Εκεί που Πάνε οι Αετοί για Ψάρι

ΚΑΛΟΝΤΥΜΕΝΑ για το δείπνο, καταφτάνουν πετώντας κατά χιλιάδες από όλη την Αλάσκα, τη Βρετανική Κολομβία, ακόμα και από τόσο μακριά όσο η πολιτεία της Ουάσινγκτον. Είναι πολύ εντυπωσιακά πουλιά, πολύ ξεχωριστά με τα λευκά κεφάλια τους και τα φανταχτερά λευκά φτερά της ουράς τους, που τα ανοίγουν σαν βεντάλια για να κόψουν ταχύτητα καθώς προσγειώνονται. Το σώμα τους είναι σκούρο καφέ, ζυγίζουν κατά μέσο όρο 6 κιλά και τα θηλυκά είναι λίγο πιο μεγαλόσωμα από τα αρσενικά· ταξιδεύουν με ταχύτητα 50 χιλιόμετρα την ώρα και έχουν άνοιγμα φτερών 1,8 ως 2,4 μέτρα—αλλά αν τα οξυδερκή μάτια τους εντοπίσουν ένα ψάρι σε απόσταση ενάμισι χιλιομέτρου περίπου, μπορούν να «βουτήξουν» με ταχύτητα 160 χιλιόμετρα την ώρα και να το αρπάξουν!

Ωστόσο, για το φαγοπότι τους στον ποταμό Τσίλκατ δεν χρειάζονται τέτοιες θεαματικές εναέριες ακροβατικές επιδείξεις. Οι σολομοί, που αποτελούν το κύριο γεύμα τους, δεν πάνε πουθενά. Είναι διάσπαρτοι μπροστά τους σε αφθονία και απλώς περιμένουν να τους καταβροχθίσουν οι αετοί. Όλες αυτές τις γιορταστικές εκδηλώσεις τις έχει ετοιμάσει για εκείνους το Καταφύγιο Τσίλκατ Μπολντ Ιγκλ της Αλάσκας το οποίο δημιουργήθηκε το 1982 από την πολιτεία της Αλάσκας, «για να προστατέψει και να διαιωνίσει τη μεγαλύτερη στον κόσμο συγκέντρωση Λευκοκέφαλων Θαλάσσιων Αετών και το ζωτικό φυσικό τους περιβάλλον».

Το καταφύγιο καλύπτει 190.000 στρέμματα γης γύρω από τους ποταμούς Τσίλκατ, Κλεχένι και Σίρκου, και περιλαμβάνει μόνο περιοχές που είναι σημαντικές ως κατοικία των αετών. Η ειδική αυτή περιοχή, όπου συγκεντρώνονται χιλιάδες αετοί και οι επισκέπτες συρρέουν για να τους δουν, βρίσκεται στον ποταμό Τσίλκατ, δίπλα στη λεωφόρο Χέινς, μεταξύ των πόλεων Χέινς και Κλούαν, και έχει μήκος 8 χιλιόμετρα.

Ένα κρατικό ενημερωτικό φυλλάδιο με τίτλο «Καταφύγιο Τσίλκατ Μπολντ Ιγκλ της Αλάσκας» λέει γιατί αυτό το κομμάτι του ποταμού, που έχει μήκος 8 χιλιόμετρα, μπορεί να σερβίρει στους αετούς λιχουδιές με σολομούς, οι οποίοι έχουν περάσει την εποχή της αναπαραγωγής.

«Το φυσικό φαινόμενο το οποίο ευθύνεται για αυτά τα οχτώ χιλιόμετρα νερού στον ποταμό Τσίλκατ, τους μήνες που παγώνουν τα νερά, ονομάζεται ‘δεξαμενή αλλουβιακού ριπιδίου’. Το ριπίδιο στο Σίρκου είναι μια συγκέντρωση χαλικιών, βράχων, άμμου και θραυσμάτων παγετώνων σε σχήμα βεντάλιας που βρίσκεται στη συμβολή των ποταμών Σίρκου, Κλεχένι και Τσίλκατ, και δρα ως μια μεγάλη υδατοδεξαμενή».

Φυσιολογικά, όταν ένα ποτάμι ελαττώνει ταχύτητα καθώς εισέρχεται σε ένα άλλο σώμα νερού αποθέτει ιζήματα, σχηματίζοντας ένα δέλτα, αλλά δεν αφήνει πίσω του κάποια δεξαμενή νερού. Ωστόσο, στο σημείο όπου ο ποταμός Σίρκου εισέρχεται στον ποταμό Τσίλκατ, τα τεκτονικά ρήγματα και η δράση των παγετώνων είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας μεγάλης λεκάνης βάθους 230 μέτρων και πλέον κάτω από το επίπεδο της θάλασσας. Όταν οι παγετώνες υποχώρησαν, άφησαν πίσω τους θραύσματα, ενώ οι ποταμοί πρόσθεσαν ιζήματα άμμου και χαλικιών με αποτέλεσμα τελικά να έχει η λίμνη ασταθείς, πορώδεις αποθέσεις πάχους 230 μέτρων στο βραχώδες υπόστρωμά της.

Σύμφωνα με την περιγραφή, τις πιο θερμές εποχές, δηλαδή την άνοιξη, το καλοκαίρι και στις αρχές του φθινοπώρου, νερό από τα χιόνια και από τους παγετώνες που λιώνουν τρέχει στο αλλουβιακό ριπίδιο. Η εισροή νερού στο ριπίδιο είναι ταχύτερη από ό,τι η εκροή, και έτσι δημιουργείται μια τεράστια δεξαμενή νερού. Το ενημερωτικό φυλλάδιο του καταφυγίου των αετών συνεχίζει: «Όταν φτάνει ο χειμώνας, πιάνουν για τα καλά τα κρύα και τα γύρω νερά παγώνουν. Ωστόσο, η θερμοκρασία του νερού σε αυτή τη μεγάλη δεξαμενή παραμένει 5 με 10 βαθμούς Κελσίου πάνω από τη θερμοκρασία που έχουν τα γύρω νερά. Αυτό το πιο ζεστό νερό ‘διεισδύει’ στον ποταμό Τσίλκατ και δεν τον αφήνει να παγώσει.

»Πέντε είδη σολομών γεννούν σε αυτά και σε άλλα γειτονικά ποτάμια και παραπόταμους. Κοπάδια σολομών αρχίζουν να αναπλέουν τους ποταμούς το καλοκαίρι και συνεχίζουν μέχρι τα τέλη του φθινοπώρου και τις αρχές του χειμώνα. Οι σολομοί πεθαίνουν λίγο μετά την εναπόθεση των αβγών, και τα νεκρά σώματά τους είναι εκείνα που παρέχουν μεγάλες ποσότητες τροφής για τους αετούς».

Αυτό το πλούσιο γεύμα με τους σολομούς ξεκινάει τον Οκτώβριο και τελειώνει το Φεβρουάριο, και σύντομα έπειτα από αυτό, οι χιλιάδες αετοί αρχίζουν να διασκορπίζονται σε αρκετή απόσταση στη γύρω ύπαιθρο. Ωστόσο, το καταφύγιο αποτελεί μόνιμη κατοικία για 200 με 400 αετούς. Εκτός από τα ψάρια που μπορούν να πιάσουν, συμπληρώνουν τη διατροφή τους με υδρόβια πουλιά, μικρά θηλαστικά και θνησιμαία.

Συναρπαστική Ερωτοτροπία, Διαρκείς «Γάμοι»

Είναι μονογαμικά πουλιά για όλη τους τη ζωή—που μπορεί να φτάσει τα 40 χρόνια—αλλά συνήθως μένουν μαζί μόνο την περίοδο της αναπαραγωγής. Η ερωτοτροπία αρχίζει τον Απρίλιο και «μπορεί να περιλαμβάνει θεαματικές επιδείξεις με τους αετούς να ‘βουτούν’ στο κενό, να ενώνουν τα νύχια τους και να κάνουν τούμπες στον αέρα», σύμφωνα με το ενημερωτικό φυλλάδιο Αετοί—Το Καταφύγιο Τσίλκατ Μπολντ Ιγκλ της Αλάσκας (Eagles—The Alaska Chilkat Bald Eagle Preserve). Τα κάνουν όλα αυτά και κρατιούνται και «χεράκι χεράκι»; Φαίνεται φοβερά ρομαντικό!

Στο καταφύγιο έχουν παρατηρηθεί ενενήντα τέσσερις φωλιές. Συνήθως εκκολάπτονται ένα με τρία αβγά από τα τέλη Μαΐου μέχρι τις αρχές Ιουνίου, έπειτα από μια περίοδο επώασης που διαρκεί 34 με 35 μέρες. Τα μικρά αφήνουν τη φωλιά το Σεπτέμβριο, αλλά πρέπει να αρκεστούν στο παρδαλό καφέ και άσπρο φτέρωμά τους. Το κεφάλι τους και η ουρά τους δεν παίρνουν το φανταχτερό λευκό τους χρώμα προτού γίνουν τεσσάρων ή πέντε χρονών!

Το ενημερωτικό φυλλάδιο δίνει επίσης μερικές πληροφορίες σχετικά με τον αγώνα των αετών για επιβίωση και συμβουλεύει τους επισκέπτες πώς να απολαύσουν με ασφάλεια το καταφύγιο:

«Το Καταφύγιο Τσίλκατ Μπολντ Ιγκλ της Αλάσκας περιλαμβάνει 190.000 στρέμματα που είναι αφιερωμένα στην προστασία των αετών. Αλλά οι αετοί δεν ήταν πάντοτε προστατευόμενο είδος· κάποτε ήταν νόμιμο θήραμα για κυνηγούς που ήθελαν να πάρουν τα χρήματα των επικηρύξεων. Το Νομοθετικό Σώμα του Εδαφικού Διαμερίσματος της Αλάσκας επικήρυξε τους αετούς το 1917, βασιζόμενο σε φήμες για την ακατάσχετη όρεξη του αετού για ζωντανούς σολομούς και μικρά ζώα. Βετεράνοι του Οχυρού Γουίλιαμ Χ. Σούαρντ στο Χέινς λένε ότι συμπλήρωναν τον πενιχρό μισθό που έπαιρναν από το Στρατό με το 1 δολάριο (αργότερα έγινε 2 δολάρια) που λάβαιναν για κάθε ζευγάρι νύχια αετού.

»Μετέπειτα έρευνες κατέδειξαν ότι η ζημιά που έκαναν οι αετοί στα κοπάδια των σολομών είχε μεγαλοποιηθεί, και η επικήρυξη σταμάτησε το 1953. Μέχρι τότε, είχαν σκοτωθεί πάνω από 128.000 αετοί εξαιτίας της επικήρυξης. Υπολογίστηκε ότι ο πληθυσμός των αετών της Νοτιοανατολικής Αλάσκας στη διάρκεια της δεκαετίας του 1940, όταν η επικήρυξη ίσχυε ακόμα, ήταν ο μισός από τον πληθυσμό των αετών της δεκαετίας του 1970.

»Όταν η Αλάσκα έγινε πολιτεία το 1959, ο λευκοκέφαλος θαλάσσιος αετός της Αλάσκας τέθηκε υπό προστασία από την ομοσπονδιακή Πράξη του 1940 για το Λευκοκέφαλο Θαλάσσιο Αετό. Το να σκοτώσει κάποιος έναν αετό είναι ομοσπονδιακό αδίκημα, και το να έχει στην κατοχή του ζωντανούς ή νεκρούς αετούς ή οποιοδήποτε μέρος του σώματός τους (περιλαμβανομένων και φτερών!), με εξαίρεση ορισμένες συγκεκριμένες περιπτώσεις, είναι επίσης παράνομο.

»Το 1972, το Νομοθετικό Σώμα της Πολιτείας της Αλάσκας δημιούργησε την Περιοχή Ζωτικού Φυσικού Περιβάλλοντος του Ποταμού Τσίλκατ, η οποία βρίσκεται υπό τη διεύθυνση του Υπουργείου Ιχθύων και Θηραμάτων της Αλάσκας, για να διασφαλίσει την προστασία της μεγαλύτερης συγκέντρωσης αετών. Εκτεταμένες περιοχές του φυσικού περιβάλλοντος του αετού παρέμειναν απροστάτευτες, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μακροχρόνιες και συχνά έντονες διαμάχες για τη χρήση της γης μεταξύ των περιβαλλοντολόγων και των υποστηρικτών της ανάπτυξης στην Κοιλάδα Τσίλκατ. Κατόπιν εντατικής έρευνας που διεξάχτηκε από την Εθνική Εταιρία Όντιμπον και την επιχορηγούμενη από το κράτος Μελέτη για τους Πόρους στο Χέινς/Κλούαν, ξυλοκόποι, ψαράδες, περιβαλλοντολόγοι, επιχειρηματίες και τοπικοί πολιτικοί κατέληξαν τελικά σε συμβιβασμό. Το 1982, το νομοθετικό σώμα της πολιτείας μετέβαλε αυτόν το συμβιβασμό σε νόμο δημιουργώντας το Καταφύγιο Τσίλκατ Μπολντ Ιγκλ της Αλάσκας, με έκταση 190.000 στρέμματα.

»Δεν επιτρέπεται η υλοτομία ούτε η εξόρυξη μεταλλευμάτων στο Καταφύγιο, αλλά η παραδοσιακή χρήση της γης, όπως το μάζεμα βατόμουρων, το ψάρεμα και το κυνήγι, μπορεί να συνεχιστεί. Τη διαχείριση του Καταφυγίου έχει αναλάβει η Διεύθυνση των Πάρκων της Αλάσκας με τη βοήθεια ενός 12μελούς συμβουλευτικού οργάνου το οποίο αποτελείται από ντόπιους κατοίκους, κυβερνητικούς αξιωματούχους και ένα βιολόγο.

»Το πώς μπορούν να χρησιμοποιούνται οι φυσικοί πόροι της κοιλάδας χωρίς να καταστρέφεται το περιβάλλον αποτελεί δυσεπίλυτο πρόβλημα, και τα θέματα που έχουν να κάνουν με τη χρήση της γης μπορούν ακόμα να προκαλέσουν διαμάχες στην Κοιλάδα Τσίλκατ. Αλλά οι ντόπιοι κάτοικοι είναι περήφανοι που βρέθηκε κάποια τοπική λύση για την προστασία των αετών».

Η κύρια περιοχή από την οποία μπορούν οι επισκέπτες να δουν τους αετούς βρίσκεται κατά μήκος της λεωφόρου Χέινς, η οποία είναι παράλληλη με τον ποταμό Τσίλκατ, και εκεί έχουν φτιαχτεί συγκεκριμένα παρατηρητήρια για αυτόν το σκοπό.

[Χάρτης στη σελίδα 15]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Ποταμός Τσίλκατ Ποταμός Τσίλκουτ

Ποταμός Κλεχένι ΚΛΟΥΑΝ

Χώρος Παρατήρησης Αετών

(αλλουβιακό ριπίδιο)

▴

▴

Λεωφόρος Χέινς

Ποταμός Σίρκου ▾ Λίμνη Τσίλκουτ

Λίμνη Τσίλκατ ▾

Ποταμός Τσίλκατ ▾ Κολπίσκος Λούτακ

Ποταμός Τακίν ▾

ΧΕΪΝΣ

[Ευχαριστίες]

Mountain High Maps™ copyright © 1993 Digital Wisdom, Inc.

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 15]

Bald eagles on pages 15-18: Alaska Division of Tourism