Να Εκτιμάτε τα Ιδιαίτερα Χαρίσματά Σας

ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ σώμα είναι προικισμένο με απίστευτη ποικιλία δυνατοτήτων. Κανένα ζώο δεν διαθέτει το εύρος των ικανοτήτων που διαθέτουμε εμείς. Ένας λόγος για το ότι το σώμα μας έχει τόσες δυνατότητες είναι η όρθια στάση μας, η οποία, όχι μόνο διευρύνει το οπτικό μας πεδίο, αλλά αφήνει τα χέρια μας ελεύθερα για πλήθος εργασιών. Φανταστείτε πόσο περιορισμένες θα ήταν οι δραστηριότητές μας αν περπατούσαμε με τα τέσσερα!

Ένα ακόμη πολύτιμο προσόν μας είναι το πολυσύνθετο αισθητηριακό μας σύστημα, στο οποίο επικεντρώνεται το παρόν άρθρο. Αυτό το σύστημα περιλαμβάνει τα χέρια, τα αφτιά, τα μάτια και, φυσικά, τον καταπληκτικό εγκέφαλό μας. Ας τα εξετάσουμε ένα ένα.

Το Ανθρώπινο Χέρι

Τα χέρια μας είναι υπέροχα εργαλεία εκπληκτικής ακρίβειας. Με αυτά μπορούμε να περάσουμε την κλωστή στη βελόνα ή να χρησιμοποιήσουμε τσεκούρι, να ζωγραφίσουμε ένα πορτραίτο ή να παίξουμε πιάνο. Επίσης, τα χέρια μας είναι εξαιρετικά ευαίσθητα. Ακόμη και το παραμικρό άγγιγμα μπορεί να αποκαλύψει αν κάτι είναι γούνα, χαρτί, δέρμα, μέταλλο, νερό ή ξύλο. Πράγματι, τα χέρια μας δεν χρησιμεύουν απλώς για να πιάνουμε πράγματα και να κάνουμε δουλειές. Αποτελούν επίσης πηγή γνώσης για τον κόσμο μας. Επιπρόσθετα, είναι ένα μέσο για να εκφράζουμε τρυφερότητα και στοργή.

Γιατί είναι το ανθρώπινο χέρι τόσο επιδέξιο, τόσο εκφραστικό, τόσο ευαίσθητο και τόσο πολύχρηστο; Για πολλούς λόγους. Εξετάστε τέσσερις από αυτούς.

1. Τα χέρια μας έχουν και τα δύο μαζί 50 και πλέον οστά, σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των οστών του σώματός μας. Η περίπλοκη συναρμογή των οστών, των αρθρώσεων και των συνδέσμων που απαρτίζουν το ανθρώπινο χέρι τού χαρίζει εντυπωσιακή ευκαμψία.

2. Το χέρι μας διαθέτει τον αντίχειρα, ένα αντιτακτό δάχτυλο τοποθετημένο σε εφιππιοειδή άρθρωση, μια μεγαλοφυή διάταξη από δύο πεταλοειδείς επιφάνειες που σχηματίζουν μεταξύ τους ορθή γωνία. Αυτή η άρθρωση, σε συνδυασμό με τους συνεργαζόμενους μυς και άλλους ιστούς, προσδίδει στον αντίχειρα αξιοθαύμαστη ευκαμψία και δύναμη.

3. Το χέρι μας ελέγχεται από τρεις μυϊκές ομάδες. Οι δύο ισχυρότερες​—οι εκτείνοντες και οι καμπτήρες—​βρίσκονται στον πήχη και ελέγχουν τα δάχτυλα μέσω των τενόντων. Αν αυτοί οι μύες ήταν τοποθετημένοι στην παλάμη, θα την έκαναν πολύ ογκώδη και δυσκίνητη. Η τρίτη ομάδα, η οποία είναι πολύ μικρότερη και βρίσκεται μέσα στην παλάμη, εξασφαλίζει στα δάχτυλα ακρίβεια κινήσεων.

4. Τα δάχτυλά μας είναι, στην πραγματικότητα, ζωντανοί αισθητήρες​—τα ακροδάχτυλα διαθέτουν περίπου 2.500 νευρικές απολήξεις σε επιφάνεια μόλις ενός τετραγωνικού εκατοστού. Επιπρόσθετα, αυτές οι απολήξεις ποικίλλουν, και το κάθε είδος επιτελεί μια ξεχωριστή λειτουργία, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να νιώθουμε την υφή, τη θερμοκρασία, την υγρασία, τη δόνηση, την πίεση και τον πόνο. Ως εκ τούτου, το ανθρώπινο δάχτυλο είναι ο πιο ευαίσθητος αισθητήρας αφής που γνωρίζουμε.

Το Ανθρώπινο Αφτί

Παρότι μερικά ζώα μπορούν να ακούσουν συχνότητες που υπερβαίνουν το φάσμα της ανθρώπινης ακοής, ο συνδυασμός των αφτιών και του εγκεφάλου στον άνθρωπο είναι αξεπέραστος, λένε οι ειδήμονες στην ακουστική. Χάρη στην ακοή μας, μπορούμε να προσδιορίζουμε την ένταση, τον τόνο και τη χροιά, καθώς και να υπολογίζουμε την κατεύθυνση και την απόσταση της πηγής ενός ήχου. Οι συχνότητες των ηχητικών κυμάτων που μπορεί να αντιληφθεί ένα υγιές ανθρώπινο αφτί κυμαίνονται από 20 έως 20.000 χερτζ, δηλαδή κύκλους ηχητικών ταλαντώσεων ανά δευτερόλεπτο. Η πιο ευαίσθητη περιοχή του φάσματος είναι από 1.000 έως 5.000 χερτζ. Επιπλέον, είμαστε σε θέση να εντοπίζουμε τις μεταβολές έστω και αν πρόκειται για ένα μόλις χερτζ, ας πούμε από τα 440 στα 441.

Πράγματι, το υγιές αφτί είναι τόσο ευαίσθητο ώστε μπορεί να αντιληφθεί κάποιον ήχο ακόμη και όταν η δόνηση που προκαλεί ο αέρας στο τύμπανο του αφτιού είναι μικρότερη από τη διάμετρο ενός και μόνο ατόμου! Σύμφωνα με ένα πανεπιστημιακό μάθημα περί ακοής, «το ανθρώπινο ακουστικό σύστημα αγγίζει τα θεωρητικώς απώτατα όρια της ευαισθησίας. . . . Δεν θα είχε νόημα να είμαστε πιο ευαίσθητοι στον ήχο από όσο ήδη είμαστε, εφόσον το μόνο που θα ακούγαμε σε αυτή την περίπτωση θα ήταν ένας συριγμός», το αποτέλεσμα της άτακτης κίνησης των ατόμων και των μορίων που αποτελούν τον αέρα.

Οι δονήσεις του τυμπάνου ενισχύονται μηχανικά με κινήσεις μοχλού και μεταφέρονται στο εσωτερικό αφτί μέσω των ακουστικών οσταρίων​—της σφύρας, του άκμονα και του αναβολέα. Τι συμβαίνει όμως αν έρθει ξαφνικά στα αφτιά σας ένας εκκωφαντικός ήχος; Για μια τέτοια περίπτωση, υπάρχει ένας ενσωματωμένος προστατευτικός μηχανισμός με τη μορφή μυϊκής δράσης ο οποίος προσαρμόζει τα οστάρια έτσι ώστε να ελαττωθεί η δύναμη του ήχου. Ωστόσο, τα αφτιά μας δεν είναι εξοπλισμένα για να αντέχουν τον παρατεταμένο δυνατό θόρυβο. Η έκθεση σε τέτοιου είδους θόρυβο είναι δυνατόν να επιφέρει μόνιμη βλάβη στην ακοή. Πρέπει, λοιπόν, να προσέχετε αυτό το “θαυμαστά πλασμένο” δώρο που σας έχει χαρίσει ο Δημιουργός σας.​—Ψαλμός 139:14.

Το ακουστικό σας σύστημα σας βοηθάει επίσης να εντοπίζετε την πηγή ενός ήχου. Το μυστικό έγκειται σε αρκετούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων είναι το κογχυλιοειδές σχήμα του εξωτερικού αφτιού, οι αύλακές του, το γεγονός ότι τα δύο αφτιά είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους, καθώς και η εξαιρετική ευφυΐα με την οποία επεξεργάζεται τα δεδομένα ο εγκέφαλός σας. Έτσι λοιπόν, αν κάποιος ήχος φτάσει στο ένα αφτί με ελάχιστα μικρότερη ένταση ή κατά 30 εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου νωρίτερα από ό,τι στο άλλο, ο εγκέφαλός σας θα στρέψει αμέσως το βλέμμα σας στην πηγή του ήχου.

Φανταστείτε να έπρεπε να κάνετε όλους αυτούς τους υπολογισμούς συνειδητά! Ασφαλώς, θα έπρεπε να είστε σε θέση να χρησιμοποιήσετε ανώτερα μαθηματικά​—και μάλιστα με αστραπιαία ταχύτητα! Αν κάποιος μηχανικός σχεδίαζε ένα «ακουστικό» σύστημα που θα προσέγγιζε έστω και ελάχιστα αυτό που σας χάρισε ο Δημιουργός σας, θα λάβαινε πολλές τιμητικές διακρίσεις. Πόσο συχνά όμως ακούτε ανθρώπους να αποδίδουν στον Θεό την οφειλόμενη τιμή για τα μεγαλειώδη έργα του;​—Ρωμαίους 1:20.

Το Ανθρώπινο Μάτι

Ορισμένοι ερευνητές υπολογίζουν ότι οι άνθρωποι που έχουν καλή όραση προσλαμβάνουν περίπου το 80% των πληροφοριών για τον κόσμο που τους περιβάλλει μέσω των ματιών τους. Σε συνδυασμό με τον εγκέφαλό μας, τα μάτια μας μάς δίνουν τη δυνατότητα να βλέπουμε έγχρωμα, να παρακολουθούμε κινούμενα αντικείμενα και εικόνες απρόσκοπτα, να αναγνωρίζουμε σχέδια και σχήματα και να βλέπουμε τρισδιάστατα. Επιπρόσθετα, μπορούμε να βλέπουμε σε διάφορους βαθμούς φωτεινότητας.

Αυτή η τελευταία διαδικασία περιλαμβάνει αρκετούς συμπληρωματικούς μηχανισμούς. Για παράδειγμα, η κόρη έχει την ιδιότητα να διαστέλλεται. Η διάμετρός της μπορεί να κυμανθεί από 1,5 ως 8 χιλιοστά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ως και 30 φορές η ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στο μάτι. Το φως κατόπιν περνάει μέσα από το φακό ο οποίος το εστιάζει στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, συμπυκνώνοντας την ενέργεια του φωτός 100.000 φορές. Γι’ αυτό, δεν πρέπει ποτέ να κοιτάζετε απευθείας τον ήλιο με γυμνό μάτι!

Ο αμφιβληστροειδής, με τη σειρά του, διαθέτει δύο είδη φωτοϋποδοχέων​—τα κωνία (περίπου 6 εκατομμύρια), τα οποία μας δίνουν έγχρωμη όραση και υψηλή ανάλυση, και τα ραβδία (120-140 εκατομμύρια), τα οποία είναι χίλιες και πλέον φορές πιο ευαίσθητα από τα κωνία και μας βοηθούν να βλέπουμε σε αμυδρό φως. Μάλιστα, υπό ιδανικές συνθήκες, ένα ραβδίο μπορεί να εντοπίσει ακόμη και ένα μόνο φωτόνιο, που είναι το στοιχειώδες σωματίδιο του φωτός!

Ένας ακόμη προσαρμοστικός μηχανισμός περιλαμβάνει τους νευρώνες του αμφιβληστροειδούς οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με τα κωνία και τα ραβδία. Αυτοί οι νευρώνες προσαρμόζονται «σε δευτερόλεπτα και μπορούν να βελτιώσουν τη νυχτερινή όραση 10 φορές ή και περισσότερο», αναφέρει ο Αμερικανικός Οπτομετρικός Σύλλογος. «Η προσαρμοστικότητα των νευρώνων είναι σαν να έχετε στη μηχανή σας δύο φιλμ ταυτοχρόνως​—ένα χαμηλής και ένα υψηλής ταχύτητας».

Οι μηχανικοί σχεδιάζουν συχνά φωτογραφικές μηχανές, σαρωτές και κομπιούτερ, καθώς και συμβατό λογισμικό. Αλλά το εύρος των λειτουργιών και το επίπεδο πολυπλοκότητας των συστημάτων τους ωχριούν μπροστά στο δικό μας αισθητηριακό σύστημα. Αναρωτηθείτε: “Είναι λογικό να αποδίδουμε το απείρως ανώτερο, ζωντανό αισθητηριακό μας σύστημα στην τυφλή τύχη, όπως κάνουν οι εξελικτιστές;” Ένας αρχαίος υπηρέτης του Θεού, ο Ιώβ, γνώριζε ελάχιστα για το ανθρώπινο σώμα σε σχέση με όσα γνωρίζουμε εμείς σήμερα. Ωστόσο, ένιωσε την ώθηση να πει στον Θεό: «Τα δικά σου χέρια με έπλασαν».​—Ιώβ 10:8.

Ο Ανθρώπινος Εγκέφαλος

Ο εγκέφαλος αποκωδικοποιεί με εκπληκτική αποτελεσματικότητα τον καταιγισμό των σημάτων που λαβαίνει από τα αισθητήρια όργανα μέσω των νεύρων. Επιπρόσθετα, συσχετίζει αυτά τα σήματα με πληροφορίες αποθηκευμένες στη μνήμη του. Γι’ αυτόν το λόγο, μια συγκεκριμένη μυρωδιά μπορεί στη στιγμή να κάνει τον εγκέφαλο να ανασύρει από τη μνήμη ένα βίωμα ή ένα γεγονός ξεχασμένο από καιρό. Ακόμη και όταν βλέπετε ένα μικρό τμήμα από κάτι οικείο​—την άκρη της ουράς της γάτας σας, για παράδειγμα—​ο εγκέφαλός σας συμπληρώνει τις λεπτομέρειες που λείπουν ώστε να καταλάβετε ότι η γάτα σας είναι εκεί κοντά.

Βέβαια, ο εγκέφαλός σας δεν ήταν εξαρχής εξοικειωμένος με την εικόνα μιας γάτας, όπως δεν ήταν εξοικειωμένος και με τη μυρωδιά ενός τριαντάφυλλου, τον ήχο του τρεχούμενου νερού ή την υφή της γούνας. Ο εγκέφαλός σας έμαθε να κάνει αυτούς τους συσχετισμούς. Αυτό φαίνεται καθαρά σε περιπτώσεις ανθρώπων που γεννήθηκαν τυφλοί αλλά απέκτησαν την ικανότητα να βλέπουν, πιθανώς μέσω χειρουργικής επέμβασης. Ο εγκέφαλός τους έπρεπε να μάθει να ερμηνεύει το χείμαρρο των οπτικών σημάτων που δεχόταν τώρα. Πώς εξελίσσεται η κατάσταση τέτοιων ατόμων;

Αυτά τα άτομα αναφέρουν έπειτα από λίγο ότι είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται τα χρώματα, την κίνηση και απλά σχήματα. Αλλά ύστερα από αυτό το στάδιο, η πρόοδος ποικίλλει. Τα παιδιά, ιδίως όταν είναι πολύ μικρά, συνεχίζουν να μαθαίνουν αρκετά καλά. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τους ενηλίκους. Ακόμη και η ικανότητά τους να αναγνωρίζουν πρόσωπα παραμένει ιδιαίτερα περιορισμένη. Το τραγικό είναι ότι πολλοί «θεραπευμένοι» ενήλικοι «περνούν από την αρχική ευφορία στην απογοήτευση και στον αποπροσανατολισμό εξαιτίας της αποκαταστημένης τους όρασης, οδηγούμενοι συχνά σε βαριά κατάθλιψη», όπως αναφέρει το Εργαστήριο Κοχ του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνιας.

Αυτά τα στοιχεία μάς βοηθούν να εκτιμήσουμε περισσότερο την έκταση των θεραπειών που πραγματοποίησε ο Ιησούς Χριστός κατά τη διάρκεια της διακονίας του στη γη. Όχι μόνο ανοίγονταν τα μάτια και τα αφτιά των τυφλών και των κουφών, αλλά αυτοί άρχιζαν επίσης να αναγνωρίζουν τα όσα έβλεπαν και άκουγαν. Παρόμοια, οι μουγκοί μιλούσαν κανονικά, πράγμα ιδιαίτερα εκπληκτικό για όσους είχαν γεννηθεί με αυτή την αναπηρία. (Ματθαίος 15:30· Μάρκος 8:22-25· Λουκάς 7:21, 22) Μπορούμε δε να είμαστε βέβαιοι ότι κανείς από τους τυφλούς που θεραπεύτηκαν δεν βυθίστηκε στην κατάθλιψη. Μάλιστα, ένας από αυτούς υπερασπίστηκε θαρραλέα τον Ιησού, λέγοντας στους θρησκευόμενους εχθρούς του: «Από τα παλιά χρόνια δεν έχει ακουστεί ποτέ ότι άνοιξε κανείς τα μάτια ενός εκ γενετής τυφλού. Αν αυτός δεν ήταν από τον Θεό, δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτα απολύτως».​—Ιωάννης 9:1-38.

Στο επόμενο άρθρο, θα εξετάσουμε μερικά από τα εσωτερικά μας χαρακτηριστικά όπως είναι το θάρρος και η αγάπη. Έχετε αναρωτηθεί γιατί μόνο οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να εκδηλώνουν τέτοια χαρακτηριστικά; Αναμφίβολα, η ύπαρξη τέτοιων αποκλειστικά ανθρώπινων ιδιοτήτων αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για όσους θέλουν να αποδείξουν ότι είμαστε απλώς πολύ εξελιγμένα ζώα.

[Πλαίσιο στη σελίδα 7]

Ο ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟΣ ΣΑΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

Πώς ελέγχει ο εγκέφαλός σας την αφή, την ακοή, την όραση και την όσφρηση; Οι επιστήμονες δεν έχουν βρει την εξήγηση. «Δεν υπάρχει καμία ένδειξη στον εγκέφαλό σας για το πώς βλέπετε τις λέξεις που διαβάζετε αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο επιστήμονας Τζέραλντ Λ. Σρέντερ.

Ο ίδιος έγραψε επίσης: «Η αποκάλυψη των περίπλοκων διεργασιών του εγκεφάλου, τις οποίες άλλοτε ούτε καν μπορούσαμε να φανταστούμε, θέτει υπό αμφισβήτηση την υπεραπλουστευμένη θεωρία περί τυχαίας εξέλιξης της ζωής». Και πρόσθεσε: «Αν ήξερε ο Δαρβίνος πόση σοφία κρύβει μέσα της η ζωή, πιστεύω ότι θα είχε διατυπώσει μια πολύ διαφορετική θεωρία».

[Διάγραμμα/​Εικόνες στη σελίδα 5]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Περίπλοκη συναρμογή οστών

Εφιππιοειδής άρθρωση

Μυϊκός έλεγχος

Ευαίσθητη αφή

[Εικόνα]

Τι κάνει τα χέρια μας τόσο επιδέξια;

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Ο εγκέφαλός σας ερμηνεύει τα σήματα που εισρέουν σε αυτόν μέσω των αισθήσεων και τα συνδέει με πληροφορίες αποθηκευμένες στη μνήμη σας