναθροίσεις τους περιγράφει εκείνο το νέο σύστημα ως εξής: «Παιδιών τραγούδια θ’ αντηχούν,/χαρά κι ειρήνη θ’ απλωθούν./Ανάσταση νεκρών θα δουν/αυτοί που βραβείο ζητούν»!

Την επόμενη φορά που θα συναντήσετε κάποιους Μάρτυρες του Ιεχωβά, ζητήστε τους να σας δείξουν πώς μπορείτε και εσείς να μάθετε περισσότερα πράγματα για τις χαρές που βρίσκονται ακριβώς μπροστά μας στον επερχόμενο νέο κόσμο δικαιοσύνης του Θεού. Αυτοί θα χαρούν να σας βοηθήσουν να δείτε πώς μπορεί ο Λόγος του Θεού να φέρει μεγάλη παρηγοριά τώρα και αιώνια ζωή αργότερα.—Ψαλμός 37:29· Αποκάλυψη 21:4, 5.

[Υποσημειώσεις]

a Είναι έκδοση της Βιβλικής και Φυλλαδικής Εταιρίας Σκοπιά.

b Βλέπε το άρθρο στη σελίδα 6.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 12]

«Ο Ιεχωβά δεν θέλει να πέφτουν τα παιδιά θύματα κακομεταχείρισης»

    Ελληνικές Εκδόσεις (1950–2025)
    Αποσύνδεση
    Σύνδεση
    • Ελληνική
    • Κοινή Χρήση
    • Προτιμήσεις
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Όροι Χρήσης
    • Πολιτική Απορρήτου
    • Ρυθμίσεις Απορρήτου
    • JW.ORG
    • Σύνδεση
    Κοινή Χρήση