Δικαιώματα Χωρίς Υποχρεώσεις;
«Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ της αξιοπρέπειας που είναι σύμφυτη σε όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, καθώς και των ίσων και αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων τους, αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο». Αυτά δηλώνει το προοίμιο της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία έκλεισε 50 χρόνια ύπαρξης το Δεκέμβριο του 1998. Πρόσφατα, όμως, 24 πρώην πρόεδροι και πρωθυπουργοί, εκπροσωπώντας όλες τις ηπείρους, εισηγήθηκαν να υιοθετήσουν τα Ηνωμένα Έθνη, εκτός από την παραπάνω διακήρυξη, μια οικουμενική διακήρυξη των ανθρώπινων υποχρεώσεων. Γιατί αισθάνονται πολλοί ότι είναι ανάγκη να γίνει κάτι τέτοιο;
«Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις είναι σιαμαία αδέλφια. Δυστυχώς, μισό αιώνα αργότερα, αυτό το γεγονός έχει ξεχαστεί ή θεωρείται πλέον άτοπο. Πολλοί απαιτούν τα δικαιώματά τους χωρίς να νιώθουν την ανάγκη να επωμιστούν τις ανάλογες υποχρεώσεις», εξηγεί ο καθηγητής Ζαν-Κλοντ Σουαγιέ, μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πολλοί συναισθάνονται αυτή την παραμέληση των καθηκόντων. «Υπάρχει μια έντονη λαχτάρα, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους, για κάποιο είδος ενοποιητικού οράματος, ένα σύνολο αποδεκτών ιδανικών με τα οποία θα αντιμετωπιστεί και θα χαλιναγωγηθεί ο μηχανισμός της απληστίας, της ιδιοτέλειας, της απώλειας του ομαδικού πνεύματος, τα οποία φαίνεται να εξουσιάζουν τον κόσμο. . . . Η εντεινόμενη διαμάχη γύρω από την ανάγκη για μια παγκόσμια ηθική ισοδυναμεί με το να παραδεχόμαστε ότι κάτι λείπει», παρατηρεί η εφημερίδα Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν (International Herald Tribune) του Παρισιού. Γι’ αυτό, πολιτικοί, θεολόγοι και φιλόσοφοι εκπονούν «ένα οικουμενικό πρόγραμμα ηθικής», όπως το αποκαλεί η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), το οποίο καλείται να γεφυρώσει το χάσμα και να καθορίσει ποιες είναι οι υποχρεώσεις των ανθρώπων. Ωστόσο, αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες.
Ενώ είναι σχετικά εύκολο να καθοριστεί ποια ανθρώπινα δικαιώματα θα πρέπει να προστατευτούν, δεν είναι πάντοτε εύκολο να προσδιοριστεί ποιες ανθρώπινες υποχρεώσεις θα πρέπει να γίνονται παγκόσμια αποδεκτές. Εντούτοις, πηγή έμπνευσης για μερικές από τις αξίες που αναφέρονται στην προτεινόμενη Διακήρυξη των Υποχρεώσεων είναι ο διαχρονικός και οικουμενικός Χρυσός Κανόνας τον οποίο έδωσε ο Ιησούς πριν από δύο χιλιάδες χρόνια περίπου: «Όλα όσα θέλετε, λοιπόν, να κάνουν σε εσάς οι άνθρωποι πρέπει και εσείς, παρόμοια, να κάνετε σε αυτούς».—Ματθαίος 7:12.
Ενώ η Αγία Γραφή έχει πολλές φορές αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τους νόμους που προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, παράλληλα τονίζει την ιδέα της προσωπικής ευθύνης. «Αν . . . κάποιος ξέρει να κάνει το σωστό και όμως δεν το κάνει, είναι αμαρτία για αυτόν», είπε ο μαθητής Ιάκωβος. (Ιακώβου 4:17) Όπως ακριβώς ο Ιησούς αναζητούσε τρόπους για να κάνει το καλό σε άλλους, έτσι και οι αληθινοί Χριστιανοί προσπαθούν να κάνουν το καλό στους συνανθρώπους τους. Δεν μένουν ικανοποιημένοι απλώς και μόνο ασκώντας τα δικαιώματά τους, αλλά εκτιμούν ότι τα δικαιώματα συνεπάγονται και υποχρεώσεις, και ότι ο καθένας μας είναι υπεύθυνος απέναντι στον Θεό για τις πράξεις του.