Κεφάλαιο 6
Γιατί Είναι Τόσο Δύσκολο να τα Πηγαίνω Καλά με τα Αδέλφια Μου;
ΑΝΤΙΖΗΛΙΑ ανάμεσα στα αδέλφια—είναι τόσο παλιά όσο ο Κάιν και ο Άβελ. Όχι πως στην πραγματικότητα μισείς τον αδελφό σου ή την αδελφή σου. Ένα νεαρό άτομο παραδέχτηκε: «Πιστεύω ότι βαθιά, πολύ βαθιά μέσα στην καρδιά μου, αγαπάω τον αδελφό μου. Ναι, τον αγαπάω».
Γιατί η εχθρότητα καραδοκεί τόσο συχνά κάτω από την επιφάνεια της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στα αδέλφια; Η συγγραφέας Χάριετ Γουέμπστερ παραθέτει τα λόγια μιας κοινωνικής λειτουργού ειδικευμένης σε οικογενειακά θέματα, της Κλαούντια Σβάιτσερ: «Κάθε οικογένεια έχει έναν ορισμένο αριθμό πόρων, από τους οποίους άλλοι είναι συναισθηματικοί και άλλοι είναι υλικοί». Η Γουέμπστερ συνεχίζει: «Όταν τα αδέλφια καβγαδίζουν συνήθως ανταγωνίζονται το ένα το άλλο γι’ αυτούς τους πόρους, που περιλαμβάνουν τα πάντα, από την αγάπη των γονέων μέχρι τα λεφτά και τα ρούχα». Η Καμίλ και τα πέντε αδέλφια της, για παράδειγμα, μοιράζονται τρεις κρεβατοκάμαρες. «Μερικές φορές θέλω να μείνω μόνη μου», λέει η Καμίλ, «και θα ήθελα να μη με ενοχλούν καθόλου, αλλά είναι συνέχεια μέσα στα πόδια μου».
Μπορεί να δημιουργηθεί ένα πεδίο μάχης όσον αφορά το πώς μοιράζονται τα προνόμια και οι οικογενειακές υποχρεώσεις. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να αγανακτούν όταν οι άλλοι περιμένουν απ’ αυτά να έχουν τη μερίδα του λέοντος στις δουλειές του σπιτιού. Τα μικρότερα αρνούνται να τους κάνει κουμάντο κάποιο από τα μεγαλύτερα αδέλφια και ζηλεύουν όταν τα μεγαλύτερα αδέλφια απολαμβάνουν κάποια επιθυμητά προνόμια. ‘Η αδελφή μου κάνει μαθήματα οδήγησης, ενώ εγώ δεν μπορώ’, παραπονιέται μια έφηβη από την Αγγλία. ‘Νιώθω μνησικακία και προσπαθώ να της δυσκολεύω τη ζωή’.
Μερικές φορές οι ασυμφωνίες ανάμεσα στα αδέλφια οφείλονται στο γεγονός ότι δεν ταιριάζουν οι προσωπικότητές τους. Η δεκαεφτάχρονη Νταϊάν λέει για τα αδέλφια της: «Άμα κάθε μέρα που περνάει βλέπεις τα ίδια άτομα από το πρωί ως το βράδυ . . . Άμα κάθε μέρα βλέπεις το ίδιο πρόσωπο να κάνει το ίδιο πράγμα που σε ενοχλεί—αυτό σου δίνει στα νεύρα». Ο νεαρός Αντρέ προσθέτει: «Όταν βρίσκεσαι στο σπίτι σου . . . συμπεριφέρεσαι όπως ακριβώς είσαι». Δυστυχώς, όταν «συμπεριφέρεσαι όπως ακριβώς είσαι» συνήθως αφήνεις κατά μέρος την ευγένεια, την καλοσύνη και τους καλούς τρόπους.
Οι προτιμήσεις των γονέων (‘Η μαμά αγαπάει εσένα πιο πολύ!’) είναι άλλη μια συνηθισμένη αιτία για συγκρούσεις ανάμεσα στα αδέλφια. Ο καθηγητής της ψυχολογίας Λι Σολκ παραδέχεται: «Δεν γίνεται μια μητέρα να αγαπάει όλα τα παιδιά της ακριβώς το ίδιο, επειδή αυτά είναι διαφορετικά άτομα και αναπόφευκτα προξενούν σ’ εμάς [τους γονείς] διαφορετικές αντιδράσεις». Αυτό αλήθευε και στα Βιβλικά χρόνια. Ο πατριάρχης Ιακώβ (Ισραήλ) «ηγάπα τον Ιωσήφ περισσότερον από όλους τους άλλους υιούς του». (Γένεσις 37:3, ΛΧ) Τα αδέλφια του Ιωσήφ έφτασαν στο σημείο να τον ζηλεύουν πάρα πολύ.
Σβήσε τη Φωτιά
«Όπου δεν είναι ξύλα, το πυρ σβύνεται». Αυτά αναφέρει το εδάφιο Παροιμίαι 26:20. Συχνά, μια πυρκαγιά στο δάσος δεν παίρνει μεγάλη έκταση επειδή υπάρχουν ζώνες ασφάλειας, λωρίδες γης στις οποίες έχουν κοπεί όλα τα δέντρα. Αν ανάψει φωτιά, συνήθως προχωράει μέχρι εκείνο το σημείο και μετά σβήνει. Παρόμοια, υπάρχουν τρόποι να αποτρέψεις—ή τουλάχιστον να περιορίσεις—τις διαφωνίες. Ένας τρόπος είναι να υπάρχει επικοινωνία και να εφαρμόζονται συμβιβαστικές λύσεις πριν φουντώσει μια φιλονικία.
Για παράδειγμα, μήπως το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορείς να έχεις κάποιες δικές σου ιδιαίτερες στιγμές; Αν ναι, κάποια ώρα που τα πνεύματα δεν θα είναι οξυμένα εξαιτίας του προβλήματος, δοκιμάστε να καθήσετε και να φτιάξετε μαζί ένα πρακτικό πρόγραμμα. (‘Εγώ θα έχω το δωμάτιο δικό μου αυτές τις μέρες/ώρες, κι εσύ θα το ’χεις εκείνες’.) Μετά, «Το ναι, που λέγετε, να είναι πράγματι ναι, και το όχι, που λέγετε, να είναι πράγματι όχι», δείχνοντας σεβασμό στη συμφωνία. (Ματθαίος 5:37, ΛΧ) Αν προκύψει κάτι που απαιτεί προσαρμογή, πες το στον άλλον από πριν, αντί να τον φέρεις προ τετελεσμένου γεγονότος με την αλλαγή.
Μήπως τσακώνεσαι για τα δικαιώματα ιδιοκτησίας διαφόρων πραγμάτων; Μια έφηβη παραπονέθηκε: «Η ετεροθαλής μου αδελφή χρησιμοποιεί συνέχεια τα δικά μου πράγματα χωρίς να με ρωτάει. Μέχρι που έφτασε στο σημείο να χρησιμοποιήσει το μέικ απ μου και μετά είχε το θράσος να μου πει ότι δεν είχα αγοράσει το σωστό τύπο!» Θα μπορούσες να φωνάξεις τους γονείς σου ως τους τελικούς μεσολαβητές. Αλλά, το καλύτερο θα ήταν να καθήσεις και να συζητήσεις με τον αδελφό σου ή την αδελφή σου σε μια ήσυχη στιγμή. Αντί να καβγαδίζεις θέλοντας να διεκδικήσεις και το παραμικρό σου «δικαίωμα», ‘να είσαι πρόθυμος να μοιράζεσαι με τους άλλους’ διάφορα πράγματα. (1 Τιμόθεον 6:18, ΝΔΜ) Προσπάθησε να συμφωνήσετε πάνω σε μερικούς κανόνες που αφορούν το δανεισμό πραγμάτων, ένας από τους οποίους θα μπορούσε να είναι ότι θα πρέπει να ρωτάτε πάντοτε πριν πάρετε κάτι. Αν είναι αναγκαίο, εφάρμοσε κάποιες συμβιβαστικές λύσεις. Μ’ αυτόν τον τρόπο, θα δεις ‘τη φωτιά να σβήνει’ πριν ακόμα ανάψει!
Αλλά, τι μπορεί να γίνει αν η προσωπικότητα των αδελφών σου σε κάνει να εξάπτεσαι; Στην πραγματικότητα δεν μπορείς να κάνεις και πολλά πράγματα για να αλλάξεις την κατάσταση. Γι’ αυτό, μάθετε ‘να ανέχεστε ο ένας τον άλλον με αγάπη’. (Εφεσίους 4:2, ΚΔΤΚ) Αντί να μεγαλοποιείς τα λάθη ή τις ατέλειες των αδελφών σου, να εκδηλώνεις Χριστιανική αγάπη, η οποία ‘καλύπτει πλήθος αμαρτιών’. (1 Πέτρου 4:8) Αντί να φέρεσαι με σκληρότητα ή αγένεια, να αποβάλεις ‘την οργή, το θυμό, την κακία, την υβριστική ομιλία’ και ‘ο λόγος σου ας είναι πάντοτε με χάρη’.—Κολοσσαείς 3:8, ΜΝΚ· 4:6.
‘Αυτό Είναι Άδικο!’
«Της αδελφής μου της κάνουν όλα τα χατίρια», παραπονιέται μια νεαρή. «Όταν όμως πρόκειται για μένα, με αγνοούν τελείως». Σου θυμίζει τίποτα αυτό; Για πρόσεξε, όμως, αυτές τις δυο απόλυτες δηλώσεις, «όλα» και «τελείως». Είναι πραγματικά η κατάσταση τόσο φοβερή; Μάλλον όχι. Ακόμα κι αν είναι έτσι, είναι ρεαλιστικό να περιμένεις απόλυτα ίση μεταχείριση απέναντι σε δύο διαφορετικά άτομα; Και βέβαια όχι! Οι γονείς σου μπορεί απλώς να ανταποκρίνονται στις ατομικές σου ανάγκες και στην ιδιοσυγκρασία σου.
Αλλά, δεν είναι όμως άδικο να δείχνουν οι γονείς εύνοια σ’ ένα συγκεκριμένο παιδί; Όχι, απαραίτητα. Θυμήσου πώς ο Ιακώβ αγαπούσε το γιο του τον Ιωσήφ. Για ποιο λόγο; Ο Ιωσήφ ήταν ο γιος της αγαπημένης συζύγου του Ιακώβ, της Ραχήλ, η οποία είχε πεθάνει. Δεν είναι, λοιπόν, απόλυτα κατανοητό το γεγονός ότι ο Ιακώβ ήταν ιδιαίτερα δεμένος μ’ αυτόν το γιο του; Ωστόσο, η αγάπη που αισθανόταν ο Ιακώβ για τον Ιωσήφ δεν τον έκανε να μην αγαπάει και τους άλλους γιους του, γιατί αυτός έδειχνε ότι ενδιαφερόταν αληθινά για την ευημερία τους. (Γένεσις 37:13, 14) Η ζήλεια, λοιπόν, που αισθάνονταν αυτοί για τον Ιωσήφ ήταν αβάσιμη!
Έτσι και οι γονείς σου μπορεί να έχουν στενότερη σχέση μ’ ένα από τα αδέλφια σου, ίσως επειδή έχουν κοινά ενδιαφέροντα, παρόμοια προσωπικότητα ή για κάποιους άλλους παράγοντες. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγαπούν εσένα. Αν αισθάνεσαι αγανάκτηση ή ζήλεια, πρέπει να συνειδητοποιήσεις πως η ατελής σου καρδιά σε κάνει ό,τι θέλει. Να καταβάλλεις προσπάθειες για να υπερνικήσεις αυτά τα αισθήματα. Αφού καλύπτονται οι ανάγκες σου, γιατί να ενοχλείσαι αν φαίνεται ότι δίνεται περισσότερη προσοχή σε κάποιο από τα αδέλφια σου;
Αδέλφια—Μια Ευλογία
Μερικές φορές, μπορεί να σου φαίνεται δύσκολο να το πιστέψεις αυτό—ειδικά όταν σε ενοχλούν. Όμως, η νεαρή Νταϊάν μας θυμίζει: «Είναι διασκεδαστικό να έχεις αδέλφια». Και εκείνη έχει εφτά. «Έχεις κάποιον με τον οποίο μπορείς να μιλήσεις και να μοιραστείς τα ενδιαφέροντά σου».
Η Αν Μαρί και ο αδελφός της, ο Αντρέ, προσθέτουν: «Παρά το γεγονός ότι με τους φίλους σου μπορείς να πηγαίνεις σε διάφορα μέρη, τους αδελφούς σου και τις αδελφές σου τους έχεις πάντοτε. Βρίσκονται πάντα κοντά σου όταν θέλεις να παίξεις κάποιο παιχνίδι ή να πας στο πάρκο». Η Ντόνα βλέπει κι άλλο ένα χρήσιμο πλεονέκτημα: «Έχεις κάποιον για να μοιράζεσαι τις μικροδουλειές». Άλλοι έχουν περιγράψει τον αδελφό ή την αδελφή τους ως «ξεχωριστό σύμβουλο και ακροατή» και κάποιον που «καταλαβαίνει».
Στα μετέπειτα χρόνια, μερικά από τα προβλήματα που έχεις τώρα με τον αδελφό σου ή την αδελφή σου θα τα αντιμετωπίσεις στις σχέσεις σου με τους άλλους. Ζήλεια, δικαιώματα ιδιοκτησίας, άνιση μεταχείριση, έλλειψη δικών σου ιδιαίτερων στιγμών, εγωισμό, διαφορές στις προσωπικότητες—τα προβλήματα αυτά αποτελούν μέρος της ζωής. Άρα λοιπόν, όταν μαθαίνεις να τα πηγαίνεις καλά με τα αδέλφια σου, εκπαιδεύεσαι στον τομέα των ανθρώπινων σχέσεων.
Ο δεκαεφτάχρονος Αντρέ επαναλαμβάνει τα λόγια της Αγίας Γραφής, στο εδάφιο 1 Ιωάννου 4:20, λέγοντας: «Αν δεν μπορείς να τα πηγαίνεις καλά με τους ανθρώπους που βλέπεις, πώς μπορείς να τα πηγαίνεις καλά με τον Ιεχωβά, τον οποίο δεν βλέπεις;» Από καιρό σε καιρό θα υπάρχουν διαφωνίες με τα αδέλφια σου. Αλλά, μάθε να μοιράζεσαι διάφορα πράγματα μαζί τους, να επικοινωνείς και να υποχωρείς. Ποιο αποτέλεσμα προκύπτει από μια τέτοια προσπάθεια; Μπορεί να βγάλεις το συμπέρασμα ότι δεν είναι τελικά και τόσο άσχημο πράγμα να έχεις αδέλφια.
Ερωτήσεις για Συζήτηση
◻ Γιατί υπάρχουν συχνά συγκρούσεις ανάμεσα στα αδέλφια;
◻ Πώς μπορείς να εμποδίσεις τις διαμάχες σχετικά με τις δικές σου ιδιαίτερες στιγμές και με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας;
◻ Γιατί, μερικές φορές, οι γονείς δείχνουν εύνοια σ’ ένα συγκεκριμένο παιδί; Πιστεύεις ότι αυτό είναι κατ’ ανάγκη άδικο;
◻ Βρίσκεσαι σε μειονεκτική θέση όταν είσαι μοναχοπαίδι;
◻ Ποια είναι μερικά από τα πλεονεκτήματα του να έχεις αδέλφια;
[Πρόταση που Τονίζεται στη σελίδα 52]
«Δεν γίνεται μια μητέρα να αγαπάει όλα τα παιδιά της ακριβώς το ίδιο, επειδή αυτά είναι διαφορετικά άτομα».—Καθηγητής της ψυχολογίας Λι Σολκ
[Πλαίσιο στη σελίδα 54]
‘Είμαι Μοναχοπαίδι’
Αν κι εσύ βρίσκεσαι σ’ αυτή την κατάσταση, δεν είσαι κατ’ ανάγκη σε μειονεκτική θέση. Πρώτα απ’ όλα, ενώ άλλα νεαρά άτομα ίσως δυσκολεύονται να τα πηγαίνουν καλά με τα αδέλφια τους, εσύ μπορείς να διαλέξεις τους στενούς σου φίλους (με την έγκριση των γονέων σου, φυσικά). Μπορεί μάλιστα να έχεις περισσότερο χρόνο για να μελετήσεις, να στοχαστείς ή να αναπτύξεις διάφορες ικανότητες ή ταλέντα.—Βλέπε Κεφάλαιο 14 σχετικά με τη μοναξιά.
Ο νεαρός Τόμας τονίζει κι ένα άλλο πλεονέκτημα όταν λέει: «Σαν μοναχοπαίδι, είχα την αποκλειστική προσοχή των γονέων μου». Είναι αλήθεια ότι η υπερβολική προσοχή από τους γονείς μπορεί να κάνει ένα νεαρό εγωκεντρικό. Αλλά, αν οι γονείς σου σού δείχνουν ισορροπημένη προσοχή, αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να ωριμάσεις γρηγορότερα και να αισθάνεσαι άνετα ανάμεσα σε ενήλικους.
Ωστόσο, αφού δεν έχεις αδέλφια με τα οποία να μοιράζεσαι διάφορα πράγματα, υπάρχει ο κίνδυνος να γίνεις ιδιοτελές άτομο. Ο Ιησούς συμβούλεψε: ‘Κάντε συνήθειά σας να δίνετε’. (Λουκάς 6:38, ΜΝΚ) Προσπάθησε να μοιράζεσαι διάφορα πράγματα με τους φίλους σου και με τους συγγενείς σου. Ανάπτυξε την ικανότητα να διακρίνεις τις ανάγκες των άλλων, προσφέροντας τη βοήθειά σου όπου είναι δυνατόν. Οι άνθρωποι θα ανταποκριθούν σ’ αυτή τη γενναιοδωρία. Και θα διαπιστώσεις ότι, μολονότι είσαι μοναχοπαίδι, δεν νιώθεις καθόλου μοναξιά.
[Εικόνα στη σελίδα 53]
Συχνά, νιώθω ότι κάτι μου λείπει που δεν έχω μια αδελφή· ωστόσο έχω ορισμένα πλεονεκτήματα