Κεφάλαιο 36

Πώς να Έχω υπό Έλεγχο την Παρακολούθηση Τηλεόρασης;

ΓΙΑ πολλούς, μικρούς και μεγάλους, η παρακολούθηση τηλεόρασης έχει καταντήσει εθισμός. Οι μελέτες δείχνουν ότι ο μέσος νεαρός Αμερικανός, μέχρι να γίνει 18 χρονών, θα έχει δει τηλεόραση 15.000 ώρες! Και το γεγονός ότι πρόκειται για εθισμό φαίνεται ξεκάθαρα όταν αυτοί που περνάνε πολλές ώρες μπροστά στην τηλεόραση προσπαθούν να κόψουν αυτή τη συνήθεια.

«Σχεδόν δεν μπορώ να αντισταθώ στην τηλεόραση. Όταν είναι ανοιχτή, δεν μπορώ να την αγνοήσω. Δεν μπορώ να την κλείσω. . . . Απλώνω το χέρι μου για να την κλείσω, κι αυτό πέφτει σαν παράλυτο. Έτσι κάθομαι εκεί για ώρες». Ένας ανώριμος νεαρός; Όχι, πρόκειται για έναν καθηγητή αγγλικών στο κολέγιο! Αλλά και τα νεαρά άτομα επίσης μπορεί να αποκτήσουν φοβερό πάθος για την τηλεόραση. Πρόσεξε τις αντιδράσεις μερικών ατόμων που συμφώνησαν να περάσουν «Μια Εβδομάδα Χωρίς Τηλεόραση»:

«Νιώθω κατάθλιψη . . . Έχω χάσει το μυαλό μου».—Η δωδεκάχρονη Σούζαν.

«Δεν νομίζω ότι θα μπορέσω να απαλλαγώ απ’ αυτή τη συνήθεια. Μου αρέσει τόσο πολύ η τηλεόραση».—Η δεκατριάχρονη Λίντα.

«Η πίεση που ένιωθα ήταν τρομερή. Ήθελα συνεχώς να πάω να την ανοίξω. Η πιο δύσκολη περίοδος ήταν το βράδυ γύρω στις οκτώ με δέκα».—Ο εντεκάχρονος Λούις.

Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που τα περισσότερα νεαρά άτομα τα οποία πήραν μέρος σ’ αυτή την προσπάθεια γιόρτασαν το τέλος του προγράμματος «Μια Εβδομάδα Χωρίς Τηλεόραση» πέφτοντας με τα μούτρα στην τηλεοπτική συσκευή. Ο εθισμός στην τηλεόραση, όχι μόνο δεν είναι για γέλια, αλλά φέρνει κι ένα σωρό υπαρκτά προβλήματα. Πρόσεξε απλώς μερικά απ’ αυτά:

Χαμηλότεροι βαθμοί: Το Εθνικό Ινστιτούτο Διανοητικής Υγείας (Η.Π.Α.) ανέφερε ότι η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα «χαμηλότερες επιδόσεις στα μαθήματα, ιδιαίτερα στην ανάγνωση». Το βιβλίο The Literacy Hoax (Η Απάτη της Μόρφωσης) λέει ακόμα: «Η επίδραση που ασκεί η τηλεόραση στα παιδιά είναι πως τους δημιουργεί την εντύπωση ότι η μάθηση θα είναι εύκολη, παθητική, διασκεδαστική». Ένα άτομο, λοιπόν, που έχει εθιστεί στην τηλεόραση μπορεί να διαπιστώσει ότι η μελέτη τού φαίνεται βουνό.

Ανεπαρκείς συνήθειες ανάγνωσης: Πότε ήταν η τελευταία φορά που πήρες ένα βιβλίο και το διάβασες από την αρχή ως το τέλος; Ένας εκπρόσωπος του Δυτικογερμανικού Συνδέσμου Πωλητών Βιβλίων θρήνησε: «Έχουμε γίνει ένα έθνος που αποτελείται από ανθρώπους που γυρίζουν στο σπίτι μετά τη δουλειά και αποκοιμιούνται μπροστά στην τηλεόραση. Διαβάζουμε ολοένα και λιγότερο». Μια έκθεση από την Αυστραλία ανέφερε κάτι παρόμοιο: «Για κάθε ώρα που το μέσο παιδί στην Αυστραλία περνάει διαβάζοντας, θα έχει δει εφτά ώρες τηλεόραση».

Υποβαθμισμένη οικογενειακή ζωή: Μια Χριστιανή έγραψε: «Επειδή έβλεπα πάρα πολύ τηλεόραση . . . ένιωθα μόνη και απομονωμένη. Τα μέλη της οικογένειάς [μου] μού ήταν ξένοι». Μήπως διαπιστώνεις κι εσύ ότι περνάς πολύ λιγότερο χρόνο με την οικογένειά σου εξαιτίας της τηλεόρασης;

Τεμπελιά: Μερικοί πιστεύουν ότι όταν ένα νεαρό άτομο κάθεται παθητικά και βλέπει τηλεόραση ‘αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να περιμένει ότι θα καλυφτούν οι ανάγκες του χωρίς προσπάθεια και να αποκτήσει μια παθητική στάση απέναντι στη ζωή’.

Έκθεση σε βλαβερές επιρροές: Μερικά δίκτυα καλωδιακής τηλεόρασης φέρνουν την πορνογραφία μέσα στο σπίτι. Και τα συνηθισμένα προγράμματα προσφέρουν μονίμως σκηνές με αυτοκίνητα που γίνονται συντρίμμια, εκρήξεις, μαχαιρώματα, πυροβολισμούς και χτυπήματα καράτε. Σύμφωνα μ’ έναν υπολογισμό, το νεαρό άτομο στις Ηνωμένες Πολιτείες θα δει στην τηλεόραση 18.000 ανθρώπους να σκοτώνονται ώσπου να φτάσει σε ηλικία 14 χρονών, για να μην πούμε για τα γρονθοκοπήματα και τους βανδαλισμούς.

Ο Βρετανός ερευνητής Γουίλιαμ Μπέλσον διαπίστωσε ότι αγόρια τα οποία είχαν μεγαλώσει βλέποντας βίαια τηλεοπτικά προγράμματα είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να «διαπράξουν κάποια βίαιη πράξη σοβαρής μορφής». Ο ίδιος υποστήριξε ότι η βία που παρουσιάζεται στην τηλεόραση μπορεί να υποκινήσει το αγόρι να «βλαστημάει και να χρησιμοποιεί άσχημη γλώσσα, να είναι επιθετικό στα σπορ ή στα παιχνίδια, να απειλεί να χρησιμοποιήσει βία εναντίον ενός άλλου αγοριού, να γράφει συνθήματα στους τοίχους, [και] να σπάει παράθυρα». Μολονότι μπορεί να νομίζεις ότι εσύ είσαι άτρωτος σ’ αυτές τις επιρροές, η μελέτη του Μπέλσον έδειξε ότι η έκθεση στην τηλεοπτική βία «δεν άλλαζε τη συνειδητή στάση των αγοριών απέναντι» στη βία. Φαίνεται ότι οι σκηνές βίας που τους κατέκλυζαν εξουδετέρωναν τις υποσυνείδητες αναστολές των αγοριών απέναντι στη βία.

Και το πιο σημαντικό είναι η επίδραση που μπορεί να έχει ο εθισμός στην τηλεοπτική βία στη σχέση που έχει κάποιος με τον Θεό, ο οποίος ‘μισεί όποιον αγαπάει τη βία’.—Ψαλμός 11:5, ΜΝΚ.

Πώς να Ελέγχω την Παρακολούθηση Τηλεόρασης;

Αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι η τηλεόραση πρέπει να θεωρείται σαν κακό πράγμα αυτή καθαυτή. Ο συγγραφέας Βανς Πάκαρντ κάνει την εξής παρατήρηση: «Πολλά τηλεοπτικά προγράμματα στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να είναι ωφέλιμα . . . Υπάρχουν συχνά προγράμματα νωρίς το βράδυ που από φωτογραφικής πλευράς είναι καταπληκτικά και δείχνουν τη φύση ‘εν δράσει’—πώς ζουν οι νυχτερίδες, οι κάστορες, οι βίσωνες μέχρι και οι φυσητήρες φάλαινες. Η τηλεόραση παρουσιάζει εκπληκτικά μπαλέτα, όπερες και μουσική δωματίου. Η τηλεόραση προσφέρει πολύ καλή κάλυψη σπουδαίων γεγονότων . . . Πότε-πότε η τηλεόραση δείχνει πολύ ωραίες παραγωγές θεατρικών έργων».

Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και το καλό όταν είναι πάρα πολύ μπορεί να είναι βλαβερό. (Παράβαλε Παροιμίαι 25:27.) Και όταν διαπιστώσεις ότι δεν έχεις τον αυτοέλεγχο να κλείσεις την τηλεόραση όταν δείχνει βλαβερά προγράμματα, είναι καλό να θυμάσαι τα λόγια του αποστόλου Παύλου: «Δεν πρόκειται να αφήσω τίποτα να με κάνει δούλο του». (1 Κορινθίους 6:12, Today’s English Version [Σημερινή Αγγλική Μετάφραση]) Πώς, λοιπόν, μπορείς να ελευθερωθείς από τη δουλεία της τηλεόρασης και να ελέγχεις το πόσο και το τι βλέπεις;

Η συγγραφέας Λίντα Νίλσεν παρατηρεί: «Ο αυτοέλεγχος αρχίζει με το να μαθαίνεις να βάζεις στόχους». Πρώτα, ανάλυσε τις συνήθειες που έχεις τώρα. Για μια εβδομάδα, σημείωνε ποια προγράμματα βλέπεις και πόση ώρα περνάς κάθε μέρα μπροστά στην τηλεόραση. Μήπως την ανοίγεις αμέσως μόλις γυρίσεις στο σπίτι; Πότε την κλείνεις; Πόσα προγράμματα βλέπεις «πάση θυσία» κάθε εβδομάδα; Μπορεί να νιώσεις μεγάλη έκπληξη από τα αποτελέσματα.

Έπειτα, ρίξε μια αυστηρή ματιά στο τι είδους προγράμματα παρακολουθείς. ‘Το αυτί δεν δοκιμάζει τα λόγια και ο ουρανίσκος δεν δοκιμάζει την τροφή;’ ρωτάει η Αγία Γραφή. (Ιώβ 12:11, ΜΝΚ) Έτσι χρησιμοποίησε διάκριση (και παράλληλα τις συμβουλές που σου δίνουν οι γονείς σου) και εξέτασε ποια προγράμματα πράγματι αξίζουν να τα βλέπεις. Μερικοί αποφασίζουν από πριν ποια προγράμματα θα παρακολουθήσουν και ανοίγουν την τηλεόραση για να δουν μόνο αυτά τα προγράμματα! Άλλοι παίρνουν αυστηρότερα μέτρα και βάζουν σαν κανόνα να μη δουν τηλεόραση όλη την εβδομάδα που πηγαίνουν στο σχολείο ή να περιορίζονται στη μια ώρα κάθε μέρα.

Τι γίνεται όμως, στην περίπτωση που ακόμα και όταν είναι κλειστή η τηλεοπτική συσκευή αποτελεί μεγάλο πειρασμό; Μια οικογένεια έλυσε αυτό το πρόβλημα ως εξής: «Την έχουμε στο υπόγειο ώστε να μην τη βλέπουμε . . . Τώρα που είναι στο υπόγειο δεν είναι και τόσο μεγάλος ο πειρασμός να πας να την ανοίξεις αμέσως μόλις μπεις στο σπίτι. Πρέπει να κάνεις ολόκληρο ‘ταξίδι’ για να πας εκεί κάτω να δεις κάτι». Μπορεί να βρεις το ίδιο αποτελεσματικό να βάλεις την τηλεόραση στην ντουλάπα ή απλώς να τη βγάλεις από την πρίζα.

Είναι ενδιαφέρον ότι παρά τα οδυνηρά ‘συμπτώματα στέρησης’ που είχαν οι νεαροί που πήραν μέρος στο πρόγραμμα «Μια Εβδομάδα Χωρίς Τηλεόραση» βρήκαν μερικά θετικά πράγματα να κάνουν μια και δεν έβλεπαν τηλεόραση. Ένα κορίτσι αφηγήθηκε: «Μιλούσα με τη μητέρα μου. Τη βρήκα πολύ πιο ενδιαφέρουσα, επειδή η προσοχή μου δεν μοιραζόταν ανάμεσα σ’ αυτήν και στην τηλεόραση». Ένα άλλο κορίτσι πέρασε το χρόνο αυτό προσπαθώντας να μάθει να μαγειρεύει. Ένα αγόρι με το όνομα Τζέισον ανακάλυψε επίσης ότι του άρεσε να πηγαίνει «στο πάρκο αντί να βλέπει τηλεόραση» ή να πηγαίνει για ψάρεμα, να διαβάζει ή να πηγαίνει στην παραλία.

Η εμπειρία του Γουάιαντ (βλέπε πλαίσιο με τίτλο «Είχα Φοβερό Πάθος με την Τηλεόραση») μας δείχνει ότι άλλο ένα αξιόλογο μέσο για να ελέγχουμε την παρακολούθηση τηλεόρασης είναι ‘να έχουμε πολλά να κάνουμε στο έργο του Κυρίου’. (1 Κορινθίους 15:58, ΜΝΚ) Κι εσύ θα διαπιστώσεις ότι, πλησιάζοντας τον Θεό, μελετώντας την Αγία Γραφή με τη βοήθεια των πολλών θαυμάσιων εκδόσεων που είναι τώρα διαθέσιμες και συμμετέχοντας δραστήρια στο έργο του Θεού, θα βοηθηθείς να υπερνικήσεις τον εθισμό σου στην τηλεόραση. (Ιακώβου 4:8) Είναι αλήθεια ότι, αν βλέπεις πιο λίγη ώρα τηλεόραση, θα χάσεις μερικά από τα αγαπημένα σου προγράμματα. Αλλά, γιατί θα πρέπει ‘να χρησιμοποιείς στο πλήρες την τηλεόραση’ παρακολουθώντας σαν σκλάβος κάθε πρόγραμμα; (Βλέπε 1 Κορινθίους 7:29, 31, ΜΝΚ.) Είναι καλύτερα να φερθείς ‘σκληρά’ στον εαυτό σου, όπως έκανε κι ο απόστολος Παύλος, ο οποίος κάποτε είπε: ‘Γρονθοκοπώ το σώμα μου και το οδηγώ σαν σκλάβο’. (1 Κορινθίους 9:27, ΜΝΚ) Δεν είναι αυτό καλύτερο από το να είσαι σκλάβος μιας τηλεοπτικής συσκευής;

Ερωτήσεις για Συζήτηση

◻ Γιατί μπορούμε να πούμε ότι η παρακολούθηση τηλεόρασης έχει καταντήσει εθισμός για μερικά νεαρά άτομα;

◻ Ποια είναι μερικά υπαρκτά και επιζήμια αποτελέσματα της υπερβολικής παρακολούθησης τηλεόρασης;

◻ Ποιοι είναι μερικοί τρόποι για να έχει υπό έλεγχο κάποιο άτομο την παρακολούθηση τηλεόρασης;

◻ Τι μπορείς να κάνεις αντί να βλέπεις τηλεόραση;

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 295]

«Νιώθω κατάθλιψη . . . Έχω χάσει το μυαλό μου».—Η δωδεκάχρονη Σούζαν, που πήρε μέρος στο «Μια Εβδομάδα Χωρίς Τηλεόραση»

[Πλαίσιο στις σελίδες 292, 293]

‘Είχα Φοβερό Πάθος με την Τηλεόραση’—Συνέντευξη

Ερώτηση: Πόσο χρονών ήσουν όταν σου έγινε μανία η τηλεόραση;

Γουάιαντ: Περίπου δέκα χρονών. Αμέσως μόλις γύριζα στο σπίτι από το σχολείο άνοιγα την τηλεόραση. Πρώτα παρακολουθούσα προγράμματα με κινούμενα σχέδια και παιδικές εκπομπές. Μετά άρχιζαν οι ειδήσεις, . . . και πήγαινα στην κουζίνα για να βρω κάτι να φάω. Έπειτα απ’ αυτό πήγαινα ξανά στην τηλεόραση και έβλεπα μέχρι την ώρα που πήγαινα για ύπνο.

Ερώτηση: Καλά, πότε έβρισκες χρόνο για να κάνεις παρέα με τους φίλους σου;

Γουάιαντ: Η τηλεόραση ήταν ο φίλος μου.

Ερώτηση: Τότε ποτέ δεν είχες χρόνο για να ασχοληθείς με το παιχνίδι και τα αθλήματα;

Γουάιαντ: [γελώντας] Δεν έχω καθόλου αθλητικές ικανότητες. Επειδή έβλεπα συνέχεια τηλεόραση, ποτέ δεν κατάφερα να τις αναπτύξω. Δεν ξέρω να παίζω καθόλου μπάσκετ. Και στο μάθημα της γυμναστικής πάντα ήμουνα ο τελευταίος. Μακάρι να είχα αναπτύξει τις αθλητικές μου ικανότητες λίγο περισσότερο—όχι για να μπορώ να περηφανεύομαι γι’ αυτές, αλλά απλώς για δική μου ευχαρίστηση.

Ερώτηση: Και οι βαθμοί σου;

Γουάιαντ: Στο δημοτικό τα κατάφερνα. Έμενα μέχρι αργά ξύπνιος και έκανα τα μαθήματά μου την τελευταία στιγμή. Αλλά δυσκολευόμουνα περισσότερο στο γυμνάσιο, γιατί είχα πολύ ανεπαρκείς συνήθειες μελέτης.

Ερώτηση: Έχεις επηρεαστεί από την παρακολούθηση τηλεόρασης;

Γουάιαντ: Ναι. Μερικές φορές όταν βρίσκομαι μαζί με άλλους ανθρώπους, πιάνω τον εαυτό μου απλώς να τους παρακολουθεί—σαν να βλέπω συζήτηση στην τηλεόραση—αντί να συμμετέχω κι εγώ στη συζήτηση. Μακάρι να μπορούσα να επικοινωνώ καλύτερα με τους ανθρώπους.

Ερώτηση: Βέβαια τα πήγες πολύ καλά σ’ αυτή τη συζήτηση. Είναι φανερό ότι έχεις υπερνικήσει τον εθισμό σου.

Γουάιαντ: Άρχισα να μη βλέπω τόσο πολύ τηλεόραση όταν μπήκα στο γυμνάσιο. . . . Τότε επιδίωκα να κάνω παρέα με νεαρούς που ήταν Μάρτυρες και άρχισα να κάνω πνευματική πρόοδο.

Ερώτηση: Και τι σχέση είχε αυτό με την παρακολούθηση τηλεόρασης;

Γουάιαντ: Καθώς μεγάλωνε η εκτίμησή μου για τα πνευματικά πράγματα, κατάλαβα ότι πολλά από τα προγράμματα που παρακολουθούσα στην τηλεόραση δεν ήταν κατάλληλα για τους Χριστιανούς. Επιπλέον, ένιωθα την ανάγκη να μελετάω περισσότερο την Αγία Γραφή και να προετοιμάζομαι για τις Χριστιανικές συναθροίσεις. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να μειώσω κατά πολύ το χρόνο που δαπανούσα για να βλέπω τηλεόραση. Ωστόσο, αυτό δεν ήταν εύκολο. Μου άρεσε πάρα πολύ να βλέπω κινούμενα σχέδια τα πρωινά του Σαββάτου. Αλλά κάποτε ένας Χριστιανός αδελφός από την εκκλησία μου μού ζήτησε να βγούμε μαζί στο έργο κηρύγματος από πόρτα σε πόρτα το πρωί του Σαββάτου. Αυτό έβαλε τέλος στη συνήθεια που είχα να βλέπω τηλεόραση τα πρωινά του Σαββάτου. Έτσι τελικά κατάφερα πραγματικά να περιορίσω την παρακολούθηση τηλεόρασης.

Ερώτηση: Και τώρα;

Γουάιαντ: Ακόμα και τώρα το πρόβλημά μου είναι ότι αν παίζει η τηλεόραση δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο. Γι’ αυτό, την έχω κλειστή την περισσότερη ώρα. Στην πραγματικότητα, η τηλεόρασή μου χάλασε πριν μερικούς μήνες και δεν νοιάστηκα να τη δώσω να μου τη φτιάξουν.

[Εικόνα στη σελίδα 291]

Η παρακολούθηση τηλεόρασης έχει καταντήσει σοβαρός εθισμός για μερικούς

[Εικόνα στη σελίδα 294]

Όταν η τηλεόραση είναι σε άβολο μέρος, ο πειρασμός για να την ανοίξεις είναι μικρότερος