Απέδειξε η Επιστήμη ότι Δεν Υπάρχει Θεός;

ΕΠΙ 50 χρόνια, ο Βρετανός φιλόσοφος Άντονι Φλιου έχαιρε ιδιαίτερου σεβασμού από τους ομοτίμους του ως αθεϊστής. Η πραγματεία του με τίτλο «Θεολογία και Παραχάραξη» (“Theology and Falsification”) που παρουσιάστηκε το 1950 «έγινε το πιο ευρέως ανατυπωμένο φιλοσοφικό σύγγραμμα του [20ού] αιώνα». Το 1986 ο Φλιου χαρακτηρίστηκε «ο πιο εμβριθής επικριτής του θεϊσμού (της πίστης σε Θεό ή θεούς) στη σύγχρονη εποχή». Όταν λοιπόν το 2004 ανακοίνωσε ότι οι θέσεις του είχαν αλλάξει, για πολλούς αυτή η είδηση ήταν κεραυνός εν αιθρία.

Τι έκανε τον Φλιου να αλλάξει γνώμη; Με μια λέξη, η επιστήμη. Ο Φλιου πείστηκε ότι το σύμπαν, οι νόμοι της φύσης και η ίδια η ζωή δεν ήταν δυνατόν να έρθουν σε ύπαρξη τυχαία. Είναι λογικό αυτό το συμπέρασμα;

Πώς Εμφανίστηκαν οι Νόμοι της Φύσης;

Ο Πολ Ντέιβις, φυσικός και συγγραφέας, επισημαίνει ότι η επιστήμη δίνει θαυμάσιες εξηγήσεις για φυσικά φαινόμενα όπως η βροχή. Εντούτοις, προσθέτει: «Όσον αφορά . . . ερωτήματα όπως: “Γιατί υπάρχουν οι νόμοι της φύσης;”, η εικόνα δεν είναι τόσο σαφής. Αυτού του είδους τα ερωτήματα δεν επηρεάζονται και πολύ από τις επιμέρους επιστημονικές ανακαλύψεις. Πολλά από τα κεφαλαιώδη ερωτήματα παραμένουν ίδια και απαράλλαχτα από τις απαρχές του πολιτισμού και εξακολουθούν να μας ταλανίζουν σήμερα».

Ο Άντονι Φλιου έγραψε το 2007: «Το σημαντικό δεν είναι μόνο η κανονικότητα που παρατηρείται στις δομές της φύσης, αλλά το ότι αυτή η κανονικότητα χαρακτηρίζεται από μαθηματική ακρίβεια, παγκόσμια εφαρμογή, καθώς και αλληλεξάρτηση. Ο Αϊνστάιν την αποκάλεσε “ενσάρκωση της λογικής”. Το ερώτημα που πρέπει να θέσουμε είναι πώς συγκροτήθηκε εξαρχής έτσι η φύση. Το ίδιο ακριβώς ερώτημα έθεσαν επιστήμονες από τον Νεύτωνα ως τον Αϊνστάιν και τον Χάιζενμπεργκ​—και κατέληξαν στο ότι πίσω από όλα αυτά βρίσκεται ο Νους του Θεού».

Πράγματι, πολλοί διαπρεπείς επιστήμονες δεν το θεωρούν αντιεπιστημονικό να πιστεύουν σε μια νοήμονα Πρώτη Αιτία. Από την άλλη πλευρά, ο ισχυρισμός ότι το σύμπαν, οι νόμοι του και η ζωή ήρθαν σε ύπαρξη από σύμπτωση δεν ικανοποιεί τη λογική. Καθημερινά διαπιστώνουμε ότι το σχέδιο προϋποθέτει σχεδιαστή​—πόσο μάλλον όταν είναι εξαιρετικά περίπλοκο.

Ποια Πίστη θα Επιλέξετε Εσείς;

Παρότι οι νέοι αθεϊστές αρέσκονται να διατυμπανίζουν ότι πορεύονται υπό το λάβαρο της επιστήμης, η αλήθεια είναι πως ούτε ο αθεϊσμός ούτε ο θεϊσμός εδράζονται εξ ολοκλήρου στην επιστήμη. Αμφότερα προϋποθέτουν κάποιου είδους πίστη​—ο αθεϊσμός στην άβουλη, τυφλή τύχη, ενώ ο θεϊσμός σε μια νοήμονα Πρώτη Αιτία. Οι νέοι αθεϊστές προωθούν την αντίληψη πως «κάθε θρησκευτική πίστη είναι τυφλή πίστη», γράφει ο Τζον Λένοξ, καθηγητής μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, και προσθέτει: «Χρειάζεται να πούμε κατηγορηματικά ότι κάνουν λάθος». Επομένως, το ερώτημα είναι: Ποια πίστη μπορεί να αντέξει στη δοκιμή​—η πίστη του αθεϊστή ή του θρησκευόμενου; Πάρτε για παράδειγμα το ζήτημα της προέλευσης της ζωής.

Οι εξελικτιστές αναγνωρίζουν ότι η προέλευση της ζωής παραμένει μυστήριο​—παρότι υπάρχουν πολλές αλληλοσυγκρουόμενες θεωρίες. Ο Ρίτσαρντ Ντόκινς, ηγετική μορφή του νέου αθεϊσμού, ισχυρίζεται ότι, εφόσον ο αριθμός των πλανητών στο σύμπαν πρέπει να είναι τεράστιος, ήταν αναπόφευκτο να εμφανιστεί η ζωή σε κάποιον από αυτούς. Αλλά πολλοί διακεκριμένοι επιστήμονες δεν είναι και τόσο βέβαιοι. Ο καθηγητής του Κέμπριτζ Τζον Μπάροου λέει ότι η πίστη στην «εξέλιξη της ζωής και της νόησης» βρίσκει «αδιέξοδα σε κάθε στάδιο. Είναι τόσο πολλοί οι λόγοι για τους οποίους η ζωή θα αδυνατούσε να εξελιχθεί σε ένα περίπλοκο και αφιλόξενο περιβάλλον ώστε είναι ύβρις να εικάζουμε ότι, με αρκετό άνθρακα και αρκετό χρόνο, όλα θα ήταν πιθανά».

Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η ζωή δεν είναι απλώς μια σειρά χημικών ουσιών. Βασίζεται σε έναν άκρως περίπλοκο τύπο πληροφοριών, οι οποίες είναι κωδικοποιημένες μέσα στο DNA. Άρα, όταν μιλάμε για την προέλευση της ζωής, μιλάμε και για την προέλευση των βιολογικών πληροφοριών. Από ό,τι γνωρίζουμε, τι προϋποθέτει η ύπαρξη πληροφοριών; Με μια λέξη, νοημοσύνη. Θα μπορούσαν τυχαία συμβάντα να παραγάγουν περίπλοκες πληροφορίες όπως ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή, έναν αλγεβρικό τύπο, μια εγκυκλοπαίδεια ή έστω μια συνταγή για γλυκό; Ασφαλώς όχι. Εντούτοις, όσον αφορά την πολυπλοκότητα και την αποτελεσματικότητα, κανένα από τα παραπάνω δεν συγκρίνεται ούτε κατά διάνοια με τις πληροφορίες που είναι αποθηκευμένες στο γενετικό κώδικα των ζωντανών οργανισμών.

Η Τύχη ως Πρώτη Αιτία​—Είναι Αυτό Ορθή Επιστήμη;

Κατά τους αθεϊστές, «το σύμπαν είναι αυτό που είναι, μυστηριωδώς, και απλώς έτυχε να επιτρέπει τη ζωή», εξηγεί ο Πολ Ντέιβις. «Ειδάλλως», όπως διατείνονται, «δεν θα ήμασταν καν εδώ για να συζητάμε περί αυτού. Η βασική ενότητα του σύμπαντος μπορεί να είναι γεγονός ή και να μην είναι, αλλά δεν υπάρχει σχέδιο, σκοπός ή νόημα σε όλα αυτά​—τουλάχιστον όχι κάτι κατανοητό σε εμάς». Ο Ντέιβις παρατηρεί ότι «η θέση αυτή έχει το εξής πλεονέκτημα: υιοθετείται εύκολα και συνάμα αποτελεί βολική υπεκφυγή», μια εύσχημη δικαιολογία για να αποφύγει κάποιος το ζήτημα.

Στο βιβλίο του Εξέλιξη: Μια Θεωρία που Διέρχεται Κρίση (Evolution: A Theory in Crisis), ο μοριακός βιολόγος Μάικλ Ντέντον συμπέρανε ότι η θεωρία της εξέλιξης «μοιάζει περισσότερο με κανόνα της μεσαιωνικής αστρολογίας παρά με σοβαρή . . . επιστημονική θεωρία». Χαρακτήρισε επίσης τη δαρβινική εξέλιξη έναν από τους μεγαλύτερους μύθους της εποχής μας.

Ο ισχυρισμός πως η τύχη ήταν η πρώτη αιτία όντως μοιάζει με μύθο. Ας υποθέσουμε ότι ένας αρχαιολόγος βλέπει μια πέτρα με κάπως τετράγωνο σχήμα. Μπορεί να αποδώσει αυτό το σχήμα στην τύχη, πράγμα που θα ήταν λογικό. Αργότερα, όμως, βρίσκει μια πέτρα τέλεια διαμορφωμένη σε ανθρώπινη προτομή μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια. Θα αποδώσει την ύπαρξή της στην τύχη; Όχι. Η λογική του τού λέει: “Κάποιος το έφτιαξε”. Με παρόμοιο σκεπτικό, η Αγία Γραφή δηλώνει: «Κάθε οίκος κατασκευάζεται από κάποιον, αλλά εκείνος που κατασκεύασε τα πάντα είναι ο Θεός». (Εβραίους 3:4) Συμφωνείτε εσείς με αυτή τη δήλωση;

Ο καθηγητής Λένοξ γράφει: «Η αυξανόμενη γνώση μας για το σύμπαν κάνει όλο και πιο πιστευτή την υπόθεση ότι υπάρχει ένας Δημιουργός Θεός ο οποίος σχεδίασε το σύμπαν για κάποιον σκοπό, μια υπόθεση που αποτελεί την καλύτερη εξήγηση του γιατί βρισκόμαστε εδώ».

Μεταξύ των παραγόντων που υπονομεύουν την πίστη στον Θεό είναι δυστυχώς και οι φαυλότητες που διαπράττονται στο όνομά του. Ως αποτέλεσμα, μερικοί έχουν συμπεράνει ότι η ανθρωπότητα θα βρισκόταν σε καλύτερη θέση αν δεν υπήρχε θρησκεία. Ποια είναι η δική σας άποψη;