Το Συναρπαστικό Μπέρεν της Ιρλανδίας
ΑΠΟ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΟ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ
ΔΕΝ το έβρισκαν όλοι συναρπαστικό. Μερικοί δεν το θεωρούσαν παρά μια άγονη, βραχώδη ερημιά. «Το νερό δεν φτάνει για να πνίξεις έναν άνθρωπο, τα ξύλα δεν φτάνουν για να κρεμάσεις κάποιον ούτε το χώμα φτάνει για να τον θάψεις», είπε κάποτε ο Άγγλος αντιστράτηγος Έντμουντ Λούντλο αφού το επισκέφτηκε το 1651.
Ωστόσο, οι περισσότεροι επισκέπτες γοητεύονται από αυτό. Φυσιοδίφες, βοτανολόγοι, αρχαιολόγοι, ιστορικοί και αμέτρητοι άλλοι που έρχονται εδώ τακτικά έχουν πολλούς λόγους να το θεωρούν «συναρπαστικό και θαυμαστό τόπο». Πού βρίσκεται αυτό το μέρος; Γιατί ελκύει τόσο πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους;
«Βραχότοπος»
Βρίσκεται στην άκρη της Ευρώπης—στη δυτική ακτή της Ιρλανδίας, ανάμεσα στους παγκοσμίου φήμης Βράχους Μόχερ στα νότια και στον όρμο Γκόλγουεϊ στα βόρεια. Ονομάζεται Μπέρεν. Το όνομά του προέρχεται από την ιρλανδική λέξη μπούρον και σημαίνει «βραχότοπος».
Οι βράχοι κυριαρχούν στο τοπίο. «Εξαιτίας κάποιας γεωλογικής ιδιομορφίας», λέει ένας ταξιδιωτικός οδηγός, σε πολλά μέρη, «τεράστιες επίπεδες επιφάνειες γκρίζου ασβεστόλιθου πάνω στις οποίες υπάρχουν διάσπαρτοι ογκόλιθοι απλώνονται μέχρι εκεί που μπορεί να δει το μάτι». Στην πραγματικότητα, ολόκληρη η περιοχή του Μπέρεν είναι ένα πελώριο ασβεστολιθικό κοίτασμα έκτασης 1.300 περίπου τετραγωνικών χιλιομέτρων. Μεγάλο μέρος αυτού του «μυστηριώδους γκρίζου σεληνιακού τοπίου» φαίνεται ότι δεν έχει καθόλου χώμα.
Σαν «Τεράστιος Θερμοσυσσωρευτής»
Ο άνεμος και η βροχή έχουν σμιλέψει στις ασβεστολιθικές επίπεδες επιφάνειες, ή πλάκες, θαυμαστά σχέδια και μορφές, δίνοντας στο Μπέρεν μια μεγαλοπρεπή, απέριττη, μοναδική ομορφιά. Αλλά το πρώτο πράγμα που έλκυσε τους ανθρώπους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εδώ πριν από χιλιάδες χρόνια δεν ήταν η ξεχωριστή ομορφιά του Μπέρεν. Εκείνοι ενδιαφέρονταν περισσότερο για την εντυπωσιακή δυνατότητα που είχε το Μπέρεν να προμηθεύει βοσκή στα κοπάδια τους όλο το χρόνο.
Οι μεγάλες ασβεστολιθικές εκτάσεις—που σε μερικά μέρη ξεπερνούν σε βάθος τα 900 μέτρα—δρουν «σαν τεράστιος θερμοσυσσωρευτής, απορροφώντας θερμότητα το καλοκαίρι και εκπέμποντάς την σιγά σιγά το χειμώνα». Αυτό το χαρακτηριστικό, σε συνδυασμό με την εξισορροπητική επιρροή των θερμοκρασιών του ωκεανού, δημιούργησε ένα πολύ ελκυστικό περιβάλλον για τις καλλιέργειες εκείνων των πρώτων αποίκων.
Οι Πρώτοι Οικοδόμοι στο Μπέρεν
Οι προηγούμενες γενιές, όπως εκείνοι οι πρώτοι αγρότες, άφησαν το στίγμα τους σε όλο το τοπίο του Μπέρεν. Υπάρχουν δεκάδες μεγαλιθικοί τάφοι. Ένας από τους πιο φημισμένους είναι ο Ποουλναμπρόουν, ο οποίος οικοδομήθηκε πολύ πριν από την εποχή του Χριστού. Φυσικά, σήμερα βλέπουμε απλώς έναν σκελετό του αρχικού τάφου—μόνο τις τεράστιες ασβεστολιθικές πλάκες τις οποίες χρησιμοποίησαν οι αρχαίοι οικοδόμοι τον καιρό που κατασκεύασαν αυτό το μνημείο για το «διαπρεπή νεκρό» τους. Όταν πρωτοοικοδομήθηκε, λένε οι ειδικοί, ο τάφος καλυπτόταν με έναν επιβλητικό σωρό από πέτρες και χώμα.
Πολύ πριν καταφθάσουν οι Κέλτες στην Ιρλανδία, οι κάτοικοι του Μπέρεν άφησαν αποδείξεις της ύπαρξής τους φτιάχνοντας πέτρινους χώρους ταφής οι οποίοι ονομάζονται σφηνοειδείς τάφοι λόγω του χαρακτηριστικού σφηνοειδούς σχήματός τους. Το 1934, στην περιοχή Γκλενινσίν, ένας νεαρός βρήκε κάτι που του φάνηκε «παράξενο». Τελικά, αποδείχτηκε ότι ήταν κάποιο όμορφα φτιαγμένο χρυσό περιλαίμιο—που τώρα θεωρείται «ένα από τα ωραιότερα επιτεύγματα των χρυσοχόων της Τελευταίας Εποχής του Χαλκού στην Ιρλανδία».
Μεγάλο μυστήριο περιβάλλει αυτούς τους αρχαίους λαούς. Ποιοι ήταν ακριβώς; Τι πίστευαν; Ποιος ήταν ο σκοπός των οικοδομημάτων τους, σαν και εκείνα που έχτισαν στην κορυφή του λόφου Τούρλοου, όπως ονομάζεται; Μήπως αυτή η μυστηριώδης τοποθεσία ήταν κάποιο αρχαίο φρούριο πάνω στο λόφο ή ήταν ένας ιερός τόπος για κάποιες ειδικές θρησκευτικές τελετές; Στην πραγματικότητα, κανένας δεν ξέρει.
Μεταγενέστερες κοινωνίες στην αρχαιότητα οικοδόμησαν αμέτρητες πέτρινες ή χωμάτινες οχυρωμένες αγροικίες. Κατόπιν, οικοδόμοι έχτισαν πολλούς ναούς, μοναστήρια και κάστρα.
Το Υπόγειο Μπέρεν
Ακόμη και κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, το Μπέρεν είναι συναρπαστικό. Το νερό έχει διεισδύσει βαθιά μέσα στα πορώδη ασβεστολιθικά κοιτάσματα δημιουργώντας «έναν υπόγειο κόσμο από τους πιο εντυπωσιακούς στην Ιρλανδία». Ο ασβεστόλιθος είναι γεμάτος σπηλιές, πολλές από τις οποίες είναι ακόμη ενεργές, δηλαδή κυλούν ακόμη μέσα σε αυτές ρυάκια, ποτάμια και καταρράκτες. Σε μια σπηλιά, την Πολ αν Άινον, λέγεται ότι βρίσκεται ο μεγαλύτερος σταλακτίτης της Ευρώπης ο οποίος δεν ακουμπάει στο έδαφος—ξεπερνάει σε μήκος τα 9 μέτρα!
Εφόσον πολλές σπηλιές είναι επικίνδυνες, οι προσεκτικοί επισκέπτες περιορίζονται στο να εξερευνούν τη σχετικά ασφαλή σπηλιά που μπορούν να δουν στο Μπέρεν, τη σπηλιά Άλγουι—τη μοναδική που είναι ανοιχτή στο ευρύ κοινό. Εκεί μπορείτε να δείτε ίχνη ενός ζώου το οποίο έχει εξαφανιστεί από την Ιρλανδία εδώ και πάνω από χίλια χρόνια—της καφέ αρκούδας. Φαίνεται ότι οι αρκούδες έπεφταν σε χειμερία νάρκη σε αυτή τη σπηλιά, όπου η θερμοκρασία διατηρείται στους 10 βαθμούς Κελσίου όλο το χρόνο. Βαθιά μέσα στο ασβεστολιθικό βουνό μπορείτε να θαυμάσετε τους σταλακτίτες και τους σταλαγμίτες με τα παράξενα σχήματα καθώς και άλλους ασυνήθιστους σχηματισμούς βράχων. Επίσης, μπορείτε να προσπαθήσετε να οραματιστείτε την ορμή του νερού όταν πρωτοάρχισε να λαξεύει αυτές τις εντυπωσιακές σπηλιές.
«Βοτανική Μητρόπολη»
Η αξιοσημείωτη χλωρίδα του Μπέρεν είναι αυτή που το κάνει πραγματικά ξεχωριστό. Αυτό το τοπίο «είναι ένας από τους πιο ποικιλόμορφους και εντυπωσιακούς βιότοπους στην Ευρώπη», λέει κάποιος συγγραφέας. Περιλαμβάνει ακροθαλασσιές και βουνοπλαγιές, λιβάδια και δάση. Υπάρχουν εκατοντάδες κοιλάδες που περικλείονται από βράχους, οι οποίες σχηματίστηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια από την κατάρρευση κάποιων συγκροτημάτων σπηλαίων του Μπέρεν. Παράξενες λίμνες, οι τούρλοχ όπως αποκαλούνται, μετατρέπονται σε λιβάδια τους καλοκαιρινούς μήνες καθώς πέφτει η στάθμη του νερού. Πέτρινα τείχη—μερικά από αυτά ηλικίας χιλιάδων χρόνων—εκτείνονται παντού κατά μήκος των επίπεδων ασβεστολιθικών επιφανειών και περιβάλλουν κάθε διαθέσιμο κομμάτι γης στο οποίο υπάρχει βλάστηση.
Ακόμη μεγαλύτερη ποικιλία σε αυτόν τον εντυπωσιακό βιότοπο δίνουν οι ρωγμές και οι σχισμές, γνωστές ως γκράικ, που υπάρχουν στις επίπεδες ασβεστολιθικές επιφάνειες. Αυτές οι χαραμάδες μπορεί να έχουν βάθος μέχρι και δύο μέτρα. Σε ορισμένες σχισμές, έχουν συσσωρευτεί ποσότητες χώματος οι οποίες παρέχουν ασφαλή και ποικίλα καταφύγια για την ανάπτυξη κάθε είδους φυτών.
Σε όλο το Μπέρεν, λέει ο βοτανολόγος Κίλιαν Ρόντεν, «αφθονούν δυσεύρετα και εντυπωσιακά φυτά, τα οποία συγγενεύουν συνήθως με τις μαργαρίτες ή τα αγκάθια». Αν και υπάρχουν εδώ πάνω από 600 διαφορετικά είδη, δεν είναι μόνο η ποικιλία ή η αφθονία των φυτών που κάνει το Μπέρεν να ξεχωρίζει. Αυτό που το κάνει μοναδικό είναι η ασυνήθιστη συνύπαρξη φυτών. «Το ότι σε αυτή τη μικρή γωνιά της δυτικής Ιρλανδίας ευδοκιμούν μαζί φυτά των αρκτικών, των αλπικών και των μεσογειακών περιοχών, φυτά που δεν συμπαθούν τα ασβεστούχα εδάφη και άλλα που τα προτιμούν», είναι κάτι που προκαλεί απορία και θαυμασμό στους βοτανολόγους εκατοντάδες χρόνια τώρα.
Η όμορφη μπλε εαρινή γεντιανή, που θεωρείται αλπικό φυτό, ευδοκιμεί ακόμη και στο επίπεδο της θάλασσας στο Μπέρεν. Σε μερικά εκατοστά γης συνυπάρχουν αρκτικά φυτά, όπως η δρυάς η οκτωπέταλος, και υποτροπικά φυτά, όπως το αδίαντο το καλλίτριχο. Πάνω από 20 είδη ορχιδέας ευδοκιμούν σε όλο το Μπέρεν. Εδώ επίσης αφθονεί το άγριο θυμάρι, η οξαλίδα η ξινήθρα, το γεράνιο το αιματόχρουν, ο λωτός ο κερατιοφόρος, η αρμερία η παράλιος και πολύ περισσότερα. Δικαιολογημένα το Μπέρεν περιγράφεται ως «βοτανική μητρόπολη».
Ναι, είναι βραχότοπος. Ωστόσο, το Μπέρεν δεν είναι άγονη ερημιά. Αντανακλά την ομορφιά και την ποικιλία της δημιουργίας. Κεντρίζει το νου, διεγείρει τις αισθήσεις, εξάπτει τη φαντασία και ανυψώνει το πνεύμα. Ελάτε στην Ιρλανδία και δείτε το συναρπαστικό Μπέρεν!
[Χάρτης στη σελίδα 22]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΒΟΡΕΙΑ ΙΡΛΑΝΔΙΑ
ΙΡΛΑΝΔΙΑ
Περιοχή Μπέρεν
[Εικόνα στη σελίδα 23]
Πανοραμική άποψη του Μπέρεν
[Εικόνα στη σελίδα 23]
Οι Βράχοι Μόχερ ορθώνονται απότομα σε ύψος 200 μέτρων πάνω από τον Ατλαντικό
[Εικόνα στη σελίδα 23]
Ένθετο: Ακόμη και κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, το Μπέρεν είναι συναρπαστικό μέρος
[Ευχαριστίες]
Ευγενής παραχώρηση από Aillwee Caves
[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 22]
Ευγενής παραχώρηση από www.burrenbeo.com
[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 24]
Λουλούδια: Ευγενής παραχώρηση από www.burrenbeo.com