Ουράνια Αριστουργήματα

Ανάμεσα στα πιο μεγαλειώδη ουράνια αριστουργήματα είναι τα σφαιρωτά αστρικά σμήνη. Αυτά είναι σφαιρικά σε σχήμα, και το καθένα αποτελείται από δέκα χιλιάδες ως εκατοντάδες χιλιάδες άστρα. Υπάρχουν περίπου 100 γνωστά σφαιρωτά σμήνη στο Γαλαξία μας.

Στη «γειτονιά» του Γαλαξία μας, οι αποστάσεις ανάμεσα στα άστρα είναι τέσσερα με πέντε έτη φωτός.a Σε ένα σφαιρωτό σμήνος, τα άστρα είναι αρκετά συνωστισμένα καθώς απέχουν μεταξύ τους περίπου ένα δέκατο του έτους φωτός.

Το σμήνος που βλέπετε στη φωτογραφία είναι το Ωμέγα Κενταύρου. Με γυμνό μάτι, φαίνεται ότι πρόκειται για μεμονωμένο άστρο. Ωστόσο, αν χρησιμοποιήσετε ένα μεγάλο τηλεσκόπιο, θα δείτε ένα εκθαμβωτικό σμήνος με πολλά άστρα, περίπου ένα εκατομμύριο συνολικά. Το Ωμέγα Κενταύρου φαίνεται καλύτερα από το Νότιο Ημισφαίριο, μολονότι τις ανοιξιάτικες και τις καλοκαιρινές νύχτες μπορεί να το δει κάποιος από τα μέσα βόρεια γεωγραφικά πλάτη χαμηλά στο νότιο ουρανό.

Η διάμετρος του Ωμέγα Κενταύρου είναι περίπου 150 έτη φωτός· το φως θα χρειαζόταν περίπου 150 έτη για να ταξιδέψει από το κάτω μέχρι το πάνω μέρος της φωτογραφίας! Η απόσταση από τη γη μέχρι το Ωμέγα Κενταύρου υπολογίζεται σε 17.000 έτη φωτός.

Επί αιώνες, το Ωμέγα ήταν γνωστό ως μεμονωμένο άστρο. Το 17ο αιώνα, ο Γερμανός ερασιτέχνης αστρονόμος Γιόχαν Μπάγιερ το ονόμασε Ωμέγα (ω), από το αντίστοιχο ελληνικό γράμμα. Ωστόσο, ο πρώτος που αναγνώρισε ότι επρόκειτο για σφαιρωτό σμήνος ήταν ο Άγγλος αστρονόμος Έντμοντ Χάλεϊ το 1677.

Στο Βόρειο Ημισφαίριο, ένα από τα καλύτερα σμήνη για παρατήρηση είναι το Μ13, στον αστερισμό του Ηρακλή. Περιέχει περίπου ένα εκατομμύριο άστρα και απέχει από εμάς 4.000 έτη φωτός περισσότερα από ό,τι το Ωμέγα Κενταύρου. Γι’ αυτό φαίνεται μικρότερο.

Αν σας δοθεί ποτέ η ευκαιρία να παρατηρήσετε ένα σφαιρωτό σμήνος με ένα κάπως μεγάλο τηλεσκόπιο, μην την αφήσετε να πάει χαμένη. Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά δημιουργήματα που μπορείτε να δείτε στο νυχτερινό ουρανό.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 31]

Ωμέγα Κενταύρου

[Ευχαριστίες]

National Optical Astronomy Observatories

[Εικόνα στη σελίδα 31]

M13

[Ευχαριστίες]

Ο Γαλαξίας μας και το Μ13: Ευγενής παραχώρηση από United States Naval Observatory