Ουρική Αρθρίτιδα—Αιτίες και Παράγοντες Κινδύνου

Η ΟΥΡΙΚΗ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ (γνωστή και ως ποδάγρα) είναι από τις πιο κοινές μορφές αρθρίτιδας και μπορεί να είναι τρομερά επώδυνη. «Πρόκειται για διαταραχή του μεταβολισμού του ουρικού οξέος», λέει το βιβλίο Αρθρίτιδα (Arthritis). Επίσης, «είναι μια διαταραχή με σαφώς προσδιορισμένη αιτία​—την παρουσία κρυστάλλων ουρικού οξέος στο αρθρικό υγρό μιας άρθρωσης . . . κυρίως στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού».

Το ουρικό οξύ είναι ένα από τα απόβλητα που κυκλοφορούν στο αίμα και προκύπτει από την αποδόμηση κάποιων ουσιών που λέγονται πουρίνες. Όταν αρχίσει να συσσωρεύεται, συνήθως λόγω ελαττωμένης ικανότητας του οργανισμού να το αποβάλλει με τα ούρα, ενδέχεται να σχηματιστούν βελονοειδείς κρύσταλλοι στην άρθρωση της βάσης του μεγάλου δαχτύλου, αλλά μπορεί να προσβληθούν και άλλες αρθρώσεις. Η άρθρωση παρουσιάζει φλεγμονή και πρήζεται, είναι ζεστή στην αφή και πονάει φρικτά.a «Ακόμα και το παραμικρό άγγιγμα σε κάνει να σφαδάζεις από τον πόνο», λέει ο Άλφρεντ, που έχει αυτή την πάθηση.

«Χωρίς θεραπευτική αγωγή, ένα επεισόδιο ουρικής αρθρίτιδας συνήθως διαρκεί περίπου μία εβδομάδα», δηλώνει ένα ενημερωτικό φυλλάδιο του Συνδέσμου Αρθρίτιδας Αυστραλίας. «Άλλο επεισόδιο μπορεί να μη συμβεί για μήνες ή ακόμη και χρόνια. Αν η ουρική αρθρίτιδα δεν ελέγχεται καλά, ο χρόνος μεταξύ επεισοδίων μπορεί να λιγοστεύει, τα επεισόδια να γίνονται πιο σοβαρά και οι αρθρώσεις μπορεί να πάθουν οριστική βλάβη. Μερικές φορές η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια πάθηση».

Η ουρική αρθρίτιδα είναι από τις πλέον ιάσιμες μορφές αρθρίτιδας. Η θεραπευτική αγωγή βασίζεται κυρίως σε μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη ή, σε περίπτωση υποτροπής ή πολύ σφοδρών επεισοδίων, στην αλλοπουρινόλη, η οποία συμβάλλει στην πρόληψη του σχηματισμού ουρικού οξέος. Μπορεί να προληφθεί η υποτροπή; Ίσως, αν ο πάσχων είναι ενήμερος για τους παράγοντες κινδύνου.

Παράγοντες Κινδύνου

Η ηλικία, το φύλο και η κληρονομικότητα είναι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου. Σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς, το 50% και πλέον των πασχόντων έχουν οικογενειακό ιστορικό. Ο Άλφρεντ, για παράδειγμα, λέει: «Ουρική αρθρίτιδα είχαν και ο πατέρας μου και ο παππούς μου». Επιπρόσθετα, αυτή η πάθηση πλήττει κυρίως άντρες, συνήθως 40 ως 50 ετών. Μάλιστα, οι άντρες έχουν τριπλάσιες ή τετραπλάσιες πιθανότητες να προσβληθούν από ό,τι οι γυναίκες, στις οποίες σπανίως εμφανίζεται πριν από την εμμηνόπαυση.

Παχυσαρκία και διατροφή: Η Εγκυκλοπαίδεια της Ανθρώπινης Διατροφής (Encyclopedia of Human Nutrition) δηλώνει: «Η διατροφική αντιμετώπιση της ουρικής αρθρίτιδας φαίνεται ότι δεν στοχεύει πια στον αποκλεισμό τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες αλλά μάλλον στη θεραπεία των μεταβολικών διαταραχών που συνδέονται συνήθως με αυτή την πάθηση: την παχυσαρκία, το σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη και τη δυσλιπιδαιμία», δηλαδή τις μη φυσιολογικές τιμές λιπιδίων​—όπως η χοληστερόλη—​στο αίμα.

Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι ειδικοί συστήνουν επίσης περικοπή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες, όπως η μαγιά, ορισμένα ψάρια και διάφορα είδη κόκκινου κρέατος.b

Ποτό: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να εμποδίσει την απέκκριση του ουρικού οξέος, προκαλώντας έτσι συσσώρευση.

Προβλήματα υγείας: Σύμφωνα με την Κλινική Μάγιο στις ΗΠΑ, η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να πυροδοτηθεί από ορισμένες παθήσεις όπως «υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) που δεν έτυχε φροντίδας και χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτης, υψηλές τιμές λίπους και χοληστερόλης στο αίμα (υπερλιπιδαιμία), και στένωση των αρτηριών (αρτηριοσκλήρυνση)». Έχει επίσης συνδεθεί με «ξαφνική ή σοβαρή αρρώστια ή τραυματισμό, και με ακινησία εξαιτίας καθήλωσης στο κρεβάτι», όπως επίσης και με νεφροπάθεια. Προφανώς, το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού είναι ο συνήθης στόχος εξαιτίας της περιορισμένης κυκλοφορίας του αίματος και της χαμηλότερης θερμοκρασίας σε εκείνη την περιοχή​—δύο παραγόντων που ευνοούν τη συσσώρευση ουρικού οξέος.

Φάρμακα: Ορισμένα από τα σκευάσματα που αυξάνουν τον κίνδυνο είναι τα θειαζιδικά διουρητικά (που χρησιμοποιούνται συνήθως για την αντιμετώπιση της υπέρτασης), η ασπιρίνη σε χαμηλή δόση, τα φάρμακα ενάντια στην απόρριψη του μοσχεύματος, καθώς και τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα.

Πέντε Προληπτικά Μέτρα για να Μειωθεί ο Κίνδυνος Υποτροπής

Εφόσον τα επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας έχουν συνδεθεί με τον τρόπο ζωής, οι παρακάτω εισηγήσεις ίσως μειώσουν τις πιθανότητες ενός καινούριου επεισοδίου.c

1. Εφόσον η ουρική αρθρίτιδα είναι μια μεταβολική διαταραχή, οι πάσχοντες θα πρέπει να διατηρούν το βάρος τους σε υγιή επίπεδα περιορίζοντας την πρόσληψη θερμίδων. Επιπλέον, τα περιττά κιλά καταπονούν τις αρθρώσεις που σηκώνουν το βάρος του σώματος.

2. Προσοχή στις δίαιτες πείνας και στην απότομη απώλεια βάρους, γιατί μπορεί να αυξήσουν προσωρινά το ουρικό οξύ στο αίμα.

3. Αποφύγετε τις υπερβολικές ποσότητες ζωικής πρωτεΐνης. Ορισμένοι θέτουν ως ημερήσιο όριο τα 170 γραμμάρια άπαχου κρέατος, περιλαμβανομένων πουλερικών και ψαριών.

4. Αν πίνετε αλκοόλ, να πίνετε με μέτρο. Σε περίπτωση επεισοδίου, θα ήταν καλό να το αποφύγετε εντελώς.

5. Να πίνετε άφθονα υγρά. Βοηθούν να διαλύεται το ουρικό οξύ και να αποβάλλεται από τον οργανισμό.d

Αυτά τα προληπτικά μέτρα ίσως μας φέρνουν στο νου τη Γραφική νουθεσία να είμαστε “μετριοπαθείς στις συνήθειες” και όχι «δοσμένοι σε πολύ κρασί». (1 Τιμόθεο 3:2, 8, 11) Ασφαλώς, ο στοργικός μας Δημιουργός ξέρει τι είναι για το καλό μας.

[Υποσημειώσεις]

[Διάγραμμα/​Εικόνα στη σελίδα 24]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Φλεγμονώδης άρθρωση

Αρθρικός υμένας

[Εικόνα]

Συσσωρευμένοι κρύσταλλοι ουρικού οξέος