Ένα Απαράμιλλο Άσυλο για την Άγρια Ζωή της Μεσογείου

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

ΕΠΙ χιλιάδες χρόνια, οι κάτοικοι των χωρών που βρέχονται από τη Μεσόγειο έκοβαν τα δάση τους, επέτρεπαν την υπερβόσκηση στα βοσκοτόπια τους και κυνηγούσαν μερικά από τα άγρια ζώα οδηγώντας τα σχεδόν στην εξαφάνιση. Στην περιοχή έχουν απομείνει μόνο λίγα άθικτα μέρη. Εντούτοις, σε κάποιο τμήμα της Ισπανίας, ένας συνδυασμός περιστάσεων έδωσε τη δυνατότητα σε μια μικρή περιοχή να διατηρηθεί ουσιαστικά ανέπαφη. Το όνομά της είναι Μονφράγκουε, που σημαίνει «Αδιάβατο Βουνό».

Ωστόσο, το γεγονός και μόνο ότι αυτό το τμήμα της Ισπανίας ήταν απομονωμένο δεν αρκούσε για την προστασία του φυσικού του περιβάλλοντος. Ευτυχώς, οι αγρότες της περιοχής γύρω από το Μονφράγκουε εφάρμοσαν μια κτηνοτροφική μέθοδο η οποία αποδείχτηκε εξαιρετικά πολύτιμη για τη διατήρηση ενός αξιόλογου υπολοίπου από τα τεράστια αυτόχθονα δάση τα οποία κάποτε σκέπαζαν τους λόφους γύρω από τη Μεσόγειο. Η δασική περιοχή που διατηρήθηκε ήταν γνωστή ως ντεέσα, δηλαδή «δασώδης βοσκότοπος».

Οικολογική Μέθοδος Καλλιεργειών

Πριν από αιώνες οι αγρότες της Εστρεμαδούρα (περιοχή της Ισπανίας στην οποία βρίσκεται το Μονφράγκουε) ανακάλυψαν ότι τα δάση των αειθαλών δρυών που κάλυπταν τις εκτάσεις μπορούσαν να παρέχουν την απαραίτητη σκιά και τροφή για τα κοπάδια τους.a Έτσι λοιπόν, αντί να κόψουν όλα τα δέντρα για να δημιουργήσουν βοσκοτόπια, διατήρησαν έναν ικανοποιητικό αριθμό δρυών και διαμόρφωσαν μια ανοιχτή δασική περιοχή. Επίσης κλάδεψαν τα δέντρα για να κάνουν τα κλαδιά τους να απλωθούν. Η σκιά αυτών των επιβλητικών δέντρων προστάτευε τα πράσινα βοσκοτόπια που βρίσκονταν από κάτω, και τα άφθονα βελανίδια τους παρείχαν θρεπτική τροφή στα βοοειδή και στα γουρούνια. Εφόσον αυτή η ντεέσα διαφύλαττε σημαντικό μέρος των γνήσιων δασών, μπορούσαν να επιβιώσουν εκεί πολλά είδη από τα γηγενή πουλιά και ζώα.

Δύο ποταμοί, ο Τάγος και ο Τιέταρ, διασχίζουν την ντεέσα σχηματίζοντας φαράγγια και στο τέλος ενώνονται πίσω από την κορυφή του Μονφράγκουε. Τελικά, το 1979, η απόκρημνη περιοχή γύρω από αυτά τα δύο ποτάμια, η οποία διατηρούσε το γνήσιο μεσογειακό δάσος καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή, έγινε φυσικό καταφύγιο. Το πάρκο ιδρύθηκε επειδή το Μονφράγκουε θεωρείται τώρα ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα καταφύγια του μεσογειακού οικοσυστήματος.

Πουλιά της Αγίας Γραφής

Αν και το πάρκο καλύπτει μια σχετικά μικρή περιοχή, αποτελεί καταφύγιο για τη γενέττη, το κόκκινο ελάφι, το αγριογούρουνο και τον σπάνιο λύγκα της Ισπανίας, ένα από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση θηλαστικά στην Ευρώπη. Εφόσον όμως τα περισσότερα από τα ζώα είναι νυκτόβια, εκείνοι που επισκέπτονται το πάρκο την ημέρα είναι πολύ πιθανότερο να δουν τα εντυπωσιακά αρπακτικά πτηνά τα οποία αφθονούν στην περιοχή. Τα περισσότερα από αυτά τα μεσογειακά αρπακτικά πτηνά είναι επίσης συνηθισμένα στις Βιβλικές χώρες.

Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο φυσιοδίφης Χ. Μπ. Τρίστραμ παρατήρησε ότι, σχεδόν οπουδήποτε ταξίδευε στην Παλαιστίνη, έβλεπε κόκκινους γύπες που έκαναν κύκλους στον ουρανό. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί για το Μονφράγκουε, όπου 400 ζευγάρια κατοικούν στους απόκρημνους βράχους του κοιτώντας από ψηλά τους ποταμούς Τάγο και Τιέταρ. Στο τέλος της ημέρας, δεκάδες γύπες κάνουν κύκλους πάνω από τις ομαδικές φωλιές τους, και οι τεράστιες σιλουέτες τους μοιάζουν με διάσπαρτες κηλίδες μέσα στο βραδινό ουρανό.b

Οι λευκοπελαργοί, οι οποίοι χτίζουν τις φωλιές τους σε παλιά κτίρια σε πολλές περιοχές της Ευρώπης, φωλιάζουν ακόμη σε δρύες στην περιοχή Μονφράγκουε όπου και βρίσκονται σε αφθονία. (Ψαλμός 104:17) Εκτός από τους πελαργούς, τα θερμά ανοδικά ρεύματα εκμεταλλεύονται επίσης οι αυτοκρατορικοί αετοί και οι χρυσαετοί, οι οποίοι πετούν και αερολισθαίνουν υπομονετικά, “βλέποντας πέρα μακριά” σε συνεχή αναζήτηση της λείας τους.​—Ιώβ 39:27-29.

Περισσότερο ευκίνητοι από τους αετούς είναι οι πολυάριθμοι ερυθρόχρωμοι ικτίνοι, των οποίων ο πληθυσμός αυξάνει τους καλοκαιρινούς μήνες. Επίσης, οι οξυδερκείς μελανόχρωμοι ικτίνοι περιπολούν συνεχώς στα ποτάμια του πάρκου, έχοντας πάντα σκοπό να αρπάξουν κάποιο ψάρι από το νερό.​—Ιώβ 28:7.

Άλλα αρπακτικά πτηνά, όπως ο μπούφος και η πεπλόγλαυκα, αρχίζουν τις πτήσεις όταν πέσει η νύχτα. Ο μπούφος φωλιάζει στις απομονωμένες βραχοκορφές του Μονφράγκουε​—παρόμοιο περιβάλλον με τα εγκαταλειμμένα ερείπια της αρχαίας Βαβυλώνας, όπου ο προφήτης Ησαΐας προείπε ότι επίσης θα κατοικούσε αυτό το πουλί.​—Ησαΐας 13:21.

Διατήρηση και Αποκατάσταση του Καταφυγίου

Τα αγριολούλουδα προσθέτουν μια πολύχρωμη νότα στην εμφάνιση του πάρκου, ιδιαίτερα την άνοιξη. Λεπτεπίλεπτα λευκά άνθη του φυτού κίστος ο λαδανοφόρος μαζί με τούφες της μοβ λεβάντας καλύπτουν ουσιαστικά όλες τις πλαγιές στις οποίες δεν υπάρχουν δέντρα. Και όταν πλησιάζει το καλοκαίρι, οι πανταχού παρούσες παπαρούνες προσθέτουν μια κόκκινη πινελιά στα πράσινα βοσκοτόπια.

Η διατήρηση αυτού του πολύτιμου φυσικού περιβάλλοντος είναι τώρα το πρώτιστο μέλημα των υπευθύνων του πάρκου. Γι’ αυτόν το σκοπό, ασχολούνται εντατικά με το φύτεμα αυτόχθονων ειδών δέντρων τα οποία θα αντικαταστήσουν τα εισαγόμενα πεύκα και ευκάλυπτους, δέντρα που δεν ευνοούν την άγρια ζωή του πάρκου. Συνεργάζονται επίσης με τους ντόπιους αγρότες για την προστασία των γύρω ντεέσα, ενθαρρύνοντάς τους να ξαναφυτεύουν δρύες όποτε είναι αναγκαίο. Ελπίζουμε ότι με αυτά τα μέτρα θα διασφαλιστεί η επιβίωση αυτού του απαράμιλλου ασύλου για την άγρια ζωή της Μεσογείου.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνες στη σελίδα 16, 17]

Από αριστερά προς τα δεξιά: Βοοειδή βόσκουν στα ανοιχτά βοσκοτόπια, μια γενέττη και ένα κόκκινο ελάφι

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Μαύρος γύπας

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Μπούφος

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Χρυσαετός

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφίες: Cortesía de GREFA