Επιστροφή στις Βασικές Μεθόδους στη Μάχη Κατά της Ελονοσίας
Καθώς η προσοχή του κόσμου είναι στραμμένη στους εμφύλιους πολέμους, στο έγκλημα, στην ανεργία και σε άλλες κρίσιμες καταστάσεις, οι θάνατοι από ελονοσία δεν αποτελούν το θέμα που θα μετέδιδαν τα δελτία ειδήσεων στις ώρες υψηλής ακροαματικότητας. Εντούτοις, σχεδόν ο μισός πληθυσμός της γης, λέει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), ζει σήμερα υπό την απειλή της ελονοσίας, και περίπου 300 με 500 εκατομμύρια άνθρωποι προσβάλλονται από αυτήν κάθε χρόνο, πράγμα που κάνει την ελονοσία «την πιο διαδεδομένη τροπική ασθένεια, καθώς και μια από τις πιο φονικές». Πόσο θανατηφόρα είναι;
Κάθε 20 δευτερόλεπτα κάποιος πεθαίνει από ελονοσία. Αυτός ο αριθμός αντιστοιχεί με 1,5 εκατομμύριο και πλέον νεκρούς κάθε χρόνο—αριθμός ίσος με ολόκληρο τον πληθυσμό του αφρικανικού κράτους της Μποτσουάνας. Οι εννέα στους δέκα θανάτους από ελονοσία λαβαίνουν χώρα στην τροπική Αφρική, και τα περισσότερα θύματα είναι μικρά παιδιά. Στην Αμερική, η WHO κατέγραψε τα περισσότερα κρούσματα ελονοσίας στην περιοχή του Αμαζονίου. Σε αυτό το μέρος του κόσμου, η αποψίλωση των δασών, καθώς και άλλες οικολογικές αλλαγές, έχουν αφήσει πίσω τους έναν αυξανόμενο κατάλογο από θύματα της ελονοσίας. Σε ορισμένες περιοχές του Αμαζονίου, οι οποίες ανήκουν στη Βραζιλία, το πρόβλημα τώρα είναι τόσο οξυμένο ώστε πάνω από 500 στους 1.000 κατοίκους έχουν προσβληθεί.
Στην Αμερική, στην Ασία, στην Αφρική ή οπουδήποτε αλλού, η ελονοσία πλήττει κυρίως τις πιο φτωχές ομάδες του πληθυσμού. Αυτοί οι άνθρωποι, παρατηρεί η WHO, «έχουν ελάχιστη πρόσβαση σε υγειονομικές υπηρεσίες και ελάχιστη δυνατότητα να πληρώσουν για την ατομική τους προστασία, καθώς επίσης είναι οι πλέον απομακρυσμένοι από τις οργανωμένες προσπάθειες που γίνονται για τον έλεγχο της ελονοσίας». Εντούτοις, η κατάσταση αυτών των φτωχών δεν είναι απελπιστική. Το ενημερωτικό δελτίο Νέα TDR (TDR News), το οποίο ασχολείται με την έρευνα των τροπικών ασθενειών, αναφέρει ότι στα πρόσφατα χρόνια έχει γίνει περισσότερο διαθέσιμη μια από τις πιο ελπιδοφόρες μεθόδους για την πρόληψη των θανάτων από ελονοσία. Πώς λέγεται αυτός ο «σωτήρας»; Κουνουπιέρες εμποτισμένες με εντομοκτόνο.
Οφέλη από τις Κουνουπιέρες
Αν και η χρήση της κουνουπιέρας ως λύση αποτελεί επιστροφή στις βασικές μεθόδους, ο Δρ Ιμπραχίμ Σάμπα, διευθυντής του γραφείου της WHO στην Αφρική, ανέφερε στο ενημερωτικό δελτίο του Ινστιτούτου Πάνος με τίτλο Στοιχεία Πάνος (Panos Features) ότι οι δοκιμές όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της κουνουπιέρας στη μάχη κατά της ελονοσίας είχαν «πολύ συναρπαστικά αποτελέσματα». Στην Κένυα, για παράδειγμα, η χρήση κουνουπιέρας εμποτισμένης με βιοδιασπάσιμα εντομοκτόνα μείωσε κατά ένα τρίτο τους θανάτους γενικά, και όχι μόνο εκείνους που προέρχονταν από ελονοσία, ανάμεσα στα παιδιά κάτω των πέντε ετών. Εκτός του ότι σώζουν ζωές, «οι κουνουπιέρες θα μπορούσαν να ελαττώσουν δραστικά το φορτίο των υγειονομικών υπηρεσιών» επειδή λιγότεροι ασθενείς θα χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη για την ελονοσία.
Ωστόσο, ένα πρόβλημα παραμένει άλυτο: Ποιος θα πληρώσει για τις κουνουπιέρες; Όταν ζητήθηκε από τους ανθρώπους σε κάποια αφρικανική χώρα να συνεισφέρουν, οι περισσότεροι αρνήθηκαν. Αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, εφόσον για ανθρώπους που ζουν σε χώρες οι οποίες δαπανούν λιγότερα από 5 δολάρια (περ. 1.250 δρχ.) ανά άτομο το χρόνο για την υγειονομική περίθαλψη, ακόμα και μια κουνουπιέρα—με ή χωρίς εντομοκτόνο—είναι πολυτέλεια. Εντούτοις, εφόσον αυτή η προληπτική μέθοδος θα κοστίσει στις κυβερνήσεις λιγότερο από ό,τι η θεραπεία των ασθενών με ελονοσία, ειδικοί του Ο.Η.Ε. παρατηρούν ότι «θα ήταν πολύ συμφέρον να χρησιμοποιηθούν τα λιγοστά κρατικά κεφάλαια για τη διανομή καθώς και για τη χρηματοδότηση αγοράς εμποτισμένων κουνουπιέρων». Πράγματι, για τις κυβερνήσεις, η παροχή κουνουπιέρων ίσως είναι ένας τρόπος για να εξοικονομήσουν πόρους. Για τους εκατομμύρια φτωχούς πολίτες τους, όμως, είναι κάτι πολύ πιο σπουδαίο—είναι το μέσο για να σωθούν.
[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 31]
CDC, Atlanta, Ga.