Έντομα στο Πιάτο Μας​—Ένα Γεύμα που θα μας Μείνει Αξέχαστο

ΚΑΠΟΙΟΙ φίλοι μάς έχουν καλέσει για φαγητό σε μια ήσυχη γειτονιά της Μπάνγκι, πρωτεύουσας της Κεντρικής Αφρικανικής Δημοκρατίας.

«Καλώς τους! Ελπίζω να πεινάτε!» μας λένε με το που βλέπουν εμένα και τη γυναίκα μου. Από την ανοιχτή πόρτα ξεχύνονται οι χαρούμενες ομιλίες της παρέας που μπερδεύονται με γαργαλιστικές μυρωδιές από κρεμμύδι, σκόρδο και μπαχαρικά. Η οικοδέσποινά μας, η Έλα, αρχίζει να μας περιγράφει το μενού.

«Τα έντομα είναι σημαντική πηγή πρωτεΐνης για πολλούς στην Κεντρική Αφρική», μας λέει. «Αλλά δεν τα τρώμε απλώς επειδή πρέπει. Τα τρώμε επειδή είναι πεντανόστιμα. Παρεμπιπτόντως, σήμερα σας έχουμε μακόνγκο​—κάμπιες».

Έπρεπε να το είχαμε φανταστεί. Παρότι ένα πιάτο με έντομα δεν θα συγκινούσε τον καθένα, σε εκατό και πλέον χώρες ορισμένα έντομα θεωρούνται πραγματική λιχουδιά.

Φαγοπότι στο Δάσος

Στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία τρώνε πολλά και διάφορα έντομα. Την εποχή των βροχών, ορδές από τερμίτες μπόμπο συνωστίζονται γύρω από τις φωλιές τους ή, στις αστικές περιοχές, γύρω από τις λάμπες. Έπειτα από μια βραδινή καταιγίδα, τα παιδιά τρέχουν και τους μαζεύουν με πανέρια​—ενώ κάθε τόσο τρώνε και κανέναν στα πεταχτά με γέλια και φωνές. Οι τερμίτες τρώγονται λιαστοί, καβουρντισμένοι με αλάτι και καρυκευμένοι με καυτερό πιπέρι αλλά και μαγειρευτοί σε φαγητά της κατσαρόλας ή σε γεμιστά πιτάκια.

Τα κινταγκόζο είναι πράσινες ακρίδες που έρχονται εδώ την εποχή της ξηρασίας. Οι ντόπιοι τις ψήνουν ή τις σιγοβράζουν σε νερό αφού πρώτα τους αφαιρέσουν τα πόδια και τα φτερά.

Επίσης, σε όλη τη χώρα τρώνε αρκετά είδη κάμπιας. Για παράδειγμα, εμείς σήμερα θα φάμε προνύμφες νυχτοπεταλούδας. Η μεγάλη καφέ νυχτοπεταλούδα γεννάει τα αβγά της σε δέντρα σαπέλι. Όταν εκκολαφτούν οι κάμπιες, οι χωρικοί τις μαζεύουν και τις πλένουν. Κατόπιν τις σιγοβράζουν με ντομάτα, κρεμμύδι και άλλα υλικά ανάλογα με τη συνταγή που προτιμάει η κάθε οικογένεια. Μερικές τις αποξηραίνουν ή τις κάνουν καπνιστές για να τις συντηρήσουν, και έτσι μπορούν να διατηρηθούν μέχρι και τρεις μήνες.

Ακίνδυνη και Ωφέλιμη Νοστιμιά

Παρότι δεν τρώγονται όλα τα έντομα, πολλά είναι ακίνδυνα όταν συλλέγονται σε περιοχές καθαρές από εντομοκτόνα και λιπάσματα και μαγειρεύονται σωστά. Βέβαια, θα πρέπει να τα αποφεύγουν όσοι είναι αλλεργικοί στα θαλασσινά «ξαδέλφια» των εντόμων, τα οστρακοειδή, που είναι επίσης αρθρόποδα. Σε αντίθεση με τα περισσότερα οστρακοειδή, τα οποία τρέφονται με ύλη που βρίσκεται σε αποσύνθεση, τα περισσότερα εδώδιμα έντομα τρώνε μόνο καθαρά φύλλα καθώς και φυτά που οι άνθρωποι δεν θα μπορούσαν να χωνέψουν.

Το φοβερό με την κάμπια είναι πως ενώ πρόκειται για ένα τόσο δα πλασματάκι έχει τεράστια θρεπτική αξία. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, οι αποξηραμένες κάμπιες περιέχουν υπερδιπλάσιο ποσοστό πρωτεΐνης από το βοδινό κρέας. Οι διατροφολόγοι στρέφονται πλέον στα έντομα ως πηγή θρεπτικών συστατικών στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Ανάλογα με το είδος της κάμπιας, μια μερίδα μόλις 100 γραμμαρίων μπορεί να καλύψει μεγάλο μέρος της ημερήσιας ανάγκης του οργανισμού σε σημαντικά μεταλλικά στοιχεία όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο και ψευδάργυρο, ενώ περιέχει και πολλές βιταμίνες. Επιπρόσθετα, με αλεύρι από αλεσμένες κάμπιες φτιάχνεται ένας πολτός που χορηγείται ως συμπλήρωμα διατροφής σε υποσιτιζόμενα παιδιά.

Πέρα από τα διατροφικά οφέλη, η εντομοφαγία έχει και άλλα πλεονεκτήματα. Για παράδειγμα, δεν βλάπτει το περιβάλλον, καθώς απαιτεί λίγο νερό και παράγει ελάχιστα αέρια θερμοκηπίου. Και επιπλέον, η συλλογή εντόμων για φαγητό είναι ένας φυσικός τρόπος για να παραμένει υπό έλεγχο ο πληθυσμός τους.

Το Κυρίως Πιάτο

Καθώς περιμέναμε όλο αγωνία αυτό το ιδιαίτερο γεύμα, θυμηθήκαμε ότι, υπό τη διαθήκη του Νόμου που είχε δοθεί στο αρχαίο έθνος του Ισραήλ, οι ακρίδες θεωρούνταν καθαρές. Κάποιοι υπηρέτες του αληθινού Θεού, όπως ο Ιωάννης ο Βαφτιστής, τις έτρωγαν. (Λευιτικό 11:22· Ματθαίος 3:4· Μάρκος 1:6) Παρ’ όλα αυτά, είναι λογικό να νιώθεις κάποιον δισταγμό όταν πρόκειται να δοκιμάσεις μια πρωτόγνωρη γεύση.

Η Έλα βγήκε από την κουζίνα με ένα αχνιστό φαγητό που μαγνήτισε αμέσως τα βλέμματα. Παρέα μας είχαμε οχτώ Κεντροαφρικανούς με αστραφτερό χαμόγελο και μπροστά μας υπήρχαν δύο μεγάλα μπολ με κάμπιες. Ως φιλοξενούμενοι, είχαμε την τιμή να μας σερβίρουν πρώτους, και μπορώ να πω ότι δεν τσιγκουνεύτηκαν καθόλου τις μερίδες μας.

Ένα έχουμε να σας πούμε: «Αν έχετε ποτέ την τύχη να βρεθείτε μπροστά σε ένα τέτοιο οικονομικό, νόστιμο και θρεπτικό γεύμα, δοκιμάστε χωρίς δεύτερη σκέψη! Θα σας μείνει αξέχαστο».

[Εικόνα στη σελίδα 27]

Ωμά «μακόνγκο»​—κάμπιες

[Εικόνα στη σελίδα 27]

Μαγειρεμένα «κινταγκόζο»​—ακρίδες