Κόπωση—Ύπουλη Παγίδα για τους Οδηγούς Φορτηγών

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

ΚΑΘΩΣ οι ώρες περνάνε, το μονότονο βουητό της δυνατής μηχανής και το σφύριγμα των 14 τροχών πάνω στο δρόμο συνδυάζονται και κάνουν ακόμα δυσκολότερη την πάλη του φορτηγατζή με την κόπωση. Οι γραμμές στο οδόστρωμα εξαφανίζονται σιωπηλά κάτω από το φως των προβολέων. Ξαφνικά, η ρυμούλκα πηγαίνει πέρα δώθε· έχει αρχίσει να βγαίνει από το δρόμο του.

Με ένα απότομο στρίψιμο του τιμονιού, ο οδηγός καταφέρνει να επαναφέρει στο δρόμο το όχημά του που ζυγίζει 40 τόνους. Έχοντας επανακτήσει πλήρως τις αισθήσεις του, συνειδητοποιεί ότι δεν θυμάται τι συνέβη τα τελευταία λίγα δευτερόλεπτα. Έχει καταβληθεί από την κόπωση.a

Οποιοσδήποτε παλεύει με την κόπωση όταν οδηγάει μπορεί εύκολα να αποκοιμηθεί στιγμιαία. Αν λάβουμε υπόψη μας το πόσο πολυσύχναστοι είναι οι δρόμοι σήμερα, κάτι τέτοιο μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνο—ακόμα και για τους άλλους που κυκλοφορούν στους δρόμους. Για παράδειγμα, στη Νότια Αφρική, από όλα τα ατυχήματα που περιλάμβαναν φορτηγά και συνέβησαν από τον Ιανουάριο του 1989 μέχρι το Μάρτιο του 1994, το 35 τοις εκατό και πλέον προκλήθηκαν από οδηγούς που αποκοιμήθηκαν στο τιμόνι.

Ο καθηγητής Γκ. Στόκερ, ερευνητής της συμπεριφοράς του οδηγού, είπε στο γερμανικό περιοδικό Φάρσουλε (Fahrschule) ότι η συσσώρευση της κόπωσης οδηγεί σε υπνηλία, και προξενεί συνέπειες παρόμοιες με εκείνες του αλκοόλ. Ασφαλώς, τα σχόλιά του εφαρμόζονται σε όλους τους οδηγούς, όχι μόνο στους φορτηγατζήδες.

Αιτίες της Κόπωσης

Γιατί συμβαίνουν τόσο συχνά ατυχήματα που συνδέονται με την κόπωση εφόσον σε πολλές χώρες ο νόμος συστήνει, ή ακόμα και επιβάλλει, τον ανώτατο αριθμό ωρών που μπορεί να είναι στο τιμόνι κάποιος φορτηγατζής; Αρχικά, πρέπει να ρίξουμε μια ματιά στο ωράριο των φορτηγατζήδων, το οποίο περιλαμβάνει όχι μόνο την οδήγηση αλλά και άλλες εργασίες. Αυτό το ωράριο είναι συνήθως μακρύ και ακανόνιστο.

Στους περισσότερους φορτηγατζήδες αρέσει να ολοκληρώνουν μια εργασία, πράγμα που συνεπάγεται τη μεταφορά προϊόντων στον πελάτη υπό οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες. Η απόδοση μετριέται με την απόσταση που διανύουν και το φορτίο που μεταφέρουν. Το ωράριο μπορεί να ξεπερνάει κατά πολύ το μέσο όρο. Στη Γερμανία, οι περισσότεροι άνθρωποι εργάζονται λιγότερο από 40 ώρες την εβδομάδα, αλλά πολλοί φορτηγατζήδες εργάζονται διπλάσιες ώρες.

Σε άλλες χώρες οι συνθήκες δεν είναι καλύτερες. Στη Νότια Αφρική οι μισθοί είναι χαμηλοί, έτσι οι οδηγοί προσπαθούν να συμπληρώσουν τις αποδοχές τους οδηγώντας περισσότερες ώρες. Αναφορές από την Ινδία δείχνουν ότι, αν και οι μεταφορικές εταιρίες παρέχουν στους οδηγούς αρκετό χρόνο για να ολοκληρώσουν το ταξίδι τους, πολλοί φορτηγατζήδες συμπληρώνουν τις αποδοχές τους μεταφέροντας επιπλέον φορτίο σε περισσότερα μέρη, πράγμα που απαιτεί περισσότερο χρόνο στο τιμόνι. Στη συνέχεια, πρέπει να μειώσουν τις ώρες του ύπνου για να επιστρέψουν έγκαιρα στην εταιρία.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αν κάποιος φορτηγατζής χρησιμοποιήσει τον ανώτατο αριθμό ωρών που ορίζει ο νόμος, μπορεί να περάσει 56 ώρες στο τιμόνι μέσα σε μια εβδομάδα. Αλλά την επόμενη εβδομάδα, ο ανώτατος αριθμός ωρών οδήγησης μειώνεται σε 34. Οι εργάσιμες ώρες του, περιλαμβανομένου του χρόνου φορτώματος και ξεφορτώματος, καταγράφονται από μια συσκευή ελέγχου. Χάρη σε αυτές τις καταγραφές, μπορεί κάποιος να ελέγξει αν ο κάθε οδηγός τηρεί τις διατάξεις.

Άλλος ένας παράγοντας ο οποίος επηρεάζει την ποσότητα του χρόνου που δαπανά κάποιος στη θέση του οδηγού είναι η άποψη του ιδιοκτήτη. Το φορτηγό του αντιπροσωπεύει μια ακριβή επένδυση που πρέπει να χρησιμοποιείται καλά, αν είναι δυνατόν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο και να είναι σε όλα τα ταξίδια φορτωμένο. Ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις μεταφορικές εταιρίες μεγαλώνει, και οι διευθυντές πιέζουν τους οδηγούς να εργάζονται «οικειοθελώς» περισσότερες ώρες.

Η κόπωση δημιουργείται όταν οι εργάσιμες ώρες είναι πολλές, καθώς και όταν η οδήγηση αρχίζει σε παράξενες ώρες. Για παράδειγμα, συνηθίζεται να αρχίζουν οι οδηγοί την εργασία τους ανάμεσα στη μία και στις τέσσερις το πρωί. Αυτές τις ώρες πολλοί οδηγοί νιώθουν ιδιαίτερα εξασθενημένοι και τους είναι πολύ δύσκολο να συγκεντρωθούν. Η πίεση εντείνεται στην περίπτωση των εταιριών που κρατάνε ελάχιστο απόθεμα και απαιτούν να γίνονται οι παραδόσεις ‘ακριβώς στην ώρα τους’. Αυτό σημαίνει ότι ο οδηγός πρέπει να φτάσει στις εγκαταστάσεις του πελάτη με το φορτίο ακριβώς στη συμφωνημένη ώρα. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση, οι άσχημες καιρικές συνθήκες και τα οδικά έργα ίσως δημιουργήσουν καθυστερήσεις τις οποίες ο οδηγός πρέπει με κάποιον τρόπο να αναπληρώσει.

Παρά τους περιορισμούς που υπάρχουν σε σχέση με τον αριθμό των ωρών οδήγησης, τυχαίοι έλεγχοι από την αστυνομία εξακολουθούν να αποκαλύπτουν παραβάσεις του νόμου. Σύμφωνα με το περιοδικό Πολιτσάι Φερκέρ & Τέχνικ (Polizei Verkehr & Technik), «σχεδόν το 1 στα 8 άτομα που οδηγούν φορτηγά, λεωφορεία ή νταλίκες με επικίνδυνο φορτίο δεν συμμορφώνονται με την απαίτηση του αριθμού των ωρών οδήγησης και ξεκούρασης». Στη διάρκεια ενός ελέγχου στο Αμβούργο, η τροχαία ανακάλυψε ένα φορτηγατζή που βρισκόταν 32 ώρες στο τιμόνι του φορτηγού του χωρίς διακοπή.

Πώς να Αναγνωρίσετε τον Κίνδυνο

Ένας οδηγός που κάλυπτε μεγάλες αποστάσεις μεταφέροντας φορτία στο εξωτερικό επί 30 χρόνια ρωτήθηκε για το πρόβλημα της κόπωσης. Αυτός παρατήρησε: «Η υπερηφάνεια και η υπερβολική αυτοπεποίθηση μπορούν να κάνουν κάποιον οδηγό να αγνοήσει την κούραση. Έτσι συμβαίνουν τα ατυχήματα». Σημάδια που δείχνουν κόπωση αναφέρονται στο πλαίσιο στη σελίδα 22.

Το να αναγνωρίσετε τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια μπορεί να σώσει ζωές. Μια μελέτη που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες από το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών περιείχε μια ανησυχητική στατιστική: Από 107 ατυχήματα στα οποία περιλαμβανόταν μόνο το φορτηγό, τα 62 σχετίζονταν με την κόπωση. Γι’ αυτό, οι μεταφορικές εταιρίες δίνουν μεγάλη σημασία στην ανάπτυξη τεχνικών βοηθημάτων τα οποία προειδοποιούν τον οδηγό όποτε αρχίζει να τον παίρνει ο ύπνος.

Κάποια ιαπωνική εταιρία αναπτύσσει ένα ηλεκτρονικό σύστημα το οποίο χρησιμοποιεί μια κάμερα που παρατηρεί πόσο συχνά ο οδηγός ανοιγοκλείνει τα μάτια του. Όταν τα μάτια ανοιγοκλείνουν πολύ αργά, ακούγεται μια ηχογραφημένη φωνή η οποία τον προειδοποιεί ότι βρίσκεται σε επικίνδυνη θέση. Κάποια ευρωπαϊκή εταιρία αναπτύσσει μια συσκευή η οποία καταγράφει πόσο ομαλά οδηγείται το όχημα. Αν το φορτηγό ταλαντευτεί, ένα προειδοποιητικό σήμα ακούγεται στην καμπίνα του οδηγού. Ωστόσο, θα περάσει κάποιος χρόνος μέχρι να αρχίσει η μαζική παραγωγή αποτελεσματικών βοηθημάτων.

Πώς να Αντιμετωπίσετε τον Κίνδυνο

Η κόπωση είναι ένας απρόσκλητος και ανεπιθύμητος επιβάτης σχεδόν σε κάθε όχημα. Το ερώτημα είναι πώς μπορεί κάποιος να τη διώξει. Μερικοί οδηγοί πίνουν λίτρα ροφημάτων που περιέχουν καφεΐνη, μόνο και μόνο για να ανακαλύψουν ότι η κόπωση εξακολουθεί να τους καταδιώκει ανελέητα. Άλλοι στρέφονται σε διαφορετικού είδους διεγερτικά. Δεν χρειάζεται να πούμε ότι αυτό περιλαμβάνει κινδύνους για την υγεία. Στο Μεξικό, μερικοί οδηγοί τρώνε τσίλι (μια πολύ καυτερή πιπεριά) για να μείνουν ξύπνιοι.

Όταν πρόκειται να ξεκινήσετε νωρίς, είναι καλό να έχετε κοιμηθεί αρκετά προηγουμένως. Επίσης, πρέπει να το έχετε ως αρχή να συμμορφώνεστε με τον προκαθορισμένο αριθμό ωρών στο τιμόνι. Στη Νότια Αφρική, οι ειδικοί συστήνουν να γίνεται κάποια στάση έπειτα από πέντε ώρες οδήγησης. Σε μονότονα τμήματα της διαδρομής, ο οδηγός θα πρέπει να κρατάει το μυαλό του δραστήριο και συγκεντρωμένο. Μερικοί οδηγοί ακούνε ραδιόφωνο ή μιλάνε με άλλους οδηγούς με πομποδέκτες CB. Κάποιος οδηγός, ο οποίος είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά, ακούει κασέτες με Γραφικά θέματα, όπως είναι Η Σκοπιά και το Ξύπνα!, καθώς και αποσπάσματα από την Αγία Γραφή. Μπορείτε να βρείτε και άλλες συμβουλές στο πλαίσιο που υπάρχει σε αυτή τη σελίδα.

Το να κερδίζει κάποιος αρκετά για να αντεπεξέρχεται στο κόστος της ζωής γίνεται ολοένα και δυσκολότερο, γι’ αυτό δεν είναι εύκολο να είμαστε ισορροπημένοι. Μερικές εταιρίες ή διευθυντές υποτιμούν το πόσο επικίνδυνη είναι η παγίδα της κόπωσης για τους οδηγούς. Όποιος, λοιπόν, έχει σχέση με τις μεταφορές θα ήταν καλό να θυμάται όσα έχουμε μάθει μέχρι τώρα για την κόπωση. Επιπλέον, οι οδηγοί πολλές φορές γνωρίζουν εκ πείρας χρήσιμες συμβουλές, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν άλλους να νικήσουν την υπνηλία.

Ασφαλώς, ο καλύτερος τρόπος για να παραμείνετε σε εγρήγορση είναι να δίνετε στο σώμα ό,τι χρειάζεται: Αν διακρίνετε οποιαδήποτε προειδοποιητικά σημάδια, σταματήστε στο επόμενο πάρκινγκ και κοιμηθείτε λίγο. Κατόπιν, επιστρέψτε στο δύσκολο έργο της οδήγησης. Μην πέσετε στην ύπουλη παγίδα της κόπωσης!

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 22]

Προειδοποιητικά Σημάδια τα Οποία Απαιτούν Άμεση Δράση

• Μήπως καίνε τα μάτια σας ή κλείνουν τα βλέφαρά σας;

• Μήπως φαντάζεστε διάφορα πράγματα ή πιάνετε τον εαυτό σας να ονειροπολεί;

• Μήπως ο δρόμος σάς φαίνεται πιο στενός, πράγμα που σας κάνει να οδηγείτε κοντά στη διαχωριστική γραμμή;

• Μήπως δεν θυμάστε ορισμένα τμήματα του ταξιδιού;

• Μήπως χρησιμοποιείτε το τιμόνι και τα φρένα περισσότερο νευρικά από ό,τι συνήθως;

Αν απαντήσετε ναι έστω και σε μία από τις παραπάνω ερωτήσεις, αυτό σημαίνει ότι χρειάζεστε αμέσως ξεκούραση

[Πλαίσιο στη σελίδα 23]

Στα Μεγάλα Ταξίδια

• Να κοιμάστε αρκετά

• Να μη βασίζεστε σε διεγερτικά

• Να ξεκουράζεστε σε τακτικά διαστήματα, κάνοντας ασκήσεις για να ξεπιαστείτε

• Να θυμάστε ότι τα μονότονα τμήματα της διαδρομής είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα

• Μην αρχίζετε το ταξίδι πεινασμένοι. Φροντίστε να αποκτήσετε καλές συνήθειες φαγητού: ελαφριά και υγιεινή διατροφή

• Να πίνετε πολλά υγρά, αλλά να αποφεύγετε το αλκοόλ