Στερείται Θεμελίου η Εξέλιξη;
ΠΟΙΑ είναι η ουσία της θεωρίας της εξέλιξης όπως τη διατύπωσε ο Δαρβίνος; «Με την πλήρη βιολογική της έννοια, . . . εξέλιξη είναι η διεργασία μέσω της οποίας η ζωή προήλθε από νεκρή ύλη και κατόπιν αναπτύχθηκε αποκλειστικά με φυσικά μέσα». Η εξέλιξη κατά τον Δαρβίνο αξιώνει ότι «ουσιαστικά κάθε μορφή ζωής ή τουλάχιστον κάθε ενδιαφέρον χαρακτηριστικό της ήταν αποτέλεσμα φυσικής επιλογής η οποία βασίστηκε σε τυχαίες μεταβολές».—Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου—Η Βιοχημική Αμφισβήτηση της Εξέλιξης (Darwin’s Black Box—The Biochemical Challenge to Evolution),a του Μάικλ Μπίχι, υφηγητή βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο Λιχάι στην Πενσυλβανία των Η.Π.Α.
Μη Απλοποιήσιμη Πολυπλοκότητα—Φραγμός στην Εξέλιξη;
Όταν ο Δαρβίνος ανέπτυξε τη θεωρία του, οι επιστήμονες γνώριζαν ελάχιστα ή τίποτα για την καταπληκτική πολυπλοκότητα του ζωντανού κυττάρου. Η σύγχρονη βιοχημεία, η μελέτη της ζωής σε μοριακό επίπεδο, έχει αποκαλύψει ορισμένα στοιχεία αυτής της πολυπλοκότητας. Έχει επίσης δημιουργήσει σοβαρά ερωτηματικά και αμφιβολίες για τη θεωρία του Δαρβίνου.
Τα συστατικά των κυττάρων αποτελούνται από μόρια. Τα κύτταρα είναι τα δομικά υλικά όλων των έμβιων όντων. Ο καθηγητής Μπίχι είναι Ρωμαιοκαθολικός και βασίζεται στην εξέλιξη για να εξηγήσει τη μεταγενέστερη ανάπτυξη των ζωντανών οργανισμών. Ωστόσο, ο ίδιος εγείρει σοβαρές αμφιβολίες για το αν η εξέλιξη μπορεί να εξηγήσει την ύπαρξη του κυττάρου. Μιλάει για μοριακές μηχανές οι οποίες «μεταφέρουν φορτία από το ένα μέρος του κυττάρου στο άλλο μέσω ‘δρόμων’ που είναι φτιαγμένοι από άλλα κύτταρα . . . Τα κύτταρα κολυμπούν χρησιμοποιώντας μηχανές, αντιγράφουν τον εαυτό τους με μηχανήματα, προσλαμβάνουν τροφή με μηχανήματα. Εν ολίγοις, εξαιρετικά πολυσύνθετες μοριακές μηχανές ελέγχουν κάθε κυτταρική λειτουργία. Έτσι οι λεπτομέρειες της ζωής είναι επιδέξια ρυθμισμένες και ο μηχανισμός της ζωής εξαιρετικά πολύπλοκος».
Ωστόσο, σε τι κλίμακα λαβαίνει χώρα όλη αυτή η δραστηριότητα; Ένα συνηθισμένο κύτταρο έχει πλάτος μόνο τρία εκατοστά του χιλιοστού! Σε αυτόν τον απειροελάχιστο χώρο, πραγματοποιούνται οι πολύπλοκες λειτουργίες που είναι απαραίτητες για τη ζωή. (Βλέπε διάγραμμα, σελίδες 8 και 9.) Δεν είναι να απορεί κανείς που έχει λεχθεί το εξής: «Η ουσία είναι ότι το κύτταρο—η ίδια η βάση της ζωής—είναι απίστευτα πολύπλοκο».
Ο Μπίχι υποστηρίζει ότι το κύτταρο μπορεί να λειτουργεί μόνο ως ολοκληρωμένη οντότητα. Συνεπώς, δεν μπορεί να παραμένει βιώσιμο καθώς σχηματίζεται από τις αργές, σταδιακές αλλαγές που προκαλεί η εξέλιξη. Ο Μπίχι χρησιμοποιεί το παράδειγμα της ποντικοπαγίδας. Αυτή η απλή συσκευή μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν είναι συναρμολογημένα όλα της τα εξαρτήματα. Το κάθε εξάρτημα από μόνο του—η βάση, το ελατήριο, η συνδετική ράβδος, η σφύρα, το αγκίστρι—δεν είναι ποντικοπαγίδα και δεν μπορεί να λειτουργήσει ως ποντικοπαγίδα. Όλα τα μέρη χρειάζονται ταυτόχρονα και πρέπει να συναρμολογηθούν για να υπάρξει μια ποντικοπαγίδα η οποία να λειτουργεί. Παρόμοια, ένα κύτταρο μπορεί να λειτουργήσει ως κύτταρο μόνο όταν συναρμολογηθούν όλα τα συστατικά στοιχεία του. Ο Μπίχι χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο παράδειγμα για να εξηγήσει αυτό που ονομάζει «μη απλοποιήσιμη πολυπλοκότητα».b
Αυτό δημιουργεί ένα μεγάλο πρόβλημα για την υποτιθέμενη διεργασία της εξέλιξης, η οποία περιλαμβάνει την εμφάνιση σταδιακά αποκτημένων, χρήσιμων χαρακτηριστικών. Ο Δαρβίνος γνώριζε ότι η θεωρία που ανέπτυξε σχετικά με τη σταδιακή εξέλιξη μέσω φυσικής επιλογής αντιμετώπιζε ένα μεγάλο πρόβλημα, όταν είπε: «Αν μπορούσε να αποδειχτεί ότι υπήρχε κάποιο πολύπλοκο όργανο, το οποίο δεν θα ήταν δυνατόν να είχε σχηματιστεί από πολυάριθμες, διαδοχικές, ανεπαίσθητες μεταβολές, η θεωρία μου θα καταρριπτόταν».—Καταγωγή των Ειδών.
Το μη απλοποιήσιμο πολύπλοκο κύτταρο αποτελεί απροσπέλαστο φραγμό σε σχέση με την πίστη στη θεωρία του Δαρβίνου. Κατ’ αρχάς, η εξέλιξη δεν μπορεί να εξηγήσει το άλμα από τη νεκρή στη ζωντανή ύλη. Κατόπιν, έρχεται το πρόβλημα που σχετίζεται με το πρώτο πολύπλοκο κύτταρο, το οποίο πρέπει να έρχεται σε ύπαρξη μονομιάς ως ολοκληρωμένη μονάδα. Με άλλα λόγια, το κύτταρο (ή η ποντικοπαγίδα) πρέπει να εμφανίζεται ξαφνικά, να είναι ήδη συναρμολογημένο και να λειτουργεί!
Η Μη Απλοποιήσιμη Πολυπλοκότητα της Πήξης του Αίματος
Άλλο ένα παράδειγμα μη απλοποιήσιμης πολυπλοκότητας είναι μια λειτουργία που οι περισσότεροι από εμάς τη θεωρούμε δεδομένη όταν κοβόμαστε—η πήξη του αίματος. Φυσιολογικά, οποιοδήποτε υγρό θα χυνόταν αμέσως από κάποιο τρύπιο δοχείο μέχρις ότου το δοχείο άδειαζε εντελώς. Εντούτοις, όταν τρυπάμε ή κόβουμε το δέρμα μας, η πληγή κλείνει γρήγορα με τη δημιουργία ενός θρόμβου. Όμως, όπως γνωρίζουν οι γιατροί, «η πήξη του αίματος είναι ένα αρκετά πολύπλοκο, εξαιρετικά πολυσύνθετο σύστημα το οποίο αποτελείται από πολλά αλληλεξαρτώμενα μέρη πρωτεϊνών». Αυτά ενεργοποιούν εκείνο που ονομάζεται κλιμακωτή πήξη. Αυτή η ακριβής θεραπευτική διαδικασία «εξαρτάται αποφασιστικά από το συγχρονισμό και την ταχύτητα εμφάνισης των διαφόρων αντιδράσεων». Διαφορετικά, όλο το αίμα κάποιου ανθρώπου θα μπορούσε να πήξει και να στερεοποιηθεί ή, απεναντίας, ο άνθρωπος θα μπορούσε να πεθάνει από αιμορραγία. Ο συγχρονισμός και η ταχύτητα είναι τα ζωτικά κλειδιά.
Η βιοχημική έρευνα έχει καταδείξει ότι η πήξη του αίματος περιλαμβάνει πολλούς παράγοντες, και για να πετύχει η διαδικασία δεν μπορεί να λείπει κανένας από αυτούς. Ο Μπίχι ρωτάει: «Από τη στιγμή που αρχίζει η πήξη, τι είναι εκείνο που τη σταματάει και δεν την αφήνει να στερεοποιήσει . . . όλο το αίμα;» Ο ίδιος εξηγεί ότι «ο σχηματισμός, ο περιορισμός, η ενίσχυση και η απομάκρυνση ενός θρόμβου αίματος» αποτελούν ένα ολοκληρωμένο βιολογικό σύστημα. Αν αποτύχει κάποιο μέρος, τότε αποτυγχάνει όλο το σύστημα.
Ο Ράσελ Ντουλίτλ, υπέρμαχος της εξέλιξης και καθηγητής βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, ρωτάει: «Πώς εξελίχθηκε αυτή η πολύπλοκη και εύθραυστα ισορροπημένη διαδικασία; . . . Το παράδοξο ήταν το εξής: Αν η κάθε πρωτεΐνη εξαρτιόταν για την ενεργοποίησή της από κάποια άλλη, πώς θα μπορούσε να προκύψει ποτέ αυτό το σύστημα; Σε τι θα χρησίμευε οποιοδήποτε μέρος του συστήματος χωρίς το γενικό σύνολο;» Χρησιμοποιώντας εξελικτικά επιχειρήματα, ο Ντουλίτλ προσπαθεί να εξηγήσει την προέλευση αυτής της λειτουργίας. Ωστόσο, ο καθηγητής Μπίχι τονίζει ότι θα χρειαζόταν «υπερβολική τύχη για να μπουν τα σωστά γονιδιακά τμήματα στις σωστές θέσεις». Δείχνει ότι η εξήγηση και η απλή διατύπωση του Ντουλίτλ κρύβουν τρομερές δυσκολίες.
Έτσι, μια από τις κύριες αντιρρήσεις στο εξελικτικό μοντέλο είναι το ανυπέρβλητο εμπόδιο της μη απλοποιήσιμης πολυπλοκότητας. Ο Μπίχι δηλώνει: «Υπογραμμίζω ότι η φυσική επιλογή, η μηχανή της δαρβινικής εξέλιξης, δουλεύει μόνο αν υπάρχει κάτι να επιλέξει—κάτι το οποίο είναι χρήσιμο τώρα, όχι στο μέλλον».
«Απόκοσμη και Απόλυτη Σιωπή»
Ο καθηγητής Μπίχι δηλώνει ότι μερικοί επιστήμονες έχουν μελετήσει «μαθηματικά μοντέλα σε σχέση με την εξέλιξη ή νέες μαθηματικές μεθόδους για τη σύγκριση και την ερμηνεία των δεδομένων της αλληλουχίας». Ωστόσο, συμπεραίνει: «Τα μαθηματικά υποθέτουν ότι η πραγματική εξέλιξη είναι μια σταδιακή, τυχαία διεργασία· δεν την αποδεικνύουν (ούτε και μπορούν να την αποδείξουν)». (Τα πλάγια γράμματα στην τελευταία φράση είναι δικά μας.) Ο ίδιος είπε προηγουμένως: «Αν ερευνήσετε τα επιστημονικά συγγράμματα με θέμα την εξέλιξη, και αν επικεντρώσετε την έρευνά σας στο ερώτημα του πώς αναπτύχθηκαν οι μοριακές μηχανές—η βάση της ζωής—θα βρείτε μια απόκοσμη και απόλυτη σιωπή. Η πολυπλοκότητα του θεμελίου της ζωής έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο την προσπάθεια της επιστήμης να δώσει κάποιες εξηγήσεις σχετικά με αυτό· οι μοριακές μηχανές δημιουργούν έναν ως τώρα αξεπέραστο φραγμό σε ό,τι αφορά την οικουμενική απήχηση του δαρβινισμού».
Αυτό εγείρει μια σειρά ερωτήσεων που πρέπει να τις σκεφτούν οι ευσυνείδητοι επιστήμονες: «Πώς αναπτύχθηκε το κέντρο της φωτοσυνθετικής αντίδρασης; Πώς άρχισε η ενδομοριακή μεταφορά; Πώς ξεκίνησε η βιοσύνθεση της χοληστερόλης; Πώς περιλήφθηκε ο αμφιβληστροειδής χιτώνας στην όραση; Πώς αναπτύχθηκε η πορεία των διαδοχικών σηματοδοτήσεων της φωσφοπρωτεΐνης;»c Ο Μπίχι προσθέτει: «Αυτό καθαυτό το γεγονός ότι δεν έχουν καν ασχοληθεί με κανένα από αυτά τα προβλήματα, πόσο μάλλον να βρουν τη λύση τους, αποτελεί πολύ ισχυρή ένδειξη του ότι ο δαρβινισμός είναι ένα ανεπαρκές πλαίσιο για την κατανόηση της προέλευσης των πολύπλοκων βιοχημικών συστημάτων».
Αν η θεωρία του Δαρβίνου δεν μπορεί να ερμηνεύσει την πολύπλοκη μοριακή βάση των κυττάρων, τότε πώς μπορεί να αποτελεί ικανοποιητική εξήγηση για την ύπαρξη των εκατομμυρίων ειδών που κατοικούν στη γη μας; Άλλωστε, η εξέλιξη δεν μπορεί καν να παραγάγει νέα οικογενειακά είδη γεφυρώνοντας το χάσμα από το ένα οικογενειακό είδος στο άλλο.—Γένεσις 1:11, 21, 24.
Τα Προβλήματα που Εμπερικλείει η Έναρξη της Ζωής
Άσχετα με το πόσο πιστευτή μπορεί να φαίνεται η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου στα μάτια μερικών επιστημόνων, αυτοί πρέπει τελικά να αντιμετωπίσουν το ερώτημα: Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι οι μορφές των έμβιων όντων εξελίχθηκαν μέσω της φυσικής επιλογής, πώς άρχισε η ζωή; Με άλλα λόγια, το πρόβλημα έγκειται, όχι στην επιβίωση του καταλληλότερου, αλλά στην άφιξη του καταλληλότερου και του πρώτου! Ωστόσο, όπως αφήνουν να εννοηθεί οι παρατηρήσεις του Δαρβίνου σχετικά με την εξέλιξη του ματιού, εκείνος δεν ασχολήθηκε με το πρόβλημα του πώς άρχισε η ζωή. Ο ίδιος έγραψε: «Το πώς το νεύρο καταλήγει να γίνει ευαίσθητο στο φως δεν μας απασχολεί όπως δεν μας απασχολεί το πώς προήλθε αυτή καθαυτή η ζωή».
Ο Γάλλος επιστημονικός συγγραφέας Φιλίπ Σαμπό έγραψε: «Ο ίδιος ο Δαρβίνος αναρωτιόταν πώς η φύση επέλεξε αναπτυσσόμενες μορφές προτού γίνουν πλήρως λειτουργικές. Ο κατάλογος με τα εξελικτικά μυστήρια είναι ατελείωτος. Επίσης, οι σημερινοί βιολόγοι πρέπει να παραδεχτούν ταπεινά, όπως κάνει ο καθηγητής Ζαν Ζενερμό του Πανεπιστημίου του Νότιου Παρισιού στο Ορσέ, ότι ‘η συνθετική θεωρία της εξέλιξης δεν μπορεί να εξηγήσει εύκολα την προέλευση των πολύπλοκων οργάνων’».
Λαβαίνοντας υπόψη τις ελάχιστες πιθανότητες να υπήρχε μια τόσο άπειρη ποικιλία και πολυπλοκότητα μορφών ζωής, μήπως δυσκολεύεστε να πιστέψετε ότι όλα εξελίχθηκαν προς τη σωστή κατεύθυνση εντελώς τυχαία; Μήπως αναρωτιέστε πώς ήταν δυνατόν να επιζήσουν μερικά πλάσματα από τη μάχη για την επιβίωση του καταλληλότερου ενώ τα μάτια τους βρίσκονταν ακόμα υπό εξέλιξη; Ή ενώ υποτίθεται ότι σχημάτιζαν πρωτόγονα δάχτυλα στο σώμα ενός κατώτερου ανθρώπου; Μήπως αναρωτιέστε πώς επιβίωσαν τα κύτταρα αν βρίσκονταν σε μια ατελή και ανεπαρκή κατάσταση;
Ο Ρόμπερτ Νέι, αρθρογράφος στο περιοδικό Αστρονομία (Astronomy) και υπέρμαχος της εξέλιξης, έγραψε ότι η ζωή στη γη είναι αποτέλεσμα «μιας μακράς σειράς απίθανων γεγονότων [τα οποία] συνέβησαν με το σωστό τρόπο για να μας φέρουν σε ύπαρξη, σαν να είχαμε κερδίσει ένα εκατομμύριο συνεχόμενες φορές ένα εκατομμύριο δολάρια στο λαχείο». Αυτός ο τρόπος λογίκευσης μπορεί πιθανώς να εφαρμοστεί σε κάθε πλάσμα που υπάρχει σήμερα. Οι πιθανότητες σε σχέση με αυτό είναι απειροελάχιστες. Εντούτοις, αναμένεται να πιστέψουμε ότι τυχαία η εξέλιξη παρήγαγε επίσης ένα αρσενικό και ένα θηλυκό ταυτόχρονα ώστε να διαιωνιστούν τα νέα είδη. Οι πιθανότητες μειώνονται ακόμα περισσότερο εφόσον πρέπει να πιστέψουμε πως το αρσενικό και το θηλυκό εξελίχθηκαν όχι μόνο ταυτόχρονα αλλά και στο ίδιο μέρος! Αν δεν συναντιούνταν, δεν θα υπήρχε αναπαραγωγή!
Ασφαλώς, αποτελεί το άκρον άωτον της ευπιστίας το να πιστεύει κάποιος ότι η ζωή με τις εκατομμύρια τελειοποιημένες μορφές της προήλθε από εκατομμύρια τυχαίες αλλά επιτυχημένες κινήσεις.
Γιατί την Πιστεύουν οι Περισσότεροι;
Γιατί είναι η εξέλιξη τόσο δημοφιλής και γίνεται αποδεκτή από τόσο πολλούς ως η μόνη εξήγηση για την ύπαρξη ζωής στη γη; Ένας λόγος είναι ότι αποτελεί την καθιερωμένη άποψη που διδάσκεται στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, και αλίμονό σας αν τολμήσετε να εκφράσετε κάποια αμφιβολία. Ο Μπίχι δηλώνει: «Πολλοί σπουδαστές μαθαίνουν από τα σχολικά βιβλία να βλέπουν τον κόσμο μέσα από έναν εξελικτικό φακό. Ωστόσο, δεν μαθαίνουν τον τρόπο με τον οποίο θα ήταν δυνατόν να παραγάγει η δαρβινική εξέλιξη οποιοδήποτε από τα εξαιρετικώς περίπλοκα βιοχημικά συστήματα που περιγράφονται σε αυτά τα βιβλία». Και προσθέτει: «Για να καταλάβουμε τόσο την επιτυχία του δαρβινισμού ως καθιερωμένης θεωρίας όσο και την αποτυχία του ως επιστήμης σε μοριακό επίπεδο, θα πρέπει να εξετάσουμε τα σχολικά βιβλία τα οποία χρησιμοποιούνται για τη διδασκαλία των επίδοξων επιστημόνων».
«Αν ρωτούσαν όλους τους επιστήμονες του κόσμου σε κάποια δημοσκόπηση, η συντριπτική πλειονότητα θα έλεγε ότι πίστευε πως ο δαρβινισμός είναι αλήθεια. Αλλά οι επιστήμονες, όπως και όλοι οι άλλοι, βασίζουν τις περισσότερες απόψεις τους στα λόγια άλλων ανθρώπων. . . . Δυστυχώς, επίσης ο επιστημονικός κόσμος απορρίπτει πολύ συχνά την κριτική από φόβο μήπως δώσει λαβή στους δημιουργιστές. Η ειρωνεία είναι ότι στο όνομα της προστασίας της επιστήμης έχει παραμεριστεί η διεισδυτική επιστημονική κριτική της φυσικής επιλογής».d
Ποια πρακτική και αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή υπάρχει αντί της θεωρίας της εξέλιξης του Δαρβίνου; Το τελευταίο μας άρθρο σε αυτή τη σειρά θα ασχοληθεί με αυτό το ερώτημα.
[Υποσημειώσεις]
a Παρακάτω θα αναφερόμαστε σε αυτό το βιβλίο ως Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου.
b Η «μη απλοποιήσιμη πολυπλοκότητα» (“irreducible complexity”) περιγράφει «ένα σύστημα που αποτελείται από διάφορα καλοταιριασμένα, αλληλένδετα μέρη τα οποία συντελούν στη βασική λειτουργία, ενώ η απομάκρυνση οποιουδήποτε μέρους ουσιαστικά διακόπτει τη λειτουργία του συστήματος». (Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου) Συνεπώς, είναι το απλούστερο επίπεδο στο οποίο μπορεί να λειτουργήσει ένα σύστημα.
c Η φωτοσύνθεση είναι η διεργασία κατά την οποία τα κύτταρα των φυτών χρησιμοποιώντας φως και χλωροφύλλη παράγουν υδατάνθρακες από διοξείδιο του άνθρακα και νερό. Χαρακτηρίζεται από μερικούς ως η σημαντικότερη χημική αντίδραση που συμβαίνει στη φύση. Η βιοσύνθεση είναι η διεργασία μέσω της οποίας τα ζωντανά κύτταρα κατασκευάζουν περίπλοκες χημικές ενώσεις. Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας περιλαμβάνεται στο πολύπλοκο σύστημα της όρασης. Η πορεία των διαδοχικών σηματοδοτήσεων της φωσφοπρωτεΐνης αποτελεί δομική λειτουργία του κυττάρου.
d Ο δημιουργισμός (creationism) περιλαμβάνει πίστη στο ότι η γη δημιουργήθηκε μέσα σε έξι κατά γράμμα ημέρες ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, ότι η γη σχηματίστηκε μόνο πριν από δέκα χιλιάδες χρόνια περίπου. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ενώ πιστεύουν στη δημιουργία δεν είναι δημιουργιστές. Πιστεύουν ότι η Γραφική αφήγηση της Γένεσης αφήνει το περιθώριο να είναι η γη ηλικίας εκατομμυρίων ετών.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]
«Αν μπορούσε να αποδειχτεί ότι υπήρχε κάποιο πολύπλοκο όργανο, το οποίο δεν θα ήταν δυνατόν να είχε σχηματιστεί από πολυάριθμες, διαδοχικές, ανεπαίσθητες μεταβολές, η θεωρία μου θα καταρριπτόταν».
[Προτάσεις που τονίζονται στη σελίδα 10]
Μέσα στο κύτταρο, υπάρχει ‘ένας κόσμος ασύγκριτης τεχνολογίας και καταπληκτικής πολυπλοκότητας’.—Εξέλιξη: Μια Θεωρία που Διέρχεται Κρίση
Οι οδηγίες που βρίσκονται μέσα στο DNA του κυττάρου «αν γράφονταν θα γέμιζαν χίλια βιβλία των 600 σελίδων το καθένα».—Νάσιοναλ Τζεογκράφικ (National Geographic)
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 11]
«Τα μαθηματικά υποθέτουν ότι η πραγματική εξέλιξη είναι μια σταδιακή, τυχαία διεργασία· δεν την αποδεικνύουν (ούτε και μπορούν να την αποδείξουν)».
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 12]
«Η ειρωνεία είναι ότι στο όνομα της προστασίας της επιστήμης έχει παραμεριστεί η διεισδυτική επιστημονική κριτική της φυσικής επιλογής».
[Πλαίσιο στη σελίδα 8]
Το Μόριο και το Κύτταρο
Βιοχημεία—«η μελέτη της ίδιας της βάσης της ζωής: των μορίων που συνθέτουν τα κύτταρα και τους ιστούς, ενώ ενεργούν ως καταλύτες στις χημικές αντιδράσεις της πέψης, της φωτοσύνθεσης, της ανοσίας και πολλών άλλων λειτουργιών».—Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου.
Μόριο—«το μικρότερο σωματίδιο στο οποίο μπορεί να διασπαστεί ένα στοιχείο ή μια ένωση χωρίς να αλλάξουν οι χημικές και οι φυσικές του ιδιότητες· μια ομάδα ίδιων ή διαφορετικών ατόμων των οποίων η συνοχή εξαρτάται από χημικές δυνάμεις».—Λεξικό The American Heritage Dictionary of the English Language.
Κύτταρο—η θεμελιώδης μονάδα όλων των ζωντανών οργανισμών. «Το κάθε κύτταρο είναι μια φοβερά οργανωμένη δομή η οποία είναι υπεύθυνη για τη μορφή και τη λειτουργία ενός οργανισμού». Πόσα κύτταρα σχηματίζουν έναν ενήλικο άνθρωπο; Εκατό τρισεκατομμύρια (100.000.000.000.000)! Έχουμε περίπου 155.000 κύτταρα ανά τετραγωνικό εκατοστό δέρματος, και ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει 10 με 100 δισεκατομμύρια νευρώνες. «Το κύτταρο είναι το κλειδί για τη βιολογία επειδή σε αυτό ακριβώς το επίπεδο το σύνολο του νερού, των αλάτων, των μακρομορίων και των μεμβρανών ξαφνικά αποκτά ζωή».—Βιολογία (Biology).
[Πλαίσιο στη σελίδα 9]
Η ‘Απαράμιλλη Πολυπλοκότητα’ Του Κυττάρου
«Για να συλλάβουμε την πραγματικότητα της ζωής όπως έχει αποκαλυφτεί από τη μοριακή βιολογία, πρέπει να μεγεθύνουμε το κύτταρο ένα δισεκατομμύριο φορές μέχρις ότου αποκτήσει διάμετρο είκοσι χιλιομέτρων και μοιάζει με γιγαντιαίο αερόπλοιο, αρκετά ογκώδες ώστε να καλύψει μια μεγάλη πόλη σαν το Λονδίνο ή τη Νέα Υόρκη. Αυτό που θα βλέπαμε κατόπιν θα ήταν ένα αντικείμενο απαράμιλλης πολυπλοκότητας και προσαρμοστικού σχεδίου. Στην επιφάνεια του κυττάρου θα βλέπαμε εκατομμύρια ανοίγματα, σαν τα παράθυρα ενός τεράστιου διαστημόπλοιου, να ανοιγοκλείνουν επιτρέποντας τη συνεχή είσοδο και έξοδο υλικών. Αν μπαίναμε μέσα σε κάποιο τέτοιο άνοιγμα θα βρισκόμασταν σε έναν κόσμο ασύγκριτης τεχνολογίας και καταπληκτικής πολυπλοκότητας. Θα βλέπαμε απέραντους, φοβερά οργανωμένους διαδρόμους και αγωγούς να διακλαδώνονται προς κάθε κατεύθυνση ξεκινώντας από την περιφέρεια του κυττάρου, μερικοί από τους οποίους θα οδηγούσαν στην κεντρική τράπεζα μνήμης που υπάρχει στον πυρήνα και άλλοι στις εγκαταστάσεις συναρμολόγησης και στις μονάδες κατεργασίας. Ο πυρήνας θα ήταν ένας τεράστιος σφαιρικός θάλαμος με διάμετρο μεγαλύτερη του ενός χιλιομέτρου και θα έμοιαζε με γεωδαιτικό θόλο μέσα στον οποίο θα βλέπαμε χιλιόμετρα από ελικοειδείς αλυσίδες μορίων του DNA, όλες αραδιασμένες με τάξη σε αρμονικές σειρές. Μια τεράστια ποικιλία προϊόντων και πρώτων υλών θα μεταφερόταν με πολύ εύτακτο τρόπο μέσα στους πολυάριθμους αγωγούς από και προς τις διάφορες γραμμές συναρμολόγησης, οι οποίες βρίσκονται στις εξωτερικές περιοχές του κυττάρου.
»Θα μέναμε άναυδοι από το επίπεδο του ελέγχου που υποδηλώνει η κίνηση τόσο πολλών αντικειμένων σε τόσο πολλούς, φαινομενικά απέραντους, αγωγούς που βρίσκονται όλοι σε πλήρη αρμονία. Θα βλέπαμε ολόγυρά μας, όπου και αν κοιτούσαμε, όλων των ειδών τις αυτοματοποιημένες μηχανές. Θα παρατηρούσαμε ότι τα απλούστερα λειτουργικά συστατικά του κυττάρου, τα πρωτεϊνικά μόρια, είναι εξαιρετικά πολύπλοκα τμήματα μοριακών μηχανών, που το καθένα τους αποτελείται από περίπου τρεις χιλιάδες άτομα τα οποία είναι διαταγμένα σε άψογα οργανωμένο τρισδιάστατο σχηματισμό στο χώρο. Θα νιώθαμε ακόμα μεγαλύτερο θαυμασμό καθώς θα παρακολουθούσαμε τις ανεξήγητα σκόπιμες δραστηριότητες αυτών των παράξενων μοριακών μηχανών, ιδιαίτερα όταν συνειδητοποιούσαμε ότι, παρά τις μεγάλες μας γνώσεις σε θέματα φυσικής και χημείας, το έργο της σχεδίασης μιας τέτοιας μοριακής μηχανής—δηλαδή ενός και μόνο λειτουργικού πρωτεϊνικού μορίου—θα ξεπερνούσε εντελώς τις τωρινές ικανότητές μας, και πιθανώς δεν πρόκειται να επιτευχθεί μέχρι τουλάχιστον την αρχή του επόμενου αιώνα. Εντούτοις η ζωή του κυττάρου εξαρτάται από τις ολοκληρωμένες δραστηριότητες των χιλιάδων, ασφαλώς των δεκάδων χιλιάδων, ίσως ακόμα και των εκατοντάδων χιλιάδων διαφορετικών πρωτεϊνικών μορίων».—Εξέλιξη: Μια Θεωρία που Διέρχεται Κρίση (Evolution: A Theory in Crisis).
[Πλαίσιο στη σελίδα 10]
Γεγονότα Και Μύθοι
«Για εκείνον που δεν αισθάνεται υποχρεωμένος να περιορίσει την έρευνά του σε μη νοήμονα αίτια, το ξεκάθαρο συμπέρασμα είναι ότι πολλά βιοχημικά συστήματα έχουν σχεδιαστεί. Αυτά έχουν σχεδιαστεί όχι από τους νόμους της φύσης ούτε από τύχη και αναγκαιότητα· αντίθετα, ήταν προγραμματισμένα. . . . Η ζωή στη γη, όσον αφορά το πιο στοιχειώδες επίπεδό της καθώς και τα πιο ζωτικά συστατικά της, είναι προϊόν νοήμονος δραστηριότητας».—Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου.
«Δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία ότι έπειτα από έναν αιώνα εντατικών προσπαθειών οι βιολόγοι απέτυχαν να επιβεβαιώσουν [τη δαρβινική θεωρία της εξέλιξης] με οποιονδήποτε ουσιαστικό τρόπο. Γεγονός παραμένει ότι η φύση δεν έχει περιοριστεί στο συνεχές σύνολο που απαιτεί το δαρβινικό μοντέλο, ούτε έχει επιβεβαιωθεί η αξιοπιστία της τύχης ως δημιουργικού παράγοντα ζωής».—Εξέλιξη: Μια Θεωρία που Διέρχεται Κρίση.
«Η επίδραση της εξελικτικής θεωρίας σε τομείς πολύ διαφορετικούς από τη βιολογία είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα στην ιστορία όσον αφορά το πώς μια άκρως υποθετική ιδέα για την οποία δεν υπάρχουν πραγματικά αδιάσειστες επιστημονικές αποδείξεις μπορεί να φτάσει στο σημείο να διαμορφώσει τον τρόπο σκέψης μιας ολόκληρης κοινωνίας και να εξουσιάσει την άποψη μιας εποχής».—Εξέλιξη: Μια Θεωρία που Διέρχεται Κρίση.
«Οποιαδήποτε επιστήμη του παρελθόντος . . . η οποία απορρίπτει εκ των προτέρων την πιθανότητα σχεδίου ή δημιουργίας παύει να αποτελεί αναζήτηση της αλήθειας, και γίνεται υπηρέτης (ή δούλος) ενός προβληματικού φιλοσοφικού δόγματος, δηλαδή του νατουραλισμού».—Έρευνα για την Προέλευση (Origins Research).
«Είναι μύθος . . . το ότι ο Κάρολος Δαρβίνος έλυσε το πρόβλημα της προέλευσης της βιολογικής πολυπλοκότητας. Είναι μύθος το ότι κατανοούμε καλά, ή έστω και μέτρια, την προέλευση της ζωής, ή ότι οι κατάλληλες εξηγήσεις σχετίζονται μόνο με τα λεγόμενα φυσικά αίτια. Πράγματι, αυτοί και άλλοι μύθοι του φιλοσοφικού νατουραλισμού έχουν ένα ορισμένο κύρος. Συνήθως κάποιος δεν μιλάει αυστηρά για αυτούς όταν βρίσκεται σε καθώς πρέπει συντροφιά. Αλλά ούτε και θα πρέπει να τους δέχεται αβασάνιστα».—Έρευνα για την Προέλευση.
«Κατ’ ιδίαν πολλοί επιστήμονες παραδέχονται ότι η επιστήμη δεν έχει εξηγήσεις για το πώς άρχισε η ζωή. . . . Ο Δαρβίνος ποτέ δεν φαντάστηκε το τρομερό βάθος της πολυπλοκότητας που υπάρχει ακόμα και στα πιο βασικά επίπεδα της ζωής».—Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου.
«Η μοριακή εξέλιξη δεν έχει επιστημονική βάση. . . . Υπάρχουν ισχυρισμοί που λένε ότι υπήρξε τέτοια εξέλιξη, αλλά κανένας απολύτως δεν υποστηρίζεται από σχετικά πειράματα ή υπολογισμούς. Εφόσον κανένας δεν γνωρίζει τη μοριακή εξέλιξη εξ ιδίας πείρας, και εφόσον δεν υπάρχει κάποιος ειδήμονας ο οποίος να αξιώνει τέτοια γνώση, στ’ αλήθεια μπορεί να λεχθεί ότι . . . η υποστήριξη της δαρβινικής μοριακής εξέλιξης είναι απλώς φανφαρονισμός».—Το Μαύρο Κουτί του Δαρβίνου.
[Πλαίσιο στη σελίδα 12]
Εξέλιξη—«Ένα Παιχνίδι Τύχης»
Η θεωρία της εξέλιξης είναι ό,τι ακριβώς θα ονειρευόταν ένας τζογαδόρος. Γιατί; Επειδή σύμφωνα με τον υπέρμαχο της εξέλιξης, η θεωρία αυτή κερδίζει παρά τις αστρονομικές αντίξοες πιθανότητες.
Ο Ρόμπερτ Νέι γράφει: «Επειδή η εξέλιξη είναι πρωταρχικά ένα παιχνίδι τύχης, οποιοδήποτε φαινομενικά ασήμαντο γεγονός του παρελθόντος θα μπορούσε να είχε πάει λίγο στραβά, διακόπτοντας έτσι την εξελικτική μας γραμμή προτού εξελιχθούν οι άνθρωποι». Αλλά παρ’ όλα αυτά, αναμένεται να πιστεύουμε ότι κάθε τυχαία κίνηση ήταν επιτυχημένη, και μάλιστα εκατομμύρια φορές. Ο Νέι παραδέχεται: «Ο μακρύς κατάλογος των εμποδίων κάνει σαφές πως η εμφάνιση νοήμονος ζωής είναι πολύ πιο δύσκολο ζήτημα από ό,τι πίστευαν κάποτε οι επιστήμονες. Υπάρχουν πιθανώς περισσότερες δυσκολίες τις οποίες δεν έχουν ακόμα καν συναντήσει οι επιστήμονες».
[Διάγραμμα στη σελίδα 8, 9]
Απλοποιημένο Διάγραμμα του Κυττάρου
Ριβοσώματα
Σωματίδια στα οποία γίνεται η σύνθεση των πρωτεϊνών
Κυτταρόπλασμα
Χώρος μεταξύ του πυρήνα και της κυτταρικής μεμβράνης
Ενδοπλασματικό δίκτυο
Φύλλα από μεμβράνη τα οποία αποθηκεύουν ή μεταφέρουν τις πρωτεΐνες που συνθέτονται από τα ριβοσώματα τα οποία είναι προσκολλημένα σε αυτά
Πυρήνας
Είναι το κέντρο ελέγχου που κατευθύνει τις δραστηριότητες του κυττάρου
Πυρηνίσκος
Ο τόπος όπου γίνεται η σύνθεση των ριβοσωμάτων
Χρωμοσώματα
Περιέχουν το DNA, το πρωτότυπο γενετικό σχέδιο του κυττάρου
Κενοτόπιο
Αποθηκεύει νερό, άλατα, πρωτεΐνες και υδατάνθρακες
Λυσόσωμα
Αποθηκεύει ένζυμα για την πέψη
Σύμπλεγμα Γκόλτζι
Μια ομάδα από μεμβρανώδεις σάκους που συσκευάζουν και διανέμουν πρωτεΐνες τις οποίες παράγει το κύτταρο
Κυτταρική μεμβράνη
Το περίβλημα που ελέγχει τα εισερχόμενα και τα εξερχόμενα από το κύτταρο
Κεντριόλιο
Είναι σημαντικό για την αναπαραγωγή του κυττάρου
Μιτοχόνδριο
Κέντρο παραγωγής του ΑΤΡ (τριφωσφορική αδενοσίνη), δηλαδή των μορίων που προμηθεύουν ενέργεια για το κύτταρο
[Εικόνα στη σελίδα 7]
Τα ξεχωριστά κομμάτια δεν αποτελούν ποντικοπαγίδα—η ποντικοπαγίδα πρέπει να είναι πλήρης για να λειτουργήσει