ΑΡΧΕΛΑΟΣ

(Αρχέλαος) [Άρχοντας του Λαού].

Γιος του Ηρώδη του Μεγάλου από την τέταρτη σύζυγό του τη Μαλθάκη. Ο Αρχέλαος έγινε βασιλιάς στην Ιουδαία τον καιρό που ο Ιησούς ήταν μικρό παιδί και βρισκόταν στην Αίγυπτο με τον Ιωσήφ και τη Μαρία. Όταν επέστρεψαν, ο Ιωσήφ φρόντισε να εγκατασταθούν έξω από την επικράτεια του Αρχέλαου, βόρεια, στη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας, για να μη βρεθεί η οικογένειά του αντιμέτωπη με το τυραννικό καθεστώς του Αρχέλαου.—Ματ 2:22, 23.

Ο πατέρας του Αρχέλαου, ο Ηρώδης ο Μέγας, του κληροδότησε την επικράτεια της Ιουδαίας, της Σαμάρειας και της Ιδουμαίας, ένα μερίδιο το οποίο αφενός ήταν διπλάσιο από αυτό που δόθηκε στον καθένα από τους δύο άλλους γιους του και αφετέρου περιλάμβανε σημαντικές πόλεις όπως η Ιερουσαλήμ, η Σαμάρεια, η Ιόππη και η Καισάρεια. Μετά το θάνατο του Ηρώδη, ο Αρχέλαος προσπάθησε να διασφαλίσει την εξουσία του προσφεύγοντας στον Αύγουστο στη Ρώμη. Παρά το ότι υπήρξαν κάποιοι που αντέκρουσαν τις αξιώσεις του, όπως ο αδελφός του και μια αντιπροσωπεία Ιουδαίων, του επιτράπηκε να διατηρήσει την εξουσία του, αν και ο Αύγουστος τον κατέστησε, όχι βασιλιά, αλλά εθνάρχη, δηλαδή υποτελή άρχοντα ανώτερο από έναν τετράρχη. Δικαιολογημένα, ωστόσο, ο Ματθαίος αναφέρει ότι ο Αρχέλαος «βασίλευε», επειδή νωρίτερα ο τοπικός στρατός τον είχε ανακηρύξει βασιλιά.—Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, του Φ. Ιώσηπου, ΙΖ΄, 194, 195 (viii, 2).

Ο Αρχέλαος ήταν πολύ σκληρός άρχοντας και πολύ αντιδημοφιλής στους Ιουδαίους. Σε μια περίπτωση, κατά την καταστολή μιας εξέγερσης, θανάτωσε αδίστακτα 3.000 Ιουδαίους μέσα στην περιοχή του ναού. Καθαίρεσε δύο φορές τον αρχιερέα, και επιπλέον το διαζύγιό του και ο δεύτερος γάμος του συγκρούονταν με τον Ιουδαϊκό νόμο. Οι διαμαρτυρίες των Ιουδαίων και των Σαμαρειτών στον Αύγουστο οδήγησαν τελικά σε διεξαγωγή έρευνας και σε εκτόπιση του Αρχέλαου τον ένατο ή δέκατο χρόνο της βασιλείας του. Έκτοτε, η Ιουδαία υπόκειτο σε Ρωμαίους κυβερνήτες.—Βλέπε ΗΡΩΔΗΣ Αρ. 1 και 2.