Γιατί Εγκαταλείπουν οι Άνθρωποι τις Παραδοσιακές Θρησκείες;

ΟΙ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΠΟΥ ΙΣΧΥΡΙΖΟΝΤΑΙ ότι βασίζουν τις διδασκαλίες τους σε εκείνες του Ιησού Χριστού έχουν περίπου 1,7 δισεκατομμύρια οπαδούς. Υπολογίζεται ότι ο Χριστιανισμός είναι η μεγαλύτερη θρησκεία του κόσμου, ξεπερνώντας μάλιστα δημοφιλείς θρησκείες όπως ο Βουδισμός, ο Ινδουισμός και ο Ισλαμισμός. Ωστόσο, εκθέσεις δείχνουν ότι, σε πολλές από τις καθ’ ομολογία Χριστιανικές χώρες, ο Χριστιανισμός χάνει την επιρροή που ασκούσε στις ανθρώπινες μάζες.

Άνθρωποι από κάθε κοινωνικό υπόβαθρο εγκαταλείπουν τις εκκλησίες τους. Ο Ρόναλντ Φ. Ίνγκλχαρτ, ερευνητής του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν και διευθυντής του προγράμματος Έρευνα για τις Παγκόσμιες Αξίες, είπε ότι ο ρόλος που διαδραματίζει η θρησκεία στις αναπτυσσόμενες χώρες εξασθενεί. Το περιοδικό Σχόλια Γύρω από τη Βίβλο (Bible Review) παραθέτει τα λόγια του: «Όχι μόνο έχει πέσει κατακόρυφα ο αριθμός των εκκλησιαζομένων κάθε εβδομάδα, αλλά τώρα οι χώρες της Λατινικής Αμερικής είναι εκείνες που στέλνουν ιεραποστόλους για να σώσουν τις ψυχές των πρώην αποικιστών τους». Ισχυρίζεται ότι η «κατάρρευση της θρησκείας» πλήττει ιδιαίτερα μερικές χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Στη Νορβηγία και στη Δανία μόνο το 5 τοις εκατό του πληθυσμού εκκλησιάζεται τακτικά. Στη Σουηδία αυτός ο αριθμός έχει κατεβεί στο 4 τοις εκατό και στη Ρωσία στο 2 τοις εκατό.

Εκθέσεις από τη Γερμανία δείχνουν ότι μεταξύ των ετών 1984 και 1993 ο αριθμός των εγγεγραμμένων Καθολικών οι οποίοι εκκλησιάζονταν τακτικά μειώθηκε από 25,3 σε 19 τοις εκατό. Το 1992, μόνο 4 τοις εκατό των Προτεσταντών παρακολουθούσαν τακτικά την κυριακάτικη λειτουργία. Το 1999, το περιοδικό Η Χριστιανοσύνη Σήμερα (Christianity Today) ανέφερε: «Μόνο ένας στους δέκα Γερμανούς πηγαίνει στην εκκλησία κάθε εβδομάδα».

Σχετικά με τη μείωση των πιστών στη Βρετανία, η εφημερίδα Δε Γκάρντιαν (The Guardian) λέει: «Η Χριστιανοσύνη δεν έχει βρεθεί ποτέ σε χειρότερη κατάσταση». Το άρθρο επισημαίνει ότι «η περίοδος 1950-2000 ήταν η χειρότερη πεντηκονταετία για τους ιερείς και τους πρεσβυτέρους». Αναφερόμενη σε μια ειδική έκθεση για τη θρησκεία στο Ηνωμένο Βασίλειο, η εφημερίδα δείχνει ότι, όχι μόνο οι νεαροί, αλλά και οι ηλικιωμένοι χάνουν την πίστη τους στην οργανωμένη θρησκεία. Όπως σημειώνει: «Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία χάνουν την πίστη τους στον Θεό καθώς γερνούν. Μια νέα έρευνα που επιβεβαιώνει αυτή την τάση θα συνταράξει τις βρετανικές εκκλησίες οι οποίες διέρχονται κρίση, και οι οποίες μέχρι τώρα πίστευαν ότι οι ηλικιωμένοι ήταν η σταθερή βάση του φθίνοντος εκκλησιάσματός τους».

Παρόμοιες τάσεις εμφανίζονται και εκτός Ευρώπης. Λόγου χάρη, το καναδικό περιοδικό Αλμπέρτα Ριπόρτ (Alberta Report) λέει ότι ο Καναδάς βιώνει την «κατάρρευση των καθιερωμένων πεποιθήσεων και τρόπων λατρείας» και ότι «οι Καναδοί οι οποίοι προτιμούν τις δικές τους υποκειμενικές φαντασιώσεις για τον Θεό είναι τρεις φορές περισσότεροι από εκείνους που προτιμούν να υποτάσσονται σε ένα σαφές δόγμα».

Πολλοί απλώς δεν νιώθουν ότι ωφελούνται ή διαφωτίζονται από πνευματική άποψη παρακολουθώντας τις εκκλησιαστικές λειτουργίες. Σύμφωνα με το καναδικό περιοδικό Μακλίνς (Maclean’s), Εβραίοι και Καθολικοί οι οποίοι ρωτήθηκαν σχετικά σε ένα Ινδουιστικό ησυχαστήριο, το λεγόμενο ασράμα, στα Ιμαλάια, εξέφρασαν την εξής άποψη: «Δεν μας υποκινούσαν ούτε μας συγκινούσαν πια οι “ξύλινες” τελετές». Πράγματι, ακόμη και μερικοί οι οποίοι εκκλησιάζονται πιστά εδώ και πολλά χρόνια αναρωτιούνται: “Στην πραγματικότητα, τι έμαθα στην εκκλησία; Έχω έρθει πιο κοντά στον Θεό;” Δεν μας εκπλήσσει, λοιπόν, η τοποθέτηση του συγγραφέα Γκρεγκ Ίστερμπρουκ: «Στη Δύση η πνευματική ένδεια έχει αντικαταστήσει την υλική ένδεια ως κύρια ανάγκη της εποχής μας».

Φυσικά, υπάρχουν πολλές χώρες όπου οι αριθμοί των εκκλησιαζομένων είναι μεγάλοι. Ωστόσο, το να πηγαίνει κάποιος στην εκκλησία δεν σημαίνει πάντοτε ότι προσκολλάται όσια στις διδασκαλίες της θρησκείας του. Για παράδειγμα, η αυστραλιανή εφημερίδα Η Εποχή (The Age) αναφέρει ότι στη Δύση «το ποσοστό των Χριστιανών οι οποίοι ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα μειώνεται ραγδαία. Σε πολλές περιοχές της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής, η Χριστιανοσύνη είναι ένα παραπέτασμα πίσω από το οποίο πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να ασπάζονται πιο εντυπωσιακές φυλετικές ή λατρευτικές πεποιθήσεις οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με τις καθιερωμένες Χριστιανικές διδασκαλίες​—συχνά αντικρούονται με αυτές—​και οι οποίες απορρίφθηκαν επισήμως πριν από χρόνια».

Γιατί τόσο πολλοί άνθρωποι, νέοι και ηλικιωμένοι, εγκαταλείπουν τις εκκλησίες τους; Όπως φαίνεται, ένας κύριος παράγοντας είναι η απογοήτευση.

Το Θλιβερό Ιστορικό της Θρησκείας

Η εφημερίδα Δε Γκάρντιαν παρατηρεί: «Σε όλο τον 20ό αιώνα, η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία είχε ένα άθλιο ιστορικό συνωμοσίας με το φασισμό, από τα συγχαρητήρια που έδωσε στον στρατηγό Φράνκο μετά τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο ως τις πρόσφατες προσπάθειές της προς όφελος του στρατηγού Πινοσέτ». Η εφημερίδα τόνισε επίσης ότι ο Πάπας Πίος ΙΒ΄, ο ποντίφικας της εποχής του πολέμου, «με μεγάλη ευχαρίστηση ήρθε σε συμφωνία με [τον Χίτλερ] και απέφυγε ενδεχόμενες δυσάρεστες καταστάσεις όπως το να καταδικάσει το Ολοκαύτωμα».

Η εφημερίδα Η Εποχή αναφέρει: «Οι ισχυρισμοί της Χριστιανοσύνης έχουν πέσει στο κενό σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Οι Χριστιανοί δεν έχουν καταφέρει να διατηρήσουν την εσωτερική ειρήνη και ενότητά τους. . . . Το πλήθος των πολέμων που έχουν γίνει για λάφυρα και κατακτήσεις υπό το πρόσχημα της προσέλκυσης προσηλύτων για τον Χριστό το επιβεβαιώνουν αυτό. Η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη ίσως είναι οι υπερέχουσες Χριστιανικές αρετές, αλλά εκείνοι που υποτίθεται ότι επιδιώκουν αυτές τις αρετές μπορεί να είναι τόσο κυνικοί, τόσο επιρρεπείς στην απελπισία όσο οι μη Χριστιανοί, και ίσως όχι περισσότερο φιλάνθρωποι από εκείνους. . . . Το Ολοκαύτωμα γεννήθηκε σε Χριστιανική χώρα, και Χριστιανική επίσης ήταν η χώρα η οποία εξαπέλυσε τον τρόμο του πυρηνικού πολέμου στην Ιαπωνία».

Μερικοί θα συμφωνήσουν ότι ο Χριστιανισμός προωθεί από παλιά αρετές όπως η σύνεση, το ψυχικό σθένος, η μετριοπάθεια και η δικαιοσύνη. Ωστόσο η ίδια εφημερίδα σχολιάζει: «Γενικά, οι Χριστιανοί στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αμερική και στην Αυστραλία καταναλώνουν πολύ περισσότερα αποθέματα της Γης από όσα τους αναλογούν και εξακολουθούν να ανέχονται την εκμετάλλευση, την καταδυνάστευση και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος εις βάρος των ασθενέστερων γειτόνων τους, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους».

Σχετικά με το μέλλον του Χριστιανισμού, η εφημερίδα συνεχίζει: «Χωρίς ένα υγιές θεσμικό πλαίσιο, η Χριστιανοσύνη δεν μπορεί να ελπίζει ποτέ ότι θα επανακτήσει την κοινωνική ισχύ των περασμένων αιώνων. Αυτό μπορεί να είναι καλό ή κακό, ανάλογα με το πώς το βλέπει κανείς. Αλλά αποτελεί την πραγματικότητα με την οποία θα έρθει αντιμέτωπη η Χριστιανοσύνη τα επόμενα χρόνια».

Ως αποτέλεσμα της αποσύνθεσης στον κόσμο της οργανωμένης θρησκείας, πολλοί απομακρύνονται από τις καθιερωμένες εκκλησίες. Ικανοποιούν, όμως, πράγματι τις ανάγκες τους οι εναλλακτικές λύσεις τις οποίες βρίσκουν; Αποτελούν αυτές την απάντηση;

[Εικόνες στη σελίδα 7]

Πολλοί έχουν απομακρυνθεί από τις παραδοσιακές θρησκείες εξαιτίας του ρόλου που έχουν διαδραματίσει αυτές υποστηρίζοντας πολέμους και καταπιεστικά πολιτικά καθεστώτα

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Οι πομπώδεις τελετές αφήνουν πολλούς ανικανοποίητους από πνευματική άποψη

[Ευχαριστίες]

φωτογραφία: age fotostock