Τα Μικροσκοπικά «Φορτηγά» του Σώματός Σας
ΠΡΙΝ από πέντε ημέρες ήταν ένα κύτταρο με πυρήνα. Ωστόσο, έπειτα από μια εντατική περίοδο ωρίμανσης και πολλαπλασιασμού, απέβαλε τον πυρήνα του με έντονες συστολές. Τώρα είναι δικτυοερυθροκύτταρο. Τι είναι αυτό; Είναι ένα νεαρό ερυθρό αιμοσφαίριο, έτοιμο να εισχωρήσει στην κυκλοφορία του αίματός σας. Έπειτα από δύο με τέσσερις ημέρες, θα μετατραπεί σε πλήρως ώριμο ερυθρό αιμοσφαίριο.
Αυτό το μικρό κύτταρο μοιάζει πολύ με φορτηγό. Το μέσο με το οποίο μεταφέρει το «φορτίο» του είναι η αιμοσφαιρίνη, μια πρωτεΐνη η οποία μεταφέρει οξυγόνο. Υπολογίζεται ότι στην τετράμηνη ζωή του, αυτό το «φορτηγό» θα καλύψει σχεδόν 250 χιλιόμετρα ταξιδεύοντας σε όλο το σώμα σας. Υπάρχουν δέκα περίπου δισεκατομμύρια τριχοειδή αγγεία (μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία) στο σώμα σας, το συνολικό μήκος των οποίων είναι ίσο με το διπλάσιο της περιφέρειας της γης. Χρειάζονται τρισεκατομμύρια ερυθροκύτταρα (ερυθρά αιμοσφαίρια) για να μεταφέρουν το οξυγόνο σε όλα τα μέρη του σώματος.
Αυτό το πολύ μικρό «φορτηγό» βρίσκεται σχεδόν πάντα σε κίνηση στο αίμα σας. Η ταχύτητά του ποικίλλει ανάλογα με τις περιστάσεις. Το κύτταρο αναπτύσσει τη μέγιστη ταχύτητα των 120 εκατοστών το δευτερόλεπτο όταν βρίσκεται στην «υπερλεωφόρο» που προωθεί το αίμα από την καρδιά—την αορτή. Όταν εισέρχεται στις «παρόδους» του σώματος, επιβραδύνει σταδιακά φτάνοντας μια μέση ταχύτητα 0,03 εκατοστών το δευτερόλεπτο στα πιο απομακρυσμένα τριχοειδή αγγεία.
Από Πού Προέρχονται τα Αιμοσφαίρια
Στους φυσιολογικούς ενηλίκους τα περισσότερα αιμοσφαίρια παράγονται στο μυελό των οστών. Καθημερινά, για κάθε κιλό του σωματικού σας βάρους, ο μυελός των οστών σας παράγει δυόμισι δισεκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια, ένα δισεκατομμύριο κοκκιοκύτταρα (λευκά αιμοσφαίρια) και δυόμισι δισεκατομμύρια αιμοπετάλια. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται η αποκατάσταση των αντίστοιχων κυττάρων που χάνονται κάθε ημέρα. Σε έναν φυσιολογικό ενήλικο, εκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια καταστρέφονται και αντικαθίστανται κάθε δευτερόλεπτο.
Για να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος από το μυελό των οστών, το νεαρό ερυθρό αιμοσφαίριο πλησιάζει το εξωτερικό τοίχωμα των μικρών αγγείων (κολποειδή) τα οποία βρίσκονται στο μυελό των οστών, ασκεί πίεση για να περάσει μέσα από ένα μικρό διάφραγμα που ονομάζεται μεταναστευτικός πόρος και εισχωρεί μέσα στο αίμα. Επί τρεις περίπου ημέρες ακόμη, το νεαρό ερυθρό αιμοσφαίριο θα συνεχίσει να παράγει αιμοσφαιρίνη. Έπειτα όμως, ως ώριμο ερυθρό αιμοσφαίριο, ή ερυθροκύτταρο, θα σταματήσει αυτή τη δραστηριότητα.
Η Συστηματική και η Πνευμονική Κυκλοφορία
Το 17ο αιώνα, οι γιατροί απέδειξαν ότι υπάρχουν δύο είδη κυκλοφορίας του αίματος. Στη συστηματική κυκλοφορία, τα μικροσκοπικά «φορτηγά» του σώματός σας, τα ερυθρά αιμοσφαίρια, ξεκινούν από την καρδιά κατευθυνόμενα προς τους ιστούς του σώματος. Εκεί αφήνουν οξυγόνο και παίρνουν άχρηστες ουσίες σε μορφή διοξειδίου του άνθρακα. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται εσωτερική αναπνοή. Έπειτα, τα ερυθρά αιμοσφαίρια επιστρέφουν στην καρδιά. Στην πνευμονική κυκλοφορία, τα «φορτηγά» αποστέλλονται στους πνεύμονες. Εκεί ξεφορτώνουν τις άχρηστες ουσίες και ανεφοδιάζονται με οξυγόνο. Έτσι λοιπόν, η πνευμονική κυκλοφορία επιτρέπει στο σώμα σας να αναπνέει.
Όταν Δεν Υπάρχουν Αρκετά Κύτταρα
Μερικές φορές υπάρχουν λιγότερα ερυθρά αιμοσφαίρια από το φυσιολογικό. Αυτή είναι η κατάσταση την οποία οι γιατροί αποκαλούν αναιμία. Οι αιτίες της αναιμίας μπορεί να είναι διάφορες, όπως (1) ανωμαλία στην παραγωγή ή στην ωρίμανση των ερυθρών αιμοσφαιρίων, (2) αύξηση του ρυθμού καταστροφής τους και (3) σοβαρή αιμορραγία. Η αναιμία μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα χρόνιας φλεγμονής ή όγκων.
Μπορεί να προκύψουν προβλήματα όταν υπάρχει είτε υπερεπάρκεια είτε έλλειψη σιδήρου στο αίμα. Όταν υπάρχει έλλειψη, τα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν μπορούν να ωριμάσουν φυσιολογικά. Ως αποτέλεσμα, τα κύτταρα είναι μικρότερα και πιο υπόχρωμα από ό,τι συνήθως. Σε πολλές περιπτώσεις, η θεραπεία με σίδηρο διορθώνει αυτή την ανωμαλία. Μερικές φορές το επίπεδο του σιδήρου στο αίμα είναι πολύ υψηλό. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν φθαρμένα ερυθρά αιμοσφαίρια ρήγνυνται, απελευθερώνοντας σίδηρο μέσα στο σύστημα. Προοδευτικά δηλητηριάζονται όλα τα όργανα του σώματος. Η δηλητηρίαση της καρδιάς είναι ιδιαίτερα σοβαρή. Όσοι πάσχουν από αυτή την ασθένεια σχεδόν πάντοτε πεθαίνουν από χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια.
Θα χρειάζονταν πολλά βιβλία για να εξηγήσουν όλη την εργασία που επιτελούν τα αιμοσφαίρια στο σώμα σας, αλλά είναι φανερό ότι η θαυμαστή περιπλοκότητά τους, η οποία περιγράφηκε μόνο εν μέρει εδώ, εξυψώνει τη σοφία Εκείνου που σχεδίασε και δημιούργησε τη ζωή. Σχετικά με αυτόν τον μεγάλο και νοήμονα Δημιουργό, ένας από τους αρχαίους λάτρεις του είπε: «Από αυτόν έχουμε ζωή και κινούμαστε και υπάρχουμε».—Πράξεις 17:28.