Γιατί Τόσο Πολύ Μίσος;

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

«ΓΙΑΤΙ»—μια μικρή λέξη που, ωστόσο, απαιτεί απάντηση. Όπως, για παράδειγμα, το «γιατί» που ήταν γραμμένο σε ένα χαρτί ανάμεσα σε αγκαλιές λουλούδια και στοίβες αρκουδάκια έξω από κάποιο σχολείο στο Ντανμπλέιν της Σκωτίας, το Μάρτιο του 1996. Μόλις πριν από λίγες μέρες, ένας άντρας είχε ορμήσει μέσα και είχε σκοτώσει 16 παιδιά και τη δασκάλα τους. Τραυμάτισε αρκετούς ακόμα, και κατόπιν έστρεψε το όπλο στον εαυτό του. Προφανώς, ήταν γεμάτος μίσος—για τον εαυτό του, για τους άλλους και για την κοινωνία γενικά. Οι θλιμμένοι γονείς και οι φίλοι, καθώς και εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, έχουν το ίδιο ερώτημα: ‘Γιατί; Γιατί πεθαίνουν αθώα παιδιά με αυτόν τον τρόπο;’

Το γεγονός ότι ο κόσμος είναι γεμάτος από τυφλό, ανεξήγητο μίσος πιθανώς δεν έχει διαφύγει της προσοχής σας. Μάλιστα, για τον έναν ή για τον άλλο λόγο, ίσως έχετε πέσει και οι ίδιοι θύματα του μίσους. Ίσως έχετε αναρωτηθεί και εσείς: ‘Γιατί;’—ενδεχομένως πάνω από μία φορά.

Θετικό και Αρνητικό Είδος Μίσους

Η λέξη «μίσος» ορίζεται ως «έντονη έχθρα και αποστροφή». Ασφαλώς, είναι ωφέλιμο να νιώθουμε «έντονη έχθρα και αποστροφή» για πράγματα που είναι επιβλαβή ή τα οποία θα μπορούσαν να καταστρέψουν τις προσωπικές σχέσεις. Αν όλοι είχαν αυτό το είδος μίσους, ο κόσμος θα ήταν πράγματι ένας καλύτερος τόπος για να ζούμε. Δυστυχώς, όμως, οι ατελείς άνθρωποι τείνουν να μισούν εσφαλμένα πράγματα για εσφαλμένους λόγους.

Το καταστροφικό μίσος βασίζεται στην προκατάληψη, στην άγνοια ή στην παραπληροφόρηση, και συνήθως το έναυσμα είναι «ο φόβος, ο θυμός ή τα πληγωμένα αισθήματα», σύμφωνα με κάποιον ορισμό. Στερούμενο κατάλληλης βάσης, αυτό το μίσος καταλήγει σε κακό και επανειλημμένα δημιουργεί το ερώτημα: ‘Γιατί;’

Όλοι μας γνωρίζουμε ανθρώπους των οποίων τα χαρακτηριστικά ή οι συνήθειες ίσως μας εκνευρίζουν κατά καιρούς και με τους οποίους δυσκολευόμαστε να αναπτύξουμε κάποια σχέση. Ωστόσο, άλλο πράγμα είναι ο εκνευρισμός και άλλο πράγμα είναι η επιθυμία να προκαλεί κάποιος σωματική βλάβη στους άλλους. Γι’ αυτό, ίσως δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε πώς κάποιο άτομο μπορεί να τρέφει αισθήματα μίσους για ολόκληρες ομάδες ανθρώπων, τους οποίους πολλές φορές ούτε καν γνωρίζει. Αυτοί μπορεί να διαφωνούν με τις πολιτικές του απόψεις, να ανήκουν σε διαφορετική θρησκεία ή να προέρχονται από άλλη εθνότητα, αλλά είναι αυτός λόγος για να τους μισεί;

Ωστόσο, αυτό το μίσος υπάρχει! Στην Αφρική το μίσος οδήγησε τις φυλές Χούτου και Τούτσι να αλληλοσφαχτούν στη Ρουάντα το 1994, υποκινώντας ένα δημοσιογράφο να ρωτήσει: «Πώς συσσωρεύτηκε τόσο πολύ μίσος σε μια τόσο μικρή χώρα;» Στη Μέση Ανατολή, το μίσος ευθύνεται για τις τρομοκρατικές επιθέσεις των Αράβων και των Ισραηλινών φανατικών. Στην Ευρώπη το μίσος οδήγησε στο διαμελισμό της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Επίσης, σύμφωνα με κάποιο δημοσίευμα μιας εφημερίδας, στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο «γύρω στις 250 ομάδες μίσους» διαδίδουν ρατσιστικές ιδέες. Γιατί τόσο πολύ μίσος; Γιατί;

Το μίσος έχει τόσο βαθιές ρίζες ώστε, ακόμα και όταν επιλυθούν οι συγκρούσεις που έχει προξενήσει, αυτό παραμένει. Πώς αλλιώς μπορούμε να εξηγήσουμε τη δυσκολία της διατήρησης της ειρήνης και της κατάπαυσης του πυρός σε χώρες οι οποίες σπαράσσονται από τον πόλεμο και μαστίζονται από την τρομοκρατία; Πώς αλλιώς μπορούμε να εξηγήσουμε τα όσα συνέβησαν μετά τη συνθήκη ειρήνης που υπογράφτηκε στα τέλη του 1995 στο Παρίσι, η οποία όριζε ότι η πόλη του Σεράγεβο θα ενωνόταν ξανά υπό την Ομοσπονδία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της Κροατίας; Οι περισσότεροι Σέρβοι που ζούσαν εκεί άρχισαν να εγκαταλείπουν την πόλη και τα προάστιά της επειδή φοβούνταν τα αντίποινα. Αναφέροντας ότι οι άνθρωποι λεηλατούσαν και έκαιγαν τα κτίρια που άφηναν πίσω τους, το περιοδικό Τάιμ (Time) συμπέρανε: «Το Σεράγεβο επανενώθηκε· ο λαός του όχι».

Η ειρήνη ανάμεσα στους ανθρώπους που αλληλομισούνται είναι στην καλύτερη περίπτωση μια κίβδηλη ειρήνη· δεν έχει αξία όπως δεν έχουν αξία και τα πλαστά νομίσματα. Εφόσον δεν υπάρχει κάτι πραγματικής αξίας για να τη στηρίξει, μπορεί να καταρρεύσει με την παραμικρή πίεση. Αλλά υπάρχει τόσο πολύ μίσος στον κόσμο και τόσο λίγη αγάπη. Γιατί;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 4]

Το καταστροφικό μίσος βασίζεται στην προκατάληψη, στην άγνοια ή στην παραπληροφόρηση