Η Άποψη της Αγίας Γραφής
Είναι Εσφαλμένος ο Ανταγωνισμός στα Αθλήματα;
ΔΥΟ ηλικιωμένοι κάθονται σε ένα πάρκο μια ηλιόλουστη ημέρα και παίζουν ντάμα. Εκεί κοντά ακούγονται μερικά παιδιά που φωνάζουν και τρέχουν παίζοντας κυνηγητό. Όχι και πολύ μακριά, μια ομάδα νεαρών απολαμβάνει ένα παιχνίδι μπάσκετ. Ναι, ολόγυρά μας κάθε ημέρα, νέοι και μεγαλύτεροι βρίσκουν ευχαρίστηση σε αθλήματα και παιχνίδια. Οι περισσότεροι από αυτούς που συμμετέχουν προσπαθούν σκληρά να κάνουν το καλύτερο που μπορούν. Ίσως και εσείς το κάνετε αυτό.
Αλλά μπορεί να λεχθεί ότι τέτοιες φιλικές μορφές ανταγωνισμού είναι εσφαλμένες; Πολλοί γνωρίζουν τη νουθεσία του αποστόλου Παύλου στο εδάφιο Γαλάτες 5:26, όπου είπε ότι οι Χριστιανοί δεν πρέπει να ‘προκαλούν σε ανταγωνισμό ο ένας τον άλλον’. Έχοντας αυτό υπόψη, μήπως θα ήταν ακατάλληλο για τους Χριστιανούς να ανταγωνίζονται συμμετέχοντας σε αθλήματα και παιχνίδια για λόγους αναψυχής;
Για να το πούμε απλά, όχι. Γιατί έτσι; Προτού απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, ας εξετάσουμε σύντομα την ιστορία των αθλημάτων και των παιχνιδιών.
Η Ιστορία των Αθλημάτων και των Παιχνιδιών
Η συμμετοχή σε αθλήματα και παιχνίδια ανάγεται στην αρχαιότητα και είναι διαρκές χαρακτηριστικό όλης της ιστορίας—και της ιστορίας του λαού του Θεού. Μάλιστα η λέξη «μπάλα» εμφανίζεται στην Αγία Γραφή. Το εδάφιο Ησαΐας 22:18, ΜΝΚ, αναφέροντας τις κρίσεις του Ιεχωβά Θεού κατά των πονηρών, λέει: ‘Θα τους τυλίξει σφιχτά σαν μπάλα’. Μερικές σύγχρονες μπάλες—όπως οι μπάλες του γκολφ και του μπέιζμπολ—εξακολουθούν να φτιάχνονται τυλίγοντας σφιχτά ορισμένα υλικά. Η Νεοελληνική Μετάφραση αποδίδει το ίδιο εδάφιο ως εξής: ‘Θέλει σε τινάξει βιαίως ως σφαίραν’. Για να έχει νόημα αυτός ο παραλληλισμός, εκείνοι που ζούσαν τότε πρέπει να χρησιμοποιούσαν μπάλες.
Επιπλέον, στην Αγία Γραφή υπάρχει η περίπτωση του πατριάρχη Ιακώβ που πάλεψε με έναν άγγελο. Αυτή η αφήγηση φαίνεται να προϋποθέτει κάποια προηγούμενη εξάσκηση από μέρους του Ιακώβ, επειδή η πάλη ήταν αμφίρροπη και διήρκεσε ώρες. (Γένεσις 32:24-26) Είναι ενδιαφέρον πως, σύμφωνα με μερικούς λόγιους, η αφήγηση ίσως υποδηλώνει ότι ο Ιακώβ γνώριζε μερικούς κανόνες της πάλης. Οι Ισραηλίτες πιθανότατα ασχολούνταν και με την τοξοβολία—ένα άλλο άθλημα που απαιτεί εξάσκηση και δεξιοτεχνία. (1 Σαμουήλ 20:20· Θρήνοι 3:12) Το τρέξιμο ήταν άλλο ένα άθλημα στο οποίο ασκούνταν και γυμνάζονταν οι άντρες στην αρχαιότητα.—2 Σαμουήλ 18:23-27· 1 Χρονικών 12:8.
Τα πνευματικά παιχνίδια—όπως τα αινίγματα—προφανώς ήταν δημοφιλή και τα είχαν σε μεγάλη υπόληψη. Ίσως το πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι του Σαμψών ο οποίος έβαλε ένα αίνιγμα στους Φιλισταίους.—Κριταί 14:12-18.
Στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, τα αθλήματα και τα αγωνίσματα μερικές φορές χρησιμοποιούνταν ως μεταφορές για το Χριστιανικό τρόπο ζωής. Για παράδειγμα, στα εδάφια 1 Κορινθίους 9:24, 25, ο Παύλος παραθέτει το αυστηρό πρόγραμμα εκγύμνασης ενός αθλητή και το εφαρμόζει στην ανάγκη που υπάρχει να δείχνει ο Χριστιανός εγκράτεια και υπομονή. Επίσης, είναι σαφές ότι ο Ιεχωβά προίκισε με παιχνιδιάρικη διάθεση μεγάλο μέρος της δημιουργίας του, επειδή και ο άνθρωπος και τα ζώα βρίσκουν χρόνο για παιχνίδι.—Ιώβ 40:20· Ζαχαρίας 8:5· παράβαλε Εβραίους 12:1.
Όταν ο Ανταγωνισμός Περνάει τα Όρια
Τι εννοούσε, λοιπόν, ο απόστολος Παύλος όταν έλεγε στους συγχριστιανούς του να μην ‘προκαλούν σε ανταγωνισμό ο ένας τον άλλον’; (Γαλάτες 5:26) Η απάντηση βρίσκεται στα συμφραζόμενα. Πριν από αυτή τη δήλωση, ο Παύλος τους είπε να μη ‘γίνονται εγωιστές’, ή, όπως το αποδίδουν άλλες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής, να μη γίνονται «περήφανοι», «κενόδοξοι», «ματαιόδοξοι». Η επιδίωξη φήμης και δόξας κυριαρχούσε στους αθλητές των ημερών του Παύλου.
Έτσι και στο σημερινό ματαιόδοξο κόσμο, όλο και πιο πολλοί αθλητές επιζητούν να επιδεικνύονται και να τραβούν την προσοχή στον εαυτό τους και στις ικανότητές τους. Μερικοί μάλιστα φτάνουν στο σημείο να υποβιβάζουν τους άλλους. Οι προσβολές, οι κατηγορίες και ο προφορικός υποβιβασμός γρήγορα γίνονται ο κανόνας. Όλα αυτά ‘προκαλούν σε ανταγωνισμό’, οδηγώντας σε αυτό που ανέφερε ο Παύλος στο τελευταίο μέρος του εδαφίου Γαλάτες 5:26—το φθόνο.
Στη χειρότερη περίπτωση, ο μη ισορροπημένος ανταγωνισμός οδηγεί σε μάχες, ακόμη και σε θάνατο. Εξετάστε τη συνάντηση μεταξύ των αντρών του Σαούλ και των αντρών του Δαβίδ στη Γαβαών, όταν ο Αβενήρ και ο Ιωάβ συμφώνησαν να ‘αφήσουν τους νεαρούς άντρες να βγουν μπροστά και να αγωνιστούν ενώπιόν [τους]’. (2 Σαμουήλ 2:14-32, Τανάκ) Αυτό φαίνεται ότι αναφερόταν σε κάτι που έμοιαζε με τουρνουά πάλης. Ό,τι είδους και αν ήταν ο διαγωνισμός, γρήγορα εκφυλίστηκε σε μια σφοδρή και αιματηρή μάχη.
Ισορροπημένη Άποψη
Τα ψυχαγωγικά αθλήματα και τα παιχνίδια πρέπει να είναι αναζωογονητικά—όχι καταθλιπτικά. Μπορούμε να το πετύχουμε αυτό αν διατηρούμε τα πράγματα στη σωστή τους θέση, έχοντας κατά νου ότι η αξία μας ενώπιον του Θεού και των συνανθρώπων μας δεν έχει καμία σχέση με τις ικανότητές μας στα αθλήματα ή στα παιχνίδια.
Θα ήταν ανόητο να επιτρέψουμε να φουντώσουν μέσα μας αισθήματα ανωτερότητας λόγω σωματικών ή διανοητικών ικανοτήτων. Έτσι, ας αποφεύγουμε την ακατάλληλη κοσμική τάση να στρέφουμε την προσοχή στον εαυτό μας, για να μη διεγείρουμε φθόνο στους άλλους, επειδή η αγάπη δεν κομπάζει. (1 Κορινθίους 13:4· 1 Πέτρου 2:1) Και ενώ είναι λογικό να αναμένουμε συγκίνηση, αυθόρμητα ξεσπάσματα ενθουσιασμού και συγχαρητήρια μεταξύ συμπαικτών, δεν θα πρέπει αυτά τα συναισθήματα να ξεφύγουν από τον έλεγχο και να μεταβληθούν σε φανταχτερούς κομπασμούς.
Ποτέ δεν θα μετρούσαμε την αξία των άλλων από τις ικανότητές τους στα αθλήματα και στα παιχνίδια. Παρόμοια, δεν πρέπει να αισθανόμαστε άσχημα αν δεν είμαστε επιδέξιοι. Μήπως αυτό σημαίνει ότι θα ήταν εσφαλμένο να κρατάει κάποιος το σκορ; Όχι κατ’ ανάγκη. Αλλά πρέπει να θυμόμαστε πόσο ασήμαντο είναι οποιοδήποτε παιχνίδι—η πραγματική αξία των ανθρώπων δεν εξαρτάται από το πόσο καλά αποδίδουν σε αυτό. Στα ομαδικά παιχνίδια, μερικοί αλλάζουν τακτικά τη σύνθεση των παικτών κάθε ομάδας έτσι ώστε να μη νικάει πάντοτε μια συγκεκριμένη ομάδα.
Οι Χριστιανοί πρέπει επίσης να θυμούνται ότι, ενώ τα αθλήματα και τα παιχνίδια αναφέρονται στην Αγία Γραφή, αναφέρονται μόνο σε περιορισμένο βαθμό. Θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι η απλή αναφορά των αθλημάτων στην Αγία Γραφή σημαίνει απερίφραστη επιδοκιμασία όλων των αθλημάτων. (Παράβαλε 1 Κορινθίους 9:26 με Ψαλμός 11:5, ΜΝΚ). Επίσης, ο Παύλος σημείωσε ότι «η σωματική εκγύμναση είναι ωφέλιμη σε μικρό βαθμό· αλλά η θεοσεβής αφοσίωση είναι ωφέλιμη για όλα τα πράγματα».—1 Τιμόθεο 4:8.
Έτσι, στην κατάλληλη θέση τους, τα αθλήματα και τα παιχνίδια είναι απολαυστικά και αναζωογονητικά. Η Αγία Γραφή δεν καταδικάζει κάθε ανταγωνισμό, αλλά τον ανταγωνισμό που δημιουργεί ματαιοδοξία, αντιζηλία, απληστία, φθόνο ή βία.