Γιατί Υπάρχουν Τόσο Πολλοί Φτωχοί Μέσα σε έναν Πλούσιο Κόσμο;
«ΤΟΥΣ φτωχούς . . . τούς έχετε πάντοτε μαζί σας», είπε ο Ιησούς Χριστός τον πρώτο αιώνα Κ.Χ. (Ματθαίος 26:11) Από την εποχή του Ιησού μέχρι σήμερα, υπήρχε πάντοτε μεγάλος αριθμός φτωχών ανθρώπων. Αλλά γιατί πλήττει η φτώχεια τόσο πολλούς μέσα σε έναν κόσμο με τόσο μεγάλο πλούτο;
Μερικοί πιστεύουν ότι οι άνθρωποι γίνονται φτωχοί επειδή παίρνουν εσφαλμένες αποφάσεις. Αυτό ίσως αληθεύει σε μερικές περιπτώσεις. Όσοι επιλέγουν να ενδίδουν στη λαχτάρα τους για το αλκοόλ, τα ναρκωτικά και τα τυχερά παιχνίδια μπορεί εύκολα να χάσουν τους υλικούς τους πόρους. Αλλά δεν είναι όλοι οι φτωχοί άνθρωποι φτωχοί εξαιτίας της δικής τους κακής κρίσης.
Πολλοί έχουν χάσει την εργασία τους λόγω των αλλαγών που λαβαίνουν χώρα στη βιομηχανία. Πολλοί εργαζόμενοι έχουν δει τις οικονομίες μιας ολόκληρης ζωής να εξανεμίζονται εξαιτίας ιατρικών εξόδων που εκτοξεύονται στα ύψη. Και από τους εκατοντάδες εκατομμύρια φτωχούς του αναπτυσσόμενου κόσμου οι περισσότεροι είναι φτωχοί χωρίς δική τους υπαιτιότητα. Οι αιτίες της φτώχειας συχνά βρίσκονται πέρα από τον έλεγχο των θυμάτων της, όπως δείχνουν οι ακόλουθες πληροφορίες.
Μάθημα από το Παρελθόν
Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ο κόσμος είχε πιαστεί στη λαβή της οικονομικής καταστροφής η οποία έγινε γνωστή ως η Μεγάλη Οικονομική Κρίση. Σε κάποια χώρα, εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν την εργασία τους και εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες έχασαν τα σπίτια τους. Αλλά ενώ πολλοί άνθρωποι πεινούσαν, οι αγρότες έχυναν σε τάφρους τεράστιες ποσότητες γάλακτος και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ανάγκασαν τους αγρότες να θανατώσουν εκατομμύρια αγροτικά ζώα.
Γιατί αυτή η σπατάλη; Το οικονομικό σύστημα όριζε ότι τα αγροτικά προϊόντα και άλλα αγαθά έπρεπε να πουλιούνται αντί κέρδους. Το γάλα, το κρέας και τα σιτηρά είχαν μεγάλη αξία για τους φτωχούς. Αλλά όταν αυτά τα είδη διατροφής δεν μπορούσαν να πουληθούν έναντι κέρδους, κρίθηκαν άχρηστα και πετάχτηκαν.
Οι ελλείψεις τροφίμων προκάλεσαν εξεγέρσεις σε πολλές πόλεις. Μερικοί πολίτες, αδυνατώντας να αγοράσουν τρόφιμα για τις οικογένειές τους, άρπαζαν ό,τι χρειάζονταν με την απειλή όπλου. Άλλοι πέθαναν από την πείνα. Αυτά τα γεγονότα συνέβησαν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις αρχές της Μεγάλης Οικονομικής Κρίσης, το ισχυρό οικονομικό σύστημα εκείνης της χώρας παραμέλησε όσους είχαν τα χαμηλότερα εισοδήματα. Αντί να δώσει άμεση προτεραιότητα στις ανάγκες όλων των πολιτών για τροφή, στέγη και εργασία, το οικονομικό σύστημα αντιμετώπισε αυτές τις ανάγκες ως δευτερεύουσες σε σχέση με τις προσπάθειες που γίνονταν για την επίτευξη κέρδους.
Οι Συνθήκες Σήμερα
Η παγκόσμια οικονομία ανέκαμψε από τη Μεγάλη Οικονομική Κρίση, και σήμερα πολλοί άνθρωποι φαίνονται πλουσιότεροι και πιο εξασφαλισμένοι από ποτέ άλλοτε. Εντούτοις, μέσα στη μεγάλη αφθονία που υπάρχει, οι φτωχοί έχουν συνήθως ελάχιστες ευκαιρίες να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Οι εκθέσεις για πείνα και φτώχεια στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι τόσο συνηθισμένες ώστε πολλοί έχουν κουραστεί να τις διαβάζουν. Ωστόσο, όταν πρόσφυγες οδηγούνται σε λιμοκτονία εξαιτίας του πολέμου, όταν αποθέματα τροφίμων σαπίζουν εξαιτίας πολιτικών μεθοδεύσεων και όταν οι δυνάμεις της αγοράς ανεβάζουν το κόστος των αναγκαίων της ζωής τόσο ψηλά ώστε να μην μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτό οι φτωχοί, τότε βλέπουμε τα αποτελέσματα ενός συστήματος που αδυνατεί να φροντίσει για τις ανάγκες των πιο ευπαθών ανθρώπων στους κόλπους του. Η παγκόσμια οικονομία παραβλέπει εκατομμύρια φτωχούς.
Στην πραγματικότητα, κανένα οικονομικό σύστημα ανθρώπινης προέλευσης δεν έχει καλύψει επαρκώς τις υλικές ανάγκες όλης της ανθρωπότητας. Πριν από περίπου 30 αιώνες, ένας οξυδερκής παρατηρητής της ζωής κατέληξε στο συμπέρασμα: «Εγώ επέστρεψα για να δω όλες τις πράξεις καταδυνάστευσης που γίνονται κάτω από τον ήλιο, και ορίστε! τα δάκρυα των καταδυναστευμένων, οι οποίοι όμως δεν είχαν παρηγορητή· και στο πλευρό εκείνων που τους καταδυνάστευαν υπήρχε δύναμη, και έτσι αυτοί δεν είχαν παρηγορητή». (Εκκλησιαστής 4:1) Στη σημερινή εποχή της μεγάλης υλικής αφθονίας, οι πράξεις οικονομικής καταδυνάστευσης εξακολουθούν να αφθονούν.
Εκατομμύρια άνθρωποι σήμερα έχουν ελάχιστες ευκαιρίες να βγουν από την άβυσσο της φτώχειας. Ωστόσο, πολλοί έχουν μάθει να αντιμετωπίζουν τα οικονομικά τους προβλήματα με επιτυχία. Επίσης, έχουν φτάσει στο σημείο να αποβλέπουν σε μια καλύτερη ζωή στο μέλλον.
[Πλαίσιο στη σελίδα 5]
Ο Αγώνας για Επιβίωση
Στο βιβλίο του Οι Εργαζόμενοι Φτωχοί—Αθέατοι στην Αμερική (The Working Poor—Invisible in America), ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Ντέιβιντ Κ. Σίπλερ μάς δίνει μια ιδέα της κατάστασης στην οποία βρίσκονται κάποιοι άνθρωποι στις Ηνωμένες Πολιτείες οι οποίοι ζουν στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης: «Ένα ερειπωμένο σπίτι μπορεί να επιδεινώσει το άσθμα κάποιου παιδιού, πράγμα που οδηγεί στην κλήση ασθενοφόρου, πράγμα που δημιουργεί ιατρικά έξοδα τα οποία δεν μπορούν να πληρωθούν, πράγμα που καταστρέφει την πιστοληπτική φερεγγυότητα, πράγμα που αυξάνει το επιτόκιο του δανείου για το αυτοκίνητο, πράγμα που επιβάλλει την αγορά ενός αναξιόπιστου μεταχειρισμένου αυτοκινήτου, πράγμα που καθιστά αμφίβολη την έγκαιρη άφιξη μιας μητέρας στην εργασία της, πράγμα που περιορίζει τις προοπτικές της για προαγωγή και για αύξηση του μισθού της, πράγμα που την εμποδίζει να ξεφύγει από τις κακές συνθήκες στέγασης». Αυτό το παιδί και η μητέρα του ζουν συνεχώς υπό την απειλή της καταστροφής, αν και κατοικούν στο πλουσιότερο κράτος του κόσμου.
[Πλαίσιο στη σελίδα 6]
Αρκούν οι Καλές Προθέσεις;
Το Νοέμβριο του 1993, μέσα σε ένα κυβερνητικό κτίριο στην Ουάσινγκτον, D.C., μια ομάδα αξιωματούχων προσπαθούσαν να χειριστούν κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Με εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια διαθέσιμα, εκείνοι οι αξιωματούχοι ήθελαν να βοηθήσουν τους άστεγους των Ηνωμένων Πολιτειών. Καθώς συζητούσαν, αστυνομικοί, πυροσβέστες και προσωπικό εκπαιδευμένο στην παροχή επείγουσας ιατρικής βοήθειας συγκεντρώθηκαν σε μια στάση λεωφορείου στην απέναντι πλευρά του δρόμου. Το προσωπικό του ασθενοφόρου έπαιρνε το σώμα μιας άστεγης γυναίκας. Είχε πεθάνει μπροστά στο Υπουργείο Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ, τον κυβερνητικό φορέα που είναι αρμόδιος για την παροχή βοήθειας σε ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν πού να μείνουν.
Ένας δημοσιογράφος της εφημερίδας Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times) πήρε αργότερα συνέντευξη από μια εργαζόμενη στο υπουργείο, η οποία σχολίασε τον αριθμό των ατόμων που είχαν πάει εκεί καθώς και των οχημάτων παροχής επείγουσας βοήθειας τα οποία βρέθηκαν στον τόπο του συμβάντος: «Είναι όντως παράξενο να βλέπει κανείς πόσες υπηρεσίες παρέχονται σε έναν άνθρωπο αφού πεθάνει—ούτε ένα μικρό μέρος τους πριν από αυτό».
[Εικόνα στη σελίδα 4, 5]
Μετανάστρια μητέρα με τα τρία παιδιά της στη διάρκεια της Μεγάλης Οικονομικής Κρίσης της δεκαετίας του 1930
[Ευχαριστίες]
Dorothea Lange, FSA Collection, Library of Congress
[Εικόνα στη σελίδα 6, 7]
Σε ένα εργοστάσιο σαν αυτό, ο μέσος μισθός είναι 10 ευρώ το μήνα, και οι εργάτες ίσως είναι αναγκασμένοι να εργάζονται υπό άθλιες συνθήκες 70 ώρες την εβδομάδα
[Ευχαριστίες]
© Fernando Moleres/Panos Pictures