Τι Μπορείτε να Κάνετε για την Κακοσμία του Στόματος;

Λέγεται ότι είναι μια από τις πιο κοινές ενοχλήσεις στον κόσμο, η οποία προσβάλλει το 80 τοις εκατό και πλέον του συνόλου των ενηλίκων σε κάποια δεδομένη στιγμή. Μπορεί να προκαλέσει αμηχανία, αναστάτωση και αγωνία.

ΑΝΑΜΕΣΑ στους ειδικούς είναι ευρέως γνωστή ως δυσώδης απόπνοια, και αποτελεί μη φυσιολογική κατάσταση. Άλλοι την αποκαλούν επίσης δύσοσμη αναπνοή. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι την ξέρουν ως κακοσμία του στόματος!

Μήπως η αναπνοή σας είναι δύσοσμη; Ενώ μπορεί να μη δυσκολεύεστε καθόλου να εντοπίσετε τη δύσοσμη αναπνοή άλλων ανθρώπων, ίσως σας είναι αδύνατον να αντιληφτείτε τη δική σας. Το περιοδικό του Αμερικανικού Οδοντιατρικού Συλλόγου (JADA) εξηγεί ότι τείνουμε να συνηθίσουμε τη δική μας δύσοσμη αναπνοή και ότι ακόμα και άνθρωποι «με υπερβολικά δυσάρεστη αναπνοή ίσως δεν αντιλαμβάνονται οι ίδιοι το πρόβλημα». Συνεπώς, οι περισσότεροι από εμάς αντιλαμβανόμαστε τη δική μας δύσοσμη αναπνοή μόνο όταν μας το πει κάποιος άλλος. Πόσο ενοχλητικό!

Το γεγονός ότι αυτό αποτελεί κοινό πρόβλημα δεν είναι και πολύ παρηγορητικό. Η δύσοσμη αναπνοή γενικά θεωρείται προσβλητική και απαράδεκτη. Σε μερικές περιπτώσεις, μπορεί ακόμα και να προκαλέσει σοβαρό συναισθηματικό τραύμα. Ο Δρ Μελ Ρόζενμπεργκ, επικεφαλής του Εργαστηρίου Στοματικής Μικροβιολογίας που υπάρχει στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ στο Ισραήλ, εξηγεί: «Η κακοσμία του στόματος, είτε πραγματική είτε φανταστική, μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση, διαδικασίες διαζυγίου, ακόμα και τάσεις αυτοκτονίας».

Τι Γνωρίζουμε για την Κακοσμία του Στόματος;

Ειδικευμένοι γιατροί έχουν εδώ και καιρό αναγνωρίσει ότι η κακοσμία του στόματος αποτελεί πιθανή ένδειξη κακής υγείας. Γι’ αυτόν το λόγο, από τους αρχαίους χρόνους οι γιατροί μελετούσαν τις οσμές του ανθρώπινου στόματος.

Πριν από διακόσια χρόνια περίπου, ο φημισμένος Γάλλος χημικός Αντουάν-Λοράν Λαβουαζιέ ανακάλυψε ένα όργανο ελέγχου της αναπνοής για να μελετήσει τα συστατικά της ανθρώπινης αναπνοής. Από τότε, οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει βελτιωμένα μοντέλα. Σήμερα, εργαστήρια στην Ιαπωνία, στο Ισραήλ, στον Καναδά και στην Ολλανδία χρησιμοποιούν τον αναπνοογράφο, ο οποίος μετράει το επίπεδο των δυσάρεστων οσμών στο στόμα. Στη Νέα Ζηλανδία, οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει σταθμούς ανάπτυξης οδοντικής πλάκας, οι οποίοι είναι επίσης γνωστοί ως τεχνητά στόματα. Αυτοί μιμούνται το περιβάλλον που υπάρχει στο συνηθισμένο ανθρώπινο στόμα, με το σάλιο, την πλάκα, τα βακτηρίδια, ακόμα και την κακοσμία.a

Με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, οι επιστήμονες έχουν μάθει πολλά σχετικά με την αναπνοή μας. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American), «οι ερευνητές έχουν τώρα απομονώσει σχεδόν 400 πτητικές οργανικές ενώσεις στη φυσιολογική ανθρώπινη αναπνοή». Ωστόσο, δεν προκαλούν όλες αυτές οι ενώσεις δυσάρεστες οσμές. Οι κύριοι υπαίτιοι για την κακοσμία του στόματος είναι το υδροθείο και η μεθανοθειόλη. Έχει λεχθεί ότι αυτά τα αέρια δίνουν στην αναπνοή μας μια μυρωδιά πολύ όμοια με εκείνη που αναδίδουν οι νυφίτσες.

Το ανθρώπινο στόμα φιλοξενεί περισσότερα από 300 είδη βακτηριδίων. Το Υπόμνημα του Πανεπιστημίου Ταφτς για το Διαιτολόγιο και τη Διατροφή (Tufts University Diet & Nutrition Letter) λέει: «Σκοτεινό, ζεστό και υγρό, το στόμα είναι το τελειότερο περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηριδίων που δημιουργούν οσμές». Αλλά μόνο τέσσερα είδη είναι πρωτίστως υπεύθυνα για την κακοσμία. Αυτά ζουν στο στόμα σας, αλλά το πιθανότερο είναι ότι δεν τα ξέρετε ακόμα ονομαστικά. Αυτά είναι τα Veillonella alcalescens, Fusobacterium nucleatum, Bacteroides melaninogenicus και Klebsiella pneumoniae. Τρέφονται με υπολείμματα τροφών, νεκρά κύτταρα και άλλη ύλη που υπάρχει στο στόμα. Αυτή η βακτηριδιακή δραστηριότητα με τη σειρά της παράγει δύσοσμα αέρια. Η διαδικασία είναι παρόμοια με αυτό που συμβαίνει όταν σαπίζουν τα σκουπίδια. Κατάλληλα, το οδοντιατρικό περιοδικό Τζ Περιοντόντολ (J Periodontol) εξηγεί: «Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, η δυσώδης απόπνοια προέρχεται από το ίδιο το στόμα, ως αποτέλεσμα της μικροβιακής σήψης [αποσύνθεσης της οργανικής ύλης]». Αν παραμείνει ανεξέλεγκτη, αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε τερηδόνα των δοντιών και σε παθήσεις των ούλων.

«Καλημέρα! Πώς Είναι η Αναπνοή Σας;»

Αυτή η διαδικασία της σήψης στο στόμα επιταχύνεται στη διάρκεια του ύπνου. Γιατί; Στη διάρκεια της μέρας, το στόμα ξεπλένεται διαρκώς με σάλιο που είναι πλούσιο σε οξυγόνο και ελαφρώς όξινο, παρασύροντας έτσι τα βακτηρίδια. Ωστόσο, στη διάρκεια του ύπνου, η ωριαία παραγωγή σάλιου μειώνεται στο 1/50 του φυσιολογικού ποσοστού. Όπως αναφέρει ένα περιοδικό, το στεγνό στόμα «γίνεται μια στάσιμη δεξαμενή η οποία περιέχει πάνω από 1.600 δισεκατομμύρια βακτηρίδια», και δημιουργεί την πολύ γνωστή «πρωινή αναπνοή» με την άσχημη γεύση που τη συνοδεύει.

Μείωση στην έκκριση σάλιου μπορεί επίσης να προκληθεί από το άγχος ενώ είστε ξύπνιοι. Για παράδειγμα, το στόμα ενός αγχώδους δημόσιου ομιλητή μπορεί να στεγνώσει ενώ μιλάει και το αποτέλεσμα να είναι μια σοβαρή περίπτωση δυσώδους απόπνοιας. Η ξηροστομία αποτελεί επίσης επίπτωση ή σύμπτωμα αρκετών ασθενειών.

Αλλά η κακοσμία δεν είναι πάντοτε αποτέλεσμα βακτηριδιακής δραστηριότητας στο στόμα. Στην πραγματικότητα, η κακοσμία του στόματος αποτελεί συνήθως σύμπτωμα διαφόρων καταστάσεων και ασθενειών. (Βλέπε πλαίσιο στη σελίδα 22). Γι’ αυτόν το λόγο, σε περιπτώσεις ανεξήγητης επίμονης κακοσμίας, είναι καλύτερα να συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

Η κακοσμία μπορεί επίσης να προέρχεται από το στομάχι. Όμως, σε αντίθεση με την κοινή άποψη, αυτό συμβαίνει σπάνια. Πιο συχνά, μερικές δυσάρεστες οσμές φτάνουν στο στόμα σας από τους πνεύμονες. Πώς; Μετά την πέψη ορισμένων τροφών, όπως είναι το σκόρδο ή τα κρεμμύδια, αυτές εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και μεταφέρονται στους πνεύμονες. Οι σχετικές οσμές αποβάλλονται στη συνέχεια μέσω των αναπνευστικών οδών στο στόμα και στη μύτη σας και έξω από αυτά. Σύμφωνα με το περιοδικό Υγεία (Health), «μελέτες έχουν δείξει ότι η αναπνοή των ανθρώπων μυρίζει σκόρδο ακόμα και όταν απλώς τρίψουν τις πατούσες των ποδιών τους με σκελίδες σκόρδου ή καταπιούν τις σκελίδες αμάσητες».

Η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών θα επιβαρύνει επίσης το αίμα και τους πνεύμονές σας με τη μυρωδιά του αλκοόλ. Όταν συμβεί αυτό, στην πραγματικότητα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε άλλο για να διορθώσετε την κατάσταση από το να περιμένετε. Μερικές μυρωδιές από τροφές θα παραμείνουν στο σώμα σας μέχρι και 72 ώρες.

Πρόληψη της Κακοσμίας του Στόματος

Η κακοσμία δεν μπορεί να διορθωθεί απλώς με το μάσημα κάποιας ειδικής καραμέλας που χαρίζει δροσερή αναπνοή. Να θυμάστε ότι η κακοσμία είναι συνήθως αποτέλεσμα βακτηριδιακής δραστηριότητας στο στόμα. Θα πρέπει να θυμάστε ότι τα μικροσκοπικά υπολείμματα των τροφών στο στόμα παρέχουν πλούσιο γεύμα σε εκατομμύρια βακτηρίδια. Συνεπώς, ένας σημαντικός τρόπος για να καταπολεμήσετε την κακοσμία είναι το να διατηρείτε το στόμα σας καθαρό, μειώνοντας έτσι τον πληθυσμό των βακτηριδίων του. Αυτό γίνεται με το να αφαιρείτε τακτικά τα κομματάκια τροφής και την πλάκα από τα δόντια σας. Πώς; Είναι σημαντικό να βουρτσίζετε τα δόντια σας ύστερα από τα γεύματα και πριν πέσετε για ύπνο. Αλλά το βούρτσισμα είναι μόνο ένα από τα βήματα.

Υπάρχουν οδοντικές επιφάνειες στις οποίες δεν φτάνει η οδοντόβουρτσα. Γι’ αυτό, η χρήση οδοντικού νήματος τουλάχιστον μία φορά τη μέρα είναι απαραίτητη. Οι ειδικοί συστήνουν επίσης να βουρτσίζετε απαλά τη γλώσσα σας, η οποία αποτελεί αγαπημένο κρυψώνα και χώρο αναπαραγωγής των βακτηριδίων. Περιοδικές εξετάσεις και αποτρύγωση των δοντιών από κάποιον οδοντίατρο είναι επίσης απαραίτητες. Το να παρακάμψετε κάποιο από αυτά τα βήματα μπορεί να καταλήξει σε κακοσμία, και με τον καιρό, σε σοβαρές παθήσεις των δοντιών και των ούλων.

Υπάρχουν μερικά προσωρινά μέτρα που μπορείτε επίσης να πάρετε για να έχετε δροσερή αναπνοή. Πιείτε λίγο νερό, μασήστε μια τσίχλα χωρίς ζάχαρη—κάντε κάτι που θα αυξήσει την έκκριση σάλιου. Να θυμάστε ότι το σάλιο ενεργεί σαν φυσικό στοματικό διάλυμα το οποίο παρασύρει τα βακτηρίδια και δημιουργεί ένα αφιλόξενο περιβάλλον για αυτά.

Τα εμπορικά στοματικά διαλύματα μπορούν να βοηθήσουν, αλλά πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι δεν θα πρέπει να βασίζεστε αποκλειστικά σε αυτά για την καταπολέμηση της κακοσμίας. Μάλιστα, οι τακτικές γαργάρες με στοματικά διαλύματα που περιέχουν οινόπνευμα μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία. Μερικά από τα πιο αποτελεσματικά προϊόντα για το ξέπλυμα του στόματος που είναι διαθέσιμα στον καταναλωτή μειώνουν την πλάκα μόνο κατά 28 τοις εκατό. Έτσι, έπειτα από ένα καλό ξέπλυμα με το στοματικό διάλυμα που προτιμάτε, μπορεί ακόμα να έχετε στο στόμα σας πάνω από το 70 τοις εκατό του αρχικού πληθυσμού βακτηριδίων. Το περιοδικό Ο Καταναλωτής Αναφέρει (Consumer Reports) εξηγεί ότι, σε μια σειρά πειραμάτων, «η κακοσμία συνήθως επανεμφανιζόταν περίπου 10 λεπτά με μία ώρα μετά το ξέπλυμα» με το στοματικό διάλυμα. Ακόμα και τα πιο ισχυρά στοματικά διαλύματα, που είναι διαθέσιμα σε πολλές χώρες μόνο με συνταγή γιατρού, μειώνουν την πλάκα μονάχα κατά 55 τοις εκατό. Η αύξηση των βακτηριδίων στους προηγούμενους αριθμούς τους είναι ζήτημα ωρών.

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η πρόληψη της κακοσμίας δεν είναι κάτι που πρέπει να το παίρνετε στα ελαφρά. Αντίθετα, θα πρέπει να μεταχειρίζεστε το στόμα και τα δόντια σας σαν πολύτιμα εργαλεία που χρειάζονται συνεχή συντήρηση. Οι υπεύθυνοι ξυλουργοί και μηχανικοί προστατεύουν τα εργαλεία τους από τη σκουριά, τη διάβρωση και άλλες φθορές με το να ακολουθούν συγκεκριμένες διαδικασίες συντήρησης αφού έχουν τελειώσει κάποια εργασία. Τα δόντια και το στόμα σας είναι πιο πολύτιμα από οποιαδήποτε ανθρωποποίητα εργαλεία. Γι’ αυτό να τα συντηρείτε και να τα φροντίζετε όπως τους αξίζει. Κάνοντάς το αυτό θα μειώσετε την κακοσμία καθώς και την επακόλουθη αναστάτωση και αμηχανία. Και το σημαντικότερο, το στόμα σας θα είναι πιο καθαρό και πιο υγιές.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 22]

Τι Προκαλεί Κακοσμία του Στόματος;

Τα ακόλουθα ανήκουν στις πολλές καταστάσεις, παθήσεις και συνήθειες που μπορούν να προκαλέσουν κακοσμία του στόματος:

Βρογχίτιδα

Διαβήτης

Διαφραγματοκήλη του οισοφαγικού τρήματος

Εμμηνόρροια

Εμπύημα

Ερυγές (ρεψίματα)

Ηπατικές παθήσεις

Κακή στοματική υγιεινή

Κάπνισμα

Κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών

Κολπίτιδα

Νεφρική ανεπάρκεια

Ξηροστομία

Ορισμένα φάρμακα

Ορισμένες μορφές καρκίνου

Παθήσεις των ούλων

Πληγές από οδοντική χειρουργική

Πληγές στο στόμα

Τερηδόνα των δοντιών

Φυματίωση

Χρόνια γαστρίτιδα

Ωορρηξία

[Πλαίσιο στη σελίδα 24]

Η Γλώσσα σας Επίσης Χρειάζεται Προσοχή

Πηγαίνετε στον πιο κοντινό καθρέφτη και ρίξτε μια προσεκτική ματιά στη γλώσσα σας. Είναι καλυμμένη με αναρίθμητες μικρές σχισμές; Αυτό είναι φυσιολογικό. Αλλά αυτές οι σχισμές στην επιφάνεια της γλώσσας σας μπορούν να παράσχουν καταφύγιο σε εκατομμύρια βακτηρίδια. Όταν μείνουν ανενόχλητα, τα βακτηρίδια μπορούν να δημιουργήσουν ένα επίμονο πρόβλημα κακοσμίας και άλλες επιβλαβείς καταστάσεις. Ωστόσο, οι άνθρωποι συνήθως παραβλέπουν τη γλώσσα στη διάρκεια της στοματικής υγιεινής.

Οι οδοντίατροι συστήνουν να βουρτσίζετε τακτικά την πάνω επιφάνεια της γλώσσας με μια μαλακή οδοντόβουρτσα με σκοπό να μειώσετε τη δυσώδη απόπνοια. Ορισμένοι ειδικοί συστήνουν τη χρήση ενός ειδικού ξέστρου για τη γλώσσα. Στην Ινδία πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τέτοια ξέστρα για τη γλώσσα εδώ και χρόνια ως τρόπο απαλλαγής από την κακοσμία. Πριν από χρόνια, αυτά κατασκευάζονταν από μέταλλο αλλά σήμερα συνηθίζονται περισσότερο τα πλαστικά ξέστρα. Σε μερικές περιοχές, ίσως χρειάζεται να συμβουλευτείτε τον οδοντίατρό σας προκειμένου να πάρετε κάποιο ξέστρο.

[Εικόνες στη σελίδα 23]

Η καλή στοματική υγιεινή περιλαμβάνει τη χρήση οδοντικού νήματος καθώς επίσης και το βούρτσισμα των δοντιών και της γλώσσας

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 21]

Life