Αρχέλαος, ο Ανηλεής Εθνάρχης

ΜΕ ΤΟΝ Αρχέλαο που ήταν γυιός και διάδοχος του Βασιλέως Ηρώδου, ηλήθευσε η παροιμία «ό,τι ο πατέρας, και ο γυιος», διότι περιγράφεται ως «ωμός και τυραννικός, ηδονικός στο έπακρον, υποκριτής και συνωμότης.» Η πολιτική του κατέληξε στο να εξορισθή από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα, εκπληρώνοντας έτσι τη Γραφική αρχή «ο ανελεήμων θλίβει την σάρκα αυτού.»—Παροιμ. 11:17

Λίγες μέρες πριν από το θάνατό του, ο Βασιλεύς Ηρώδης έκαμε μια τελική διαθήκη στην οποίαν ώρισε τον Αρχέλαο αντί του Αντίπα ως διάδοχο του θρόνου του και του εκληροδότησε τη μισή επικράτειά του, σε δύο δε άλλους γυιους του έδωσε από ένα τέταρτο στον καθένα. Λόγω εναντιώσεως όμως, το καλύτερο που μπόρεσε να εξασφαλίση ο Αρχέλαος από τον Ρωμαίον αυτοκράτορα Αύγουστο ήταν ο τίτλος του εθνάρχου, τίτλος σημαντικά κατώτερος από τον του βασιλέως, αν και τιμητικώτερος από τον τίτλο του τετράρχου, ή εδαφικού άρχοντος. Εν τούτοις, έλαβε, εκτός από λίγες σπουδαίες πόλεις, το έδαφος που του εκληροδότησε ο πατέρας του, δηλαδή την Ιουδαία, τη Σαμάρεια και την Ιδουμαία.

Η διακυβέρνησις του Αρχελάου ήταν ταραχώδης και πριν ακόμη αναχωρήση αυτός για τη Ρώμη για να λάβη από τον αυτοκράτορα επικύρωσι των όρων της πατρικής του διαθήκης. Όπως και ο Ροβοάμ ο γυιος του Σολομώντος, εκληρονόμησε μια χώρα της οποίας ο λαός έβραζε από δυσαρέσκεια λόγω των βαρών που του επεβλήθησαν από τον πολύγαμον και εκτελεστήν πολλών οικοδομικών έργων πατέρα του. (1 Βασ. 12) Όπως και ο Ροβοάμ ο Αρχέλαος εχειρίσθη το ζήτημα ασύνετα. Μη συναισθανόμενος την ιδιοσυγκρασία του λαού, σύντομα αντίκρυσε μια τέτοια ταραχή ώστε προτού αυτή καταπνιγή, τα σώματα τριών περίπου χιλιάδων Ιουδαίων εμόλυναν τα προαύλια του ναού. Και μετά την αναχώρησι του Αρχελάου για τη Ρώμη, τα πράγματα πήγαν από το κακό στο χειρότερο. Μια ένοπλη εξέγερσις απλώθηκε σε ολόκληρη τη χώρα, η οποία κατεστάλη με θυσία της ζωής χιλιάδων Ρωμαίων στρατιωτών, και τόσων Ιουδαίων ώστε η παράδοσίς των την αναφέρει ως μίαν από τις χειρότερες σφαγές της ιστορίας των.

Όταν επανήλθε ο Αρχέλαος, εξακολούθησε την ασύνετη πολιτική του. Τα καταθλιπτικά του μέτρα επροκάλεσαν την κλήτευσί του στη Ρώμη προς απολογίαν για κατηγορίες που διετυπώθησαν εναντίον του από τους Ιουδαίους και από τους Σαμαρείτες, οι οποίοι υπέφεραν περισσότερο ακόμη στα χέρια του. Ο Αύγουστος Καίσαρ, αφού του έδωσε ακρόασι, τον εξώρισε.

Έχοντας υπ’ όψιν αυτά τα γεγονότα, μπορούμε ευχερώς να εννοήσωμε γιατί ο Ιωσήφ, ο θετός πατέρας του Ιησού, «ακούσας ότι Αρχέλαος βασιλεύει επί της Ιουδαίας αντί Ηρώδου του Πατρός αυτού, εφοβήθη να υπάγη εκεί· αποκαλυφθείς δε θεόθεν κατ’ όναρ, ανεχώρησεν εις τα μέρη της Γαλιλαίας [της οποίας ήτο κυβερνήτης ο τετράρχης Ηρώδης Αντίπας]. Και ελθών κατώκησεν εις πόλιν λεγομένην Ναζαρέτ.»—Ματθ. 2:22, 23.