Το Θαύμα που Λέγεται Αβγό Στρουθοκαμήλου

ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ

ΑΚΙΝΗΤΟ στον επωαστήρα, το αβγό της στρουθοκαμήλου δεν φανερώνει τίποτα από όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό του ή από το εντυπωσιακό θέαμα που θα αρχίσει σε λίγο. Ωστόσο, εδώ στο εκτροφείο στρουθοκαμήλων, έχουμε την ευκαιρία να μάθουμε για τον εκπληκτικό τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται η στρουθοκάμηλος, αρχίζοντας με τη γέννηση των αβγών.

Η Ιδιαίτερη Φροντίδα των Αβγών

Η μητέρα στρουθοκάμηλος γεννάει τα υπόλευκα αβγά της, καθένα από τα οποία ζυγίζει περίπου ενάμισι κιλό, σε μια πρόχειρη φωλιά στην άμμο.a Κατόπιν, καθημερινά, οι εργάτες μεταφέρουν τα νεογέννητα αβγά στα εκκολαπτήρια του εκτροφείου, όπου θα παραμείνουν περίπου έξι εβδομάδες.

Την περίοδο αυτή, τα επωαζόμενα αβγά χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα. Διατηρούνται σε ζεστό περιβάλλον, σε θερμοκρασία περίπου 37 βαθμών Κελσίου​—ιδανική για την ανάπτυξη των νεογνών μέσα στο κέλυφος. Για να μην κατακαθήσει στον πυθμένα του αβγού η λέκιθος ή το έμβρυο και προσκολληθεί στην υποκελύφια μεμβράνη, ο πτηνοτρόφος διατηρεί τα αβγά σε ειδικούς δίσκους όπου ανακινούνται αυτόματα, ή φροντίζει να γίνεται αυτό καθημερινά με το χέρι. Έτσι μιμείται τον τρόπο με τον οποίο ανακινούν τακτικά οι γονείς στρουθοκάμηλοι τα αβγά τους στις αμμοσκέπαστες φωλιές τους στα λιβάδια.

Μια Ματιά στο Εσωτερικό

Πώς, όμως, μπορούμε να γνωρίζουμε τι συμβαίνει μέσα στο αβγό; Παίρνοντας απαλά κάποιο αβγό, ο πτηνοτρόφος το τοποθετεί σε μια τρύπα στην κορυφή ενός κουτιού το οποίο έχει στο εσωτερικό του έναν δυνατό λαμπτήρα. Αυτή η διαδικασία, γνωστή ως ωοσκόπηση, βοηθάει τον πτηνοτρόφο να έχει μια αμυδρή εικόνα των σημαντικών διεργασιών που γίνονται μέσα στο αβγό. Κατά περιόδους, ωοσκοπεί τα αβγά για να ελέγξει την εξέλιξη της ζωής στο εσωτερικό τους. Αν έπειτα από λίγες ωοσκοπήσεις φανεί ότι το κέντρο του αβγού παραμένει ρευστό, τότε το αβγό προφανώς δεν είναι γόνιμο και δεν τοποθετείται ξανά στον επωαστήρα.

Τις 39 μέρες κατά τις οποίες παραμένει το αβγό στον επωαστήρα, ο νεοσσός αναπτύσσεται με θαυμαστό τρόπο μέσα στο όμοιο με πορσελάνη κέλυφος. Συγχρόνως, σχηματίζεται ένας αεροθάλαμος, ο οποίος τελικά καταλαμβάνει το ένα τρίτο περίπου του διαθέσιμου χώρου μέσα στο αβγό.b Οι νεοσσοί που δεν έχουν εκκολαφτεί ακόμη είναι αρκετά στριμωγμένοι μέσα στο κέλυφός τους και παίρνουν θέση για την επικείμενη έξοδό τους. Πρώτα, όμως, πρέπει να λάβει χώρα μια ουσιώδης διαδικασία​—ο λεκιθικός σάκος τους πρέπει να μεταφερθεί στη μικροσκοπική κοιλιά τους μέσω του ομφάλιου λώρου και του ομφαλού τους. Αυτό είναι σημαντικό, επειδή ο λεκιθικός σάκος περιέχει τα θρεπτικά συστατικά και την ενέργεια που θα χρειαστούν σε λίγο καθώς θα βγουν στον έξω κόσμο.

Βγαίνουν από το Κέλυφός Τους

Επιτέλους, φτάνει η μεγάλη μέρα, και εμείς είμαστε εκεί για να παρακολουθήσουμε το θέαμα. Πρώτα, οι νεοσσοί πρέπει να διαρρήξουν τη μεμβράνη που οδηγεί στον αεροθάλαμο προτού μπορέσουν να φτάσουν στο κέλυφος. Ανόμοια με άλλους νεοσσούς που σπάζουν το κέλυφός τους με τη βοήθεια μιας σκληρής προεξοχής, του αδάμαντα, οι στρουθοκάμηλοι έχουν ένα προστατευτικό στρώμα το οποίο προφυλάσσει το άκρο του απαλού τους ράμφους. Πιέζοντας το προστατευμένο ράμφος του στην εσωτερική πλευρά του κελύφους, ο νεοσσός σπρώχνει με το πίσω μέρος του λαιμού του τη μεμβράνη που το χωρίζει από τον παρακείμενο αεροθάλαμο. Έπειτα από αρκετό σπρώξιμο και τρίψιμο, αυτή η μεμβράνη τελικά σπάζει. Έτσι ο νεοσσός μπορεί να καταλάβει ολόκληρο το χώρο μέσα στο κέλυφος.​—Βλέπε διάγραμμα Α.

Τα μικροσκοπικά πνευμόνια του νεοσσού παίρνουν επιτέλους την πρώτη τους ανάσα! Τώρα λειτουργούν. Ωστόσο, έπειτα από όλη αυτή την προσπάθεια, ο νεοσσός ασφυκτιά μέσα στα στενόχωρα όρια του αβγού. Έτσι λοιπόν, δεν μπορεί να τα παρατήσει τώρα​—πρέπει να συνεχίσει να παλεύει για να σπάσει και το κέλυφος. Με όλη του τη δύναμη, ρίχνει επανειλημμένα το κεφάλι προς τα πίσω, χτυπώντας με το άκρο του ράμφους του το εσωτερικό του κελύφους. Ξαφνικά, ο εξαντλημένος νεοσσός βλέπει λίγο φως μέσα από μια μικροσκοπική ρωγμή που εμφανίζεται στο κέλυφος​—και συγχρόνως αναπνέει φρέσκο αέρα!​—Βλέπε διάγραμμα Β.

Έπειτα από λίγη ξεκούραση, που τη χρειάζεται τόσο πολύ, ο νεοσσός ανακτά την απαιτούμενη δύναμη για να συνεχίσει να σπάει το ραγισμένο κέλυφος, χρησιμοποιώντας κατάλληλα το δεξί του πόδι και το μικροσκοπικό προστατευμένο ράμφος του. Κατόπιν, ανοίγοντας τα σπασμένα κομμάτια του κελύφους σαν ένας λιλιπούτειος Γολιάθ, ο νεοσσός προσπαθεί να ανασηκωθεί, κοιτώντας τον κόσμο γύρω του με όση αξιοπρέπεια και αυτοπεποίθηση μπορεί να επιστρατεύσει μια τρεμάμενη στρουθοκάμηλος που μόλις βγήκε από το αβγό της.​—Βλέπε διάγραμμα Γ.

Γιατί δεν βοηθάει ο πτηνοτρόφος το νεοσσό να βγει από το θρυμματισμένο κέλυφός του; Για να μη βλάψει τον ίδιο το νεοσσό. Χρειάζεται λίγος χρόνος για να απορροφηθεί η λέκιθος μέσω του ομφαλού, ο οποίος στη συνέχεια συρρικνώνεται και κλείνει. Μια εσφαλμένη κίνηση του πτηνοτρόφου προκειμένου να επιταχύνει τη διαδικασία μπορεί να τραυματίσει το λεπτεπίλεπτο πλασματάκι ή να το εκθέσει σε σοβαρή μόλυνση.

Εν πάση περιπτώσει, τα στρουθοκαμηλάκια του εκτροφείου βγαίνουν επιτέλους από το κέλυφός τους. Για εμάς τους παρατηρητές, το θέαμα των νεοσσών που βγαίνουν μέσα από έναν σωρό από σπασμένα κελύφη​—εξαντλημένα αλλά νικηφόρα—​είναι συναρπαστικό.

Συνάντηση με τους Θετούς Γονείς

Έπειτα από λίγο, ο θερμός αέρας του επωαστήρα στεγνώνει το βελουδένιο φτέρωμα των νεοσσών, οι οποίοι είναι τώρα πανέμορφοι και αφράτοι. Αργότερα τοποθετούνται σε ένα μικρό κοτέτσι έξω στον ήλιο. Πόσο φαίνεται να το απολαμβάνουν! Επιτέλους μπορούν να κάνουν αυτό που λαχταρούσαν​—να γυμνάσουν τα τρεμάμενα ποδαράκια τους.

Η επόμενη μέρα είναι πολύ ξεχωριστή για τους χνουδωτούς νεοσσούς. Συναντιούνται με τους θετούς γονείς τους​—τις ενήλικες στρουθοκαμήλους που θα τους φροντίσουν τους επόμενους τρεις μήνες. Μέχρι τώρα οι νεοσσοί δεν ένιωθαν πείνα επειδή συντηρούνταν από τα θρεπτικά συστατικά που περιείχε η λέκιθος του αβγού τους. Μερικές μέρες μετά την εκκόλαψη, όμως, αρχίζουν να νιώθουν κάπως πεινασμένα. Αλλά τι μπορούν να φάνε; Προς έκπληξή μας, αρχίζουν να τρώνε τα φρέσκα περιττώματα των θετών γονέων τους! Όπως εξηγεί ο πτηνοτρόφος, αυτό ίσως θέτει σε κίνηση το ανοσολογικό τους σύστημα που δεν είναι ακόμη πλήρως αναπτυγμένο.

Κοιτάξτε τους μικρούς νεοσσούς καθώς προσπαθούν με μανία να ακολουθήσουν τις τεράστιες δρασκελιές των θετών γονέων τους! Ασφαλώς, χρειάζεται να κάνουν αρκετή προσπάθεια. Αλλά οι νεοσσοί της στρουθοκαμήλου αναπτύσσονται απίστευτα γρήγορα​—30 εκατοστά το μήνα, όσο και αν φαίνεται εκπληκτικό. Έτσι λοιπόν, κατά αξιοθαύμαστο τρόπο, μέσα σε έναν μόνο μήνα, μπορούν να ακολουθούν τις πολύ μεγαλύτερες ενήλικες στρουθοκαμήλους.

Όταν οι νεαροί έφηβοι είναι έξι μηνών, έχουν φτάσει σε πλήρη ανάπτυξη και έχουν ύψος σχεδόν 2,5 μέτρα. Δύσκολα πιστεύει κανείς πως σχεδόν μόλις εφτά μήνες νωρίτερα αυτά τα ψηλόλιγνα πλάσματα—με τους μακριούς λαιμούς και τα μακριά πόδια—ήταν απλώς ακίνητα αβγά στον επωαστήρα ενός εκτροφείου στρουθοκαμήλων.

[Υποσημειώσεις]

[Διάγραμμα στη σελίδα 23]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΟΛΑΨΗΣ

Α

Β

Γ

[Ευχαριστίες]

Πηγή σχεδίων: Dr. D. C. Deeming

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Η μεγάλη μέρα​—οι νεοσσοί βγαίνουν από το κέλυφός τους!

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 25]

John Dominis/Index Stock Photography