ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς
ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
της Σκοπιάς
Ελληνική
  • ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ
  • ΕΚΔΟΣΕΙΣ
  • ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΕΙΣ
  • g97 8/12 σ. 24-27
  • Ο Ιεχωβά Εξομάλυνε την Οδό Μας

Δεν υπάρχει διαθέσιμο βίντεο για αυτή την επιλογή.

Λυπούμαστε, υπήρξε κάποιο σφάλμα στη φόρτωση του βίντεο.

  • Ο Ιεχωβά Εξομάλυνε την Οδό Μας
  • Ξύπνα!—1997
  • Υπότιτλοι
  • Παρόμοια Ύλη
  • Είχα Ερωτήματα
  • Γάμος και Οικογένεια
  • Αναζητώντας τη Βιβλική Αλήθεια
  • Βρίσκουμε τη Βιβλική Αλήθεια
  • Κρατώντας τα Συμφέροντα της Βασιλείας στην Πρώτη Θέση
  • Έντεκα Ορφανά—Πώς θα Μπορούσαμε να τα Καταφέρουμε;
    Η Σκοπιά Αναγγέλει τη Βασιλεία του Ιεχωβά—1984
  • Μια Ευτυχισμένη Οικογενειακή Ζωή—Πώς την Επετύχαμε
    Η Σκοπιά Αναγγέλει τη Βασιλεία του Ιεχωβά—1976
  • Ένας Άνθρωπος που τα Βρήκε
    Ξύπνα!—1978
  • Η Ανατροφή Οχτώ Παιδιών στις Οδούς του Ιεχωβά Είχε Δυσκολίες Αλλά και Χαρές
    Η Σκοπιά Αναγγέλει τη Βασιλεία του Ιεχωβά—2006
Δείτε Περισσότερα
Ξύπνα!—1997
g97 8/12 σ. 24-27

Ο Ιεχωβά Εξομάλυνε την Οδό Μας

ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ το 1924 κοντά στο Χαμ, ένα χωριό στο ελβετικό καντόνι Τσουκ. Οι γονείς μου είχαν 13 παιδιά—10 αγόρια και 3 κορίτσια. Εγώ ήμουν το πρώτο παιδί, αγόρι. Δύο αγόρια πέθαναν όταν ήταν πολύ μικρά. Τα υπόλοιπα ανατραφήκαμε ως αφοσιωμένοι Καθολικοί σε ένα αγρόκτημα στη διάρκεια της Μεγάλης Οικονομικής Κρίσης.

Ο μπαμπάς ήταν έντιμος, καλοσυνάτος άνθρωπος, αλλά ήταν επιρρεπής σε ξεσπάσματα θυμού. Μερικές φορές μάλιστα χτυπούσε τη μητέρα όταν εκείνη τον πρόσβαλλε άδικα εξαιτίας της ζήλιας της. Δεν ανεχόταν να τον βλέπει να μιλάει με τις γειτόνισσές μας, μολονότι δεν είχε λόγους να αμφισβητεί την πιστότητά του. Αυτό με στενοχωρούσε πάρα πολύ.

Η μαμά ήταν πολύ προληπτική. Ερμήνευε ακόμα και ασήμαντα γεγονότα ως σημάδια από «τις δύσμοιρες ψυχές που βρίσκονταν στο καθαρτήριο». Μισούσα αυτή την ευπιστία. Αλλά οι ιερείς έτρεφαν τις δεισιδαιμονικές της πεποιθήσεις με έντυπη ύλη η οποία υποστήριζε τις εσφαλμένες θρησκευτικές της απόψεις.

Είχα Ερωτήματα

Από την παιδική μου ηλικία, απασχολούσαν το νου μου ερωτήματα σχετικά με τον Θεό και το μέλλον του ανθρώπου. Προσπάθησα να καταλήξω σε λογικά συμπεράσματα, αλλά υπήρχαν τόσο πολλές αντιφάσεις! Διάβαζα Καθολικά έντυπα σχετικά με τους αγίους, τα θαύματα, και ούτω καθεξής. Ωστόσο, αυτά δεν ικανοποιούσαν τη λογική μου. Αισθανόμουν σαν να ψηλαφούσα στο σκοτάδι.

Ο τοπικός ιερέας με συμβούλεψε να μη δίνω μεγάλη σημασία στα ερωτήματα που είχα. Μου είπε ότι το να θέλει κάποιος να καταλάβει τα πάντα ήταν σημάδι υπερηφάνειας και ότι ο Θεός εναντιώνεται στους υπερηφάνους. Η διδασκαλία που απεχθανόμουν ιδιαίτερα ήταν ότι ο Θεός βασανίζει αιώνια στην πύρινη κόλαση εκείνους που πεθαίνουν χωρίς να εξομολογηθούν τις αμαρτίες τους. Εφόσον αυτό σήμαινε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στη γη θα βασανίζονταν για πάντα, συχνά αναρωτιόμουν: “Πώς μπορεί να εναρμονίζεται αυτό με την αγάπη του Θεού;”

Επίσης αμφέβαλλα για την Καθολική συνήθεια της εξομολόγησης. Φοβήθηκα όταν μας είπαν στο Καθολικό σχολείο ότι οι άσεμνες σκέψεις αποτελούσαν σοβαρό αμάρτημα το οποίο έπρεπε να το εξομολογούμαστε σε κάποιον ιερέα. Αναρωτιόμουν: “Θυμήθηκα να εξομολογηθώ τα πάντα; Ή μήπως ξέχασα κάτι, και έτσι η εξομολόγησή μου είναι άκυρη και τα αμαρτήματά μου παραμένουν ασυγχώρητα;” Έτσι, σπάρθηκαν αμφιβολίες στην καρδιά μου σχετικά με το έλεος του Θεού και την προθυμία του να συγχωρεί.

Γύρω στα τρία με τέσσερα χρόνια πάλευα με καταθλιπτικές σκέψεις οι οποίες με κατέβαλαν. Σκέφτηκα να σταματήσω εντελώς να πιστεύω στον Θεό. Αλλά κατόπιν συλλογιζόμουν: “Αν υπομείνω, είμαι σίγουρος ότι θα βρω τη σωστή οδό”. Αργότερα, ανέπτυξα εμπιστοσύνη στην ύπαρξη του Θεού, αλλά με βασάνιζε η αβεβαιότητα για τις θρησκευτικές μου πεποιθήσεις.

Ως αποτέλεσμα της κατήχησης που είχα λάβει όταν ήμουν μικρός, πίστευα ότι ο Ιησούς Χριστός είχε υπόψη του τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία όταν είπε στον απόστολο Πέτρο: «Πάνω σε αυτόν το βράχο θα οικοδομήσω την εκκλησία μου». (Ματθαίος 16:18, Καθολική Μετάφραση Ντουαί [Douay Version]) Έφτασα στο σημείο να πιστεύω ότι τελικά τα καλά στοιχεία της εκκλησίας θα θριάμβευαν, και για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος ήθελα να συνεργαστώ με την εκκλησία.

Γάμος και Οικογένεια

Ως ο μεγαλύτερος γιος στην οικογένεια, εργάστηκα με τον πατέρα μου στο αγρόκτημα μέχρις ότου ο αμέσως νεότερος αδελφός μου μπόρεσε να πάρει τη θέση μου. Κατόπιν πήγα σε μια Καθολική γεωργική σχολή, όπου πήρα μάστερ. Έπειτα, άρχισα να αναζητώ γαμήλιο σύντροφο.

Μέσω μιας αδελφής μου, γνώρισα τη Μαρία. Έμαθα ότι είχε προσευχηθεί να βρει ένα σύζυγο με τον οποίο θα μπορούσε να αγωνιστεί για να αποκτήσει αιώνια ζωή. Γράψαμε στην αναγγελία του γάμου μας: «Ενωμένοι με τα δεσμά της αγάπης αναζητούμε την ευτυχία, με τα μάτια μας στραμμένα στον Θεό. Βρισκόμαστε στην οδό της ζωής με στόχο μας την αιώνια ευδαιμονία». Παντρευτήκαμε στις 26 Ιουνίου 1958, στη μονή Φαρ, κοντά στη Ζυρίχη.

Η Μαρία και εγώ είχαμε παρόμοιο παρελθόν. Εκείνη προερχόταν από μια βαθιά θρησκευόμενη οικογένεια και ήταν η μεγαλύτερη από εφτά παιδιά. Όλα τα παιδιά ήταν πολύ απασχολημένα με τις αγροτικές δουλειές, τη σχολική τους εργασία και τον εκκλησιασμό, και έτσι τους έμενε λίγος χρόνος για παιχνίδι. Τα πρώτα χρόνια του γάμου μας δεν ήταν εύκολα. Λόγω των πολλών ερωτημάτων που είχα γύρω από θρησκευτικά ζητήματα, η Μαρία άρχισε να αμφιβάλλει αν είχε παντρευτεί το σωστό άντρα. Αρνιόταν να αμφισβητήσει τις εκκλησιαστικές διδασκαλίες ή τη συνήθεια της εκκλησίας να υποστηρίζει τους πολέμους, τις Σταυροφορίες και την Ιερά Εξέταση. Ωστόσο, και οι δυο μας θέταμε την εμπιστοσύνη μας στον Θεό και ήμασταν πεπεισμένοι ότι εφόσον επιζητούσαμε να κάνουμε το θέλημά του όσο καλύτερα μπορούσαμε εκείνος δεν θα μας εγκατέλειπε ποτέ.

Το 1959 νοικιάσαμε ένα αγρόκτημα κοντά στο Χόμπουργκ, στην ανατολική Ελβετία. Αυτό ήταν το σπίτι μας επί 31 χρόνια. Στις 6 Μαρτίου 1960, γεννήθηκε ο πρώτος μας γιος, ο Γιόζεφ. Ακολούθησαν έξι γιοι και μια κόρη, η Ράελ. Η Μαρία έχει αποδειχτεί δίκαιη και αμερόληπτη μητέρα, όσια σε βαθιά ριζωμένες αρχές. Είναι πραγματική ευλογία για την οικογένεια.

Αναζητώντας τη Βιβλική Αλήθεια

Σταδιακά, η θρησκευτική μας άγνοια γινόταν ολοένα και πιο αφόρητη. Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, αρχίσαμε να παρακολουθούμε ομιλίες σε ένα Καθολικό σχολείο για ενηλίκους, αλλά επιστρέφαμε στο σπίτι πιο μπερδεμένοι από ποτέ άλλοτε. Οι ομιλητές ανέπτυσσαν τις δικές τους απόψεις, χωρίς Γραφικές αποδείξεις. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, συλλογιζόμουν τα λόγια του Ιησού: «Αν ζητήσετε κάτι από τον Πατέρα στο όνομά μου θα σας το δώσει. . . . Να ζητάτε και θα λάβετε».—Ιωάννης 16:23, 24, Ντουαί.

Η παραπάνω διαβεβαίωση από το Λόγο του Θεού με έκανε να προσεύχομαι επανειλημμένα: «Πατέρα, σε παρακαλώ δείξε μου ξεκάθαρα αν η Καθολική Εκκλησία είναι η αληθινή θρησκεία. Αλλά δείξε μου το ίδιο καθαρά αν είναι ψεύτικη, και εγώ θα το διακηρύξω σε όλους». Παρακαλούσα ξανά και ξανά, σε αρμονία με την οδηγία που έδωσε ο Ιησούς στην Επί του Όρους Ομιλία να “εξακολουθήσουμε να ζητάμε”.—Ματθαίος 7:7, 8.

Οι συζητήσεις μου με τη Μαρία—ειδικά σχετικά με τις αλλαγές που έγιναν στις Καθολικές διδασκαλίες τη δεκαετία του 1960 αναφορικά με τη λατρεία των «αγίων», τη βρώση κρέατος τις Παρασκευές, κτλ.—τελικά την έκαναν να έχει αμφιβολίες. Κάποτε, ενώ παρακολουθούσαμε τη Θεία Λειτουργία την άνοιξη του 1970, προσευχήθηκε: «Θεέ μου, δείξε μας την οδό για την αιώνια ζωή. Δεν γνωρίζουμε πλέον ποια είναι η σωστή οδός. Θα δεχτώ τα πάντα, αλλά δείξε μας τη σωστή οδό για όλη μας την οικογένεια». Εγώ δεν ήξερα τίποτα για την προσευχή της, ούτε εκείνη ήξερε για τη δική μου, μέχρις ότου συνειδητοποιήσαμε ότι οι προσευχές μας είχαν εισακουστεί.

Βρίσκουμε τη Βιβλική Αλήθεια

Όταν επιστρέψαμε από την εκκλησία μια Κυριακή πρωί, στις αρχές του 1970, ακούσαμε ένα χτύπημα στην πόρτα. Κάποιος άντρας συνοδευόμενος από το δεκάχρονο γιο του συστήθηκε ως Μάρτυρας του Ιεχωβά. Συμφώνησα να κάνουμε μια Γραφική συζήτηση. Σκέφτηκα ότι θα μπορούσα εύκολα να αποδείξω ότι είχε λάθος επειδή από τα όσα είχα ακούσει για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά πίστευα ότι δεν ήταν και πολύ καλά ενημερωμένοι.

Η συζήτησή μας διήρκεσε δύο ώρες χωρίς θετικά αποτελέσματα, και το ίδιο συνέβη και την επόμενη Κυριακή. Περίμενα με ανυπομονησία την τρίτη συζήτηση, αλλά ο Μάρτυρας δεν φάνηκε. Η Μαρία είπε ότι πρέπει να είχε καταλάβει πως η συζήτηση δεν άξιζε τον κόπο. Χάρηκα όταν ξαναήρθε δύο εβδομάδες αργότερα. Αμέσως του είπα: «Εδώ και 35 χρόνια αναρωτιέμαι για την κόλαση. Απλώς δεν μπορώ να δεχτώ ότι ο Θεός, ο οποίος είναι αγάπη, πρέπει να βασανίζει τα πλάσματά του με τόσο βάναυσο τρόπο».

«Έχεις δίκιο», απάντησε ο Μάρτυρας. «Η Αγία Γραφή δεν διδάσκει ότι η κόλαση είναι ένας τόπος βασάνων». Μου έδειξε ότι η εβραϊκή λέξη Σιεόλ και η ελληνική λέξη Άδης, οι οποίες συνήθως μεταφράζονται «κόλαση» στην Καθολική Αγία Γραφή, αναφέρονται απλώς στον κοινό τάφο. (Γένεση 37:35· Ιώβ 14:13· Πράξεις 2:31) Επίσης, διάβασε εδάφια τα οποία απέδειξαν ότι η ανθρώπινη ψυχή είναι θνητή και ότι η τιμωρία για την αμαρτία είναι θάνατος, όχι βάσανα. (Ιεζεκιήλ 18:4· Ρωμαίους 6:23) Τότε, άρχισα να βλέπω καθαρά ότι όλη μου τη ζωή ήμουν τυφλωμένος από θρησκευτικά ψεύδη. Τώρα άρχισα να αναρωτιέμαι αν και άλλα δόγματα της εκκλησίας ήταν εσφαλμένα.

Δεν ήθελα να με εξαπατούν πια, και έτσι αγόρασα ένα Καθολικό λεξικό της Αγίας Γραφής και μια πεντάτομη ιστορία των παπών. Αυτές οι εκδόσεις είχαν την επίσημη έγκριση της Ρωμαιοκαθολικής επισκοπικής αρχής. Διαβάζοντας την ιστορία των παπών συνειδητοποίησα ότι μερικοί από αυτούς ήταν από τους χειρότερους εγκληματίες του κόσμου! Και ελέγχοντας το λεξικό της Αγίας Γραφής, έμαθα ότι η Τριάδα, η πύρινη κόλαση, το καθαρτήριο και πολλές άλλες διδασκαλίες της εκκλησίας δεν βασίζονται στην Αγία Γραφή.

Τώρα ήμουν έτοιμος για μια Γραφική μελέτη με τους Μάρτυρες. Αρχικά, η Μαρία παρευρισκόταν μόνο από ευγένεια, αλλά σύντομα ασπάστηκε τα όσα μάθαινε. Έπειτα από τέσσερις μήνες, παραιτήθηκα από την Καθολική Εκκλησία και πληροφόρησα τον ιερέα ότι τα παιδιά μας δεν θα πήγαιναν πλέον στο κατηχητικό. Την επόμενη Κυριακή ο ιερέας προειδοποίησε τους ενορίτες του για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Προσφέρθηκα να υπερασπιστώ τις πεποιθήσεις μου χρησιμοποιώντας την Αγία Γραφή, αλλά ο ιερέας δεν συμφώνησε να γίνει μια τέτοια συζήτηση.

Έπειτα από αυτό σημειώσαμε γοργή πρόοδο. Τελικά, η σύζυγός μου και εγώ συμβολίσαμε την αφιέρωσή μας στον Ιεχωβά με το βάφτισμα στις 13 Δεκεμβρίου 1970. Ένα χρόνο αργότερα, χρειάστηκε να περάσω δύο μήνες στη φυλακή για το ζήτημα της Χριστιανικής ουδετερότητας. (Ησαΐας 2:4) Δεν ήταν εύκολο να αφήσω τη σύζυγό μου με οχτώ παιδιά, ακόμα και για τόσο λίγο χρονικό διάστημα. Τα παιδιά ήταν μόνο από 4 μηνών μέχρι 12 χρονών. Επιπλέον, είχαμε να φροντίζουμε το αγρόκτημα και τα ζώα. Αλλά με τη βοήθεια του Ιεχωβά, μπόρεσαν να τα βγάλουν πέρα χωρίς εμένα.

Κρατώντας τα Συμφέροντα της Βασιλείας στην Πρώτη Θέση

Στην οικογένειά μας, ποτέ δεν έχανε κάποιος συνάθροιση εκτός αν ήταν άρρωστος. Επίσης οργανώναμε τις εργασίες μας με τέτοιον τρόπο ώστε ποτέ δεν χάσαμε καμιά από τις μεγάλες συνελεύσεις. Σύντομα τα παιχνίδια που έπαιζαν τα παιδιά στη σοφίτα μας επικεντρώνονταν κυρίως στην αναπαράσταση των όσων έβλεπαν στις Χριστιανικές μας συναθροίσεις. Για παράδειγμα, ανέθεταν ομιλίες σπουδαστή το ένα στο άλλο και έκαναν παρουσιάσεις. Ευτυχώς, όλα ανταποκρίθηκαν στην πνευματική εκπαίδευση που τους δώσαμε. Θυμάμαι με συγκίνηση τη συνέντευξη που δώσαμε η σύζυγός μου και εγώ σε μια συνέλευση περιοχής, με τα οχτώ παιδιά μας να κάθονται στη σειρά—από το μεγαλύτερο προς το μικρότερο—και να ακούνε προσεκτικά.

Η ανατροφή των παιδιών μας «με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά» έγινε η κύρια ασχολία μας. (Εφεσίους 6:4) Αποφασίσαμε να απαλλαγούμε από την τηλεόραση, και συχνά προσκαλούσαμε ζηλωτές συγχριστιανούς στο σπίτι μας ώστε να ωφελούνται τα παιδιά μας από τις εμπειρίες τους και τον ενθουσιασμό τους. Προσέχαμε να αποφεύγουμε τα απερίσκεπτα λόγια και να μην επικρίνουμε τους άλλους. Αν κάποιος έσφαλλε, το συζητούσαμε και αναζητούσαμε ελαφρυντικά. Προσπαθούσαμε να βοηθάμε τα παιδιά μας να αξιολογούν τις καταστάσεις λογικά και δίκαια. Προσέχαμε να αποφεύγουμε τις συγκρίσεις με άλλα νεαρά άτομα. Και αναγνωρίζαμε πόσο σπουδαίο είναι να μην παραχαϊδεύουν οι γονείς τα παιδιά τους ούτε να τα προστατεύουν από τις συνέπειες των πράξεών τους.—Παροιμίες 29:21.

Εντούτοις, η ανατροφή των παιδιών μας δεν ήταν χωρίς προβλήματα. Για παράδειγμα, μια φορά, οι συμμαθητές τους τα έπεισαν να πάρουν κάποιο γλυκό από ένα κατάστημα χωρίς να πληρώσουν. Όταν μάθαμε τι είχε συμβεί, ζητήσαμε από τα παιδιά μας να επιστρέψουν στο κατάστημα για να πληρώσουν το γλυκό και για να ζητήσουν συγνώμη. Αυτό τα έφερε σε δύσκολη θέση, αλλά πήραν ένα μάθημα εντιμότητας.

Αντί απλώς να αναγκάζουμε τα παιδιά μας να μας συνοδεύουν στο έργο κηρύγματος, θέταμε το παράδειγμα δίνοντας προτεραιότητα σε αυτή τη δραστηριότητα. Τα παιδιά έβλεπαν ότι βάζαμε τις συναθροίσεις και τη διακονία αγρού μπροστά από τις δουλειές που έπρεπε να γίνουν στο αγρόκτημα. Οι προσπάθειες που καταβάλλαμε προκειμένου να αναθρέψουμε τα οχτώ παιδιά μας στην οδό του Ιεχωβά ασφαλώς ευλογήθηκαν.

Ο μεγαλύτερος γιος μας, ο Γιόζεφ, είναι Χριστιανός πρεσβύτερος και υπηρέτησε επί αρκετά χρόνια στο γραφείο τμήματος των Μαρτύρων του Ιεχωβά στην Ελβετία μαζί με τη σύζυγό του. Ο Τόμας είναι πρεσβύτερος, και μαζί με τη σύζυγό του είναι σκαπανείς, όπως ονομάζονται οι ολοχρόνιοι διάκονοι. Ο Ντάνιελ, ο οποίος εγκατέλειψε τη σταδιοδρομία του ως πρωταθλητής στην ποδηλασία, είναι πρεσβύτερος, και μαζί με τη σύζυγό του είναι σκαπανείς σε κάποια άλλη εκκλησία. Ο Μπένο και η σύζυγός του είναι δραστήριοι διάκονοι στην κεντρική Ελβετία. Ο πέμπτος γιος μας, ο Κρίστιαν, υπηρετεί ως πρεσβύτερος στην εκκλησία μας. Είναι παντρεμένος και έχει δύο παιδιά. Ο Φραντς είναι σκαπανέας και πρεσβύτερος σε κάποια εκκλησία στη Βέρνη, και ο Ουρς, ο οποίος για ένα διάστημα υπηρέτησε στο γραφείο τμήματος της Ελβετίας, είναι παντρεμένος και υπηρετεί ως σκαπανέας. Η μοναχοκόρη μας, η Ράελ, και ο σύζυγός της ήταν επίσης σκαπανείς επί αρκετά χρόνια.

Μιμούμενος το παράδειγμα των παιδιών μου, έγινα και εγώ σκαπανέας μόλις πήρα σύνταξη από την κοσμική μου εργασία τον Ιούνιο του 1990. Αναπολώντας τη ζωή μου και εκείνη της οικογένειάς μου, μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι ο Ιεχωβά εξομάλυνε την οδό μας και μας παρείχε ευλογίες «ώσπου να μην υπάρχει πια έλλειψη».—Μαλαχίας 3:10.

Το εδάφιο που αρέσει περισσότερο στην αγαπημένη μου σύζυγο είναι: «Ρίξε στον Ιεχωβά το βάρος που σηκώνεις, και αυτός θα σε στηρίξει. Ποτέ δεν θα επιτρέψει να κλονιστεί ο δίκαιος». (Ψαλμός 55:22) Και το δικό μου είναι: «Να βρίσκεις εξαιρετική ευχαρίστηση στον Ιεχωβά, και αυτός θα σου δώσει τα αιτήματα της καρδιάς σου». (Ψαλμός 37:4) Έχουμε και οι δύο γευτεί την αλήθεια αυτών των όμορφων εκφράσεων. Στόχος μας είναι να αινούμε τον Θεό μας, τον Ιεχωβά, αιώνια, μαζί με τα παιδιά μας και τις οικογένειές τους.—Όπως το αφηγήθηκε ο Γιόζεφ Χέγκλι.

    Ελληνικές Εκδόσεις (1950–2025)
    Αποσύνδεση
    Σύνδεση
    • Ελληνική
    • Κοινή Χρήση
    • Προτιμήσεις
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Όροι Χρήσης
    • Πολιτική Απορρήτου
    • Ρυθμίσεις Απορρήτου
    • JW.ORG
    • Σύνδεση
    Κοινή Χρήση