Πρόλογος που Κινεί το Ενδιαφέρον

Ο ΠΡΟΛΟΓΟΣ αποτελεί σημαντικότατο μέρος κάθε ομιλίας. Αν όντως κινήσετε το ενδιαφέρον των ακροατών σας, θα είναι πιο διατεθειμένοι να ακούσουν προσεκτικά τι θα επακολουθήσει. Στη διακονία αγρού, αν ο πρόλογός σας δεν κινήσει το ενδιαφέρον, ίσως δεν μπορέσετε να συνεχίσετε την παρουσίασή σας. Όταν κάνετε ομιλία στην Αίθουσα Βασιλείας, το ακροατήριό σας δεν θα σηκωθεί να φύγει, αλλά μεμονωμένα άτομα μπορεί να αρχίσουν να σκέφτονται άλλα πράγματα αν δεν έχετε αιχμαλωτίσει το ενδιαφέρον τους.

Καθώς προετοιμάζετε τον πρόλογό σας, να έχετε υπόψη σας τους εξής στόχους: (1) Να ελκύσετε την προσοχή του ακροατηρίου σας, (2) να κάνετε γνωστό με σαφήνεια το αντικείμενό σας και (3) να δείξετε γιατί αυτό είναι σημαντικό για το ακροατήριό σας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτοί οι τρεις στόχοι μπορούν να επιτευχθούν σχεδόν ταυτόχρονα. Μερικές φορές, ωστόσο, μπορούν να τεθούν ξεχωριστά, και μάλιστα με διαφορετική σειρά.

Πώς να Ελκύσετε την Προσοχή του Ακροατηρίου Σας. Το γεγονός ότι κάποιοι έχουν έρθει για να ακούσουν μια διάλεξη δεν σημαίνει πως είναι και έτοιμοι να δώσουν την αμέριστη προσοχή τους στο θέμα. Γιατί; Διότι η ζωή τους κατακλύζεται από πράγματα που διεκδικούν την προσοχή τους. Ίσως τους απασχολεί ένα πρόβλημα στο σπίτι ή κάποια από τις μέριμνες της ζωής. Η πρόκληση που αντιμετωπίζετε εσείς οι ομιλητές είναι να αιχμαλωτίσετε και να κρατήσετε την προσοχή του ακροατηρίου. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να το καταφέρετε αυτό.

Μια από τις πιο φημισμένες διαλέξεις που εκφωνήθηκαν ποτέ ήταν η Επί του Όρους Ομιλία. Πώς άρχιζε αυτή; Σύμφωνα με την αφήγηση του Λουκά, ο Ιησούς είπε: «Ευτυχισμένοι είστε εσείς οι φτωχοί, . . . ευτυχισμένοι είστε εσείς που πεινάτε τώρα, . . . ευτυχισμένοι είστε εσείς που κλαίτε τώρα, . . . ευτυχισμένοι είστε όποτε οι άνθρωποι σας μισήσουν». (Λουκ. 6:20-22) Γιατί κίνησε το ενδιαφέρον αυτή η εισαγωγή; Με λίγα λόγια, ο Ιησούς αναγνώρισε ορισμένα από τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι ακροατές του. Έπειτα, αντί να αναφερθεί εκτενώς στα προβλήματα, έδειξε ότι άνθρωποι με τέτοια προβλήματα μπορούσαν παρ’ όλα αυτά να είναι ευτυχισμένοι, το έκανε δε αυτό με τέτοιον τρόπο ώστε οι ακροατές του ήθελαν να ακούσουν και άλλα.

Οι ερωτήσεις είναι αποτελεσματικό μέσο για να κινήσετε το ενδιαφέρον, αλλά πρέπει να είναι του κατάλληλου είδους. Αν οι ερωτήσεις σας υποδεικνύουν ότι πρόκειται απλώς να μιλήσετε για πράγματα που έχει ακούσει και παλιότερα το ακροατήριο, το ενδιαφέρον μπορεί γρήγορα να μειωθεί. Μην κάνετε ερωτήσεις που φέρνουν τους ακροατές σας σε δύσκολη θέση ή που δημιουργούν αρνητική εικόνα σε βάρος τους. Να προσπαθείτε μάλλον να διατυπώνετε τις ερωτήσεις σας με τρόπο που να διεγείρει τη σκέψη. Κάντε μια σύντομη παύση ύστερα από κάθε ερώτηση για να έχουν οι ακροατές σας το χρόνο να διαμορφώσουν μια νοερή απάντηση. Όταν νιώσουν ότι συμμετέχουν μαζί σας σε έναν νοερό διάλογο, τότε έχετε ελκύσει την προσοχή τους.

Η χρήση κάποιας αληθινής εμπειρίας είναι ένα άλλο καλό μέσο για να αιχμαλωτίσετε την προσοχή. Αλλά απλώς και μόνο η εξιστόρηση ενός γεγονότος μπορεί να αποδειχτεί επιζήμια για το σκοπό σας αν η εμπειρία φέρει σε αμηχανία κάποιο άτομο από το ακροατήριό σας. Αν οι ακροατές θυμούνται την ιστορία αλλά ξεχάσουν το μάθημα που βγαίνει από αυτήν, τότε έχετε χάσει το στόχο σας. Όταν χρησιμοποιείτε στον πρόλογο κάποια εμπειρία, αυτή θα πρέπει να θέτει τις βάσεις για μια σημαντική πτυχή του κυρίως σώματος της ομιλίας σας. Μολονότι ίσως χρειάζονται κάποιες λεπτομέρειες για να δώσουν ζωντάνια στην αφήγηση, να προσέχετε να μη γίνονται οι εμπειρίες άσκοπα μακροσκελείς.

Μερικοί ομιλητές αρχίζουν την ομιλία με μια πρόσφατη είδηση, ένα απόσπασμα από κάποια τοπική εφημερίδα ή μια δήλωση από κάποιο διάσημο άτομο που θεωρείται αυθεντία. Και αυτά επίσης μπορούν να είναι αποτελεσματικά αν ταιριάζουν όντως με το θέμα και αν είναι κατάλληλα για το ακροατήριο.

Αν η ομιλία σας εντάσσεται σε ένα συμπόσιο ομιλιών ή περιλαμβάνεται στη Συνάθροιση Υπηρεσίας, τότε το καλύτερο συνήθως είναι να χρησιμοποιήσετε έναν πρόλογο σύντομο και επί του σημείου. Αν κάνετε δημόσια ομιλία, προσέξτε να μην υπερβείτε το χρόνο που έχει προσδιοριστεί για το εισαγωγικό τμήμα. Το κυρίως σώμα της ομιλίας είναι αυτό που θα μεταδώσει τις πιο πολύτιμες για το ακροατήριό σας πληροφορίες.

Κάποιες φορές μπορεί να μιλήσετε μπροστά σε ένα ακροατήριο που τηρεί σκεπτικιστική ή ακόμη και εχθρική στάση. Πώς θα μπορούσατε να τους κάνετε να σας προσέξουν; Ο Στέφανος, ένας από τους πρώτους Χριστιανούς, για τον οποίο αναφέρεται ότι ήταν “γεμάτος πνεύμα και σοφία”, οδηγήθηκε διά της βίας ενώπιον του Ιουδαϊκού Σάνχεδριν. Εκεί υπερασπίστηκε τη Χριστιανοσύνη με ευγλωττία. Πώς ξεκίνησε την υπεράσπισή του; Μιλώντας με σεβασμό και αναφερόμενος σε κάποιο ζήτημα κοινής αποδοχής. «Άντρες αδελφοί και πατέρες, ακούστε. Ο Θεός της δόξας εμφανίστηκε στον προπάτορά μας τον Αβραάμ». (Πράξ. 6:3· 7:2) Στον Άρειο Πάγο, στην Αθήνα, ο απόστολος Παύλος προσάρμοσε τον πρόλογό του σε ένα πολύ διαφορετικό ακροατήριο, λέγοντας: «Άντρες Αθηναίοι, βλέπω πως σε όλα τα πράγματα φαίνεται ότι έχετε μεγαλύτερο φόβο για τις θεότητες από ό,τι άλλοι». (Πράξ. 17:22) Χάρη στους αποτελεσματικούς αυτούς προλόγους, και τα δύο ακροατήρια ήταν διατεθειμένα να ακούσουν περισσότερα.

Και στην υπηρεσία αγρού επίσης χρειάζεται να ελκύετε την προσοχή των ανθρώπων. Αν η επίσκεψή σας έγινε απροειδοποίητα, ο οικοδεσπότης μπορεί να είναι απασχολημένος με άλλα πράγματα. Σε ορισμένα μέρη του κόσμου, οι απρόσκλητοι επισκέπτες αναμένεται να μπαίνουν γρήγορα στο θέμα. Αλλού, τα έθιμα υπαγορεύουν να τηρείτε ορισμένους τύπους προτού δηλώσετε το λόγο της επίσκεψής σας.—Λουκ. 10:5.

Τόσο στη μία όσο και στην άλλη περίπτωση, η γνήσια φιλικότητα μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία μιας ατμόσφαιρας που ευνοεί τη διεξαγωγή συζητήσεων. Συχνά, είναι ωφέλιμο να αρχίζετε λέγοντας κάτι που συνδέεται άμεσα με αυτό που έχει στο μυαλό του το άλλο άτομο. Πώς μπορείτε να καθορίσετε τι πρέπει να χρησιμοποιήσετε; Όταν πλησιάσατε το άτομο, μήπως ασχολούνταν με κάτι συγκεκριμένο; Ίσως καλλιεργούσε τον κήπο του, φρόντιζε το χώρο γύρω από το σπίτι του, επισκεύαζε κάποιο αυτοκίνητο, μαγείρευε, έπλενε ρούχα ή φρόντιζε τα παιδιά. Μήπως κοίταζε κάτι—στην εφημερίδα ή έξω στο δρόμο; Μήπως το περιβάλλον του φανερώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ψάρεμα, τον αθλητισμό, τη μουσική, τα ταξίδια, τα κομπιούτερ ή κάτι άλλο; Οι άνθρωποι συνήθως ενδιαφέρονται για αυτά που άκουσαν πρόσφατα στο ραδιόφωνο ή είδαν στην τηλεόραση. Μια ερώτηση ή ένα σύντομο σχόλιο σε σχέση με οποιοδήποτε από αυτά τα ζητήματα μπορεί να οδηγήσει σε φιλική συζήτηση.

Η περίπτωση κατά την οποία ο Ιησούς μίλησε με μια Σαμαρείτισσα σε ένα πηγάδι κοντά στη Συχάρ αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα έναρξης συζήτησης με σκοπό την επίδοση μαρτυρίας.—Ιωάν. 4:5-26.

Χρειάζεται να ετοιμάζετε προσεκτικά τον πρόλογό σας, ιδίως αν η εκκλησία σας καλλιεργεί τον τομέα της συχνά. Διαφορετικά, ίσως να μην έχετε τη δυνατότητα να δίνετε μαρτυρία.

Κάντε Γνωστό το Αντικείμενό Σας. Στη Χριστιανική εκκλησία, ο εισηγητής ή κάποιος που έχει μέρος στο πρόγραμμα πριν από εσάς θα ανακοινώνει συνήθως τον τίτλο της ομιλίας σας και θα σας προλογίζει. Ωστόσο, θα είναι ωφέλιμο να θυμίζετε και εσείς το αντικείμενο της ομιλίας σας στο ακροατήριό σας κατά τα εισαγωγικά σας σχόλια. Θα μπορούσατε να το κάνετε αυτό επαναλαμβάνοντας το θέμα αυτολεξεί, αν και κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο. Ούτως ή άλλως, το θέμα θα πρέπει να ξετυλίγεται σταδιακά, κατά την ανάπτυξη της ομιλίας. Με κάποιον τρόπο στον πρόλογό σας, θα πρέπει να εφιστάτε την προσοχή στο αντικείμενο της ομιλίας σας.

Όταν απέστειλε τους μαθητές του να κηρύξουν, ο Ιησούς έκανε γνωστό με σαφήνεια το άγγελμα που έπρεπε να μεταδώσουν. «Καθώς πηγαίνετε, να κηρύττετε λέγοντας: “Η βασιλεία των ουρανών έχει πλησιάσει”». (Ματθ. 10:7) Αναφορικά με την εποχή μας, ο Ιησούς είπε: «Αυτά τα καλά νέα της βασιλείας θα κηρυχτούν». (Ματθ. 24:14) Εμείς λαβαίνουμε την προτροπή να “κηρύξουμε το λόγο”, δηλαδή να προσκολλούμαστε στην Αγία Γραφή όταν δίνουμε μαρτυρία. (2 Τιμ. 4:2) Πριν όμως ανοίξουμε τη Γραφή ή στρέψουμε την προσοχή στη Βασιλεία, είναι πολλές φορές απαραίτητο να αναφέρουμε κάποιο τρέχον ζήτημα που ενδιαφέρει τους ανθρώπους. Θα μπορούσατε να κάνετε κάποιο σχόλιο για το έγκλημα, την ανεργία, την αδικία, τον πόλεμο, το πώς μπορούν να βοηθηθούν οι νεαροί, την αρρώστια ή το θάνατο. Αλλά μην αφιερώνετε πολλή ώρα σε αρνητικά ζητήματα—το άγγελμά σας έχει θετικό τόνο. Να προσπαθείτε να στρέφετε τη συζήτηση στο Λόγο του Θεού και στην ελπίδα της Βασιλείας.

Δείξτε Γιατί το Θέμα Είναι Σημαντικό για το Ακροατήριό Σας. Αν πρόκειται να κάνετε ομιλία στην εκκλησία, μπορείτε να είστε σε λογικό βαθμό βέβαιοι ότι το ακροατήριό σας θα ενδιαφέρεται γενικά για αυτά που θα εξετάσετε. Θα ακούσουν, όμως, όπως κάποιος που μαθαίνει κάτι το οποίο τον αφορά οπωσδήποτε; Θα δώσουν προσοχή επειδή αντιλαμβάνονται ότι αυτό που ακούν ταιριάζει στη δική τους ζωή και επειδή διεγείρετε μέσα τους την επιθυμία να κάνουν κάτι για αυτό; Κάτι τέτοιο θα ισχύει μόνο αν σκεφτήκατε προσεκτικά το ακροατήριό σας—τις περιστάσεις τους, τις έγνοιες τους, τη νοοτροπία τους—κατά την προετοιμασία της ομιλίας σας. Αν το κάνατε αυτό, τότε να αναφέρετε στον πρόλογό σας κάτι που να το δείχνει.

Είτε μιλάτε από το βήμα είτε δίνετε μαρτυρία σε κάποιο άτομο, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να κινήσετε το ενδιαφέρον για κάποιο θέμα είναι να κάνετε τους ακροατές σας να αντιληφθούν ότι το ζήτημα τους αφορά. Δείξτε πώς τα προβλήματά τους, οι ανάγκες τους ή τα ερωτήματα που τους απασχολούν σχετίζονται με το θέμα που συζητάτε. Αν διασαφηνίσετε ότι δεν θα περιοριστείτε σε γενικότητες αλλά θα ασχοληθείτε με συγκεκριμένες πτυχές του ζητήματος, θα ακούσουν ακόμη πιο προσεκτικά. Για να το καταφέρετε αυτό, πρέπει να προετοιμάζεστε καλά.

Ο Τρόπος με τον Οποίο Παρουσιάζετε τον Πρόλογο. Το τι λέτε στον πρόλογό σας έχει πρωταρχική σημασία, αλλά και το πώς το λέτε μπορεί επίσης να κινήσει το ενδιαφέρον. Γι’ αυτόν το λόγο, η προετοιμασία σας πρέπει να περιλαμβάνει, όχι μόνο το τι πρόκειται να πείτε, αλλά και το πώς θα το πείτε.

Η επιλογή των λέξεων είναι σημαντική για να επιτύχετε το στόχο σας, γι’ αυτό ίσως το θεωρήσετε καλό να προετοιμάσετε τις πρώτες δυο τρεις προτάσεις πολύ προσεκτικά. Οι σύντομες και απλές προτάσεις είναι συνήθως οι προτιμότερες. Αν πρόκειται να κάνετε ομιλία στην εκκλησία, ίσως θέλετε να τις καταγράψετε στις σημειώσεις σας ή ίσως προτιμήσετε να τις αποστηθίσετε ώστε τα πρώτα λόγια σας να έχουν όλη την απήχηση που τους αξίζει. Η εκφώνηση ενός αποτελεσματικού προλόγου χωρίς βιασύνη θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε την ψυχραιμία που χρειάζεστε για να συνεχίσετε την υπόλοιπη ομιλία σας.

Πότε να τον Προετοιμάζετε. Οι απόψεις ποικίλλουν ως προς αυτό. Ορισμένοι έμπειροι ομιλητές πιστεύουν ότι η προετοιμασία της ομιλίας θα πρέπει να ξεκινάει από τον πρόλογο. Άλλοι που έχουν μελετήσει το ζήτημα της δημόσιας διάλεξης έχουν τη γνώμη ότι ο πρόλογος θα πρέπει να ετοιμάζεται μετά την ολοκλήρωση του κυρίως σώματος της ομιλίας.

Ασφαλώς χρειάζεται να γνωρίζετε ποιο είναι το αντικείμενό σας, καθώς και τα κύρια σημεία που σκοπεύετε να αναπτύξετε, προτού αρχίσετε να επεξεργάζεστε τις λεπτομέρειες ενός κατάλληλου προλόγου. Τι θα κάνετε όμως αν ετοιμάζετε την ομιλία σας βάσει ενός δημοσιευμένου σχεδίου; Αφού διαβάσετε το σχέδιο, αν έχετε κάποια ιδέα για τον πρόλογο, σίγουρα δεν βλάπτει να τη σημειώσετε. Να θυμάστε επίσης ότι, για να είναι αποτελεσματικός ο πρόλογός σας, θα πρέπει να λάβετε υπόψη και το ακροατήριό σας και την ύλη του σχεδίου.