ΙΑΒΟΚ, ΚΟΙΛΑΔΑ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ
(Ιαβόκ).
Μια από τις κυριότερες κοιλάδες χειμάρρων ή ουάντι, στα Α του Ιορδάνη, η οποία μνημονεύεται για πρώτη φορά στην Αγία Γραφή όταν ο Ιακώβ διάβηκε «το πέρασμα του Ιαβόκ» μαζί με το σπιτικό του. Επίσης, κοντά σε αυτό το πέρασμα ο Ιακώβ πάλεψε με έναν άγγελο.—Γε 32:22-30.
Αν και οι πηγές του Ιαβόκ βρίσκονται κοντά στο Αμμάν (αρχαία Ραββά), το ουάντι συγκεντρώνει τα νερά μερικών ποταμών με συνεχή ροή και αρκετών χειμάρρων προτού καταλήξει στον Ιορδάνη, 39 χλμ. Β της Νεκράς Θαλάσσης. Μόνο 40 χλμ. περίπου χωρίζουν την πηγή του χειμάρρου από τις εκβολές του, αλλά ο ημικυκλικός ρους του Ιαβόκ καλύπτει περίπου 100 χλμ. Η σημερινή αραβική ονομασία του, Ουάντι Ζάρκα, σημαίνει κατά κυριολεξία «Γαλάζια Κοιλάδα Χειμάρρου». Αυτό το όνομα πιθανώς οφείλεται στο γκριζογάλανο χρώμα που έχει ο Ιαβόκ όταν τον βλέπει κανείς από μακριά. Στα ρηχά, ευκολοδιάβατα νερά του αφθονούν τα μικρά ψάρια.
Πικροδάφνες και πολλά είδη μικρών δέντρων περιστοιχίζουν τη βαθιά, εύφορη κοιλάδα την οποία διαρρέει ο Ιαβόκ. Αυτή η κοιλάδα με τις απότομες πλαγιές αποτελούσε φυσικό όριο. (Δευ 3:16) Το πρώτο τμήμα της κοιλάδας, που εκτείνεται από Ν προς Β, ήταν κάποτε το σύνορο μεταξύ των Αμμωνιτών και των Αμορραίων (Αρ 21:24), ενώ το τμήμα που εκτείνεται από Δ προς Α χώριζε στα δύο τη Γαλαάδ και αποτελούσε το όριο ανάμεσα στις επικράτειες των Αμορραίων Βασιλιάδων Σηών και Ωγ. (Δευ 2:37· Ιη 12:2· Κρ 11:13, 22) Σήμερα η ίδια αυτή κοιλάδα είναι μια από τις καλύτερες διόδους διάβασης του Ιορδάνη από την περιοχή που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Γαλαάδ.