Τα Φτωχά Κράτη Γίνονται Σκουπιδότοποι για τα Πλούσια

ΣΑΝ ανεπιθύμητο ορφανό, το τοξικό φορτίο περιπλανήθηκε από καράβι σε καράβι και από λιμάνι σε λιμάνι αναζητώντας έναν τελικό προορισμό. Έντεκα χιλιάδες βαρέλια γεμάτα δηλητηριώδεις ρητίνες, παρασιτοκτόνα και άλλες επικίνδυνες χημικές ουσίες πέρασαν από το Τζιμπουτί της Αφρικής, τη Βενεζουέλα, τη Συρία και την Ελλάδα. Τελικά, τα βαρέλια που είχαν διαρροές άρχισαν να προκαλούν θύματα στο πλήρωμα ενός από τα φορτηγά πλοία. Ένας άνθρωπος πέθανε και οι περισσότεροι από τους άλλους έπαθαν δερματικές, νεφρικές και αναπνευστικές διαταραχές από τις τοξικές ουσίες που μετέφεραν.

Καράβια, φορτηγά και τρένα φορτωμένα με παρόμοια θανατηφόρα απόβλητα διασχίζουν τον πλανήτη αναζητώντας έναν τελικό προορισμό. Πολύ συχνά οι χώρες που είναι ήδη κατεστραμμένες από τη φτώχεια, την πείνα και τις αρρώστιες γίνονται σκουπιδότοποι για τόνους δηλητήρια και μολυσμένα απορρίμματα. Οι περιβαλλοντολόγοι φοβούνται ότι είναι θέμα χρόνου το πότε θα συμβεί μια οικολογική καταστροφή.

Παλιά χρώματα, διαλυτικά, λάστιχα, μπαταρίες, ραδιενεργά κατάλοιπα, σκουριά πλούσια σε μόλυβδο και PCB, ίσως να μη σας συγκινούν καθόλου, αλλά ωστόσο ελκύουν την ανθούσα επιχείρηση των βιομηχανικών αποβλήτων. Η ειρωνεία είναι ότι, όσο πιο αυστηρή είναι μια κυβέρνηση όσον αφορά το περιβάλλον, τόσο περισσότερα τοξικά απόβλητα θα διαθέτουν στο εξωτερικό οι βιομηχανίες της. «Σχεδόν 20 εκατομμύρια τόνοι δηλητηριώδεις χημικές ουσίες στέλνονται ετήσια για να διατεθούν σε χώρες του Τρίτου Κόσμου από αδίστακτες» εταιρίες των βιομηχανοποιημένων κρατών, δήλωσε η εβδομαδιαία εφημερίδα του Λονδίνου Δι Ομπζέρβερ (The Observer). Νομικά παραθυράκια και χαλαρή εφαρμογή των νόμων σημαίνουν ότι χιλιάδες τόνοι δηλητηριώδη απόβλητα καταλήγουν στο έδαφος της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.

Δεν είναι παράξενο το ότι αυτές οι εταιρίες βρίσκουν δελεαστικό το να απορρίπτουν αλλού τα απόβλητα! Το κόστος μπορεί να περικοπεί δραστικά αν χρησιμοποιηθεί η κατάλληλη τοποθεσία. Ένα παράδειγμα του γεγονότος αυτού είναι το κρουαζιερόπλοιο United States, η άλλοτε περήφανη ναυαρχίδα του αμερικανικού στόλου επιβατηγών πλοίων. Αγοράστηκε το 1992 για να ανακαινιστεί και να χρησιμοποιηθεί ως κρουαζιερόπλοιο πολυτελείας. Περιείχε ενδεχομένως περισσότερο αμίαντο από οποιοδήποτε άλλο πλοίο. Η αφαίρεση του αμιάντου στις Ηνωμένες Πολιτείες θα στοίχιζε 100 εκατομμύρια δολάρια. Το πλοίο ρυμουλκήθηκε στην Τουρκία, όπου θα μπορούσε να γίνει η εργασία για 2 εκατομμύρια δολάρια. Αλλά η τουρκική κυβέρνηση αρνήθηκε—ήταν πολύ επικίνδυνο να επιτρέψουν να αφαιρεθούν στη χώρα τους πάνω από 46.000 τετραγωνικά μέτρα καρκινογενών ινών αμιάντου. Τελικά, το πλοίο μεταφέρθηκε στο λιμάνι μιας άλλης χώρας όπου οι περιβαλλοντικοί κανόνες είναι λιγότερο αυστηροί.

Θανατηφόρα Ανακύκλωση

Οι Δυτικές επιχειρήσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να θέλουν να θεωρούν τους εαυτούς τους ευεργέτες των φτωχών. Ο Χάρβεϊ Άλτερ του αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου ισχυρίζεται ότι «η βιομηχανία εξαγωγής και ανακύκλωσης αποβλήτων αναβαθμίζει το βιοτικό επίπεδο σε αυτές τις χώρες». Αλλά από μια εξέταση μερικών από τις επιχειρησιακές μεθόδους τους στο εξωτερικό διαπιστώθηκε ότι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, αντί να αναβαθμίζουν το βιοτικό επίπεδο, αυτές οι εταιρίες «πιθανότατα πληρώνουν το κατώτατο ημερομίσθιο του τόπου, μολύνοντας το περιβάλλον και πουλώντας προϊόντα που σε μερικές περιπτώσεις είναι επικίνδυνα και προωθούνται στην αγορά με δόλιο τρόπο».

Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ επίσης εξέφρασε την ανησυχία του σε ένα πρόσφατο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τη μόλυνση στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Ο ποντίφικας είπε: «Αποτελεί κατάφωρη εκμετάλλευση το να κερδίζουν οι πλούσιες χώρες από τις αδύναμες οικονομίες και από τη νομοθεσία των φτωχότερων χωρών, με το να εξάγουν ρυπαντικές τεχνολογικές μεθόδους και απόβλητα τα οποία υποβαθμίζουν το περιβάλλον και την υγεία του πληθυσμού».

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το νότιο τμήμα της Αφρικής, που φιλοξενεί τη μεγαλύτερη μονάδα ανακύκλωσης αποβλήτων υδραργύρου. Σε αυτό που ονομάστηκε «ένα από τα χειρότερα σκάνδαλα μόλυνσης της ηπείρου», τα τοξικά απόβλητα σκότωσαν έναν εργάτη, άλλος ένας έπεσε σε κώμα και το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού, όπως αναφέρεται, έπαθαν κάποια μορφή δηλητηρίασης από υδράργυρο. Οι κυβερνήσεις ορισμένων βιομηχανικών κρατών απαγορεύουν ή περιορίζουν αυστηρά τη διάθεση ορισμένων αποβλήτων υδραργύρου. Καράβια εταιριών τουλάχιστον μιας από αυτές τις χώρες μεταφέρουν το επικίνδυνο φορτίο στις ακτές της Αφρικής. Μια ομάδα επιθεώρησης βρήκε αποθηκευμένα σε αυτό το εργοστάσιο 10.000 βαρέλια με απόβλητα υδραργύρου από τρεις ξένες εταιρίες.

Η αποστολή υλικών στις αναπτυσσόμενες χώρες για ανακύκλωση ακούγεται πολύ καλύτερα από τη ρίψη αποβλήτων σε αυτές. Μπορεί να παραγάγει πολύτιμα υποπροϊόντα, να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να τονώσει την οικονομία. Αλλά όπως δείχνει η παραπάνω έκθεση από το νότιο τμήμα της Αφρικής, μπορεί επίσης να προκύψουν καταστροφικές συνέπειες. Η ανάκτηση πολύτιμων ουσιών από αυτά τα προϊόντα μπορεί να απελευθερώσει θανατηφόρες χημικές ουσίες που προκαλούν μόλυνση και αρρώστιες, και μερικές φορές το θάνατο των εργατών. Το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist) παρατηρεί: «Χωρίς αμφιβολία η ανακύκλωση μερικές φορές χρησιμοποιείται ως πρόφαση για τη ρίψη σκουπιδιών».

Αυτή η στρατηγική περιγράφεται στο περιοδικό Νέα των Η.Π.Α. & Παγκόσμιες Ειδήσεις (U.S.News & World Report): «Οι ψευδείς ετικέτες, τα νομικά παραθυράκια και η έλλειψη ειδικών θέτουν τις αναπτυσσόμενες χώρες στο στόχαστρο των καιροσκόπων εμπόρων, που διοχετεύουν σε αυτές τοξικά αποχετευτικά λύματα ως ‘οργανικά λιπάσματα’ ή πρωτόγονα παρασιτοκτόνα ως ‘γεωργική βοήθεια’».

Στο Μεξικό έχουν ξεφυτρώσει ξένα μακιλαντόρα, δηλαδή εργοστάσια. Ένας κύριος σκοπός των ξένων εταιριών είναι να γλιτώσουν από τους αυστηρούς κανόνες για τη μόλυνση και να κερδίσουν από τους αναρίθμητους χαμηλόμισθους εργάτες. Δεκάδες χιλιάδες Μεξικανοί ζουν σε χαμόσπιτα δίπλα σε βρώμικα κανάλια με μολυσμένο νερό. «Ούτε οι κατσίκες δεν το πίνουν», είπε μια γυναίκα. Κάποια έκθεση του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου αποκάλεσε την περιοχή των συνόρων με τις Η.Π.Α. «πραγματικό βόθρο και φυτώριο μολυσματικών ασθενειών».

Δεν Πεθαίνουν Μόνο τα Παράσιτα

«Πώς μπορεί μια χώρα να απαγορεύει ένα δηλητήριο στην επικράτειά της και εντούτοις να το παρασκευάζει και να το πουλάει σε άλλες χώρες; Είναι ηθικό κάτι τέτοιο;» ρώτησε ο Αρίφ Τζαμάλ, αγρονόμος από το Χαρτούμ και ειδικός στα παρασιτοκτόνα. Έδειξε φωτογραφίες βαρελιών με τη σφραγίδα: «Ακατάλληλο για χρήση»—στη βιομηχανική χώρα από την οποία προήλθαν. Τα βρήκαν σε ένα καταφύγιο άγριας ζωής στο Σουδάν. Εκεί κοντά υπήρχαν σωροί νεκρών ζώων.

Μια πλούσια χώρα «εξάγει ετησίως περίπου 227 εκατομμύρια κιλά παρασιτοκτόνα που είναι απαγορευμένα, έχουν περιορισμούς ή δεν έχουν άδεια για εγχώρια χρήση», αναφέρει η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times). Το επτακλόρ (heptachlor), μια χημική ουσία συγγενής του DDT η οποία προκαλεί καρκίνο, απαγορεύτηκε να χρησιμοποιείται σε καλλιέργειες εδώδιμων προϊόντων το 1978. Αλλά η χημική εταιρία που το ανακάλυψε εξακολουθεί να το παρασκευάζει.

Μια έρευνα του Ο.Η.Ε. ανακάλυψε ότι «πολύ τοξικά παρασιτοκτόνα» είναι ευρέως διαδεδομένα σε τουλάχιστον 85 αναπτυσσόμενα κράτη. Περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι παθαίνουν οξεία δηλητηρίαση κάθε χρόνο, και ίσως 20.000 πεθαίνουν από τις χημικές ουσίες.

Η καπνοβιομηχανία ίσως αποτελεί κλασικό παράδειγμα της θανάσιμης απληστίας. Ένα άρθρο στο περιοδικό Σαϊεντίφικ Αμέρικαν (Scientific American) με τίτλο «Η Παγκόσμια Επιδημία του Καπνίσματος» δηλώνει: «Οι ασθένειες και οι θάνατοι που σχετίζονται με τον καπνό σε όλο τον κόσμο έχουν προσλάβει, χωρίς υπερβολές, τεράστια έκταση». Η μέση ηλικία για αυτούς που αρχίζουν να καπνίζουν μειώνεται όλο και πιο πολύ, και ο αριθμός των καπνιστριών αυξάνεται δραματικά. Ισχυρές καπνοβιομηχανίες σε συνεργασία με πανούργους διαφημιστές κατακτούν με επιτυχία την αχανή αγορά των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών. Ένα χαλί από σώματα νεκρά και κατεστραμμένα από τις αρρώστιες λερώνει το δρόμο τους προς τα πλούτη.a

Πρέπει να λεχθεί, όμως, ότι δεν αδιαφορούν όλες οι εταιρίες για την ευημερία των αναπτυσσόμενων κρατών. Υπάρχουν μερικές εταιρίες που προσπαθούν να έχουν τίμιες και υπεύθυνες επιχειρήσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες. Για παράδειγμα, μια εταιρία παρέχει σύνταξη και ασφάλιση και πληρώνει τους εργάτες της τριπλάσιο από το βασικό μισθό. Μια άλλη εταιρία έχει λάβει σθεναρή στάση υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και έχει ακυρώσει δεκάδες συμβόλαια λόγω παραβιάσεων αυτών των δικαιωμάτων.

Υποκριτική Υπαναχώρηση

Το 1989 υπογράφτηκε μια συμφωνία της συνόδου του Ο.Η.Ε. στη Βασιλεία της Ελβετίας για να ρυθμίσει την κίνηση των επικίνδυνων αποβλήτων μεταξύ κρατών. Αυτή απέτυχε να λύσει το πρόβλημα, και το περιοδικό Νέος Επιστήμονας ανέφερε για μια μεταγενέστερη συνάντηση των ίδιων κρατών, που πραγματοποιήθηκε το Μάρτιο του 1994:

«Ανταποκρινόμενες στο δικαιολογημένο θυμό των αναπτυσσόμενων κρατών, οι 65 χώρες που συμμετείχαν στη Σύνοδο της Βασιλείας έκαναν ένα σημαντικό βήμα όταν αποφάσισαν να επεκτείνουν τη σύμβαση απαγορεύοντας την εξαγωγή επικίνδυνων αποβλήτων από τον ΟΟΣΑ [Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη] στις χώρες εκτός ΟΟΣΑ».

Αλλά αυτή η τελευταία απόφαση δεν φάνηκε να ικανοποιεί τις αναπτυγμένες χώρες. Το περιοδικό Νέος Επιστήμονας εξέφρασε την αγωνία του: «Έτσι, τα νέα ότι οι Η.Π.Α., η Βρετανία, η Γερμανία και η Αυστραλία προσπαθούν από κοινού να υπονομεύσουν την απόφαση είναι ανησυχητικά. Κρατικά έγγραφα που διέρρευσαν από τις Η.Π.Α. προδίδουν τις ‘σιωπηλές’ διπλωματικές προσπάθειες αυτής της χώρας προκειμένου να ‘τροποποιήσει’ την απαγόρευση προτού συμφωνήσει να επικυρώσει τη σύμβαση».

Ημέρα Απόδοσης Λογαριασμού για τους Άπληστους

«Ελάτε, τώρα, εσείς οι πλούσιοι, κλάψτε θρηνώντας γοερά για τις ταλαιπωρίες σας οι οποίες έρχονται πάνω σας», προειδοποιεί η Αγία Γραφή στο εδάφιο Ιακώβου 5:1. Την απόδοση λογαριασμού θα τη ζητήσει κάποιος που μπορεί να επανορθώσει τα πράγματα: ‘Ο Ιεχωβά κάμνει δικαιοσύνην και κρίσιν εις πάντας τους αδικουμένους’.—Ψαλμός 103:6.

Εκείνοι που τώρα ζουν σε βασανιστική φτώχεια μπορούν να αντλήσουν παρηγοριά, γνωρίζοντας ότι σύντομα θα εκπληρωθούν τα λόγια του Ψαλμού 72:12, 13, ΜΝΚ: ‘Θα απελευθερώσει το φτωχό που κράζει για βοήθεια, επίσης τον ταλαιπωρημένο και όποιον δεν έχει βοηθό. Θα λυπηθεί τον ταπεινό και το φτωχό και θα σώσει τις ψυχές των φτωχών’.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 6]

Θανατηφόρα Σκουπίδια «Μακράς Διαρκείας»

«Θανατηφόρα Πυρηνικά Απόβλητα Συσσωρεύονται Χωρίς Κάποια Διαθέσιμη Λύση». Αυτή ήταν η επικεφαλίδα στην επιστημονική στήλη της εφημερίδας Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) τον περασμένο Μάρτιο. «Η απλούστερη επιλογή», έλεγε το άρθρο, «είναι η ταφή. Αλλά αυτή δέχεται επίθεση καθώς οι επιστήμονες εξετάζουν, και οι Ομοσπονδιακές υπηρεσίες μελετούν, το ενδεχόμενο να ανατιναχτεί τελικά ένας προτεινόμενος υπόγειος σκουπιδότοπος στη Νεβάδα, από μια πυρηνική έκρηξη την οποία θα τροφοδοτήσουν τα απόβλητα πλουτωνίου».

Οι επιστήμονες έχουν προτείνει πολλά σχέδια για να απαλλάξουν τον κόσμο από το επιπλέον πλουτώνιο, αλλά το κόστος, οι διενέξεις και οι φόβοι έχουν κρατήσει στην αφάνεια αυτές τις γνώμες. Μια ιδέα αποκρουστική για πολλούς είναι να το θάψουν στη θάλασσα. Μια πιο ευφάνταστη υπόδειξη είναι να το εκτοξεύσουν στον ήλιο. Μια άλλη λύση είναι να χρησιμοποιήσουν αντιδραστήρες για να το κάψουν. Αλλά αυτή απορρίφτηκε, επειδή θα «χρειαζόταν εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια» για να επιτελεστεί.

Ο Δρ Μαχιγιάνι του Ινστιτούτου Ενεργειακών και Περιβαλλοντικών Ερευνών είπε: «Κάθε τεχνικά καλή λύση έχει πολιτικές πλευρές που είναι φρικτές, και κάθε πολιτικά καλή λύση τείνει να είναι τεχνικά αξιοκαταφρόνητη. Κανένας δεν έχει κάποια καλή συνολική λύση για αυτή την κατάσταση, ούτε εμείς».

Προκειμένου να παράγουν ηλεκτρισμό για 60 εκατομμύρια σπιτικά—το 20 τοις εκατό της ενέργειας των Η.Π.Α.—οι 107 αντιδραστήρες που υπάρχουν στα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας αυτής της χώρας παράγουν 2.000 τόνους χρησιμοποιημένα καύσιμα κάθε χρόνο, και από το 1957 τα χρησιμοποιημένα καύσιμα αποθηκεύονται προσωρινά στα πυρηνικά εργοστάσια. Επί δεκαετίες οι άνθρωποι περιμένουν μάταια να βρει η κυβέρνηση κάποιον τρόπο για να απαλλαγεί από αυτά. Εννέα πρόεδροι πέρασαν από την κυβέρνηση, και 18 Κογκρέσα παρουσίασαν σχέδια και έθεσαν προθεσμίες για να διασφαλίσουν την αποθήκευση των ραδιενεργών αποβλήτων σε υπόγειες εγκαταστάσεις, αλλά η τελική διάθεση των θανατηφόρων αποβλήτων που πρέπει να φυλάγονται επί χιλιάδες χρόνια βρίσκεται ακόμη σε εκκρεμότητα.

Απεναντίας, οι τρισεκατομμύρια κλίβανοι σύντηξης τους οποίους έχει θέσει σε λειτουργία ο Ιεχωβά Θεός στα μακρινά άστρα του σύμπαντος δεν αποτελούν απειλή, και αυτός τον οποίο έχει θέσει σε λειτουργία στον ήλιο μας κάνει δυνατή τη ζωή στη γη.

[Ευχαριστίες]

UNITED NATIONS/IAEA

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Δηλητηριώδεις χημικές ουσίες μολύνουν το νερό το οποίο πίνουν και με το οποίο πλένουν οι άνθρωποι

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Παιδιά παίζουν ανάμεσα σε επικίνδυνα ή θανατηφόρα απόβλητα