Ένας Λεπτεπίλεπτος Αλλά Τολμηρός Ταξιδιώτης

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΟΝ ΚΑΝΑΔΑ

Καλλιτέχνες τις ζωγραφίζουν και ποιητές τις εξυμνούν. Αναρίθμητες ποικιλίες ζουν στα τροπικά βροχερά δάση. Πολλές ζουν στα δάση, στους αγρούς και στα λιβάδια. Μερικές αντέχουν στο κρύο των βουνοκορφών· άλλες, στον καύσωνα των ερήμων. Τις περιγράφουν ως ένα από τα πιο όμορφα έντομα.

ΑΝΑΜΦΙΒΟΛΑ είστε εξοικειωμένοι με αυτό το εξαίσιο και χαριτωμένο πλάσμα—την πεταλούδα. Ωστόσο, ένα είδος πεταλούδας έχει αποκτήσει παγκόσμια φήμη χάρη στους εκπληκτικούς ταξιδιωτικούς του άθλους. Αυτός ο λεπτεπίλεπτος αλλά τολμηρός ταξιδιώτης είναι η πεταλούδα μονάρχης. Ας ρίξουμε μια πιο κοντινή ματιά σε αυτό το κόσμημα της δημιουργίας και στα απίστευτα μεταναστευτικά ταξίδια του.

Λεπτοκαμωμένο Κόσμημα της Δημιουργίας

Φανταστείτε ότι βρίσκεστε σε ένα λιβάδι μια ζεστή, καλοκαιριάτικη μέρα. Προσηλώστε τα μάτια σας σε αυτά τα χαριτωμένα φτερωτά θαύματα που φτερουγίζουν ανάμεσα στα αγριολούλουδα, στην ατέλειωτη αναζήτησή τους για τροφή και ποτό. Σταθείτε ακίνητος έχοντας το χέρι σας απλωμένο. Μια πεταλούδα πλησιάζει. Ετοιμάζεται να καθήσει στο χέρι σας! Παρατηρήστε πόσο μαλακά προσγειώνεται.

Τώρα κοιτάξτε την πιο προσεκτικά. Βλέπετε τα δύο ζευγάρια των «πουδραρισμένων», λεπτοκαμωμένων πορτοκαλί φτερών της, με τις μαύρες ρίγες και το περίπλοκα σχεδιασμένο περίγραμμά τους. Λέγεται ότι η πεταλούδα μονάρχης ονομάστηκε έτσι από τους Άγγλους αποίκους της Αμερικής, οι οποίοι τη συνδύασαν με τον μονάρχη τους, τον Γουλιέλμο της Οράγγης. Πράγματι, αυτή η πεταλούδα είναι «μονάρχης». Αλλά εκείνη η λεπτεπίλεπτη καλλονή, η οποία ζυγίζει μόνο μισό γραμμάριο και έχει άνοιγμα φτερών οχτώ με δέκα εκατοστά, είναι ικανή να κάνει μακρινά, κοπιαστικά ταξίδια.

Διανύει Εκπληκτικές Αποστάσεις

Ενώ λέγεται ότι μερικές πεταλούδες διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις όταν μεταναστεύουν στις αρχές του χειμώνα, μόνο η πεταλούδα μονάρχης κάνει τόσο μακρινά ταξίδια έχοντας ακριβή προορισμό και σε τόσο μεγάλους αριθμούς. Η μετανάστευση αυτής της πεταλούδας πραγματικά αποτελεί φαινόμενο στον κόσμο των πεταλούδων. Εξετάστε μερικούς από τους εντυπωσιακούς άθλους αυτών των τολμηρών ταξιδιωτών.

Οι αποστάσεις που καλύπτουν όταν φεύγουν από τον Καναδά το φθινόπωρο για να διαχειμάσουν στην Καλιφόρνια ή στο Μεξικό ξεπερνούν τα 3.200 χιλιόμετρα. Διασχίζουν μεγάλες λίμνες, ποτάμια, πεδιάδες και βουνά. Εκατομμύρια από αυτές ολοκληρώνουν με επιτυχία τη μετανάστευσή τους, φτάνοντας στον προορισμό τους ψηλά στην οροσειρά Σιέρα Μάδρε του κεντρικού Μεξικού.

Το ότι διανύει τέτοιες αποστάσεις είναι ακόμα πιο αξιοσημείωτο αν σκεφτείτε ότι οι νεαρές πεταλούδες δεν έχουν κάνει αυτό το ταξίδι ποτέ προηγουμένως ούτε έχουν ξαναδεί τα μέρη όπου θα πέσουν σε χειμερία νάρκη. Ωστόσο βρίσκουν αλάνθαστα την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουν και καταλαβαίνουν πότε έχουν φτάσει στο χειμερινό σπίτι τους. Πώς τα καταφέρνουν;

Το περιοδικό Κανέιντιαν Τζεογκράφικ (Canadian Geographic) δηλώνει: «Σαφώς, υπάρχει κάποιο πολύπλοκο γενετικό πρόγραμμα στο μικροσκοπικό εγκέφαλό τους, ίσως κάποιος τρόπος αναγνώρισης της γωνίας που σχηματίζουν οι ακτίνες του ήλιου, όπως συμβαίνει με τις μέλισσες, ή του μαγνητικού πεδίου της γης το οποίο φαίνεται να κατευθύνει τα πουλιά. Προς το τέλος του ταξιδιού, ίσως τις βοηθάει η ικανότητα να αντιλαμβάνονται κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Αλλά μέχρι τώρα η επιστήμη δεν έχει βρει απαντήσεις». Όπως τα πλάσματα που αναφέρονται στο Γραφικό βιβλίο των Παροιμιών, ‘είναι ενστικτωδώς σοφές’.—Παροιμίαι 30:24, ΜΝΚ.

Οι πεταλούδες μονάρχης είναι επίσης άριστοι «αεροπόροι». Γλιστρούν στον αέρα με ταχύτητα περίπου 12 χιλιόμετρα την ώρα, πετάνε σε μεγάλα ύψη με ταχύτητα περίπου 18 χιλιόμετρα την ώρα, και—όπως έχει διαπιστώσει όποιος προσπάθησε να πιάσει κάποια πεταλούδα—φτερουγίζουν ακόμα γρηγορότερα, με περίπου 35 χιλιόμετρα την ώρα. Είναι τρομερά επιδέξιες στην αξιοποίηση των ανέμων—μάλιστα πετούν κόντρα στα ρεύματα των ισχυρών δυτικών ανέμων για να μετακινηθούν νοτιοδυτικά προς τον προορισμό τους. Χρησιμοποιώντας περίπλοκες τεχνικές πτήσης, εκμεταλλεύονται τις αλλαγές στην ταχύτητα και στη διεύθυνση του ανέμου. Όπως ακριβώς οι ανεμοπόροι και τα γεράκια, έτσι και αυτές μεταφέρονται από τα θερμά ανοδικά ρεύματα αέρα. Σύμφωνα με μια πηγή, οι πεταλούδες μονάρχης διανύουν συνήθως 200 χιλιόμετρα τη μέρα. Πετάνε μόνο τη μέρα. Τη νύχτα ξεκουράζονται, συνήθως στην ίδια ακριβώς τοποθεσία κάθε χρόνο.

Ο επιστήμονας Ντέιβιντ Γκίμπο από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο έμαθε ότι η πεταλούδα μονάρχης δεν είναι ένας τυχαίος ανεμοπόρος. Αναφέρει: «Κατά τη γνώμη μου, οι πεταλούδες εκμεταλλεύονται τον άνεμο με πολύ πιο έξυπνο τρόπο από τις μεταναστευτικές χήνες». Ο τρόπος με τον οποίο διαδοχικά φτερουγίζουν, ανεβαίνουν και πετούν σε μεγάλα ύψη, και κατόπιν τρέφονται επιτρέπει στις πεταλούδες μονάρχης να φτάσουν στο Μεξικό με αρκετό λίπος, το οποίο επαρκεί για όλο το χειμώνα μέχρι και τις αρχές του ανοιξιάτικου ταξιδιού της επιστροφής προς τα βόρεια. Ο καθηγητής Γκίμπο λέει επίσης: «Γλιστρώντας στον αέρα καταφέρνουν να κάνουν το μακρύ ταξίδι και να επιστρέψουν δυνατές και υγιείς».

Μαζικές Μεταναστεύσεις

Είναι γνωστό εδώ και πολύ καιρό ότι οι πεταλούδες μονάρχης που ζουν στα δυτικά των Βραχωδών Ορέων μεταναστεύουν νότια και διαχειμάζουν στην Καλιφόρνια. Μπορεί να τις δει κανείς να κρέμονται σε σμάρια στα πεύκα και στους ευκάλυπτους, σε περιοχές που βρίσκονται κατά μήκος της νότιας ακτής της Καλιφόρνιας. Αλλά ο προορισμός των μεγάλων πληθυσμών της πεταλούδας μονάρχης στον ανατολικό Καναδά παρέμενε επί αρκετό καιρό μυστήριο.

Το 1976 αυτό το μυστήριο αποκαλύφτηκε. Οι τόποι διαχείμασης ανακαλύφτηκαν τελικά—μια δασώδης κορυφή στην οροσειρά Σιέρα Μάδρε του Μεξικού. Εκατομμύρια εκατομμυρίων πεταλούδες βρέθηκαν συσσωρευμένες στα κλαδιά και στους κορμούς των ψηλών γκριζοπράσινων έλατων. Αυτό το εντυπωσιακό θέαμα συνεχίζει να αποτελεί γοητευτικό πόλο έλξης για τους επισκέπτες.

Ένα από τα καλύτερα μέρη για να δει κάποιος τις πεταλούδες μονάρχης σε μεγάλους αριθμούς στον Καναδά είναι το Εθνικό Πάρκο Πόιντ Πίλι του Οντάριο, όπου μαζεύονται σε σμάρια και προετοιμάζονται για να μεταναστεύσουν νότια. Στα τέλη του καλοκαιριού συγκεντρώνονται σε αυτό το νότιο σημείο του Καναδά, περιμένοντας στη βόρεια ακτή της λίμνης Ίρι μέχρις ότου υπάρξει ευνοϊκός άνεμος και ευνοϊκή θερμοκρασία προτού ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς τα νότια, στις περιοχές όπου διαχειμάζουν στο Μεξικό.

Προορισμός

Ξεκινώντας από το Πόιντ Πίλι, ταξιδεύουν από νησί σε νησί κατά μήκος της λίμνης Ίρι για να αρχίσουν το μακρύ ταξίδι τους και να διασχίσουν τις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Στη διαδρομή, ενώνονται μαζί τους και άλλες ομάδες από πεταλούδες μονάρχης. Ψηλά στα βουνά, βορειοδυτικά της Πόλης του Μεξικού, υπολογίζεται ότι συγκεντρώνονται εκατό εκατομμύρια πεταλούδες για να διαχειμάσουν.

Άλλες μεταναστεύουν μέσω της Φλόριντα και κατά μήκος της Καραϊβικής, και μπορεί να φτάνουν σε προορισμούς που δεν έχουν ανακαλυφτεί ακόμα στη χερσόνησο Γιουκατάν ή στη Γουατεμάλα. Είτε βρίσκονται στο Μεξικό είτε στα άλλα χειμερινά τους καταφύγια, οι πεταλούδες μονάρχης συνωστίζονται σε λίγα σχετικά μικρά τμήματα ορεινού δάσους.

Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι τα μακρινά ταξίδια τους προς τα χειμερινά καταλύματά τους θα τις έφερναν σε μια γη διακοπών με ζεστά, ηλιόλουστα λιβάδια. Αλλά δεν συμβαίνει αυτό. Στη Διαηφαιστειακή Οροσειρά του Μεξικού, όπου πηγαίνουν, κάνει κρύο. Ωστόσο, το κλίμα που παρέχουν οι βουνοκορφές είναι ιδανικό για τη διαχείμασή τους. Είναι αρκετά ψυχρό ώστε να τις κάνει να περάσουν το χρόνο τους σε μια κατάσταση σχεδόν πλήρους αδράνειας—εκτείνοντας έτσι τη διάρκεια της ζωής τους σε οχτώ με δέκα μήνες, πράγμα που τους επιτρέπει να πετάξουν μέχρι το Μεξικό, να διαχειμάσουν εκεί και να ξεκινήσουν το ταξίδι της επιστροφής. Από κάποια άποψη μπορείτε να πείτε ότι είναι διακοπές.

Η άνοιξη φτάνει και οι πεταλούδες μονάρχης δραστηριοποιούνται ξανά. Καθώς μεγαλώνουν οι μέρες, οι πεταλούδες φτερουγίζουν στον ήλιο, αρχίζουν να ζευγαρώνουν και ξεκινούν για το ταξίδι της επιστροφής προς τα βόρεια. Μερικές, όπως πιστεύεται, ίσως κατορθώνουν να ολοκληρώσουν το ταξίδι της επιστροφής, αλλά γενικά μόνο οι απόγονοι φτάνουν στις οροσειρές του Καναδά και των βόρειων Ηνωμένων Πολιτειών όπου μένουν το καλοκαίρι. Τρεις με τέσσερις γενιές από αβγά, κάμπιες, νύμφες και πεταλούδες επιστρέφουν σταδιακά στην ήπειρο. Η θηλυκή—φορτωμένη με εκατό ή και περισσότερα γονιμοποιημένα αβγά—πετάει από αγριολούλουδο σε αγριολούλουδο και εναποθέτει τα αβγά της, ένα κάθε φορά, κάτω από νεαρά, τρυφερά φύλλα του φυτού ασκληπιάς. Έτσι συνεχίζεται ο κύκλος καθώς και το ταξίδι προς το καλοκαιρινό σπίτι της πεταλούδας μονάρχης.

Είναι αλήθεια ότι η πεταλούδα μονάρχης είναι ένα γοητευτικό πλάσμα. Τι προνόμιο είναι για τους ανθρώπους να την παρατηρούν και να μελετούν τις δραστηριότητές της. Ωστόσο, δεν είναι να απορεί κανείς που οι περιοχές διαχείμασης της πεταλούδας μονάρχης στο Μεξικό, οι οποίες επί πολύ καιρό ήταν άγνωστες, καθώς και οι τόποι προορισμού τους στην Καλιφόρνια, απειλούνται από την ανθρώπινη επέμβαση. Το να υποθέσουμε ότι αυτές οι λεπτοκαμωμένες καλλονές της δημιουργίας έχουν κάπου αλλού να πάνε θα μπορούσε να καταλήξει στην εξαφάνισή τους. Είναι άξιο επαίνου το ότι γίνονται ενέργειες για να τις προστατέψουν από αυτό το ενδεχόμενο. Πόσο υπέροχα θα είναι όταν στην παραδεισένια γη που υπόσχεται ο Δημιουργός, και η οποία τώρα πλησιάζει, αυτοί οι λεπτεπίλεπτοι αλλά τολμηροί ταξιδιώτες θα έχουν ένα εγγυημένο ασφαλές καταφύγιο!

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 15]

Butterfly: Parks Canada/J. N. Flynn

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 17]

Page 16 top and bottom: Parks Canada/J. N. Flynn; middle: Parks Canada/D. A. Wilkes; page 17 top: Parks Canada/J. N. Flynn; middle and bottom: Parks Canada/J. R. Graham