Μάθετε την Τέχνη του Αποχωρισμού

«ΣΑΝ βέλη στο χέρι ενός κραταιού άντρα, έτσι είναι οι γιοι της νεότητας», έγραψε ο Βιβλικός ψαλμωδός. (Ψαλμός 127:4) Ένα βέλος δεν βρίσκει το στόχο του τυχαία. Πρέπει κάποιος να σημαδέψει προσεκτικά. Με παρόμοιο τρόπο, τα παιδιά μπορεί να μην πετύχουν το στόχο να γίνουν υπεύθυνοι ενήλικοι αν δεν έχουν κατεύθυνση από τους γονείς. «Εκπαίδευσε το αγόρι σύμφωνα με την οδό που είναι κατάλληλη για αυτό», προτρέπει η Αγία Γραφή, και «ακόμη και όταν γεράσει δεν θα απομακρυνθεί από αυτήν».—Παροιμίες 22:6.

Η αλλαγή από την εξάρτηση της παιδικής ηλικίας στην ανεξαρτησία της ενηλικίωσης δεν μπορεί να γίνει μέσα σε μια νύχτα. Συνεπώς, πότε θα πρέπει οι γονείς να αρχίσουν να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους για να γίνουν ανεξάρτητα; Ο απόστολος Παύλος υπενθύμισε σε κάποιον νεαρό που τον έλεγαν Τιμόθεο: «Από τη βρεφική ηλικία γνωρίζεις τα άγια συγγράμματα, τα οποία μπορούν να σε κάνουν σοφό για σωτηρία μέσω της πίστης που είναι σε σχέση με τον Χριστό Ιησού». (2 Τιμόθεο 3:15) Σκεφτείτε, η μητέρα του Τιμόθεου άρχισε να του δίνει πνευματική εκπαίδευση ενώ ήταν ακόμη βρέφος!

Άρα, λοιπόν, αν μικρά βρέφη μπορούν να ωφεληθούν από την πνευματική εκπαίδευση, δεν είναι λογικό ότι τα παιδιά θα πρέπει να εκπαιδεύονται όσο το δυνατόν νωρίτερα για την ενηλικίωση; Ένας τρόπος για να το κάνετε αυτό είναι να τα διδάξετε να είναι υπεύθυνα, να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις.

Διδάξτε τα Παιδιά να Είναι Υπεύθυνα

Πώς μπορείτε να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να είναι υπεύθυνα; Ένα αντρόγυνο, ο Τζακ και η Νόρα, θυμήθηκαν σχετικά με την κόρη τους: «Ενώ δεν μπορούσε ακόμη να περπατήσει καλά καλά, έμαθε να πηγαίνει κάλτσες ή μικρά πράγματα στο δωμάτιό της και να τα βάζει στο ανάλογο συρτάρι. Επίσης έμαθε να βάζει τα παιχνίδια και τα βιβλία στη θέση τους». Αυτό είναι ένα μικρό ξεκίνημα, αλλά ήδη το παιδί μάθαινε να παίρνει αποφάσεις που φανερώνουν υπευθυνότητα.

Καθώς το παιδί μεγαλώνει, ίσως μπορείτε να του εμπιστευτείτε κάπως μεγαλύτερες ευθύνες. Έτσι, ο Άμπρα και η Ανίτα επέτρεψαν στην κόρη τους να πάρει ένα σκυλάκι. Η μικρή ήταν υπεύθυνη για τη φροντίδα του σκύλου και μάλιστα έδινε χρήματα από το χαρτζιλίκι της για τη συντήρησή του. Το να εκπαιδεύσετε τα παιδιά να ανταποκρίνονται στις ευθύνες τους απαιτεί υπομονή. Αλλά αξίζει τον κόπο και συμβάλλει στη συναισθηματική τους ανάπτυξη.

Οι δουλειές του σπιτιού παρέχουν άλλη μια ευκαιρία για να διδάξετε τα παιδιά να είναι υπεύθυνα. Μερικοί γονείς στην πραγματικότητα απαλλάσσουν τα παιδιά τους από τα οικογενειακά καθήκοντα, θεωρώντας την ανάμειξή τους περισσότερο ενόχληση παρά βοήθεια. Άλλοι σκέφτονται ότι τα παιδιά τους πρέπει “να περνάνε καλύτερα από ό,τι περνούσαν εκείνοι όταν ήταν παιδιά”. Αυτός ο τρόπος σκέψης είναι εσφαλμένος. Οι Γραφές λένε: «Αν κάποιος παραχαϊδεύει τον υπηρέτη του από τη νεότητά του, στη μετέπειτα ζωή του αυτός θα γίνει αχάριστος». (Παροιμίες 29:21) Η αρχή που υπάρχει σε αυτό το εδάφιο αναμφίβολα εφαρμόζεται στα παιδιά. Είναι λυπηρό όταν ένα νεαρό άτομο ξεκινάει την ενήλικη ζωή του όχι μόνο όντας “αχάριστο” αλλά επίσης και ανήμπορο να κάνει ακόμη και τις πιο απλές δουλειές του σπιτιού.

Στους Βιβλικούς χρόνους, συνηθιζόταν να αναθέτουν στα νεαρά άτομα ορισμένες δουλειές του σπιτιού. Για παράδειγμα, στην τρυφερή ηλικία των 17 χρόνων, ο νεαρός Ιωσήφ είχε και αυτός κάποια ευθύνη για τη φροντίδα των ποιμνίων της οικογένειάς του. (Γένεση 37:2) Αυτός δεν ήταν μικρός διορισμός, εφόσον τα ποίμνια του πατέρα του ήταν πολυάριθμα. (Γένεση 32:13-15) Αν λάβουμε υπόψη το γεγονός ότι ο Ιωσήφ έγινε ισχυρός ηγέτης όταν μεγάλωσε, δεν είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι αυτή η εκπαίδευση που είχε λάβει από νωρίς στη ζωή συνέβαλε πολύ στο να διαμορφωθεί ο χαρακτήρας του με θετικό τρόπο. Στον Δαβίδ, ο οποίος έμελλε να γίνει βασιλιάς του Ισραήλ, είχε παρόμοια ανατεθεί η ευθύνη να βόσκει τα ποίμνια της οικογένειάς του όταν ήταν νεαρός.—1 Σαμουήλ 16:11.

Ποιο είναι το μάθημα για τους γονείς σήμερα; Αναθέστε στα παιδιά σας ορισμένες ουσιαστικές δουλειές του σπιτιού. Αφιερώνοντας χρόνο, καταβάλλοντας προσπάθεια και κάνοντας υπομονή, μπορείτε να διδάξετε τα νεαρά άτομα να συμμετέχουν στο καθάρισμα, στο μαγείρεμα, στη φροντίδα της αυλής και στις επισκευές του σπιτιού και του αυτοκινήτου. Είναι αλήθεια ότι πολλά εξαρτώνται από την ηλικία και τις ικανότητες του παιδιού. Αλλά ακόμη και τα μικρά παιδιά μπορούν συνήθως να συμμετέχουν “βοηθώντας τον μπαμπά να φτιάξει το αυτοκίνητο” ή “βοηθώντας τη μαμά στο μαγείρεμα”.

Το να διδάσκουν οι γονείς τα παιδιά τους να κάνουν δουλειές στο σπίτι απαιτεί επίσης να τους δίνουν ένα εξαιρετικά πολύτιμο δώρο—το χρόνο τους. Κάποτε ρώτησαν ένα αντρόγυνο με δύο παιδιά ποιο είναι το μυστικό της επιτυχημένης εκπαίδευσης παιδιών. Αυτοί απάντησαν: «Χρόνος, χρόνος, χρόνος!»

Στοργική Διόρθωση

Όταν τα παιδιά τα καταφέρνουν καλά με τις εργασίες που τους αναθέτετε, ή τουλάχιστον προσπαθούν, ενθαρρύνετέ τα δίνοντάς τους άφθονο και ειλικρινή έπαινο! (Παράβαλε Ματθαίος 25:21.) Βέβαια, τα παιδιά σπάνια εκτελούν τις εργασίες με την επιδεξιότητα ενός ενηλίκου. Επίσης, όταν αφήνετε τα παιδιά να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις, πολλές φορές θα κάνουν λάθη. Αλλά προσέξτε να μην αντιδράσετε υπερβολικά! Δεν έχετε κάνει και εσείς λάθη ως ενήλικος; Συνεπώς, γιατί να μη δείχνετε υπομονή όταν σφάλλει το παιδί σας; (Παράβαλε Ψαλμός 103:13.) Να αφήνετε περιθώριο για λάθη. Να τα θεωρείτε μέρος της διαδικασίας μάθησης.

Οι συγγραφείς Μάικλ Σούλμαν και Ίβα Μέκλερ παρατηρούν: «Τα παιδιά στα οποία φέρονται με φιλικό τρόπο δεν φοβούνται μήπως τιμωρηθούν επειδή ενήργησαν ανεξάρτητα σε κάποια περίπτωση». Ωστόσο, «τα παιδιά που έχουν ψυχρούς ή απότομους γονείς φοβούνται να κάνουν οποιαδήποτε αυθόρμητη πράξη, ακόμη και αν είναι σωστή, επειδή φοβούνται ότι οι γονείς τους θα βρουν κάποιο λάθος σε αυτό που έκαναν και θα τα επικρίνουν ή θα τα τιμωρήσουν». Αυτό το σχόλιο εναρμονίζεται με την προειδοποίηση που δίνει η Αγία Γραφή στους γονείς: «Μην εξοργίζετε τα παιδιά σας, για να μην αποκαρδιώνονται». (Κολοσσαείς 3:21) Έτσι, όταν οι προσπάθειες που κάνει κάποιο παιδί δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες σας, γιατί να μην το επαινέσετε τουλάχιστον για το ότι προσπάθησε; Ενθαρρύνετέ το να τα πάει καλύτερα την επόμενη φορά. Πείτε του ότι η πρόοδός του είναι πηγή χαράς για εσάς. Διαβεβαιώστε το για την αγάπη σας.

Ασφαλώς, μερικές φορές η διόρθωση είναι απαραίτητη. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα εμφανές στα χρόνια της εφηβείας, όταν οι νεαροί αγωνίζονται να εδραιώσουν τη δική τους προσωπικότητα, να γίνουν με την αξία τους αποδεκτοί ως άτομα. Συνεπώς, είναι σοφό να βλέπουν οι γονείς με κατανόηση αυτές τις προσπάθειες για την απόκτηση ανεξαρτησίας αντί να τις ερμηνεύουν πάντοτε ως στασιασμό.

Είναι αλήθεια ότι οι νεαροί τείνουν να ενεργούν παρορμητικά ή να ενδίδουν στις «επιθυμίες που χαρακτηρίζουν τη νεότητα». (2 Τιμόθεο 2:22) Έτσι, αν οι γονείς αποτύχουν να θέσουν όρια στη νεανική συμπεριφορά μπορεί να βλάψουν το παιδί συναισθηματικά· δεν θα μάθει εγκράτεια και αυτοπειθαρχία. Η Αγία Γραφή προειδοποιεί: «Το αγόρι που αφήνεται αχαλιναγώγητο θα φέρνει ντροπή στη μητέρα του». (Παροιμίες 29:15) Αλλά η κατάλληλη διαπαιδαγώγηση, η οποία παρέχεται με στοργή, είναι ωφέλιμη και προετοιμάζει το νεαρό άτομο για τις απαιτήσεις και τις πιέσεις της ενήλικης ζωής. Η Αγία Γραφή προτρέπει: «Όποιος διστάζει να χρησιμοποιήσει το ραβδί του μισεί το γιο του, αλλά όποιος τον αγαπάει επιδιώκει να τον διαπαιδαγωγεί». (Παροιμίες 13:24) Να θυμάστε, όμως, ότι η ουσία της διαπαιδαγώγησης είναι η διδασκαλία και η εκπαίδευση—όχι η τιμωρία. Το «ραβδί» εδώ πιθανώς αναφέρεται στο μπαστούνι που χρησιμοποιούσαν οι βοσκοί για να κατευθύνουν τα ποίμνιά τους. (Ψαλμός 23:4) Είναι σύμβολο στοργικής καθοδήγησης—όχι σκληρής βαναυσότητας.

Εκπαίδευση για τη Ζωή

Η καθοδήγηση από τους γονείς είναι ιδιαίτερα απαραίτητη όσον αφορά τη μόρφωση ενός παιδιού. Ενδιαφερθείτε για την εκπαίδευση του παιδιού σας. Βοηθήστε το να διαλέξει κατάλληλα σχολικά μαθήματα και να πάρει μια υπεύθυνη απόφαση για το αν θα χρειαστεί επιπρόσθετη εκπαίδευση.a

Βέβαια, η πιο σημαντική εκπαίδευση από όλες είναι η πνευματική εκπαίδευση. (Ησαΐας 54:13) Τα παιδιά θα χρειαστούν θεϊκές αξίες για να επιβιώσουν στον κόσμο των ενηλίκων. Οι «δυνάμεις της αντίληψής» τους πρέπει να είναι εκπαιδευμένες. (Εβραίους 5:14) Οι γονείς μπορούν να κάνουν πολλά για να βοηθήσουν τα παιδιά σε αυτόν τον τομέα. Οι οικογένειες των Μαρτύρων του Ιεχωβά ενθαρρύνονται να έχουν μια τακτική μελέτη της Αγίας Γραφής με τα παιδιά τους. Ακολουθώντας το παράδειγμα της μητέρας του Τιμόθεου, η οποία του δίδαξε τις Γραφές από τη βρεφική ηλικία, οι γονείς που είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά διδάσκουν παρόμοια τα μικρά παιδιά τους.

Μια μεμονωμένη γονέας, η Μπάρμπαρα, κάνει την οικογενειακή μελέτη της Αγίας Γραφής μια πολύ ευχάριστη εμπειρία για τα παιδιά της. «Εκείνο το βράδυ φροντίζω να ετοιμάσω στα παιδιά ένα νόστιμο φαγητό και το συμπληρώνω με το γλυκό που τους αρέσει. Βάζω τις κασέτες με τις Μελωδίες της Βασιλείας για να δημιουργήσω κατάλληλη ατμόσφαιρα. Κατόπιν, αφού αρχίσουμε με προσευχή, μελετάμε συνήθως το περιοδικό Η Σκοπιά. Αλλά αν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ανάγκη, μπορεί να χρησιμοποιήσω έντυπα όπως το Οι Νεαροί Ρωτούν—Αποτελεσματικές Απαντήσεις».b Η Μπάρμπαρα λέει ότι η μελέτη της Αγίας Γραφής βοηθάει τα παιδιά της να «βλέπουν τα ζητήματα όπως τα βλέπει ο Ιεχωβά».

Ναι, δεν μπορεί να δοθεί στα παιδιά μεγαλύτερο δώρο από τη γνώση και την κατανόηση του Λόγου του Θεού, της Αγίας Γραφής. Αυτή μπορεί “να δώσει στους άπειρους οξυδέρκεια, στον νέο γνώση και ικανότητα σκέψης”. (Παροιμίες 1:4) Έχοντας αυτά τα εφόδια, το νεαρό άτομο ξεκινάει την ενήλικη ζωή του ικανό να αντιμετωπίσει πρωτόγνωρες πιέσεις και καταστάσεις.

Ακόμη και έτσι, η αναχώρηση των παιδιών σηματοδοτεί μια μεγάλη αλλαγή στον τρόπο ζωής των περισσότερων γονέων. Το επόμενο άρθρο μας εξετάζει το πώς μπορούν να τα βγάλουν πέρα μέσα στην άδεια φωλιά.

[Υποσημειώσεις]

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 6]

«Τα παιδιά που έχουν ψυχρούς ή απότομους γονείς φοβούνται να κάνουν οποιαδήποτε αυθόρμητη πράξη, ακόμη και αν είναι σωστή, επειδή φοβούνται ότι οι γονείς τους θα βρουν κάποιο λάθος σε αυτό που έκαναν και θα τα επικρίνουν ή θα τα τιμωρήσουν».—Ανατροφή ενός Ηθικού Παιδιού (Bringing Up a Moral Child), των Μάικλ Σούλμαν και Ίβα Μέκλερ

[Πλαίσιο στη σελίδα 6]

Μεμονωμένοι Γονείς—Η Δυσκολία του Αποχωρισμού

Μια μεμονωμένη γονέας, η Ρεμπέκα, παρατηρεί: «Είναι πολύ δύσκολο για τους μεμονωμένους γονείς να αποχωριστούν τα παιδιά τους. Αν δεν προσέξουμε, τείνουμε να γινόμαστε υπερπροστατευτικοί και να τα πνίγουμε με την αγάπη μας». Το βιβλίο Το Μυστικό της Οικογενειακής Ευτυχίας,c στις σελίδες 106, 107, προσφέρει τις εξής υποβοηθητικές παρατηρήσεις:

«Είναι φυσιολογικό για τους μεμονωμένους γονείς να συνδέονται ιδιαίτερα με τα παιδιά τους· ωστόσο πρέπει να προσέξετε να μην καταρρεύσουν τα θεόδοτα όρια που υπάρχουν ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά. Για παράδειγμα, μπορεί να ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες αν μια μεμονωμένη μητέρα αναμένει από το γιο της να αναλάβει τις ευθύνες που θα αντιστοιχούσαν στον άντρα του σπιτιού ή αν εκμυστηρεύεται τα πάντα στην κόρη της, επιφορτίζοντας το κορίτσι με τα πολύ προσωπικά της προβλήματα. Το να κάνει η μητέρα κάτι τέτοιο είναι ακατάλληλο, δημιουργεί ένταση και ίσως μπερδέψει το παιδί.

»Διαβεβαιώστε τα παιδιά σας ότι εσείς, ως ο γονέας, θα τα φροντίζετε—και ότι δεν θα συμβαίνει το αντίστροφο. (Παράβαλε 2 Κορινθίους 12:14.) Κατά καιρούς, μπορεί να χρειαστείτε κάποια συμβουλή ή κάποια υποστήριξη. Ζητήστε την από τους Χριστιανούς πρεσβυτέρους ή ίσως από ώριμες Χριστιανές, όχι από τα ανήλικα παιδιά σας.—Τίτο 2:3».

Όταν οι μεμονωμένοι γονείς θέτουν κατάλληλα όρια και διατηρούν μια υγιή σχέση με τα παιδιά τους, είναι συνήθως ευκολότερο να τα αποχωριστούν.

[Υποσημείωση]

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Η πρακτική εκπαίδευση μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να γίνουν πιο υπεύθυνοι ενήλικοι

[Εικόνες στη σελίδα 8]

Η οικογενειακή μελέτη της Αγίας Γραφής μπορεί να δώσει στα παιδιά τη σοφία που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν την ενήλικη ζωή τους