Πώς να Καταρτίσετε το Σχέδιο μιας Ομιλίας

ΠΟΛΛΟΙ, όταν τους ανατίθεται μια ομιλία, πασχίζουν να τη γράψουν λεπτομερώς, από τον πρόλογο μέχρι τον επίλογο. Προτού ολοκληρώσουν την ομιλία, ίσως έχουν ετοιμάσει αρκετά πρόχειρα χειρόγραφα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να πάρει ώρες.

Με αυτόν τον τρόπο προετοιμάζετε εσείς τις ομιλίες σας; Θα θέλατε να μάθετε έναν ευκολότερο τρόπο; Αν μάθετε πώς να ετοιμάζετε ένα σχέδιο, δεν θα χρειάζεται πια να γράφετε τα πάντα λεπτομερώς. Έτσι θα έχετε περισσότερο χρόνο να κάνετε πρόβες για την ομιλία. Η παρουσίαση της ομιλίας σας δεν θα είναι μόνο πιο εύκολη για εσάς, αλλά και πιο ενδιαφέρουσα και πιο υποκινητική για τους ακροατές σας.

Βέβαια, για τις δημόσιες ομιλίες που εκφωνούνται στην εκκλησία υπάρχουν έτοιμα σχέδια. Για πολλές άλλες ομιλίες, όμως, δεν ισχύει αυτό. Ίσως σας ανατεθεί απλώς μια γενική έννοια ή σας δοθεί μόνο το θέμα. Ή ίσως σας ζητηθεί να καλύψετε κάποια συγκεκριμένη έντυπη ύλη. Ορισμένες φορές μπορεί απλώς να σας δοθούν λίγες κατευθυντήριες οδηγίες. Για καθέναν από αυτούς τους διορισμούς, χρειάζεται να ετοιμάσετε δικό σας σχέδιο.

Το υπόδειγμα στη σελίδα 41 θα σας δώσει μια ιδέα τού πώς θα μπορούσε να καταρτιστεί ένα σύντομο σχέδιο. Προσέξτε ότι το κάθε κύριο σημείο αρχίζει από το αριστερό άκρο της σελίδας και είναι γραμμένο με κεφαλαία γράμματα. Κάτω από το κάθε κύριο σημείο αναφέρονται οι σκέψεις που το υποστηρίζουν. Επιπρόσθετα σημεία που θα χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη αυτών των σκέψεων αναφέρονται από κάτω και αρχίζουν λίγα διαστήματα δεξιότερα. Εξετάστε προσεκτικά αυτό το σχέδιο. Προσέξτε ότι τα δύο κύρια σημεία σχετίζονται άμεσα με το θέμα. Παρατηρήστε, επίσης, ότι τα συμπληρωματικά σημεία δεν είναι απλώς ενδιαφέρουσες σκέψεις. Απεναντίας, το καθένα υποστηρίζει το κύριο σημείο κάτω από το οποίο εμφανίζεται.

Όταν ετοιμάζετε εσείς ένα σχέδιο, ίσως να μην είναι ακριβώς ίδιο με αυτό το υπόδειγμα. Αν όμως κατανοήσετε τις γενικές αρχές, αυτές θα σας βοηθήσουν να ταξινομήσετε την ύλη σας και να ετοιμάσετε μια καλή ομιλία μέσα σε λογικό χρονικό διάστημα. Ποια βήματα θα πρέπει να ακολουθήσετε;

Αναλύστε, Επιλέξτε και Ταξινομήστε

Αρχικά χρειάζεστε ένα θέμα. Το θέμα σας δεν είναι απλώς μια ευρεία έννοια, όπως για παράδειγμα μία μόνο λέξη. Είναι η κεντρική ιδέα την οποία θέλετε να μεταδώσετε και φανερώνει από ποια οπτική γωνία σκοπεύετε να εξετάσετε το αντικείμενό σας. Αν σας έχει ανατεθεί κάποιο συγκεκριμένο θέμα, αναλύστε προσεκτικά την κάθε κύρια λέξη. Αν πρέπει να αναπτύξετε αυτό το θέμα με βάση κάποια έντυπη ύλη, μελετήστε την ύλη έχοντας υπόψη σας το θέμα. Αν σας έχει ανατεθεί απλώς μια έννοια, τότε εναπόκειται σε εσάς να διαλέξετε το θέμα. Πριν από αυτό, όμως, ίσως το βρείτε χρήσιμο να κάνετε κάποια έρευνα. Αν είστε άγρυπνοι, θα μπορείτε συνήθως να βρίσκετε καινούριες ιδέες.

Καθώς κάνετε αυτά τα βήματα, να ρωτάτε διαρκώς τον εαυτό σας: “Γιατί είναι σημαντική αυτή η ύλη για το ακροατήριό μου; Ποιος είναι ο στόχος μου;” Στόχος σας πρέπει να είναι, όχι να καλύψετε απλώς κάποια ύλη ή να παρουσιάσετε μια ζωηρή ομιλία, αλλά να μεταδώσετε κάτι που θα ωφελήσει τους ακροατές σας. Όταν σχηματίσετε μια καθαρή εικόνα για το στόχο σας, καταγράψτε τον. Να τον υπενθυμίζετε συνεχώς στον εαυτό σας ενόσω θα προετοιμάζεστε.

Αφού καθορίσετε το στόχο σας και επιλέξετε ένα σχετικό θέμα (ή αναλύσετε με ποιον τρόπο συνδέεται το προσδιορισμένο θέμα σας με αυτόν το στόχο), μπορείτε να κάνετε πιο εξειδικευμένη έρευνα. Ψάξτε να βρείτε ύλη που να έχει ιδιαίτερη αξία για το ακροατήριό σας. Μην αρκείστε σε γενικότητες, αλλά αναζητήστε συγκεκριμένα σημεία τα οποία είναι πληροφοριακά και όντως χρήσιμα. Να είστε ρεαλιστές ως προς το πόση έρευνα θα κάνετε. Στις περισσότερες περιπτώσεις, θα έχετε μέσα σε λίγο χρόνο πιο πολλή ύλη από όση μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, γι’ αυτό πρέπει να είστε επιλεκτικοί.

Προσδιορίστε τα κύρια σημεία που χρειάζεται να εξετάσετε προκειμένου να αναπτύξετε το θέμα σας και να επιτύχετε το στόχο σας. Αυτά θα αποτελέσουν το σκελετό της ομιλίας σας, το βασικό σας σχέδιο. Πόσα κύρια σημεία πρέπει να υπάρχουν; Δύο σημεία πιθανώς αρκούν για μια σύντομη ομιλία, ενώ πέντε σημεία είναι συνήθως αρκετά ακόμη και για μια ωριαία διάλεξη. Όσο λιγότερα είναι τα κύρια σημεία, τόσο πιθανότερο είναι ότι θα τα θυμάται το ακροατήριό σας.

Αφού έχετε ξεκάθαρα πια στο μυαλό σας το θέμα και τα κύρια σημεία, μπορείτε να ταξινομήσετε τα αποτελέσματα της έρευνάς σας. Καθορίστε τι συνδέεται άμεσα με τα κύρια σημεία σας. Επιλέξτε λεπτομέρειες που θα προσθέσουν φρεσκάδα στην παρουσίασή σας. Όταν διαλέγετε εδάφια για να υποστηρίξετε τα κύρια σημεία, να επισημαίνετε ιδέες που θα σας βοηθήσουν να κάνετε λογικούς και αποτελεσματικούς συλλογισμούς με βάση αυτά τα εδάφια. Καταχωρίστε το καθετί κάτω από το κύριο σημείο με το οποίο συνδέεται. Αν κάποια πληροφορία δεν ταιριάζει με κανένα από τα κύρια σημεία σας, απορρίψτε την—ακόμη και αν είναι πολύ ενδιαφέρουσα—ή φυλάξτε την για να τη χρησιμοποιήσετε σε κάποια άλλη περίπτωση. Κρατήστε μόνο το καλύτερο υλικό. Αν προσπαθήσετε να καλύψετε πάρα πολλή ύλη, θα πρέπει να μιλάτε πολύ γρήγορα και η κάλυψη των σημείων θα είναι ρηχή. Είναι προτιμότερο να μεταδώσετε λίγα σημεία που έχουν πραγματική αξία για το ακροατήριο και να το κάνετε αυτό καλά. Προσέξτε να μην ξεπεράσετε τα χρονικά περιθώρια.

Σε αυτό το σημείο—αν δεν το έχετε κάνει ήδη—βάλτε σε λογική σειρά το υλικό που διαθέτετε. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς το έκανε αυτό. Αφού συνέλεξε πληθώρα στοιχείων γύρω από το θέμα του, τα εξέθεσε «με λογική σειρά». (Λουκ. 1:3) Θα μπορούσατε να ταξινομήσετε το υλικό σας χρονολογικά ή θεματολογικά, ίσως με τη μέθοδο της αιτίας και του αποτελέσματος ή του προβλήματος και της λύσης, ανάλογα με το τι εξυπηρετεί καλύτερα το στόχο σας. Η μετάβαση από τη μια ιδέα στην άλλη δεν πρέπει να γίνεται απότομα. Οι ακροατές σας θα πρέπει να οδηγούνται ομαλά από τη μια σκέψη στην άλλη, χωρίς ενδιάμεσα κενά που δεν μπορούν να γεφυρωθούν εύκολα. Οι αποδείξεις που παρουσιάζονται θα πρέπει να οδηγούν το ακροατήριο σε λογικά συμπεράσματα. Καθώς βάζετε τα σημεία σας σε σειρά, να σκέφτεστε πώς θα ακούγεται η ομιλία σας στο ακροατήριό σας. Θα μπορούν να παρακολουθούν εύκολα τους συλλογισμούς σας; Θα υποκινούνται να ενεργήσουν σύμφωνα με αυτά που ακούν, σε αρμονία με το στόχο που έχετε υπόψη σας;

Κατόπιν, ετοιμάστε έναν πρόλογο που να κινεί το ενδιαφέρον για το θέμα σας και να δείχνει στους ακροατές σας ότι αυτά που πρόκειται να παρουσιάσετε έχουν πραγματική αξία για αυτούς. Ίσως είναι χρήσιμο να γράψετε τις αρχικές προτάσεις σας. Τελικά, σκεφτείτε έναν υποκινητικό επίλογο που να εναρμονίζεται με το στόχο σας.

Αν ετοιμάσετε το σχέδιό σας αρκετά νωρίς, θα έχετε χρόνο να το βελτιώσετε προτού κάνετε την ομιλία. Ίσως διακρίνετε ότι χρειάζεται να υποστηρίξετε κάποιες σκέψεις με στατιστικά στοιχεία, με ένα παράδειγμα ή με μια εμπειρία. Αν χρησιμοποιήσετε ένα τρέχον περιστατικό ή κάποιο σημείο τοπικού ενδιαφέροντος, μπορεί να βοηθήσετε τους ακροατές σας να αντιληφθούν ευκολότερα ότι η ύλη τούς αφορά. Καθώς ανασκοπείτε την ομιλία σας, ίσως διακρίνετε επιπρόσθετες ευκαιρίες για να προσαρμόσετε τις πληροφορίες στο ακροατήριό σας. Η διαδικασία της ανάλυσης και της βελτίωσης είναι ουσιώδης για να μετατρέψετε την καλή ύλη σε αποτελεσματική ομιλία.

Μερικοί ομιλητές ίσως χρειάζονται πιο εκτενείς σημειώσεις από άλλους. Αν, όμως, ταξινομήσετε την ύλη σας με βάση λίγα μόνο κύρια σημεία, αφαιρέσετε ό,τι δεν υποστηρίζει ουσιαστικά αυτά τα σημεία και βάλετε τις ιδέες σας σε λογική σειρά, θα ανακαλύψετε ότι με λίγη πείρα δεν θα χρειάζεται πια να γράφετε τα πάντα λεπτομερώς. Πόσο χρόνο θα σας εξοικονομεί αυτό! Επιπλέον, θα βελτιωθεί και η ποιότητα των ομιλιών σας. Θα είναι φανερό ότι ωφελείστε πραγματικά από την εκπαίδευση που λαβαίνετε στη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας.